Ważne daty

Nowa gwiazda muzyki polskiej

RFfOCmjTUShOC1

Fotografia przedstawia: Pawła Mykietyna. Ma na sobie niebieską koszulę. Tło fotografii jest ciemne.

Andrzej Chłopecki o Mykietyniemf0c61929fd9e8275_0000000000009Andrzej Chłopecki o Mykietynie:

Tak szybko i widowiskowo rozwijającej się kariery kompozytorskiej w polskiej muzyce nie było przynajmniej od pojawienia się na jej scenie młodego Krzysztofa Pendereckiego. Czym więc muzyka Mykietyna zafrapowała? Na samym początku przede wszystkim szczególnym i oryginalnym połączeniem dwóch idiomów kompozytorskich: lubującej się w ekspresyjnych repetycjach estetyki Henryka Mikołaja Góreckiego, znanej szczególnie z jego Recitativy i ariosy oraz kwartetów smyczkowych, oraz surkonwencjonalnej gry z muzyką przeszłości, znanej z partytur Pawła Szymańskiego. Pomiędzy estetykami tych dwóch kompozytorów muzyka Pawła Mykietyna balansuje ze szczególną wirtuozerią – frapuje swadą i przekorą, ludyczną uciechą erudycyjnych skojarzeń muzycznych, ironicznym dystansem i inteligencją w konstruowaniu muzyki, która słuchacza ma cieszyć, jak zmyślnie wykoncypowana, postmodernistyczna zabawka. […] Bez wątpienia więc na scenie polskiej muzyki współczesnej rozbłysnął kompozytorski talent pierwszej wody, który nie zgaśnie na jej firmamencie, jak meteor, jak modne zjawisko, które ostatnio zafascynowało nie tylko młodych słuchaczy nowej muzyki w Polsce. Jeśli w czyjąś muzykę z młodego pokolenia polskich kompozytorów warto wsłuchiwać się uważniej, to właśnie w muzykę Pawła Mykietyna.

Edukacja muzyczna

Paweł Mykietyn to jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów, urodzony w 1971 roku w Oławie. Artysta ukończył Akademię Muzyczną im. F. Chopina w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w 1997 roku w klasie kompozycji Włodzimierza Kotońskiegomf0c61929fd9e8275_0000000000010Włodzimierza Kotońskiego. Młody artysta wielokrotnie uczestniczył w ogólnopolskich i międzynarodowych kursach muzycznych dla kompozytorów, doskonaląc własny warsztat twórczy: w Międzynarodowych Letnich Kursach dla Młodych Kompozytorów w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą (1991, 1992, 1993), a w 1992 roku był uczestnikiem warsztatów Gaudeamus Musik Week w Amsterdamie.

Już w czasie studiów osiągał pierwsze sukcesy jako twórca. Warto wspomnieć o następujących osiągnięciach: w 1993 roku zadebiutował utworem La Strada na trzy instrumenty na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska JesieńWarszawska JesieńWarszawska Jesień. Dwa lata później podczas wspomnianego prestiżowego festiwalu został wykonany kolejny z jego utworów – Eine kleine Herbstmusik na 11 instrumentów. Jako kolejne duże osiągnięcia należy wymienić: pierwszą lokatę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów w Paryżu w kategorii twórczości młodych kompozytorów (1995) za utwór 3 for 13 dla 13 wykonawców (powstał na zamówienie Polskiego Radia) czy pierwszą nagrodę na IV Międzynarodowej Trybunie Muzyki Elektroakustycznej UNESCO w Amsterdamie (1996) za utwór EpiforaEpiforaEpifora na fortepian i taśmęMuzyka na taśmętaśmę. Paweł Mykietyn został także laureatem Paszportu Polityki, a w 2008 roku otrzymał Nagrodę Mediów Publicznych w dziedzinie współczesnej muzyki poważnej OPUS 2008.

