Podczas formatowania tekstuPFGrIw6ilformatowania tekstu możesz korzystać z indeksów górnych, indeksów dolnych oraz różnych efektów tekstowych. Do najczęściej wykorzystywanych należą: przekreślenie, wersaliki i kapitaliki. Wszystkie te narzędzia znajdziesz w grupie narzędzi Czcionka w Microsoft Word (narzędzie Znak lub Tekst w edytorze LibreOffice Writer). Otwórz edytor tekstu i sprawdź, gdzie szukać tych narzędzi. Więcej informacji o edycji tekstu znajdziesz w poniższych materiałach:
Skorzystaj z poniższego notesu do zapisania swoich przemyśleń i uwag.
RtfOWy7dqkzjU
Notes.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Indeks górny
Indeks górny możesz wykorzystać do zapisu np. godziny, temperatury lub potęgi liczby. Zapoznaj się z poniższymi przykładami:
Rp4nIzLjgYhm0
Zrzut ekranu z pokazanymi przykładami wykorzystania indeksu górnego. Przedstawione przykłady: Godzina , Temperatura: , . Wyróżnione strzałki wskazują na indeks górny w przykładach.
Przykłady zastosowania indeksu górnego w tekście.
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 1
Otwórz nowy dokument w edytorze tekstu i napisz swój rozkład dnia wykorzystując indeks górny do zapisu godzinowego.
RzyLRPkaNVN1q
Zrzut ekranu przedstawiający przykładowy rozkład dnia. Minuty w rozkładzie zapisane są z pomocą indeksu górnego. Obok każdego działania jest ikonka. Treść rozkładu brzmi. Mój rozkład dnia. Siódma – pora wstawać. Obok jest uśmiechnięta buzia. Siódma pięć – poranna toaleta. Z boku jest wyciągnięty palec wskazujący w lewą stronę. Siódma piętnaście – śniadanie. Po prawej jest widelec, talerz i nóż. Siódma czterdzieści– wyjście do szkoły. Z boku jest wyciągnięty do góry palec wskazujący. Ósma – rozpoczęcie zajęć lekcyjnych. Obok jest otwarta książka. Dziewiąta czterdzieści – drugie śniadanie. Z boku jest wyciągnięty do góry palec wskazujący. Dwunasta trzydzieści – zakończenie zajęć lekcyjnych. Obok jest otwarta książka. Dwunasta czterdzieści pięć – powrót do domu. Po prawej jest grupka ludzi. Trzynasta – obiad. Po prawej jest widelec, talerz i nóż. Czternasta – relaks. Z boku znajduje się rower. Piętnasta – obowiązki domowe, na przykład wyjście z psem. Obok jest pies. Szesnasta – podwieczorek, odrabianie prac domowych. Z boku jest przekreślony kształt przypominający chmurkę. Osiemnasta – relaks. Obok jest otwarty laptop. Dziewiętnasta – kolacja. Po prawej jest widelec, talerz i nóż. Dwudziesta – wieczorna toaleta. Z boku jest wyciągnięty palec wskazujący w lewą stronę. Dwudziesta pierwsza – pora na sen. Po prawej znajduje się łóżko.
Przykładowy rozkład dnia.
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
Aby wprowadzić do tekstu zapis z wykorzystaniem indeksu górnego, wprowadź najpierw zwykły tekst.
Następnie wróć do tych znaków, które mają być przedstawione jako indeks górny i zaznacz je.
Zlokalizuj i wybierz opcję Indeks górny. W programie Microsoft Word znajduje się ona w zakładce Narzędzia główne w grupie Czcionka lub jako jedna z opcji dostępnych w okienku po wybraniu Czcionka... z menu kontekstowego dostępnego po kliknięciu prawym klawiszem myszy na zaznaczony fragment tekstu. W programie LibreOffice Writer możesz skorzystać z przycisku Indeks Górny na pasku narzędzi Szybki dostęp lub wybrać opcję Format, a następnie Znak i w nowym okienku w zakładce Pozycja wybrać opcję Indeks górny. Możesz także skorzystać z opcji Tekst dostępnej w zakładce Format i z rozwijanej listy wybrać opcję Indeks górny.
Zapoznaj się z rozwiązaniem klikając zakładkę z wybranym programem.
1
Microsoft Word (werjsa 2019 lub nowsza):
Microsoft Word (werjsa 2019 lub nowsza):
Aby zapisać minuty za pomocą indeksu górnego, napisz najpierw cały tekst.
