R6df6x47tCB2O1
Widok brzegu jeziora zarośniętego lobelią jeziorną - rośliną wodną, o zielonych łodygach, wystających z wody i białych kwiatach o sześciu płatkach. W oddali, na drugim brzegu jeziora rośnie las.
Łan lobelii jeziornej
Źródło: Przykuta, fotografia barwna, licencja: CC BY-SA 3.0.

Każdy człowiek przechowuje w swojej pamięci obrazy miejsc i przedmiotów mu bliskich, które wiele dla niego znaczą, do których chciałby jeszcze kiedyś powrócić. Mogą to być pejzaże, uznane niegdyś za najpiękniejsze, nasuwające miłe wspomnienia.

Ważne miejsce w ludzkiej pamięci zajmuje także spotkanie z drugim człowiekiem. Przez wiele lat potrafimy wspominać jego okoliczności.  Niezależnie, czy doszło do niego w chwilach dobrych, radosnych czy może w trudnych, smutnych.

Mechanizm ludzkiej pamięci pozwala zachować obraz minionego czasu. Może to być świat dzieciństwa lub czasy młodości albo najwspanialsza podróż w życiu.

Wizerunki minionych światów są przechowywane w legendach, podaniach ludowych, przekazach słownych i literackich, które budują kulturę i pamięć narodową. Wśród tych tekstów kultury znajduje się piękna opowieść o Świtezi, mieście, które nagle zniknęło w toniach krystalicznie czystego jeziora…

Już wiesz

1) Odwołując się do różnych źródeł wiedzy (np. mapmapamap, stron internetowych), odszukaj położenie Nowogródka i jeziora Świteź. Na podstawie zebranych informacji sporządź notatkę, w której uwzględnisz następujące elementy:

  • nazwę kraju, w którym obecnie znajdują się Nowogródek i jezioro Świteź,

  • odległość wskazanych miejsc od obecnych granic Polski,

  • współczesne otoczenie jeziora Świteź,

  • kształt jeziora.

RJ9ETvsOiwv1n
Miejsce na notatkę ucznia.

2) Zastanów się, czy istnieje wyjątkowe miejsce, które tak cię urzekło, że zawsze będziesz o nim pamiętać. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RySxsYvPdcCJD
Miejsce na notatkę ucznia.
mapa
j0000007ZHB1v50_0000002Q
R1Qs97C02qu7V1
Ćwiczenie 1
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu wszyskich prawidłowych odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RJCd1Auf20zxg1
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polega na uszeregowaniu zdań w prawidłowej kolejności.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1

Opisz miejsce, które uważasz za wyjątkowe. Nazwij uczucia i emocje, jakie
w tobie budzi jego wspomnienie.

RQQ2FBBwTMxQt
Miejsce na notatkę ucznia.
Polecenie 2

Sprawdź w dostępnych źródłach, czy z miejscem, które szczególnie zapamiętałeś, wiąże się jakaś legenda lub niezwykła historia? Opowiedz ją koledze/koleżance.

R1YOslw5PGCNu
Miejsce na notatkę ucznia.
j0000007ZHB1v50_0000000U
R8C5Sl4alKQHC
Na początku pojawia się plansza "Ojczyzna". Następnie pojawia się pedagog dr Jolanta Kędzior z Uniwersytetu Wrocławskiego. Kobieta o krótkich włosach, w okularach i białej bluzce wiązanej pod szyją na kokardę, siedzi w pokoju. Za nią po lewej stronie widać niski regał z książkami, na którym stoi roślina doniczkowa. Nad regałem widać fragment zawieszonej na ścianie grafiki. Po prawej stronie widać fragment rośliny. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła dr Jolanta Kędzior. Scenariusz i realizacja Contentplus.pl na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu "E-podręczniki do kształcenia ogólnej". Grudzień 2014.
1
Ćwiczenie 3

Wynotuj w punktach najważniejsze zagadnienia pojawiające się w wypowiedzi. Zastanów się i odpowiedz, czym dla ciebie jest twoja mała ojczyzna.

uzupełnij treść
R1LvTgRQppiRv1
Ćwiczenie 4
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu wszystkich prawidłowych odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
j0000007ZHB1v50_0000000U

Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej biogramem Adama Mickiewicza.

JPOL_E3_E4_Tekstykultury

O autorze

Adam Mickiewicz18551798
REOU4sIXe8NiQ
Portret Adama Mickiewicza
Źródło: Julian Mackiewicz, Portret Adama Mickiewicza, litografia, domena publiczna.

Adam Mickiewicz

- poeta, pisarz, tłumacz, działacz polityczny, jeden z najbardziej znanych twórców literatury polskiej. Artysta urodził się w Nowogródku na Litwie, w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej. Już w trakcie studiów na Uniwersytecie Wileńskim, zaangażował się w działalność tajnej organizacji - Towarzystwa Filomatów. W 1819 r. rozpoczął pracę jako nauczyciel w Kownie. W 1823 r. został aresztowany i osadzony w klasztorze Bazylianów w Wilnie. Przebywał tam do marca 1824 r. Następnie zesłano go do Rosji. Mickiewicz znalazł się w centralnej części kraju (w Odessie, Moskwie i Petersburgu), gdzie spędził lata 1824–1829.

Od 1829 r. rozpoczął się dla Mickiewicza czas podróży po Europie. Zwiedził Niemcy, Szwajcarię i Włochy, nawiązując znajomość z uznanymi twórcami tamtych czasów. Na wieść o wybuchu powstania listopadowego w 1830 r., Mickiewicz usiłował wrócić do kraju. Niestety, bez powodzenia.

W 1832 r. rozpoczął się tzw. okres paryski w biografii Mickiewicza. Poeta mieszkał w stolicy Francji do 1855 r., wyłączając przerwę na pobyt w Lozannie (1839), gdzie był wykładowcą literatury łacińskiej, oraz w Rzymie (1848), gdzie utworzył Legion Polskij0000007ZHB1v50_000tp001Legion Polski. We wrześniu 1855 r. Adam Mickiewicz udał się do Stambułu. Poeta zmarł nagle podczas epidemii cholery.

Do najbardziej znanych dzieł twórcy należą: Oda do młodości, Ballady i romanse, Grażyna, Dziady (część II, część IV, część III), Sonety krymskieSonety odeskie, Konrad Wallenrod, Pan Tadeusz, cykl liryków lozańskich.

j0000007ZHB1v50_0000000U
RXG3S9N4FmElU1
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na odgadnięciu haseł krzyżówki.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
j0000007ZHB1v50_000tp001
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Ballada Świteźj0000007ZHB1v50_000tp002Świteź

j0000007ZHB1v50_0000000U
R17yqr24XwJK0
Nagranie recytacji ballady Adam Mickiewicza przez Romę Gąsiorowską.
Świteź. Ballada. Do Michała WereszczakiAdam Mickiewicz
Adam Mickiewicz Świteź. Ballada. Do Michała Wereszczaki

Ktokolwiek będziesz w nowogródzkiej stronie,
Do Płużynj0000007ZHB1v50_000tp003Płużyn ciemnego boru
Wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie,
Byś się przypatrzył jezioru.

Świteź tam jasne rozprzestrzenia łona,
W wielkiego kształcie obwodu,
Gęstą po bokach puszczą oczerniona,
A gładka jak szyba lodu.  

Jeżeli nocną przybliżysz się dobą
I zwrócisz ku wodom licelicelice,
Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą,
I dwa obaczyszobaczyszobaczysz księżyce.

Niepewny, czyli szklannaszklannaszklanna spod twej stopy
Pod niebo idzie równina,
Czyli też niebo swoje szklanne stropystropstropy
Aż do nóg twoich ugina:

Gdy oko brzegów przeciwnych nie sięga,
Dna nie odróżnia od szczytu,
Zdajesz się wisieć w środku niebokręgaj0000007ZHB1v50_000tp004niebokręga.
W jakiejś otchłani błękitu.

Tak w noc, pogodna jeśli służy pora,
Wzrok się przyjemnie ułudziułudziułudzi;
Lecz żeby w nocy jechać do jeziora,
Trzeba być najśmielszym z ludzi.

Bo jakie szatan wyprawia tam harceharceharce!
Jakie się larwyj0000007ZHB1v50_000tp005larwy szamocą!
Drżę cały, kiedy bająbająbają o tym starce,
I strach wspominać przed nocą.

Nieraz śródśródśród wody gwar jakoby w mieście,
Ogień i dym bucha gęsty,
I zgiełk walczących, i wrzaski niewieście,
dzwonów gwałtj0000007ZHB1v50_000tp006dzwonów gwałt, i zbrój chrzęstyzbrój chrzęstyzbrój chrzęsty.

Nagle dym spada, hałas się uśmierzauśmierzauśmierza,
Na brzegach tylko szum jodły,
W wodach gadanie cichego pacierza
I dziewic żałośne modły.

Co to ma znaczyć? – różni różnie plotą,
Cóż, kiedy nie był nikt na dnie;
Biegają wieści pomiędzy prostotą,
Lecz któż z nich prawdę odgadnie?

Pan na Płużynach, którego pradziady
Były Świtezi dziedzice,
Z dawna przemyślał i zasięgał rady,
Jak te zbadać tajemnice.

KazałkazałKazał przyboryprzyboryprzybory w bliskim robić mieście
I wielkie sypał wydatkisypał wydatkisypał wydatki;
Związano niewódj0000007ZHB1v50_000tp007niewód, głęboki stop dwieście,
Budują czółny i statki.

Ja ostrzegałem: że w tak wielkim dziele
Dobrze, kto z Bogiem poczyna,
Dano więc na mszą w niejednym kościele
I ksiądz przyjechał z Cyrynaj0000007ZHB1v50_000tp008Cyryna.

Stanął na brzegu, ubrał się w ornatyj0000007ZHB1v50_000tp009ornaty,
Przeżegnał, pracę pokropiłpokropiłpokropił,
Pan daje hasło: odbijają batyj0000007ZHB1v50_000tp00Abaty,
Niewód się z szumem zatopił.

