R9jiv9qypMZbh
Na ilustracji lupa w dużym przybliżeniu, ma złoto‑brązową rączkę. Leży na białej planszy, która zapełniona jest tekstem. Jest to chaotycznie i wielokrotnie zapisany adres strony internetowej: http://www.search/. Czcionka przypomina tę znaną z wyszukiwarek internetowych.

Jak skutecznie szukać informacji?

Lupa
Źródło: a. nn., domena publiczna.

Codziennie stajemy przed potrzebą poszukiwania informacji, np. chcemy się dowiedzieć, w jakich godzinach otwarte są biblioteka miejska lub urząd, w którym musimy załatwić pilną sprawę. Interesuje nas, w którym sklepie w najkorzystniejszej cenie możemy kupić nową kurtkę przeciwdeszczową i którym środkiem komunikacji miejskiej najłatwiej i najszybciej do niego dotrzemy. Staramy się także sprawdzić, jaką pogodę synoptycy przewidują na kolejny dzień.

Polecenie 1

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie, jakie informacje były ci niezbędne wczoraj. Czy były potrzebne do wykonania pracy domowej, czy też – w innych celach? Jakie źródła okazały się najbardziej przydatne?

RaSAI2Rm0dbTv
Miejsce na notatki
j0000007XJB1v38_0000000E

Jak zacząć poszukiwania?

Informacje możemy zdobywać w różnych celach: zawodowych, naukowych, rozrywkowych, związanych z codziennym życiem lub zainteresowaniami. Współczesny człowiek korzysta z wielu źródeł informacji: odbiera je wzrokiem (przybierają one wówczas formę rękopiśmienną, drukowaną lub elektroniczną), a także słuchem. Bezpośrednim źródłem informacji może być człowiek lub stworzony przez niego dokument.

Zanim zaczniemy poszukiwać informacji, powinniśmy określić, czego szukamy i wziąć pod uwagę, co już wiemy na dany temat. Następnie dobrze jest przygotować listę źródeł, z których możemy skorzystać. Niezwykle ważna jest umiejętność selekcji oraz oceny tekstów pod kątem ich przydatności w konkretnych sytuacjach. Nie powinno się także mylić opisów faktów z ich interpretacją, czyli opinią.

Choć nie ma uniwersalnych źródeł informacji, to warto wspomnieć o pewnych ważnych zasadach ich wyboru. Przede wszystkim powinny cechować się aktualnością, wiarygodnością, zrozumiałością, rzetelnością w przedstawianiu faktów, a także dążnością do obiektywizmu. Ten ostatni warunek bywa bardzo trudny do spełnienia, jest jednak niezbędny, zwłaszcza gdy informacje chcemy wykorzystać w celach naukowych lub zawodowych. Kiedy natomiast poszukujemy informacji w celach rozrywkowych, to brak obiektywizmu nie stanowi przeszkody. Często właśnie zaletą takich materiałów jest ich subiektywizm, umożliwiający poznanie indywidualnych opinii na dany temat.

Warto mieć świadomość, na jakie etapy dzielimy proces wyszukiwania informacji. Zapoznaj się z treścią zamieszczonego poniżej zestawienia.

ROHKGD457bzlU
Cel - Sformułuj cel zadania, to znaczy ustal, na jaki temat poszukujesz informacji., Wiem - Odpowiedz na pytanie: Co już wiem na dany temat?, Nie wiem Odpowiedz na pytanie: Czego jeszcze nie wiem na dany temat, czyli jakich informacji mi brakuje?, Wybór źródeł Zdecyduj, z których źródeł należy skorzystać. Weź pod uwagę ich dostępność., Praca ze źródłem Zapoznaj się z wybranymi źródłami informacji i podejmij decyzję, które materiały będą pomocne w rozwiązaniu zadania., Porządki Uporządkuj zebrane materiały oraz przeprowadź ich selekcję, czyli odrzuć to, co zbędne., Wykonanie zadania Twórczo wykorzystaj zebrane informacje i nie plagiatuj., Dotarcie do celu Sprawdź, czy udało ci się osiągnąć cel zadania.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000007XJB1v38_0000000M