R1IqQpNABJxJR
Zrzut ekranu jest podpisany. Zapisany tekst w edytorze Microsoft Word. Ilustracja przedstawia okno programu Microsoft Word z rozpisanym planem dnia. W pierwszej linijce znajduje się tekst "700 - pora wstać". W kolejnym wierszu zapisano tekst "705 - poranna toaleta". Ostatni punkt na liście to "715 - śniadanie".
Zapisany tekst w edytorze Microsoft Word.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Zaznacz te fragmenty tekstu, które chcesz zmienić. Trzymając naciśnięty klawisz Ctrl możesz zaznaczyć kilka fragmentów na raz.
RmLxlIWQDA1BA
Zrzut ekranu jest podpisany. Zaznaczone fragmenty tekstu z minutami w edytorze Microsoft Word. Ilustracja przedstawia okno programu Microsoft Word z rozpisanym planem dnia. W pierwszej linijce znajduje się tekst "700 - pora wstać" z zaznaczonym fragmentem "00". W kolejnym wierszu zapisano tekst "705 - poranna toaleta" i zaznaczono fragment "05". Ostatni punkt na liście to "715 - śniadanie" z wyróżnionym tekstem "15".
Zaznaczone fragmenty tekstu z minutami w edytorze Microsoft Word.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Kliknij prawym przyciskiem myszy na zaznaczony fragment i z menu kontekstowego wybierz opcję Czcionka.
RBOPkb1dCS020
Zrzut ekranu jest podpisany. Aktywne menu kontekstowe do edycji tekstu w edytorze Microsoft Word. Ilustracja przedstawia okno programu Microsoft Word z rozpisanym planem dnia. Aktywne jest menu kontekstowe pozwalające na edycję tekstu. Kursorem myszy najechano na opcję "Czcionka".
Aktywne menu kontekstowe do edycji tekstu w edytorze Microsoft Word.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
W otwartym oknie dialogowym w zakładce Czcionka wybierz opcję Indeks górny dostępny z grupie Efekty.
R1D2rImaSH7fg
Zrzut ekranu jest podpisany. Otwarte okno dialogowe "Czcionka” w edytorze Microsoft Word. Ilustracja przedstawia okno programu Microsoft Word z rozpisanym planem dnia. Na pierwszym planie znajduje się okno dialogowe "Czcionka" z dostępnymi opcji do edycji zaznaczonego tekstu. Z dostępnych opcji w grupie "Efekty" wybrano opcję "Indeks górny".
Otwarte okno dialogowe "Czcionka" w edytorze Microsoft Word.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
LibreOffice Writer (werjsa 7.0 lub nowsza):
LibreOffice Writer (werjsa 7.0 lub nowsza):
Aby zapisać minuty za pomocą indeksu górnego, napisz najpierw cały tekst.
R1DO8AJydDavG
Zrzut ekranu jest podpisany. Zapisany tekst w LibreOffice Writer. Ilustracja przedstawia okno programu LibreOffice Writer z rozpisanym planem dnia. W pierwszej linijce znajduje się tekst "700 - pora wstać". W kolejnym wierszu zapisano tekst "705 - poranna toaleta". Ostatni punkt na liście to "715 - śniadanie".
Zapisany tekst w edytorze LibreOffice Writer.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Zaznacz te fragmenty tekstu, które chcesz zmienić. Trzymając naciśnięty klawisz Ctrl możesz zaznaczyć kilka fragmentów na raz.
RvAWkuD8LqRT5
Zrzut ekranu jest podpisany. Zaznaczone fragmenty tekstu z minutami w edytorze LibreOffice Writer. Ilustracja przedstawia okno programu LibreOffice Writer z rozpisanym planem dnia. W pierwszej linijce znajduje się tekst "700 - pora wstać" z zaznaczonym fragmentem "00". W kolejnym wierszu zapisano tekst "705 - poranna toaleta" i zaznaczono fragment "05". Ostatni punkt na liście to "715 - śniadanie" z wyróżnionym tekstem "15".
Zaznaczone fragmenty tekstu z minutami w edytorze LibreOffice Writer.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Kliknij prawym przyciskiem myszy na zaznaczony fragment i z menu kontekstowego wybierz opcję Znak, po czym z rozwijanej listy ponownie wybierz polecenie Znak... .
RxBKCHYHWToYD
Zrzut ekranu jest podpisany. Aktywne menu kontekstowe do edycji tekstu w edytorze LibreOffice Writer. Ilustracja przedstawia okno programu LibreOffice Writer z rozpisanym planem dnia. Aktywne jest menu kontekstowe pozwalające na edycję tekstu. Kursorem myszy najechano na opcję "Znak..." dostępną w rozwijanej liście po wybraniu polecenia "Znak".
Aktywne menu kontekstowe do edycji tekstu w edytorze LibreOffice Writer.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
W otwartym oknie dialogowym w zakładce Pozycja wybierz opcję Indeks górny.
R1P1HZdQ9FB9O
Zrzut ekranu jest podpisany. Otwarte okno dialogowe "Czcionka” w edytorze LibreOffice Writer. Ilustracja przedstawia okno programu LibreOffice Writer z rozpisanym planem dnia. Na pierwszym planie znajduje się okno dialogowe "Znak" z dostępnymi opcji do edycji zaznaczonego tekstu. Aktywna jest zakładka "Pozycja" i z dostępnych opcji w grupie "Pozycja" wybrano opcję "Indeks górny".
Otwarte okno dialogowe "Czcionka" w edytorze LibreOffice Writer.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Indeks dolny
Czy wiesz, jaki jest symbol chemiczny wody? Wzór chemiczny wody to . Domyślasz się już zapewne, w jaki sposób zapisać dwójkę, która występuje w tym symbolu? Właśnie przez wykorzystanie indeksu dolnego.
1
Ćwiczenie 2
Otwórz nowy dokument w edytorze tekstu i na podstawie poprzedniego ćwiczenia samodzielnie zapisz symbol chemiczny wody, wykorzystując indeks dolny.
Aby wprowadzić do tekstu zapis z wykorzystaniem indeksu dolnego wprowadź najpierw zwykły tekst.
Następnie wróć do tych znaków, które mają być przedstawione jako indeks dolny i zaznacz je.
Zlokalizuj i wybierz opcję Indeks dolny. W programie Microsoft Word znajduje się ona w zakładce Narzędzia główne w grupie Czcionka. W programie LibreOffice Writer możesz skorzystać z podobnego przycisku na górze paska narzędzi lub wybrać opcję Format, następnie Znak. W nowo otwartym oknie dialogowym wybierz zakładkę Pozycja i zaznacz Indeks dolny.
Zapoznaj się z prezentacją z poprzedniego ćwiczenia i zamiast indeksu górnego wybierz indeks dolny.
Zmiana wielkości liter - wersaliki i kapitaliki
Określenia kapitaliki i wersaliki związane są z wielkością czcionki. Wersaliki to tekst napisany tylko wielkimi literami, np. SZKOŁA. Kapitaliki to tekst napisany również wielkimi literami, ale o wysokości i szerokości liter małych.
1
Polecenie 1
Pobierz poniższy plik i na przykładzie zawartego w nim fragmentu powieści Henryka Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” sprawdź różnicę pomiędzy tekstem napisanym zwykłą czcionką, kapitalikami i wersalikami.
R1BVPfxmlBNrC
Dokument tekstowy zawierający trzy fragmenty powieści Henryka Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” - w wersji zwykłej, z wersalikami i kapitalikami
Zrzut ekranu jest podpisany. Fragment tekstu zapisany zwykłą czcionką. Tekst jest fragmentem książki "W pustyni i w puszczy” i brzmi on w sposób następujący. Nadchodził czas spoczynku, ale mała uprosiła sobie jeszcze pół godziny zabawy, by zapoznać się lepiej z nowym przyjacielem. Jakoż poznanie poszło tak łatwo, że pan Tarkowski posadził ją wkrótce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymując ją z obawy, by nie spadła, kazał Stasiowi prowadzić psa za obrożę. Ujechała tak kilkanaście kroków, poczem próbował i Staś dosiąść osobliwego wierzchowca, ale ów siadł wówczas na tylnych łapach tak, że Stać znalazł się niespodzianie na piasku koło ogona. Dzieci miały już udać się na spoczynek, gdy z dala, na oświeconym przez księżyc rynku ukazały się dwie białe postacie, zdążające ku namiotom. Łagodny dotychczas Saba począł warczeć głucho i groźnie tak, że Chamis na rozkaz pana Rawlisona musiał go znów chwycić za obrożę, a tymczasem dwaj ludzie, przybrani w białe burnusy, stanęli przed namiotami.
Fragment tekstu zapisany zwykłą czcionką.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
R4zh08e0awPoV
Zrzut ekranu jest podpisany. Fragment tekstu zapisany kapitalikami. Kapitaliki to tekst napisany wielkimi literami, ale o wysokości i szerokości liter małych. Tekst jest fragmentem książki "W pustyni i w puszczy” i brzmi on w sposób następujący. Nadchodził czas spoczynku, ale mała uprosiła sobie jeszcze pół godziny zabawy, by zapoznać się lepiej z nowym przyjacielem. Jakoż poznanie poszło tak łatwo, że pan Tarkowski posadził ją wkrótce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymując ją z obawy, by nie spadła, kazał Stasiowi prowadzić psa za obrożę. Ujechała tak kilkanaście kroków, poczem próbował i Staś dosiąść osobliwego wierzchowca, ale ów siadł wówczas na tylnych łapach tak, że Stać znalazł się niespodzianie na piasku koło ogona. Dzieci miały już udać się na spoczynek, gdy z dala, na oświeconym przez księżyc rynku ukazały się dwie białe postacie, zdążające ku namiotom. Łagodny dotychczas Saba począł warczeć głucho i groźnie tak, że Chamis na rozkaz pana Rawlisona musiał go znów chwycić za obrożę, a tymczasem dwaj ludzie, przybrani w białe burnusy, stanęli przed namiotami.
Fragment tekstu zapisany kapitalikami.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
RVV5uGLvnfQr6
Zrzut ekranu jest podpisany. Fragment tekstu zapisany wersalikami. Wersaliki to tekst napisany wielkimi literami. Tekst jest fragmentem książki "W pustyni i w puszczy” i brzmi on w sposób następujący. Nadchodził czas spoczynku, ale mała uprosiła sobie jeszcze pół godziny zabawy, by zapoznać się lepiej z nowym przyjacielem. Jakoż poznanie poszło tak łatwo, że pan Tarkowski posadził ją wkrótce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymując ją z obawy, by nie spadła, kazał Stasiowi prowadzić psa za obrożę. Ujechała tak kilkanaście kroków, poczem próbował i Staś dosiąść osobliwego wierzchowca, ale ów siadł wówczas na tylnych łapach tak, że Stać znalazł się niespodzianie na piasku koło ogona. Dzieci miały już udać się na spoczynek, gdy z dala, na oświeconym przez księżyc rynku ukazały się dwie białe postacie, zdążające ku namiotom. Łagodny dotychczas Saba począł warczeć głucho i groźnie tak, że Chamis na rozkaz pana Rawlisona musiał go znów chwycić za obrożę, a tymczasem dwaj ludzie, przybrani w białe burnusy, stanęli przed namiotami.
Fragment tekstu zapisany wersalikami.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Wersaliki zastosujesz do tekstu, który wcześniej został napisany małymi literami, a chcesz zamienić ten tekst na wielkie litery, tzw. tekst drukowany. Nie musisz pisać tekstu od nowa.
Wystarczy, że w programie Microsoft Word 2016 lub nowszym do zaznaczonego tekstu użyjesz polecenia Wszystkie wersaliki. Ten sam efekt uzyskasz, stosując polecenie Zmień wielkość liter w grupie Czcionka. Odszukaj to polecenie i sprawdź, jak działa. Pojawi się rozwijalna lista opcji. Sprawdź, jakie masz możliwości zmiany wielkości liter.
Do wykonania identycznej akcji w programie LibreOffice Writer 7.0 lub nowszym najpierw zaznacz tekst, który chcesz zamienić. Następnie z menu kontekstowego wybierz Znak. W zakładce Efekty czcionki zmień wielkość liter na WIELKIE LITERY.
Jeżeli jednak od razu chcesz pisać dużymi literami, wygodniej jest zastosować klawisz CapsLock.
Kapitaliki możesz stosować w szczególnych przypadkach, kiedy chcesz, by pierwsze litery w zdaniach pisanych drukowanymi literami były wyższe od pozostałych. Aby zastosować narzędzie kapitalików lub wersalików:
Zaznacz tekst, który chcesz zmienić.
W Microsoft Word w grupie Czcionka poszukaj odpowiednich narzędzi lub prawym przyciskiem myszy uruchom menu podręczne i wybierz polecenie Czcionka. Następnie zaznacz pole wyboru przy odpowiednim narzędziu: Kapitaliki lub Wszystkie wersaliki. Możesz również skorzystać z polecenia Zmień wielkość liter, które znajduje się w grupie Czcionka.
W LibreOffice Writer w menu Format wybierz Znak i w zakładce Efekty wybierz odpowiednią opcję: Wielkie litery lub Kapitaliki. Możesz uzyskać ten sam efekt poprzez wybranie opcji Tekst w menu Format.