Kryzys, reformy i upadek Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII‑XVIII wieku (lekcja powtórzeniowa)
RlxOxPrSqm3QD
Wprowadzenie
Materiał powtórzeniowy przedstawia następujące zagadnienia:
Rzeczpospolita za panowania Wazów,
wojny Rzeczypospolitej w XVII wieku,
kryzys Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku,
rozbiory Rzeczypospolitej.
Wstęp
Od końca XVII wieku Rzeczpospolita Obojga Narodów zaczęła się przeistaczać z kraju silnego w państwo, z którym nikt się nie liczył. W XVIII wieku pozbawiona była armii oraz stałych dochodów. Stała się całkowicie uzależniona od potężnych sąsiadów, przede wszystkim Rosji. Losy kraju przestały zależeć od jego mieszkańców.
Zadanie na rozgrzewkę
RhnLaKL4UJkzN1
1
Mapa - Rzeczpospolita i jej sąsiedzi w XVII wieku
Granice państw:
Rzeczpospolita;
Brandenburgia
Księstwo Pruskie;
Cesarstwo Rosyjskie;
Hospodarstwo Mołdawskie;
Imperium Osmańskie;
Państwo Habsburgów;
Granice inne:
Inflanty (należące do Szwecji);
Kurlandia;
Saksonia;
Czechy;
Morawy;
Śląsk;
Austria;
Styria;
Królestwo Węgierskie;
Wielkie Księstwo Litewskie;
Jedysan;
Mołdawia;
Siedmiogród.
Obszar pod władaniem austriackich Habsburgów:
Austria;
Styria;
Śląsk;
Czechy;
Morawy;
Królestwo Węgierskie.
Lenna Polskie:
Kurlandia;
Lębork;
Bytów.
Najdalszy zasięg zdobyczy tureckich w 1683 roku:
Podole, Mołdawia, Siedmiogród, część Królestwa Węgierskiego z z Budą i Pesztem.
W XVII wieku Rzeczpospolita prowadziła liczne wojny. Ponieważ większość z nich toczyła się na jej terenie, doprowadziło to do ogromnych zniszczeń wielu regionów. W ciągu kilkunastu lat ludność państwa w wyniku wojen, chorób i głodu zmniejszyła się o 1/3. Wiele miast było w ruinie, chłopi opuścili spalone wsie, a nieuprawiana ziemia leżała odłogiem. Co więcej, wojny były bardzo kosztowne, ponieważ armię należało utrzymać. Zrujnowanej Polski nie było stać na tak wielkie wydatki, dlatego długi wobec wojska wciąż narastały. Jako że w kraju brakowało złota i srebra potrzebnego do produkcji pieniędzy, zaczęto zmniejszać ich zawartość w wybijanych monetach. To powodowało jednak, że miały one mniejszą wartość. Nowe monety były również bardzo złej jakości, wybijano je bowiem niestarannie i w wielkim pośpiechu. Takimi pieniędzmi państwo starało się spłacać swoje długi, choć ludzie przyjmowali je bardzo niechętnie.
RuwaKGCUTOWLO
R1S9ZhXYctphH
Na ilustracjach przedstawiono tynfy i boratynki, pieniądze wybijane w latach kryzysu w XVII i XVIII wieku. Na monetach zawsze widniało łacińskie imię panującego aktualnie króla (lub jego skrót). Łacińskie słowo 'rex' znaczy 'król'.
Ćwiczenie 2
R1OKWFlXPPD7M1
j0000008VUB6v32_0000000Z
Quiz historyczny
Ćwiczenie 3
RTEFWlKfBF5XP1
R1Oc2HDAgbu7t
Ćwiczenie 4
R1KE9uyWu4spE1
Obraz 1.
RDOh9PJiUVuxx
Obraz 2.
R1OqM3T9QrgQc
Obraz 3.
RCiWJJpVnCZfS
Ćwiczenie 5
RfyT4CwyF8nMs1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Do obrazów dopasuj postać historyczną, wydarzenie i daty.
1, 2, 3
Obraz
Wydarzenie
Postać historyczna
Rok
1
2
3
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
R1251d7s664Bo1
Ćwiczenie 7
ReFP8EaIdfgJ1
R1Lwion7Rl8rG
Ćwiczenie 7
Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego obradował Sejm Wielki (1788–1792). Przeprowadził on wiele reform, a przede wszystkim uchwalił Konstytucję 3 maja.
Ćwiczenie 8
RUXVqwQxWnsZR1
Ćwiczenie 9
R1J7oYZrluW4b1
Ćwiczenie 10
R6f3zWMqL7iVu1
R1bWDbe8JCQDW
Ćwiczenie 11
R1IVmEKyIXIDe1
Ćwiczenie 12
RRz8EPQ83DYHN1
Ćwiczenie 13
RyxgX0btAOF9W1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Dopasuj daty do wydarzeń.
1795, 1791, 1764, 1793, 1772, 1794
wybór na tron Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego
I rozbiór Polski
uchwalenie Konstytucji 3 maja
II rozbiór Polski
powstanie kościuszkowskie
III rozbiór Polski
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 14
R1Cz4ZTQ2W6mr1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Uzupełnij tabelę, przeciągając w odpowiednie miejsca nazwy ziem.
I rozbiór, II rozbiór, III rozbiór, 1772, 1793, 1795
Rozbiory
Rok
Rosja
Prusy
Austria
I rozbiór
1772
II rozbiór
1793
III rozbiór
1795
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 15
R1am3mVqmaKPY1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Kto w czasie powstania kościuszkowskiego szedł na armaty z kosą?
Jan Karol ..., hetman litewski, bohater wojen ze Szwecją, Moskwą i Turcją.
Miasto, w którym znajduje się klasztor na Jasnej Górze. Zasłynął ze skutecznej obrony przed Szwedami.
Polska jazda, niekiedy ze skrzydłami.
Uchwalona 3 maja 1791 roku.
Żołnierz piechoty tureckiej.
Nazwisko ostatniego króla polskiego.
Nazwisko króla, który pokonał Turków pod Wiedniem.
Kraj, który brał udział w pierwszym i trzecim rozbiorze Polski.
1
2
3
4
5
6
7
8
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.