Źródła informacji

Polecenie 2
RkB9mDGFB9gLd1
Zadanie interaktywne polega na uszeregowaniu słów kluczy w hierarchii ważności (według ucznia): Wikipedia, słownik, encyklopedia drukowana, podręcznik, artykuł w prasie codziennej, artykuł w czasopiśmie, artykuł w czasopismie naukowym, artykuł w czasopiśmie popularnonaukowym, monografia naukowa, internetowe forum dyskusyjne, poradnik opublikowany w formie ksiązkowej, blog, portal internetowy, internetowy portal społecznościowy, strona WWW, audycja radiowa, program telewizyjny, opinia eksperta, rada znajomych, instrukcja obsługi, ulotka o leku, mapa drogowa, etykieta na opakowaniu produktu, rocznik statystyczny, księga parafialna, afisz teatralny, menu, plakat.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Oto wykaz przykładowych źródeł informacji. Zastanów się, z których najczęściej korzystasz. Zapisz je w kolejności, zaczynając od najważniejszego: Wikipedia, słownik, encyklopedia drukowana, podręcznik, artykuł w prasie codziennej, artykuł w czasopiśmie, artykuł w czasopiśmie naukowym, artykuł w czasopiśmie popularnonaukowym, monografia naukowa, internetowe forum dyskusyjne, poradnik opublikowany w formie książkowej, blog, portal internetowy, internetowy portal społecznościowy, strona WWW, audycja radiowa, program telewizyjny, opinia eksperta, rada znajomych, instrukcja obsługi, ulotka o leku, mapa drogowa, etykieta na opakowaniu produktu, rocznik statystyczny, księga parafialna, afisz teatralny, menu, plakat.

Rt1Hp1ztzxVyn
Miejsce na notatki

Kiedy szukamy informacji w sieci, możemy skorzystać z katalogu stron internetowych. Jeżeli natomiast chcemy postawić konkretne pytania, najlepiej skorzystać z wybranej wyszukiwarki. W jej oknie wpisujemy wtedy kluczowe słowo lub frazę i uzyskujemy listę stron, na których one wystąpiły.

Warto też pamiętać, by wpisywać kilka słów (najlepiej rzeczowników) w jednym zapytaniu, używając małych liter i cudzysłowu. Dobrze jest też maksymalnie skonkretyzować swoje zapytanie, co oznacza, że słowa wpisywane w wyszukiwarce powinny być dość szczegółowe.

Polecane jest posługiwanie się operatorami logicznymi, np. 'and710_000_01and' i 'not' – są one pomocne w formułowaniu pytań w wyszukiwarkach. Dzięki operatorowi 'and710_000_01and' można połączyć dwa elementy w jeden zbiór (np. zwierzę and ssak), a dzięki operatorowi 'not' – wykluczyć któryś z elementów (np. zwierzę NOT ssak).

j0000007XJB1v38_0000000W

Zarządzanie wiedzą

Bardzo ważną umiejętnością jest gromadzenie wiedzy. Pomocne może się tu okazać sporządzanie map myśli.

Mapy myśli to specjalny rodzaj notowania, w którym wykorzystuje się słowa hasła (słowa klucze) wywołujące skojarzenia z danym zagadnieniem, liczby oraz rozmaite obrazki i symbole graficzne. W mapach myśli stosuje się wiele kolorów, każdy z nich pełni określoną funkcję, więc nie mogą pojawiać się przypadkowo. Szczególne znaczenie przypisuje się przestrzennemu rozplanowaniu tekstu oraz różnorodności stylów i wielkości czcionki. W centrum umieszcza się najważniejsze słowo (temat danej mapy myśli), od którego promieniście odchodzą linie ze słowami kojarzącymi się z nim (na jednej linii umieszcza się jedno słowo). Wykorzystujemy tu więc schemat 'od ogółu do szczegółu'. W mapach myśli stosuje się różne skróty i symbole. Ważne jest to, by po pewnym czasie były one czytelne i zrozumiałe dla osoby, która je tworzy. Ułatwiają pracę uczniom, studentom, nauczycielom, wykładowcom, biznesmenom, politykom, projektantom, konstruktorom oraz przedstawicielom wielu innych profesji.

