Co to znaczy być kobietą?

Zakochanie to taki stan, kiedy ktoś nieustannie myśli o osobie, którą darzy uczuciem.

Miłość pozytywnie wpływa na samoocenę, ponieważ osoba zakochana z większą sympatią spogląda w lustro i czuje się kimś wyjątkowym. Zakochana lub zakochany zmienia się dla kogoś, kogo kocha, najczęściej poprzez wygląd i zachowanie. Ma w sobie wiele uroku. Czuje się szczęśliwa/-y i traci głowę dla drugiej połówki.

Zwróć uwagę na formy czasowników oraz co robi podmiot liryczny.

Podmiotem lirycznym jest kobieta. Dominują formy czasowników w 1. osobie liczby pojedynczej: 'wzięłam', 'połknęłam', 'tańczę', 'mówię', 'przysięgam'. Opowiada ona o spotkaniu z mężczyzną przy winie. Relacjonuje różne etapy rozwoju miłości - od stanu fascynacji, poprzez zauroczenie, aż do rozczarowania z powodu tego uczucia.

Przypomnij sobie, czym charakteryzuje się metafora.

Metafora: 'Szczęśliwa, połknęłam gwiazdę' podkreśla, że kobieta dzięki zainteresowaniu mężczyzny czuje się piękniejsza. Słowa 'A ja jestem urojona, / urojona nie do wiary, / urojona aż do krwi' wskazują, że zakochana przestaje logicznie myśleć. Z czasem zmienia się, stając się kimś innym, dlatego próbuje się przyzwyczaić do nowego wcielenia: 'Śmieję się, przechylam głowę / ostrożnie, jakbym sprawdzała / wynalazek'.

Zwróć uwagę na powtórzenie oraz w jaki sposób może być postrzegany świat przez zakochaną kobietę w czasie wykonywanego przez nią tańca.

Powtórzenia: 'Tańczę, tańczę...', 'urojona, [...] urojona' podkreślają, jaki wpływ miał mężczyzna na zmianę osobowości kobiety, która stała się zależna od niego. Zaczęła postrzegać świat w sposób nierealny. W czasie tańca obraz rzeczywistości staje się zamazany, fantastyczny i może to sugerować obecność innego świata, w który wkracza kobieta.

Skorzystaj ze Słownika frazeologicznego i sprawdź znaczenie frazeologizmów.

Związek frazeologiczny 'urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą' oznacza mieć w życiu szczęście. Frazeologizm 'wbić gwóźdź do trumny' to spowodować pogorszenie stanu, przyczynić się do czyjeś porażki.

Zauważ, że wszystkie kobiety zostały stworzone przez kogoś i ukształtowane według czyjegoś zamysłu.

W wierszu kobieta pod wpływem spojrzeń mężczyzny pięknieje. Ukochany stwarza ją na nowo, porównuje ze zrodzeniem Ewy z żebra Adama, z Wenus powstałą z piany morskiej i narodzenia Minerwy, która wyskoczyła z głowy Jowisza. To sprawia, że kobieta nie istnieje, jest jedynie marzeniem. Kiedy mija zauroczenie, a on nie patrzy na nią, kobieta odkrywa prawdę o sobie - aby czuć się kochaną, zdecydowała się zatracić swoją tożsamość, swoje ja. Urojenie doprowadziło ją  do zniszczenia osobowości, czego już nigdy nie odzyska.

Zwróć uwagę, że stół, wino i kieliszek są realistyczne.

Słowa: 'Stół jest stołem, wino winem w kieliszku, co jest kieliszkiem i stoi stojąc na stole. A ja jestem urojona'? potęgują złudzenie podmiotu lirycznego. Kobieta zmieniła się pod wypływem mężczyzny, stając się jego marzeniem. Niezmienna pozostała jedynie rzeczywistość, która otacza zakochaną.

Przeczytaj uważnie ostatnią zwrotkę. Zwróć uwagę, jak zachowuje się kobieta.

Ostatnia strofa jest wyrazem zagubienia się kobiety, która straciła swoją osobowość, podporządkowując się mężczyźnie. Dostrzega, że bez ukochanego nie istnieje. Jej bezwarunkowa miłość sprawiła, że robiła wszystko, aby uszczęśliwić drugą osobę.

