Wykorzystanie efektów tekstowych

Podczas formatowania tekstuPFGrIw6ilformatowania tekstu możesz korzystać z indeksów górnych, indeksów dolnych oraz różnych efektów tekstowych. Do najczęściej wykorzystywanych należą: przekreślenie, wersaliki i kapitaliki. Wszystkie te narzędzia znajdziesz w grupie narzędzi Czcionka w Microsoft Word (narzędzie Znak lub Tekst w edytorze LibreOffice Writer). Otwórz edytor tekstu i sprawdź, gdzie szukać tych narzędzi.
Więcej informacji o edycji tekstu znajdziesz w poniższych materiałach:

Skorzystaj z poniższego notesu do zapisania swoich przemyśleń i uwag.

RtfOWy7dqkzjU
Notes.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.

Indeks górny

Indeks górny możesz wykorzystać do zapisu np. godziny, temperatury lub potęgi liczby. Zapoznaj się z poniższymi przykładami:

Rp4nIzLjgYhm0
Zrzut ekranu z pokazanymi przykładami wykorzystania indeksu górnego. Przedstawione przykłady: Godzina 1745, Temperatura: 23°C, 22=4. Wyróżnione strzałki wskazują na indeks górny w przykładach.
Przykłady zastosowania indeksu górnego w tekście.
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 1

Otwórz nowy dokument w edytorze tekstu i napisz swój rozkład dnia wykorzystując indeks górny do zapisu godzinowego.

RzyLRPkaNVN1q
Zrzut ekranu przedstawiający przykładowy rozkład dnia. Minuty w rozkładzie zapisane są z pomocą indeksu górnego. Obok każdego działania jest ikonka. Treść rozkładu brzmi. Mój rozkład dnia. Siódma – pora wstawać. Obok jest uśmiechnięta buzia. Siódma pięć – poranna toaleta. Z boku jest wyciągnięty palec wskazujący w lewą stronę. Siódma piętnaście – śniadanie. Po prawej jest widelec, talerz i nóż. Siódma czterdzieści– wyjście do szkoły. Z boku jest wyciągnięty do góry palec wskazujący. Ósma – rozpoczęcie zajęć lekcyjnych. Obok jest otwarta książka. Dziewiąta czterdzieści – drugie śniadanie. Z boku jest wyciągnięty do góry palec wskazujący. Dwunasta trzydzieści – zakończenie zajęć lekcyjnych. Obok jest otwarta książka. Dwunasta czterdzieści pięć – powrót do domu. Po prawej jest grupka ludzi. Trzynasta – obiad. Po prawej jest widelec, talerz i nóż. Czternasta – relaks. Z boku znajduje się rower. Piętnasta – obowiązki domowe, na przykład wyjście z psem. Obok jest pies. Szesnasta – podwieczorek, odrabianie prac domowych. Z boku jest przekreślony kształt przypominający chmurkę. Osiemnasta – relaks. Obok jest otwarty laptop. Dziewiętnasta – kolacja. Po prawej jest widelec, talerz i nóż. Dwudziesta – wieczorna toaleta. Z boku jest wyciągnięty palec wskazujący w lewą stronę. Dwudziesta pierwsza – pora na sen. Po prawej znajduje się łóżko.
Przykładowy rozkład dnia.
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.

Indeks dolny

Czy wiesz, jaki jest symbol chemiczny wody?
Wzór chemiczny wody to H2O. Domyślasz się już zapewne, w jaki sposób zapisać dwójkę, która występuje w tym symbolu? Właśnie przez wykorzystanie indeksu dolnego.

1
Ćwiczenie 2

Otwórz nowy dokument w edytorze tekstu i na podstawie poprzedniego ćwiczenia samodzielnie zapisz symbol chemiczny wody, wykorzystując indeks dolny.

Zmiana wielkości liter - wersaliki i kapitaliki

Określenia kapitaliki i wersaliki związane są z wielkością czcionki.
Wersaliki to tekst napisany tylko wielkimi literami, np. SZKOŁA.
Kapitaliki to tekst napisany również wielkimi literami, ale o wysokości i szerokości liter małych.

1
Polecenie 1

Pobierz poniższy plik i na przykładzie zawartego w nim fragmentu powieści Henryka Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” sprawdź różnicę pomiędzy tekstem napisanym zwykłą czcionką, kapitalikami i wersalikami.

R1BVPfxmlBNrC

Dokument tekstowy zawierający trzy fragmenty powieści Henryka Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” - w wersji zwykłej, z wersalikami i kapitalikami

Plik tekstowy w formacie DOCX.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Plik DOCX o rozmiarze 12.85 KB w języku polskim
RNKo4CT2nyF7z

Dokument tekstowy zawierający trzy fragmenty powieści Henryka Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” - w wersji zwykłej, z wersalikami i kapitalikami

