Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Już 23 tysiące lat temu ludzie podjęli próbę uprawiania roślin. Nauczyli się hodować blisko 140 gatunków, a wśród nich były zboża: jęczmień i owiec. Uprawa roślin pozwoliła ludziom, którzy do tej pory prowadzili wędrowny tryb życia, osiedlić się i mieć stały dostęp do jedzenia.

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
  • na czym polega udomowienie;

  • jak przebiega wzrost i rozwój roślin;

  • co jest niezbędne roślinom do życia.

Twoje cele
  • Rozpoznasz i nazwiesz popularne rośliny uprawnerośliny uprawnerośliny uprawne.

  • Opiszesz wpływ ogródków przydomowych i działkowych na środowisko oraz samopoczucie człowieka.

  • Przedstawisz kolejne etapy przesadzania rośliny doniczkowejrośliny doniczkowerośliny doniczkowej.

iou5AYsFYb_d5e153

1. Rośliny uprawne

Ludzie hodują nie tylko zwierzęta, ale też rośliny. Niektóre uprawiamy dla przyjemności – dla ich pięknych kwiatów lub liści. Jednak najważniejsze są te rośliny, które dostarczają nam pożywienia (np. zboża, krzewy i drzewa owocowe), oleju (np. słonecznik) i włókien służących do wyrobu tkanin (len, bawełna).

RD8c1cUg3qJic
Pszenica jest jednym z najczęściej uprawianych zbóż na świecie
Źródło: Böhringer Friedrich, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.5.

Ważna grupa roślin uprawianych na polach to rośliny okopowerośliny okopowerośliny okopowe. Są wymagające w uprawie i potrzebują dużo wody, za to dostarczają wiele substancji odżywczych. Należą do nich m.in. ziemniaki, buraki, marchew, pietruszka i cykoria.

R1LbYTDHPYaYK
Burak cukrowy jest drugim (po trzcinie) źródłem cukru na świecie
Źródło: Flickr, domena publiczna.
Ciekawostka

Jeszcze do XIX wieku cukier produkowano tylko z trzciny cukrowej rosnącej wyłącznie w klimacie gorącym. W Europie był on bardzo drogi i trudno dostępny. Dopiero rozpowszechnienie uprawy buraka cukrowego sprawiło, że cukier można było wytwarzać w dużej ilości i dzięki temu trafił na wszystkie stoły.

Dla gospodarki człowieka ważną rolę odgrywały też rośliny oleisterośliny oleisterośliny oleiste. Ich nasiona zawierają duże ilości tłuszczów, z których wyrabia się oleje spożywcze – zdrowsze od tłuszczów zwierzęcych. Od kilku lat stosuje się je także do wyrobu biopaliwbiopaliwobiopaliw.

RdUl7JBMChLF4
Z łodyg lnu wytwarza się tkaniny, a z jego nasion - olej lniany
Źródło: H. Zell, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
iou5AYsFYb_d5e206

2. Rośliny w ogrodzie

Wiele osób niemieszkających na wsi uprawia rośliny, np. w ogródkach działkowych. Ich posiadacze mają własne warzywa i owoce – przynajmniej przez część roku nie muszą kupować ich w sklepie. Takie ogródki są także dodatkowym, bardzo ważnym źródłem czystego powietrza w miastach. Dają schronienie wielu zwierzętom, m.in. ptakom. Dla ludzi są miejscem odpoczynku, zaś praca przy uprawie roślin sprawia im przyjemność i pozwala zachować dobre zdrowie.

R1AHcPsNmxRzh
Ogródek działkowy
Źródło: Srl, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ogródek działkowy należy pielęgnować w sposób, który będzie korzystny dla środowiska. Sprawdźmy, jakich błędów unikać podczas pielęgnacji swojego ogrodu.

