Obrazy wszystkiego
Jednym z najważniejszych postulatów pozytywizmu było ukształtowanie elementów dzieła zgodnie z prawdziwym obrazem rzeczywistości. Autorzy tworzący w myśl realizmu ukazywali swoich bohaterów, uwzględniając prawa rządzące otaczającym światem w sposób obiektywny i z perspektywy zrozumiałej dla przeciętnego odbiorcy.
Nowela była idealnym gatunkiem nadającym się do propagowania pozytywistycznych haseł pracy u podstaw i pracy organicznej. Pozytywiści lub twórcy epoki pozytywizmu pochylali się nad życiem mieszkańców wsi tak jak w utworach Janko Muzykant i Miłosierdzie gminy.
1) Przypomnij sobie definicję noweli.
2) Przeczytaj nowelę Henryka Sienkiewicza pt. Janko Muzykant.
3) Przeczytaj nowelę Marii Konopnickiej pt. Miłosierdzie gminy.
Janko Muzykant
Rozważ, czy nowela Janko Muzykant zgodna jest z hasłami epoki pozytywizmu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Odwołując się do treści noweli Janko Muzykant, wskaż do jakiego epizodu z życia Janka odnosi się obraz Chłopiec grający na skrzypcach.
Ułóż wydarzenia w odpowiedniej kolejności.
- Narodziny wątłego i słabowitego dziecka.
- Powrót właścicieli dworu.
- Nieludzka kara.
- Złe opinie ludzi.
- Niezwykła noc.
- Skrzypce w karczmie.
- Nasłuchiwanie świata.
- Zagubienie chłopca.
- Wyjątkowa śmierć.
- Chrzest.
Uzasadnij, że narrator opowiada o wydarzeniach językiem stylizowanym na gwarę. Wyjaśnij funkcje tej stylizacji.
Napisz wypowiedź argumentacyjną na temat: 'Obrazy dzieci w literaturze pozytywizmu'. W pracy odwołaj się do:
wybranej lektury obowiązkowej,
noweli Janko Muzykant H. Sienkiewicza,
wybranych kontekstów.
Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 wyrazów.
Podaj, jaki motyw łączy nowele Janko Muzykant i Antek, i wyjaśnij – odwołując się do obu utworów – czy został on zrealizowany w ten sam sposób.
Na podstawie noweli Janko Muzykant sformułuj dwa argumenty na temat: rola przyrody w utworze.
Wyjaśnij, co symbolizują skrzypce w noweli Sienkiewicza.
Miłosierdzie gminy
Co łączy obraz z nowelą Marii Konopnickiej? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się
do obu dzieł.
Na podstawie opisu obrazu 'Stary żebrak' określ, co łączy go z nowelą Marii Konopnickiej? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do obu dzieł.
Sformułuj jeden argument, którym uzasadnisz tezę: Nowela Miłosierdzie Gminy jest realistyczna.
Wyjaśnij, na czym polega uprzedmiotowienie człowieka w Miłosierdziu gminy. Podaj inne przykłady utworów, w których występuje zjawisko uprzedmiotowienia człowieka.
Wyjaśnij, na czym polega ironia zastosowana w tytule Miłosierdzie gminy.
Z podanego fragmentu wypisz dwa przykłady słownictwa o charakterze wartościującym i uzasdanij, jaką pełni funkcję.
„Stary wnuka nie widzi, słyszy go tylko; rzewny uśmiech rozszerza jego zwiędłe wargi. Potrząsa radośnie głową i robi ruch taki, jakby brał tabakę. Idzie to jakoś, dzięki Bogu, idzie. Wszystko jeszcze może być dobrze! Wszystko może być dobrze!
— Sto pięćdziesiąt! — woła syn.
Ale Tödi‑Mayer ustąpić nie myśli. Zaperzył się; był z tych, którzy się rozpalają
do każdej stawki. Cóż syn? Syn go mógł darmo trzymać. Za pieniądze gminy każdy teraz dobry, każdy ma prawo.
— Sto czterdzieści i pięć! — woła podniesionym głosem.
Syn przechyla głowę, patrzy na Tödi‑Mayera z wysoka, lekko zmrużonymi oczyma.
Namyśla się chwilę, po czym macha obojętnie ręką. Nie może ryzykować więcej. Zrobił, co do niego należało, ale ryzykować nie może. Jego czarna, o prostych włosach głowa i twarz kwadratowa, drewniana, cofa się z szeregu, a wysoka, koścista, nieco pochylona postać posuwa się ku drzwiom wskroś izby”.
Źródło: Maria Konopnicka, Miłosierdzie gminy, dostępny w internecie: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/milosierdzie-gminy.html.
Wyjaśnij, jaka jest wymowa utworu.
Sformułuj jeden argument, którym uzasadnisz tezę: Wymowa noweli Miłosierdzie gminy jest przestrogą.
Handel ludźmi
W noweli Konopnickiej został przedstawiony istotny problem, jakim jest handel ludźmi. Nikt nie przeciwstawia się procederowi licytowania biedaków, który rzekomo mając na celu ich dobro, w istocie jest rodzajem transakcji korzystnej dla gminy i człowieka wygrywającego przetarg.
Na podstawie noweli Miłosierdzie gminy Marii Konopnickiej napisz kilkuzdaniową notatkę na temat: handel biedakami, czyli pozorne miłosierdzie.
Zredaguj głos w dyskusji na temat: Fałszywie pojęta filantropia prowadzi
do dehumanizacji ludzi.
Zadaniowo
Napisz wypracowanie na temat: 'Palące problemy doby pozytywizmu oczami pisarzy'. Rozważ problem, odwołując się do:
Miłosierdzia gminy Marii Konopnickiej,
wybranej lektury obowiązkowej,
wybranych kontekstów.
Przedstaw również swoje zdanie i je uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć
co najmniej 400 wyrazów.
Przeszukaj zasoby internetowe. Przejrzyj albumy z XIX‑wiecznym malarstwem realistycznym. Wybierz kilka obrazów, które mogłyby stać się ilustracją treści podjętych w tej lekcji. Uzasadnij swój wybór .
Znajdź trzy obrazy lub opisy, które mogą się stać ilustracją treści podjętych w tej lekcji. Uzasadnij swój wybór.
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: nowela, obiektywizm, realizm, Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz.