Jak można (nie) zrozumieć nauki Jezusa? Przypowieści ewangeliczne

Zwróć uwagę, czy w cytowanym fragmencie można określić czas i miejsce wydarzeń. O czym to świadczy?

W przytoczonym fragmencie można dostrzec brak określonego miejsca i czasu wydarzeń. Opisywane zdarzenia zawierają pouczenie, jak należy postępować w życiu i mogłyby się wydarzyć w dowolnym miejscu i czasie. Płynąca z historii nauka ma wymiar ponadczasowy, jest zawsze aktualna, co świadczy uniwersalności przypowieści.

Określ, co jest tematem obu fragmentów.

Wersety 36‑43 nawiązują do wersetów 24‑30, gdyż stanowią kontynuację tematu. Pierwszy fragment zawiera treść przypowieści, a drugi jest wyjaśnieniem jej alegorycznego sensu.

Wyszukaj w powyższym tekście fragment zawierający słowa: 'Wyjaśnij nam przypowieść o chwaście!'. Zwróć uwagę na to, kto je wypowiada.

O wyjaśnienie sensu przypowieści poprosili Jezusa uczniowie.

Zastanów się, w jakich sytuacjach autor słów jest proszony o wytłumaczenie ich znaczenia.

Jezus został poproszony o wytłumaczenie sensu przypowieści, ponieważ uczniowie nie zrozumieli głębszego, ukrytego znaczenia opowiedzianej historii.

Przypomnij sobie, jak nazywamy cechę, która poprzez przenośnię ukazuje pewne zagadnienie.

Na podstawie przywołanego tekstu możemy wyróżnić cechę przypowieści, jaką jest alegoryczność.

Przypomnij sobie utwory należące do wymienionych gatunków literackich, np. bajki Ignacego Krasickiego; mity o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze; podania o Lechu, Czechu i Rusie, o Piaście. Zastanów się, co odróżnia je od przypowieści. Możesz skorzystać ze słownika terminów literackich, aby odszukać ich definicje.

Cechy wymienionych gatunków literackich:

• bajka - to krótki utwór o charakterze dydaktycznym, którego bohaterami są zwierzęta, ludzie, rośliny lub przedmioty; zawiera morał; jest pisana wierszem lub prozą;

• mit - to fantastyczna opowieść z dawnych czasów; zawiera wierzenia i wyobrażenia danej społeczności (np. Greków, Rzymian, Słowian); mity opowiadają o powstaniu świata i bogów, stworzeniu człowieka, życiu bogów i bohaterów, pochodzeniu zjawisk przyrodniczych;

• podanie - to fikcyjna opowieść silnie związana z miejscowością, regionem lub narodem; zawiera elementy historyczne (np. nazwę miejscowości, imię władcy); bohaterami podań są postacie niezwykłe (np. królowie, wojownicy) lub fantastyczne (np. Boruta, Pan Twardowski).

Różnice między przypowieścią a wymienionymi gatunkami literackimi:

• bajka: bohaterami mogą być zwierzęta, rośliny, może być pisana wierszem;

• mit: bohaterami są istoty o nadprzyrodzonych umiejętnościach, opowiadają o powstaniu świata, człowieka, zjawisk przyrodniczych;

• podanie: zawiera elementy historyczne, bohaterami mogą być postaci fantastyczne.

Przypomnij sobie cechy gatunkowe przypowieści. Zwróć również uwagę na to, do kogo kierował swe słowa Jezus.

Słuchaczami Jezusa byli ludzie wywodzący się z różnych środowisk, często niewykształceni. Przypowieść dzięki obrazowości, prostocie i przykładom stanowi przystępną formę przekazywania nauki. Aby zainteresować zgromadzony tłum, opowieści musiały być krótkie i odnosić się do wydarzeń z codziennego życia słuchaczy.

Przypomnij sobie cechy przypowieści, które zostały omówione w powyższych ćwiczeniach.

Przytoczony fragment Ewangelii jest przypowieścią, ponieważ ma charakter dydaktyczny, jego tematyka wiąże się z życiem codziennym, fabuła jest uproszczona, a bohaterowie szablonowi. Czas i miejsce wydarzeń nie zostały określone, a cała historia jest uniwersalna i alegoryczna. Utwór jest pisany prozą.

Przypomnij sobie, jak opisał bohaterów Jezus w poprzedniej przypowieści.

Religijne objaśnienie: Ojcem jest Bóg, a synami są ludzie - nieposłuszni (pierwszy syn) oraz posłuszni (drugi syn).

Niereligijne objaśnienie: Ojciec jest mężczyzną, który kocha swoje dzieci i potrzebuje pomocy. Syn pierwszy zawodzi go (mimo obietnicy nie pomaga), natomiast drugi syn wykonuje polecenie ojca (pomimo początkowej niechęci).