Ciekawostka

Różne kultury i narody wypracowały charakterystyczne dla siebie style ogrodów. Z czasem przenikały one do innych krajów, jednak nazywano je tak, by wiadomo było, skąd się wywodzą. Dlatego odwiedzając jakiś ogród, możemy się dowiedzieć, że to na przykład ogród w stylu francuskim.

bg‑pink

Najbardziej rozpowszechnione style urządzania ogrodów

iou5AYsFYb_d5e260

3. Rośliny w mieszkaniu

Osoby, które mieszkają w mieście i nie mają domowego ogródka lub działki, również mogą spróbować swoich sił w uprawie roślin. Wystarczą doniczka, odpowiednia ziemia ogrodowa i nasiona lub sadzonki wybranych roślin. Musimy tylko dowiedzieć się, jakie wymagania ma wybrana przez nas roślina: jaką lubi glebę, czy lubi stać w miejscu nasłonecznionym czy zacienionym i jak często należy ją podlewać. Wszystkie te informacje znajdziemy na przykład na opakowaniu z nasionami, w Internecie lub w poradnikach dotyczących uprawy roślin. Jeśli będziesz dbać o swoje rośliny, odwdzięczą ci się zdrowym wyglądem i pięknymi kwiatami. Będą też oczyszczać powietrze w twoim domu.

iou5AYsFYb_d5e296

4. Przesadzanie roślin

Rośliny uprawiane w donicach zużywają sole mineralne znajdujące się w glebie. Dlatego co roku należy je przesadzać do większych donic. Ponadto przesadzenie do większej donicy daje roślinie więcej miejsca na rozwój korzeni. Przesadzanie roślin jest całkiem łatwe!

iou5AYsFYb_d5e334

Podsumowanie

  • Do najczęściej uprawianych roślin należą: drzewa i krzewy owocowe, zboża (pszenica, żyto, owies, jęczmień), słonecznik, len, rzepak rośliny okopowe (buraki, ziemniaki, marchew, pietruszka, cykoria).

  • Rośliny uprawiane są dla przyjemności (ogródki przydomowe i działkowe) i w celach gospodarczych.

  • Pielęgnacja roślin doniczkowych polega m.in na przesadzaniu ich do większej doniczki wypełnionej żwirem i odpowiednią ziemią.

iou5AYsFYb_d5e334
bg‑azure

Praca domowa

111
Ćwiczenie 1

Wybierz dowolną roślinę rosnącą w twoim domu lub ogrodzie (lub, jeśli nie masz żadnych roślin, twoją ulubioną roślinę) i opisz jej wymagania.

uzupełnij treść
11
Ćwiczenie 2

Opisz swój ogród marzeń. Możesz poszukać inspiracji w Internecie lub czasopismach ogrodniczych.

uzupełnij treść
iou5AYsFYb_d5e436

Słownik

biopaliwo
biopaliwo

paliwo powstałe w wyniku przetworzenia produktów takich jak: buraki cukrowe, trzcina cukrowa, ziemniaki, zboża, rzepak, słonecznik, soja

rośliny doniczkowe
rośliny doniczkowe

rośliny ozdobne uprawiane w pomieszczeniach w różnego rodzaju naczyniach, np. doniczkach

rośliny okopowe
rośliny okopowe

rośliny, które podczas hodowli należy regularnie okopywać, tzn. zasypywać ziemią wystające części korzeni, by bardziej urosły

rośliny oleiste
rośliny oleiste

rośliny uprawiane ze względu na dużą zawartość tłuszczu i będące źródłem olejów, np. rzepak, len, słonecznik

rośliny uprawne
rośliny uprawne

rośliny niepochodzące z naturalnego środowiska, a z upraw stworzonych przez człowieka

iou5AYsFYb_d5e478

Zadania

1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
R3oaYyeU5jhaC1
zadanie interaktywne
Źródło: Barbara Szydzik, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 2
R1MR6sxKY8vMk1
zadanie interaktywne
Źródło: Barbara Szydzik, licencja: CC BY 3.0.
iou5AYsFYb_d5e334
bg‑azure

Notatnik

R1IejHLSNMubS
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.