Plik tekstowy w formacie ODT.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Plik ODT o rozmiarze 5.31 KB w języku polskim
RBST9DvP7nPCO
Zrzut ekranu jest podpisany. Fragment tekstu zapisany zwykłą czcionką. Tekst jest fragmentem książki "W pustyni i w puszczy” i brzmi on w sposób następujący. Nadchodził czas spoczynku, ale mała uprosiła sobie jeszcze pół godziny zabawy, by zapoznać się lepiej z nowym przyjacielem. Jakoż poznanie poszło tak łatwo, że pan Tarkowski posadził ją wkrótce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymując ją z obawy, by nie spadła, kazał Stasiowi prowadzić psa za obrożę. Ujechała tak kilkanaście kroków, poczem próbował i Staś dosiąść osobliwego wierzchowca, ale ów siadł wówczas na tylnych łapach tak, że Stać znalazł się niespodzianie na piasku koło ogona. Dzieci miały już udać się na spoczynek, gdy z dala, na oświeconym przez księżyc rynku ukazały się dwie białe postacie, zdążające ku namiotom. Łagodny dotychczas Saba począł warczeć głucho i groźnie tak, że Chamis na rozkaz pana Rawlisona musiał go znów chwycić za obrożę, a tymczasem dwaj ludzie, przybrani w białe burnusy, stanęli przed namiotami.
Fragment tekstu zapisany zwykłą czcionką.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
R4zh08e0awPoV
Zrzut ekranu jest podpisany. Fragment tekstu zapisany kapitalikami. Kapitaliki to tekst napisany wielkimi literami, ale o wysokości i szerokości liter małych. Tekst jest fragmentem książki "W pustyni i w puszczy” i brzmi on w sposób następujący. Nadchodził czas spoczynku, ale mała uprosiła sobie jeszcze pół godziny zabawy, by zapoznać się lepiej z nowym przyjacielem. Jakoż poznanie poszło tak łatwo, że pan Tarkowski posadził ją wkrótce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymując ją z obawy, by nie spadła, kazał Stasiowi prowadzić psa za obrożę. Ujechała tak kilkanaście kroków, poczem próbował i Staś dosiąść osobliwego wierzchowca, ale ów siadł wówczas na tylnych łapach tak, że Stać znalazł się niespodzianie na piasku koło ogona. Dzieci miały już udać się na spoczynek, gdy z dala, na oświeconym przez księżyc rynku ukazały się dwie białe postacie, zdążające ku namiotom. Łagodny dotychczas Saba począł warczeć głucho i groźnie tak, że Chamis na rozkaz pana Rawlisona musiał go znów chwycić za obrożę, a tymczasem dwaj ludzie, przybrani w białe burnusy, stanęli przed namiotami.
Fragment tekstu zapisany kapitalikami.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
RVV5uGLvnfQr6
Zrzut ekranu jest podpisany. Fragment tekstu zapisany wersalikami. Wersaliki to tekst napisany wielkimi literami. Tekst jest fragmentem książki "W pustyni i w puszczy” i brzmi on w sposób następujący. Nadchodził czas spoczynku, ale mała uprosiła sobie jeszcze pół godziny zabawy, by zapoznać się lepiej z nowym przyjacielem. Jakoż poznanie poszło tak łatwo, że pan Tarkowski posadził ją wkrótce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymując ją z obawy, by nie spadła, kazał Stasiowi prowadzić psa za obrożę. Ujechała tak kilkanaście kroków, poczem próbował i Staś dosiąść osobliwego wierzchowca, ale ów siadł wówczas na tylnych łapach tak, że Stać znalazł się niespodzianie na piasku koło ogona. Dzieci miały już udać się na spoczynek, gdy z dala, na oświeconym przez księżyc rynku ukazały się dwie białe postacie, zdążające ku namiotom. Łagodny dotychczas Saba począł warczeć głucho i groźnie tak, że Chamis na rozkaz pana Rawlisona musiał go znów chwycić za obrożę, a tymczasem dwaj ludzie, przybrani w białe burnusy, stanęli przed namiotami.
Fragment tekstu zapisany wersalikami.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.

Wersaliki zastosujesz do tekstu, który wcześniej został napisany małymi literami, a chcesz zamienić ten tekst na wielkie litery, tzw. tekst drukowany. Nie musisz pisać tekstu od nowa.

Wystarczy, że w programie Microsoft Word 2016 lub nowszym do zaznaczonego tekstu użyjesz polecenia Wszystkie wersaliki.
Ten sam efekt uzyskasz, stosując polecenie Zmień wielkość liter w grupie Czcionka. Odszukaj to polecenie i sprawdź, jak działa. Pojawi się rozwijalna lista opcji. Sprawdź, jakie masz możliwości zmiany wielkości liter.

Do wykonania identycznej akcji w programie LibreOffice Writer 7.0 lub nowszym najpierw zaznacz tekst, który chcesz zamienić. Następnie z menu kontekstowego wybierz Znak. W zakładce Efekty czcionki zmień wielkość liter na WIELKIE LITERY.

Jeżeli jednak od razu chcesz pisać dużymi literami, wygodniej jest zastosować klawisz CapsLock.

Kapitaliki możesz stosować w szczególnych przypadkach, kiedy chcesz, by pierwsze litery w zdaniach pisanych drukowanymi literami były wyższe od pozostałych.
Aby zastosować narzędzie kapitalików lub wersalików:

  • Zaznacz tekst, który chcesz zmienić.

  • W Microsoft Word w grupie Czcionka poszukaj odpowiednich narzędzi lub prawym przyciskiem myszy uruchom menu podręczne i wybierz polecenie Czcionka. Następnie zaznacz pole wyboru przy odpowiednim narzędziu: Kapitaliki lub Wszystkie wersaliki. Możesz również skorzystać z polecenia Zmień wielkość liter, które znajduje się w grupie Czcionka.

  • W LibreOffice Writer w menu Format wybierz Znak i w zakładce Efekty wybierz odpowiednią opcję: Wielkie litery lub Kapitaliki. Możesz uzyskać ten sam efekt poprzez wybranie opcji Tekst w menu Format.