Mogą być przydatne w różnych sytuacjach: podczas sporządzania notatek, powtarzania wiadomości, zapamiętywania ważnych informacji, planowania spotkań lub tygodniowego rozkładu zajęć, a także podczas burzy mózgów.

Najważniejsze zalety mapy myśli:

  • przejrzystość;

  • atrakcyjność;

  • oszczędność czasu w przygotowaniu notatki i jej przyswojeniu;

  • możliwość dopisania w każdej chwili dodatkowych elementów;

  • pobudzenie mózgu do kreatywności, czyli uruchamianie twórczego i logicznego myślenia;

  • wykorzystanie intuicji i pamięci;

  • skuteczność.

Zarządzanie wiedzą to umiejętność wykorzystania wiedzy do rozwiązywania rozmaitych problemów i tworzenia nowej wiedzy; to zdolność przetwarzania informacji. Uczeń przyswajający wiedzę powinien zdawać sobie sprawę z konieczności łączenia wiadomości z różnych przedmiotów (z różnych dziedzin wiedzy). Rozwiązywanie zadań z fizyki wymaga wiedzy matematycznej, właściwa interpretacja utworów literackich jest możliwa często tylko dzięki znajomości historii. Umiejętności zdobyte na lekcjach informatyki wykorzystywane są, np. podczas przygotowywania prezentacji, wyszukiwania informacji w internecie, projektowania tabel i wykresów.

Zapamiętaj!

Wiedza to umiejętność wykorzystania informacji.

JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

Ćwiczenie 1
R1ZMtVcLOzwbK1
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2

Wyobraź sobie, że wyjeżdżasz na kilkudniową wycieczkę do Krakowa lub innego miasta. Jeden z wieczorów chcesz spędzić w teatrze. Masz zamiar obejrzeć współczesną adaptację dowolnego dzieła klasycznego. Wymień źródła informacji, które będą przydatne przy wyborze konkretnego teatru i tytułu sztuki, na którą się wybierzesz.

R1NJmzPVpjj3V
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 3
RrKiXv4Crv1E6
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o.
Ćwiczenie 4

Opisz, w jaki sposób ustalisz, które książki dowolnego zdobywcy Nagrody Nike można wypożyczyć:

  • w twojej bibliotece szkolnej,

  • w najbliższej bibliotece miejskiej.

R12PgrCH0lqxg
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 5

Opisz, w jaki sposób ustalisz, które tomiki wierszy polskiej noblistki można:

  • kupić w księgarni, która znajduje się najbliżej twojego domu,

  • wypożyczyć w twojej bibliotece szkolnej,

  • wypożyczyć w najbliższej bibliotece miejskiej.

R1HSKQ3TQsOY7
Miejsce na notatki
JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow
Polecenie 3
Rt5edMhbos77b
Zadanie interaktywne polega na przenoszeniu odpowiednich wyrazów w ramkach do komórek tabeli.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Wymień, z jakich źródeł skorzystasz, aby przygotować referat na temat: 'Rynek prasy w Polsce po roku 1989'.

RHY12BY2XmEdn
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 7

Określ, jakich informacji i materiałów należy szukać, aby przygotować:

  • prezentację na lekcję geografii na temat 'Parki narodowe w Polsce';

  • referat na lekcję historii dotyczący kultury sarmackiej;

  • wypowiedź argumentacyjną na temat 'Czy język polski należy chronić?';

  • obronę Antygony na lekcję języka polskiego.

Rb9uEpdI72Agc
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 8
RXF3m80b9W9ea
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o.
Ćwiczenie 9

Wymień, jakich informacji potrzebujesz, by doradzić koledze, jaką książkę powinien zabrać ze sobą na wakacje.

RpbOC3LB6BqL4
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 10

Wymień, z jakich źródeł informacji skorzystasz w poniższych sytuacjach.

  • Planujesz wzmocnić swoje ciało. Chcesz więc zapisać się na ciekawe zajęcia sportowe organizowane poza twoją szkołą.

  • W sobotni wieczór chcesz obejrzeć ciekawy film.

  • Wybierasz się z rodziną na wakacje na Mazury. Szukasz dla was niedrogiego noclegu.

  • Chcesz dowiedzieć się, jakie są możliwości dotarcia pociągiem z miejscowości, w której mieszkasz, do Szczecina.

RJj0kEnsJiKS5
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 11

Z jakich źródeł można skorzystać, aby odpowiedzieć na poniższe pytania? Określ źródło informacji i udziel odpowiedzi.

  • Jakie jest dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę C?

  • Jaki jest wzór chemiczny metylocykloheksanu?

  • Który pierwiastek chemiczny ma symbol Pt?

  • Kto i kiedy wynalazł radio?

RhV6vTgzl1hRA
Miejsce na notatki
Ćwiczenie 12

Określ, jakie frazy należy wpisać do wyszukiwarki internetowej, by zdobyć informacje poszukiwane w dwóch poprzednich zadaniach.

RShSEXWMMNqyW
Miejsce na notatki

Skorzystaj z internetu, by zapoznać się z kilkoma przykładowymi mapami myśli. Potraktuj ten materiał jako inspirację do tworzenia własnych map myśli, np. podczas powtórek materiału i przygotowań do sprawdzianów.

1
1
Polecenie 4

Wykorzystując mapę myśli, przygotuj swój plan tygodnia. Hasłami przy poszczególnych dniach tygodnia mogą być nazwy zajęć lub kojarzące się z nimi nazwy przedmiotów.

RO0rjQBDypGps
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: Plan tygodniaElementy należące do kategorii Plan tygodniaNazwa kategorii: PoniedziałekElementy należące do kategorii PoniedziałekNazwa kategorii: A1Nazwa kategorii: A2Koniec elementów należących do kategorii PoniedziałekNazwa kategorii: WtorekElementy należące do kategorii WtorekNazwa kategorii: B1Nazwa kategorii: B2Koniec elementów należących do kategorii WtorekNazwa kategorii: ŚrodaNazwa kategorii: CzwartekElementy należące do kategorii CzwartekNazwa kategorii: D1Koniec elementów należących do kategorii CzwartekNazwa kategorii: PiątekKoniec elementów należących do kategorii Plan tygodnia
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 4

Przygotuj swój plan tygodnia.

R1BD3gd0N0j8r
Miejsce na notatki
1
1
Polecenie 5

Przejrzyj notatki z dowolnego przedmiotu. Wybierz jedno zagadnienie i opracuj je w formie mapy myśli.

RsWkH3WRyRdsl
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: PrzedmiotElementy należące do kategorii PrzedmiotNazwa kategorii: ZagadnienieElementy należące do kategorii ZagadnienieNazwa kategorii: A1Nazwa kategorii: A2Nazwa kategorii: A3Koniec elementów należących do kategorii ZagadnienieKoniec elementów należących do kategorii Przedmiot
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5

Przygouj listę zakupów świątecznych dla grupy dziesięciorga dzieci z hospicjum. Zastanów się, jakich danych potrzebujesz. W jaki sposób będziesz szukać miejsca, w którym dokonasz zakupów?

RDLVLoRplyygo
Miejsce na notatki
Polecenie 6

Zbierz informacje o jakiejś ciekawej osobie (żyjącej lub nieżyjącej) ze swojej rodziny i przygotuj kilkunastozdaniowy tekst, który mógłby pełnić funkcję sylwetki prasowej tej osoby.