Wykonawca

O jego wszechstronności świadczą także sukcesy w dziedzinie wykonawczej. Jako klarnecista zdobył pierwsze miejsce na Konkursie Młodych Wykonawców Muzyki XX wieku w 1995 roku, którego organizatorem było Polskie Towarzystwo Muzyki WspółczesnejPolskie Towarzystwo Muzyki WspółczesnejPolskie Towarzystwo Muzyki Współczesnej. Był także założycielem oryginalnego zespołu Nonstrom, specjalizującego się w wykonywaniu muzyki nowej, w skład którego wchodzili następujący artyści: Paweł Mykietyn – klarnet, Maciej Grzybowski – fortepian, Justyna Rekść‑Raubo – wiolonczela oraz Tomasz Światczyński – puzon. Na wyżej wymienioną obsadę wykonawczą powstał szereg utworów Pawła Mykietyna, m.in. U Radka (1993) czy Four for four (1997).

Rd04S1p77JLBA1

Ilustracja przedstawia: Paweł Mykietyn - znakomity klarnecista, założyciel zespołu muzyki współczesnej Nonstrom. Mężczyzna ma na sobie czarną koszulę. Trzyma klarnet.

O jego różnorodnych zainteresowaniach świadczy także fakt, iż wielokrotnie współpracował z reżyserami teatralnymi, m.in. z reżyserem Krzysztofem Warlikowskim. W 2011 roku została wydana płyta Mykietyn. Teatr zawierająca utwory ze spektakli w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiegomf0c61929fd9e8275_0000000000011Krzysztofa Warlikowskiego. Warto także wspomnieć, iż kompozytor współpracował ze wspomnianym reżyserem w trakcie pracy nad pierwszą operą Ignorant i szaleniec. W latach 1997‑2001 Paweł Mykietyn był kierownikiem muzycznym w Teatrze Studio w Warszawie, a od 2008 roku sprawuje funkcję kierownika muzycznego w Nowym Teatrze, którego założycielem jest Krzysztof Warlikowski. W Nowym Teatrze pracuje również aktor i reżyser Andrzej Chyra, który wyreżyserował nową operę Pawła Mykietyna Czarodziejska Góra (2015).

Kolejnym istotnym nurtem w twórczości polskiego kompozytora jest muzyka filmowa. Kompozytor podejmował współpracę ze znakomitymi reżyserami, takimi jak: Andrzej Wajda (m.in. muzyka do filmu Tatarak), Małgorzata Szumowska (m.in. muzyka do filmu 33 sceny z życia) czy Jerzy Skolimowski (m.in. muzyka do filmu 11 minut). W 2012 roku otrzymał prestiżową nagrodę Prix France Musique Sacem za muzykę do filmu Essential Kiling w reżyserii Jerzego Skolimowskiego.

Paweł Mykietyn współpracuje regularnie z wieloma wybitnymi instrumentalistami, poświęcając im szereg kompozycji, m.in. z saksofonistką Aliną Mleczko (Sonatina für Alina na saksofon altowy i taśmę, 1994), flecistą Łukaszem Długoszem (Koncert na flet i orkiestrę, 2013) czy z klawesynistką Elżbietą Chojnacką (Klave na klawesyn w stroju mikrotonowymMikrotonymikrotonowym i orkiestrę kameralną, 2004).

RfFvfWgXx7Roe1

Fotografia przedstawia: Uśmiechnięty reżyser Andrzej Wajda. Siedzi oparty o laskę. Fotografia jest czarno-biała. Reżyser ma pogodną twarz.

R1djn2NKS0PJR1

Foltografia przedstawia: Reżyser Krzysztof Warlikowski trzymający się lewą dłonią za tył głowy. Pozuje na ściance. Fotografia jest czarno-biała.

Rrkg7Mjwv7Kfb1

Foltografia przedstawia: Klawesynistka Elżbieta Chojnacka trzymająca buket kwiatów. W lustrze za nią widać inne osoby. Kobieta ma bujne rude włosy i zapatrzona twarz.

RrTnQA1hAChcf1

Foltografia przedstawia: Saksofonistka Alina Mleczko prezentująca swój instrument. Pozuje na czarnym tle. Ubrana jest w czarną sukienkę. Ma ciemne włosy i pomalowane czerwone usta.

Małgorzata Kosińska o Mykietyniemf0c61929fd9e8275_0000000000012Małgorzata Kosińska o Mykietynie:

Muzyka Mykietyna ma żywiołowy, nieraz nawet agresywny charakter i wyrazistą strukturę. Kompozytor ostentacyjnie korzysta z harmoniki dur‑moll, wprowadzając fragmenty tonalne na zmianę z odcinkami o swobodnej harmonii. Sięga też po tradycyjne struktury melodyczne, przekształcając je na swój sposób. Mykietyn wydaje się być wzorcowym przykładem twórcy postmodernistycznego, bez żadnych kompleksów czerpiącego zarówno inspirację, jak i materiał z wszelkich możliwych źródeł. Komponowanie jest w znacznej mierze układaniem puzzli z gotowych elementów. Muzyka Pawła Mykietyna budzi wiele emocji. Jej entuzjastami są zwłaszcza młodsi słuchacze, których fascynują mocne brzmienia i ostre rytmy.

…choć doleciał Dedal… to jeden z wczesnych istotnych utworów skomponowanych przez Pawła Mykietyna w 1990 roku na fortepian, klarnet (sam kompozytor początkowo wykonywał partię klarnetu) i wiolonczelę. Tytuł kompozycji nawiązuje do jednego z najsłynniejszych mitów greckich o Dedalu i jego synu Ikarze. Co ciekawe, kompozytor nie przez przypadek wybrał poszczególne instrumenty – partia wiolonczeli symbolizuje Dedala, a partia klarnetu Ikara, z kolei partia fortepianu stanowi tło rozgrywającej się narracji muzycznej i buduje strukturę kompozycji. Mit o Dedalu i Ikarze kończy się tragicznie, ponieważ syn Dedala nie posłuchał przestrogi ojca i ginie. Ma to swoje odzwierciedlenie w utworze Pawła Mykietyna – partia klarnetu pod koniec utworu stopniowo zanika.

Paweł Mykietyn ma w swoim dorobku szereg utworów, w których wypracował technikę opartą na mikrotonach, przez co jego muzyka nabrała bardziej ekspresyjny i nowatorski charakter. Dźwiękowość mikrotonowa pojawia się m.in. w II Kwartecie smyczkowym, powstałym na zamówienie Festiwalu Muzyki Polskiej dla słynnego zespołu Kronos Quartet czy w Sonacie na wiolonczelę solo lub z live electronicsLive electronic musiclive electronics (2006), skomponowanej dla znakomitego polskiego wiolonczelisty Andrzeja Bauera.

Kompozytor niejednokrotnie zestawia ze sobą różnorodne inspiracje i wydawałoby się zupełnie przeciwstawne idee jako przykład postmodernistycznejPostmodernizm muzycznypostmodernistycznej gry, m.in. w utworze Pasja wg św. Marka Z jednej strony Paweł Mykietyn nawiązuje do zastanej tradycji muzycznej – wybór padł na znaną od wieków wokalno‑instrumentalną formę muzyczną (do tradycji pasyjnejPasjapasyjnej nawiązywali także inni współcześni kompozytorzy, m.in. Krzysztof Penderecki czy Arvo Pärt). Jednak Mykietyn podchodzi w oryginalny sposób do przedstawienia historii Jezusa, która rozpoczyna się „od końca” – od chwili śmierci na krzyżu. O nawiązaniu do tradycji świadczy również zastosowanie wielu fragmentów tonalnych czy decyzji dotyczących instrumentacji, np. występowanie klasycznego sopranu. Jednocześnie kompozytor podchodzi do Pasji w sposób nowatorski poprzez wykorzystanie mikrotonów czy brzmień inspirowanych muzyką rockową (dzięki wprowadzonej gitarze elektrycznej czy specyficznie kształtowanych partiach wokalnych).

W dorobku kompozytorskim Pawła Mykietyna znajdują się także inne utwory wokalne (Lekko na sześć głosów męskich, 2003) oraz wokalno‑instrumentalne (m.in. Shakespeare’s Sonnets na sopran męski i fortepian, 2000; Ładnienie na baryton, klawesyn w stroju mikrotonowym i kwartet smyczkowy, 2004, czy III Symfonia na alt i orkiestrę, 2011).

