Jak skutecznie szukać informacji?

Codziennie stajemy przed potrzebą poszukiwania informacji, np. chcemy się dowiedzieć, w jakich godzinach otwarte są biblioteka miejska lub urząd, w którym musimy załatwić pilną sprawę. Interesuje nas, w którym sklepie w najkorzystniejszej cenie możemy kupić nową kurtkę przeciwdeszczową i którym środkiem komunikacji miejskiej najłatwiej i najszybciej do niego dotrzemy. Staramy się także sprawdzić, jaką pogodę synoptycy przewidują na kolejny dzień.

Jak zacząć poszukiwania?

Informacje możemy zdobywać w różnych celach: zawodowych, naukowych, rozrywkowych, związanych z codziennym życiem lub zainteresowaniami. Współczesny człowiek korzysta z wielu źródeł informacji: odbiera je wzrokiem (przybierają one wówczas formę rękopiśmienną, drukowaną lub elektroniczną), a także słuchem. Bezpośrednim źródłem informacji może być człowiek lub stworzony przez niego dokument.

Zanim zaczniemy poszukiwać informacji, powinniśmy określić, czego szukamy i wziąć pod uwagę, co już wiemy na dany temat. Następnie dobrze jest przygotować listę źródeł, z których możemy skorzystać. Niezwykle ważna jest umiejętność selekcji oraz oceny tekstów pod kątem ich przydatności w konkretnych sytuacjach. Nie powinno się także mylić opisów faktów z ich interpretacją, czyli opinią.

Choć nie ma uniwersalnych źródeł informacji, to warto wspomnieć o pewnych ważnych zasadach ich wyboru. Przede wszystkim powinny cechować się aktualnością, wiarygodnością, zrozumiałością, rzetelnością w przedstawianiu faktów, a także dążnością do obiektywizmu. Ten ostatni warunek bywa bardzo trudny do spełnienia, jest jednak niezbędny, zwłaszcza gdy informacje chcemy wykorzystać w celach naukowych lub zawodowych. Kiedy natomiast poszukujemy informacji w celach rozrywkowych, to brak obiektywizmu nie stanowi przeszkody. Często właśnie zaletą takich materiałów jest ich subiektywizm, umożliwiający poznanie indywidualnych opinii na dany temat.

Warto mieć świadomość, na jakie etapy dzielimy proces wyszukiwania informacji. Zapoznaj się z treścią zamieszczonego poniżej zestawienia.

Źródła informacji

Kiedy szukamy informacji w sieci, możemy skorzystać z katalogu stron internetowych. Jeżeli natomiast chcemy postawić konkretne pytania, najlepiej skorzystać z wybranej wyszukiwarki. W jej oknie wpisujemy wtedy kluczowe słowo lub frazę i uzyskujemy listę stron, na których one wystąpiły.

Warto też pamiętać, by wpisywać kilka słów (najlepiej rzeczowników) w jednym zapytaniu, używając małych liter i cudzysłowu. Dobrze jest też maksymalnie skonkretyzować swoje zapytanie, co oznacza, że słowa wpisywane w wyszukiwarce powinny być dość szczegółowe.

Polecane jest posługiwanie się operatorami logicznymi, np. 'and710_000_01and' i 'not' – są one pomocne w formułowaniu pytań w wyszukiwarkach. Dzięki operatorowi 'and710_000_01and' można połączyć dwa elementy w jeden zbiór (np. zwierzę and ssak), a dzięki operatorowi 'not' – wykluczyć któryś z elementów (np. zwierzę NOT ssak).

Zarządzanie wiedzą

Bardzo ważną umiejętnością jest gromadzenie wiedzy. Pomocne może się tu okazać sporządzanie map myśli.

Mapy myśli to specjalny rodzaj notowania, w którym wykorzystuje się słowa hasła (słowa klucze) wywołujące skojarzenia z danym zagadnieniem, liczby oraz rozmaite obrazki i symbole graficzne. W mapach myśli stosuje się wiele kolorów, każdy z nich pełni określoną funkcję, więc nie mogą pojawiać się przypadkowo. Szczególne znaczenie przypisuje się przestrzennemu rozplanowaniu tekstu oraz różnorodności stylów i wielkości czcionki. W centrum umieszcza się najważniejsze słowo (temat danej mapy myśli), od którego promieniście odchodzą linie ze słowami kojarzącymi się z nim (na jednej linii umieszcza się jedno słowo). Wykorzystujemy tu więc schemat 'od ogółu do szczegółu'. W mapach myśli stosuje się różne skróty i symbole. Ważne jest to, by po pewnym czasie były one czytelne i zrozumiałe dla osoby, która je tworzy. Ułatwiają pracę uczniom, studentom, nauczycielom, wykładowcom, biznesmenom, politykom, projektantom, konstruktorom oraz przedstawicielom wielu innych profesji.

Mogą być przydatne w różnych sytuacjach: podczas sporządzania notatek, powtarzania wiadomości, zapamiętywania ważnych informacji, planowania spotkań lub tygodniowego rozkładu zajęć, a także podczas burzy mózgów.

Najważniejsze zalety mapy myśli:

• przejrzystość;

• atrakcyjność;

• oszczędność czasu w przygotowaniu notatki i jej przyswojeniu;

• możliwość dopisania w każdej chwili dodatkowych elementów;

• pobudzenie mózgu do kreatywności, czyli uruchamianie twórczego i logicznego myślenia;

• wykorzystanie intuicji i pamięci;

• skuteczność.

Zarządzanie wiedzą to umiejętność wykorzystania wiedzy do rozwiązywania rozmaitych problemów i tworzenia nowej wiedzy; to zdolność przetwarzania informacji. Uczeń przyswajający wiedzę powinien zdawać sobie sprawę z konieczności łączenia wiadomości z różnych przedmiotów (z różnych dziedzin wiedzy). Rozwiązywanie zadań z fizyki wymaga wiedzy matematycznej, właściwa interpretacja utworów literackich jest możliwa często tylko dzięki znajomości historii. Umiejętności zdobyte na lekcjach informatyki wykorzystywane są, np. podczas przygotowywania prezentacji, wyszukiwania informacji w internecie, projektowania tabel i wykresów.

Skorzystaj z internetu, by zapoznać się z kilkoma przykładowymi mapami myśli. Potraktuj ten materiał jako inspirację do tworzenia własnych map myśli, np. podczas powtórek materiału i przygotowań do sprawdzianów.