ROSP55yI48z9n
Miejsce na notatki
Polecenie 7

Zweryfikuj swój wizerunek zamieszczony na wybranym portalu społecznościowym  i spróbuj ustalić, które informacje o tobie mogą być niekorzystne w oczach przyszłego pracodawcy. Podobne zadanie wykonaj, analizując wizerunek swoich znajomych.

R4D0EC8s6h3dB
Miejsce na notatki
Polecenie 8

Przeanalizuj jeden numer czasopisma, które regularnie czytasz. Wynotuj z niego 5 całkowicie nowych dla ciebie informacji, a następnie określ, w jakiej sytuacji i w jaki sposób możesz je wykorzystać.

R1UVUePIN5v1g
Miejsce na notatki
Polecenie 9

Sporządź listę informacji zdobytych w ostatnim tygodniu z mediów, które wzbogaciły twoją wiedzę:

  • humanistyczną;

  • przyrodniczą;

  • na temat sztuki.

R1MjothdG86hx
Miejsce na notatki
Polecenie 10

Przygotuj scenariusze 5‑minutowych wystąpień prezentujących wiedzę na podane poniżej tematy. Postaraj się, aby twój przekaz był oryginalny i atrakcyjny dla potencjalnego odbiorcy.

  • Polska Piastów;

  • twórczość Jana Kochanowskiego;

  • frazeologizmy pochodzenia biblijnego i mitologicznego.

R1L7ej6nVNMcM
Miejsce na notatki
Dla zainteresowanych

Przeczytaj poniższy tekst710_000_02tekst i potraktuj go jako pretekst do poszukiwania informacji na temat współczesnych praw i przywilejów osób niesłyszących w Polsce.

Języki migowe często traktowane są jako gorsze. W wielu krajach europejskich […] głuchym dzieciom zabraniano migać, każąc im uczyć się języka słyszącej większości i odczytywać go z ruchu ust […].
Zmiana nastawienia przyszła z USA w latach 80. XX w. Za przełomowe wydarzenie uważa się strajk niesłyszących studentów na waszyngtońskim Uniwersytecie Gallaudetaj0000007XJB1v38_000tp001Gallaudeta dla głuchych, którzy zaprotestowali przeciwko mianowaniu rektorem osoby słyszącej. Wygrali. Dziś Uniwersytet Gallaudetaj0000007XJB1v38_000tp001Gallaudeta ma głuchego rektora i głuchych dziekanów, głuchych wykładowców i głuchy samorząd studencki. Tu prowadzi się największe badania nad społecznością głuchych. Ich językiem i obyczajami.
Innym krajem, w którym głusi wywalczyli swoje prawa, jest Szwecja. W latach 70. powstał tam ruch Deaf Powerj0000007XJB1v38_000tp002Deaf Power, który uświadamiał słyszące społeczeństwo w sprawach dotyczących głuchych. To pierwszy kraj na świecie, w którym głuchych wpisano do konstytucji jako mniejszość językową […]. W każdej instytucji publicznej: urzędzie, przychodni, większym sklepie – jest człowiek, który miga i może służyć za tłumacza
.

Polecenie 11

Wymień po dwie osoby z twojego otoczenia, które mogą być dla ciebie źródłem wiedzy:

  • historycznej;

  • językowej;

  • informatycznej.

RRfIhcEjNNPCD
Miejsce na notatki
R1RX4oug5L6DM1
Zadanie interaktywne polega na uszeregowaniu słów kluczy w hierarchii ważności (według ucznia): mapa myśli, wiedza, informacja, źródła internetowe.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: mapa myśli, wiedza, informacja, źródła internetowe.

RtEGEPC9D5viM
Miejsce na notatki
710_000_01
710_000_02
j0000007XJB1v38_000tp001
j0000007XJB1v38_000tp002