RVVWFe2Os4OMm1

Do czego służy przecinek?

Ilustracja przedstawiająca trzy takie same szare wieże. Każda posiada cztery okna, po dwa na dwóch piętrach oraz stożkowate zwieńczenie dachu, a na nim trzy malutkie wieżyczki. Na szczytowych wieżyczkach wież znajdujących się po prawej i lewej stronie ilustracji zatknięte białe flagi z literami: „u”, „ó”, „ż”. Na środkowej wieży na szczytowej wieżyczce zatknięta biała flaga z literami: „h”, „ch”, „rz”. Ze środkowej szarej wieży wychyla się przez okno kobieta o ciemnych włosach. Wspina się w jej kierunku po linie niewielka postać, której biały koń stoi na zielonej połaci pagórka. Pomiędzy wieżami pagórki, a na nich rosnące małe krzaczki, na których zamiast kwiatów widnieją różne litery. Niebo jest spokojne, pogodne. Z góry spogląda na środkową wieżę, tylko częściowo widoczna, czerwona głowa smoka.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Przecinek jest najczęściej stosowanym znakiem interpunkcyjnym. Słowo pochodzi od czasownika przecinać, czyli rozdzielać coś. Przecinek rozdziela, przecina zdanie na części. Kiedy w tekście go brakuje, informacja staje się niejasna, zaczynamy zastanawiać się, o co w nim chodzi.
Przyjrzyj się zdaniom:
Nie jest szczęśliwy.
Nie, jest szczęśliwy.
Pozornie treść jest ta sama, ale przecinek w drugim zdaniu zupełnie zmienia jego znaczenie. Pierwsze zdanie informuje, że ktoś nie jest szczęśliwy, drugie, wskazuje na coś wręcz przeciwnego.
Zasady, gdzie stawiać przecinek, są logiczne i proste, warto się z nimi zapoznać.

Ćwiczenie 1
RatvXM8m3OuAS1
Zaznacz kolorem niebieskim zdania pojedyncze, żółtym zdania złożone. Przyjrzyj się miejscom, w których wstawiono przecinki. Pomidory pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej, a Aztekowie i Inkowie uprawiali je już 1800 lat temu. Kolumb przywiózł je do Europy w 1498 roku, ale przez długi czas traktowano je jako rośliny ozdobne. Dopiero około stu lat temu doceniono ich walory smakowe. Istnieje około pięciu tysięcy odmian pomidorów, jednak połowę z nich stanowią odmiany sztucznie wyhodowane przez człowieka. Pomidory mogą mieć różnorodne zabarwienie: białe, żółte, pomarańczowe, czerwone, różowe, zielonkawe, fioletowe lub czarne. Pomidory można spożywać na surowo albo w postaci keczupu, sosu pomidorowego i przecieru.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1

Określ, które z poniższych zdań jest pojedyncze, a które złożone. Zwróć uwagę na to, gdzie są w tych zdaniach wstawione przecinki.

Pomidory pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej, a Aztekowie i Inkowie uprawiali je już 1800 lat temu.
Kolumb przywiózł je do Europy w 1498 roku, ale przez długi czas traktowano je jako rośliny ozdobne.
Dopiero około stu lat temu doceniono ich walory smakowe.
Istnieje około pięciu tysięcy odmian pomidorów, jednak połowę z nich stanowią odmiany sztucznie wyhodowane przez człowieka.
Pomidory mogą mieć różnorodne zabarwienie: białe, żółte, pomarańczowe, czerwone, różowe, zielonkawe, fioletowe lub czarne.
Pomidory można spożywać na surowo albo w postaci keczupu, sosu pomidorowego i przecieru.

R1VUmVzhHMrOC
(Uzupełnij).
tOen1M1Ytz_0000000B

Gdzie go postawić?

Ćwiczenie 2

Przeczytaj zasady stosowania przecinka. Do każdej zasady dopasuj zdanie z tekstu z poprzedniego ćwiczenia.

RbxwuhL6filzT
(Uzupełnij).
RkgjSnpPLIGzy11
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Nie stawiamy przecinka przed spójnikami: albo, ani, bądź, czy, i, oraz, chyba że dany spójnik się powtarza.