III Symfonia to rozbudowany, pięcioczęściowy utwór, prawykonany w ramach inauguracji Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. W III Symfonii wybitny polski twórca łączy ze sobą wydawałoby się zupełnie przeciwstawne brzmienia. Jak wspominał sam kompozytormf0c61929fd9e8275_0000000000013Jak wspominał sam kompozytor:

III Symfonia jest bliska rytmom i brzmieniom muzyki młodzieżowej. Krótki tylko nawias: nie dzielę muzyki na poważną i rozrywkową, to dość chybione terminy. Ale jak swego czasu przetwarzałem konwencje klasyczne czy barokowe – co wynikało z mojej ówczesnej fascynacji muzyką Pawła Szymańskiego – tak tutaj dokonuję podobnych zabiegów, ale na bazie muzyki młodzieżowej. Choć wszystko jest unplugged, nie ma żadnej elektroniki, a orkiestra o tradycyjnym instrumentarium naśladuje elektroniczne brzmienia, a w warstwie rytmicznej mamy nawiązania do hip‑hopu czy trip‑hopu.

Warto podkreślić, iż Paweł Mykietyn jest także twórcą oper. W 2015 roku odbyła się premiera dzieła Czarodziejska Góra według powieści Tomasza Manna w reżyserii Andrzeja Chyry, z librettem Małgorzaty Sikorskiej‑Miszczuk w ramach festiwalu Malta w Poznaniu. Kompozytor zrezygnował z tradycyjnej orkiestry, a dzięki połączeniu warstwy wokalnej z warstwą elektroniczną uzyskał niezwykle interesujący efekt brzmieniowy.

Twórczość Pawła Mykietyna od wielu lat inspiruje artystów i melomanów. Na zakończenie warto przytoczyć słowa znanego muzykologa Marcina Gmysamf0c61929fd9e8275_0000000000014Marcina Gmysa, który stwierdził, że:

Każdy, kto choć raz da się tej muzyce uwieść, będzie jej potrzebował do życia już zawsze. Jak powietrza. Jak wody.

Największe osiągnięcia Pawła Mykietyna

R1X1mXGBvSQFX

Ilustracja interaktywna przedstawia: Paweł Mykietyn i Kronos Quartet, 2006. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Paweł Mykietyn często współpracuje ze znakomitymi artystami m.in. z Kronos Quartet, dla którego w 2006 roku skomponował utwór II Kwartet smyczkowy na zamówienie Festiwalu Muzyki Polskiej. Kronos Quartet, w skład którego wchodzą następujący muzycy: David Harrington-skrzypce, John Sherba-skrzypce, Hank Dutt-altówka oraz Sunny Yang-wiolonczela, to jeden z najlepszych kwartetów smyczkowych na świecie, działający od 1973 roku.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Paweł Mykietyn i Kronos Quartet, 2006. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Paweł Mykietyn często współpracuje ze znakomitymi artystami m.in. z Kronos Quartet, dla którego w 2006 roku skomponował utwór II Kwartet smyczkowy na zamówienie Festiwalu Muzyki Polskiej. Kronos Quartet, w skład którego wchodzą następujący muzycy: David Harrington-skrzypce, John Sherba-skrzypce, Hank Dutt-altówka oraz Sunny Yang-wiolonczela, to jeden z najlepszych kwartetów smyczkowych na świecie, działający od 1973 roku.

1

1.

Paweł Mykietyn często współpracuje ze znakomitymi artystami m.in. z Kronos Quartet, dla którego w 2006 roku skomponował utwór II Kwartet smyczkowy na zamówienie Festiwalu Muzyki Polskiej. Kronos Quartet, w skład którego wchodzą następujący muzycy: David Harrington-skrzypce, John Sherba-skrzypce, Hank Dutt-altówka oraz Sunny Yang-wiolonczela, to jeden z najlepszych kwartetów smyczkowych na świecie, działający od 1973 roku.

Zadania

Słownik pojęć

Biblioteka muzyczna

Bibliografia

Komponuję autobiografię – z Pawłem Mykietynem rozmawia Anna Grużewska Polityka - nr 7 (2232), 12.02. 2000

https://culture.pl/pl/tworca/pawel‑mykietyn

http://www.nowyteatr.org/pl/people/mykietyn