Zwróć uwagę, jaki nastrój wprowadza tytuł.

Tytuł wiersza nadaje mu cechy intymnego spotkania w miłym towarzystwie mężczyzny. Wyrażenie 'przy winie' to wyznanie podmiotu lirycznego. Tytuł podkreśla ulotność chwili podkreślająca przemijalność ludziego życia, w którym miłe, radosne przeżycia nigdy więcej się nie powtórzą. Wino wprowadza człowieka w dobry nastrój, ale też sprawia, że może ono - posługując się związkiem frazeologicznym - 'uderzyć do głowy', co oznacza, że świat widziany oczami podmiotu lirycznego staje się nierealny przez moment, złudny. Kiedy upojenie mija, pozostaje rzeczywistość '...widzę tylko gwóźdź, z którego zdjęto obraz', dlatego nastrój wiersza jest smutny, pomimo, że tytuł tego nie zapowiada.

Odszukaj w Słowniku motywów literackich hasło 'taniec'.

Taniec jest symbolem przemiany i wolności. Zmiany, które dokonują się w kobiecie, są obrazem marzeń mężczyzny. W ten sposób staje się ona złudzeniem, kimś, kto nie istnieje naprawdę. Zakochana tańczy dla mężczyzny do wymyślonej przez niego muzyki, posługując się frazeologizmem: 'ktoś tańczy tak, jak mu ktoś zagra', oznacza, że kobieta bez najmniejszego sprzeciwu postępuje tak, jak mężczyzna sobie tego życzy. W ten sposób zatraca swoją osobowość, stając się uległą wobec niego.

Zwróć uwagę, że portret kobiety na obrazie jest niepełny, a w wierszu Szymborskiej  została ukazana w różnych momentach zauroczenia mężczyzną.

Dzieło Usiłowanie niemożliwego przedstawia proces powstawania portretu kobiety, która stanowi punkt centralny obrazu. Jej wizerunek jest nieskończony, ponieważ trudno oddać wdzięk i urodę oraz skomplikowaną naturę. W wierszu Szymborskiej zakochana kobieta zmienia się pod wpływem uczucia do mężczyzny i tańczy do wymyślonej przez niego muzyki. Jego spojrzenie sprawia, że jest piękna oraz szczęśliwa. Kiedy uczucie mija, zostaje rozgoryczenie, kobieta dostrzega swoją przemianę i destrukcję swojej osobowości.

W wierszu Szymborskiej wizerunek kobiety różni się od tego na obrazie Usiłowanie niemożliwego, ponieważ w utworze portret kobiecy jest skończony, a dzieło przedstawia proces jego powstawania. Malarz maluje części ciała modelki, których brakuje, aby jej wizerunek był kompletny.

Wyraz usiłowanie oznacza podjęty wysiłek, aby osiągnąć jakiś cel.

Obraz nosi tytuł Usiłowanie niemożliwego, ponieważ trudno namalować portret kobiety, oddać złożoność jej natury oraz umiejętność dostosowywania się do zmiennej rzeczywistości.

Stereotyp to pogląd lub wyobrażenie o charakterze wartościującym, utrwalone w świadomości dużej grupy.

Kobieta w liryku Wisławy Szymborskiej Portret kobiecy została przedstawiona jako ta, która ma złożoną naturę, potrafi dostosować się do każdej sytuacji w zależności od oczekiwań mężczyzny. Pełni jednocześnie rolę żony i matki. Jako małżonka udziela mężowi rad, potrafi poradzić sobie z każdym problem i pozostaje wiecznie młoda, ponieważ taką chce ją widzieć ukochany.

Zwróć uwagę na zaimki 'mu', 'nim'.

Kobieta jest taka, jaką chce ją widzieć mężczyzna: 'naiwna, ale najlepiej doradzi'.  Jest słaba, ale umie poradzić sobie z problemami. Cechuje ją opiekuńczość i empatia: 'Trzyma w rękach wróbelka ze złamanym skrzydłem'. Kobieta poświęca się dla mężczyzny: 'Dokąd tak biegnie, czy nie jest zmęczona./Ależ nie, tylko trochę, bardzo, nic nie szkodzi'. Czyni to z miłości. Kobieta zmienia się dla mężczyzny. Pozostaje wiecznie młoda, ponieważ taką chce ją widzieć mąż.

Zwróć uwagę na zaprzeczenia w wersach.

Cytaty przeczące stereotypom odnoszącym się do kobiet: 'żadnych dzieci', 'najlepiej doradzi', 'udźwignie', 'czyta Jaspersa i pisma kobiece', 'trzyma w rękach własne pieniądze na daleką podróż' ukazują kobiety jako niezależne, które nie są podporządkowane mężczyznom tak jak w przeszłości, spełniając jedynie role żon i matek. Współczesne kobiety mają możliwość wyboru, spełniają się zawodowo, potrafią doradzić mężom i dźwigać każdy ciężar, jeśli  wymaga tego sytuacja. Zaspokajają również swoje ambicje, czytając dzieła niemieckiego psychiatry i filozofa Jaspersa. Kobiety łączą więc role matek i żon z pracą zawodową. W ten sposób łamią stereotypy na temat kobiecości.

Kontrast to zestawienie przeciwieństw.

Z zestawienia kontrastowych opinii wyłania się wyjątkowy wizerunek kobiety, która potrafi poradzić sobie z największymi problemami. Umie jak najlepiej doradzić. Twardo stąpa po ziemi, a jednocześnie ma swoje marzenia. Jest zapobiegliwa i samodzielna, ponieważ ma własne pieniądze. Nigdy nie jest zmęczona i nie roni łez, kiedy jej naprawdę ciężko.

Zwróć uwagę, jaki obraz kobiety budują wyliczenia.

Wyliczenia wzbogacają stworzony portret kobiety o nowe rysy, ukazując, że ma ona jednocześnie sprzeczne cechy: jest mądra i naiwna, słaba i silna, zmęczona i wypoczęta, jednocześnie podkreślają jej skomplikowaną naturę. Kobieta dostosowuje się do każdej sytuacji, spełniając oczekiwania mężczyzny i zarazem tracąc swoją tożsamość, co potwierdza cytat: 'Oczy ma, jeśli trzeba, raz modre, raz szare'.  Dla męża rola żony jest najważniejsza i nie dostrzega jej niezależności. Kobieta, podobnie jak mężczyzna, zajmuje odpowiedzialne stanowiska w pracy: 'Nie wie po co ta śrubka i zbuduje most'.  Podmiot liryczny tym samym ukazuje  złożoność kobiecej natury, która dostosowuje się do danej sytuacji.

Zwróć uwagę na cechy sprzeczne w portrecie kobiety.

Poetka maluje w swoim utworze portret kobiecej natury, jej zdolność do dostosowania się do różnych sytuacji. Ukazana kobieta jest taka, jaka w danej chwili powinna być: 'Musi być do wyboru'.

Przypomnij sobie, kiedy wypowiadane są słowa: 'na dobre i na złe'.

Ostatni wers to parafraza przysięgi małżeńskiej: 'Na dobre, na niedobre', a więc na dobre i na złe. Poetka zaskakuje, dodając wykrzyknienie 'na litość boską', które jest używane, aby wyrazić zniecierpliwienie lub złość. Ostatni wers można odczytać jako deklarację miłości, jakiej pragnie każdy mężczyzna.

W wierszu pojawia się obraz kobiety niezależnej, która łamie stereotyp na temat kobiecości.

Podmiot liryczny jest optymistyczny wobec kobiet, które ukazuje jako niezależne i mające prawo wyboru. Podkreśla, że bohaterka wiersza może inaczej żyć, ale musi złamać stereotypy. Nie jest to jednak łatwe. Mimo że świat się zmienia, ludzie są pełni uprzedzeń.

Zwróć uwagę na skomplikowaną naturę kobiet.

Argument 1: Niełatwo sportretować kobietę, ponieważ ma złożoną naturę i jest nieprzewidywalna.

Argument 2: Niełatwo sportretować kobietę, gdyż wciąż się zmienia, aby dostosować się do oczekiwań, jakie mają wobec niej inne osoby (np. mężczyźni).