Przykłady:
Goście przyszli punktualnie i zostali do wieczora.
Rodzice kupią Marcie wymarzoną hulajnogę albo wykupią jej roczny karnet na jazdę konną.

Ale:
Albo pójdę na basen, albo na zakupy.

tOen1M1Ytz_0000000Y
Ćwiczenie 3

Przepisz poniżej przepis na zupę pomidorową. Uzupełnij go przecinkami.

Zupa pomidorowa

Do dużego garnka wlej litr wody wrzuć marchewkę pietruszkę kawałek selera i kawałek pora. Gotuj wywar warzywny około pół godziny. Cztery duże pomidory sparz wrzątkiem obierz ze skórki posiekaj i przesmaż na maśle. Pomidory wlej do wywaru z warzyw i dodaj przyprawy: pieprz sól majeranek. Całość zmiksuj. Dodaj śmietanę posyp posiekaną natką pietruszki. Podawaj z makaronem ryżem lub groszkiem ptysiowym. Smacznego.

R1ZsXL8HC4LF3
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 4

Przepisz poniżej podane zdania i uzupełnij w nich znaki interpunkcyjne.

  1. Na stole leżały pomidory i ogórki i papryka.

  2. Albo zjem pizzę albo makaron z sosem pomidorowym.

  3. W lodówce nie ma ani śmietany ani jogurtu.

R13ciikgKCB9z
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 5

Ułóż zdania z podanymi spójnikami. Zapisz je tutaj lub w zeszycie. Zwróć uwagę na interpunkcję.

albo, więc, ponieważ, i, lub, ale

tOen1M1Ytz_00000024
uzupełnij treść
Ćwiczenie 6
R1HLmsDb6Pahz1
Basia nie radzi sobie jeszcze ze stawianiem przecinków, a jutro oddaje pracę z historii. Pomóż jej i wstaw przecinki tam, gdzie dziewczynka je opuściła. Niezwykły rejs Magellan pierwszy opłynął kulę ziemską. Historię jego wyprawy Tu uzupełnij niczym scenariusz sensacyjnego filmu. W czasie tej niezwykłej podróży miały miejsce i bunty załogi Tu uzupełnij i podstępne morderstwa Tu uzupełnij i krwawe walki z mieszkańcami egzotycznych wysp Tu uzupełnij i publiczne egzekucje. Wyprawa trwała trzy lata Tu uzupełnij które wzięły w niej początkowo udział Tu uzupełnij powrócił jeden – „Victoria”. W rejs dookoła świata wypłynęło Tu uzupełnij przeżyło szesnastu. Podczas wyprawy doszło do tego Tu uzupełnij że marynarze dziennie pili tylko szklankę brudnej Tu uzupełnij stęchłej wody Tu uzupełnij łapali szczury Tu uzupełnij których cena doszła do pół złotego dukata Tu uzupełnij a na koniec zaczęli zjadać bydlęce Tu uzupełnij że musieli je moczyć w wodzie przez pięć dni Tu uzupełnij a potem piekli je w ogniu Tu uzupełnij żeby nadawały się do jedzenia. Ekspedycja przyniosła znaczne Tu uzupełnij pokryły wszelkie koszty wyprawy.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
tOen1M1Ytz_0000002A
1
Ćwiczenie 7

Przyjrzyj się mapie, na której zaznaczono trasy wypraw Magellana. Przez jakie oceany i wokół jakich kontynentów płynęli żeglarze? Opisz pełnymi zdaniami całą podróż, pamiętając o poprawnej pisowni nazw własnych i o przecinkach. Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 7

Korzystając z opisu trasy wyprawy Magellana, napisz, przez jakie oceany i wokół jakich kontynentów płynęli żeglarze. Opisz pełnymi zdaniami całą podróż, pamiętając o interpunkcji oraz o poprawnej pisowni nazw własnych.

RmPcpR2wX6ppX
(Uzupełnij).
R1E6wedHYi6Yq
Mapa z trasami wypraw Magellana
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.