Topi się, pławkij0000007ZHB1v50_000tp00Bpławki na dół z sobą spycha,
Tak przepaść wody głęboka.
Prężą się liny, niewód idzie z cicha,
Pewnie nie złowią ni okaj0000007ZHB1v50_000tp00Cnie złowią ni oka.

Na brzeg oboje wyjęto już skrzydłoj0000007ZHB1v50_000tp00DNa brzeg oboje wyjęto już skrzydło,
Ciągną ostatek więcierzyj0000007ZHB1v50_000tp00Ewięcierzy;
PowiemżepowiemżePowiemże, jakie złowiono straszydło?
Choć powiem, nikt nie uwierzy.

Powiem jednakże: nie straszydło wcale,
Żywa kobieta w niewodzie,
Twarz miała jasną, usta jak korale,
Włos biały skąpany w wodzie.

Do brzegu dąży; a gdy jedni z trwogi
Na miejscu stanęli głazemstanęli głazemstanęli głazem,
Drudzy zwracają ku ucieczce nogi,
Łagodnym rzecze wyrazem:

'Młodzieńcy, wiecie, że tutaj bezkarnie
Dotąd nikt statku nie spuści,
Każdego śmiałka jezioro zagarnie
Do nieprzebrnionych czeluści.

I ty, zuchwały, i twoja gromada
Wrazj0000007ZHB1v50_000tp00FWraz byście poszli w głębinie,
Lecz że to kraj był twojego pradziada,
Że w tobie nasza krew płynie –

Choć godna kary jest ciekawość pusta,
Lecz żeście z Bogiem poczęli,
Bóg wam przez moje opowiada usta
Dzieje tej cudnej topielitopieltopieli.

Na miejscach, które dziś piaskiem zaniosło,
Gdzie carj0000007ZHB1v50_000tp00Gcar i trzcina zarasta,
Po których teraz wasze biega wiosło,
Stał okrąg pięknego miasta.

Świteź, i w sławne orężem ramiona,
w kraśne twarze bogatakraśnew kraśne twarze bogata,
Niegdyś od książąt Tuhanówj0000007ZHB1v50_000tp00HTuhanów rządzona
Kwitnęła przez długie lata.

Nie ćmiłnie ćmiłNie ćmił widoku ten ostępj0000007ZHB1v50_000tp00Iostęp ponury;
Przez żyzne wskróś okolice
Widać stąd było nowogródzkie mury,
Litwy naówczas stolicęj0000007ZHB1v50_000tp00Jstolicę.

Raz niespodzianie obległ tam Mendogaj0000007ZHB1v50_000tp00KMendoga
Potężnym wojskiem car z Rusij0000007ZHB1v50_000tp00Lcar z Rusi;
Na całą Litwę wielka padła trwoga,
Że Mendog poddać się musi.

Nim ściągnął wojsko z odległej granicy,
Do ojca mego napisze:
'Tuhanie! w tobie obrona stolicy,
Spiesz, zwołaj twe towarzysze'.

Skoro przeczytał Tuhan list książęcy
I wydał rozkaz do wojny,
Stanęło zaraz mężów pięć tysięcy,
A każdy konny i zbrojny.

Uderzą w trąby, rusza młódź, już w bramie
Błyska Tuhana proporzec,
Lecz Tuhan stanie i ręce załamie,
I znowu jedzie na dworzecj0000007ZHB1v50_000tp00Mdworzec.

I mówi do mnie: 'Jaż własnych mieszkańców
Dla obcej zgubię odsieczy?
Wszak wiesz, że Świteź nie ma innych szańcówj0000007ZHB1v50_000tp00Nszańców
Prócz naszych piersi i mieczy.

Jeśli rozdzielę szczupłe wojsko moje,
Krewnemu nie dam obrony;
A jeśli wszyscy pociągniem na boje,
Jak będą córy i żony?'

'Ojcze – odpowiem – lękasz się niewcześnie,
Idź, kędy sława cię woła,
Bóg nas obroni: dziś nad miastem we śnie
Widziałam jego anioła.

Okrążył Świteź miecza błyskawicą
I nakrył złotymi pióry,
I rzekł mi: ‘Póki męże za granicą,
Ja bronię żony i córy’'.

Usłuchał Tuhan i za wojskiem goni,
Lecz gdy noc spadła ponura,
Słychać gwar z dala, szczęk i tętent koni,
I zewsząd straszny wrzask: 'urauraura!'

Zagrzmią taranyj0000007ZHB1v50_000tp00Otarany, padły bram ostatki,
Zewsząd pocisków grad leci,
Biegą na dworzec starce, nędzne matki,
Dziewice i drobne dzieci.

'Gwałtu! – wołają – zamykajcie bramę!
Tuż, tuż za nami RuśRuśRuś wali.
Ach! zgińmy lepiej, zabijmy się same,
Śmierć nas od hańby ocali'.

Natychmiast wściekłość bierze miejsce strachu;
Miecą bogactwa na stosy,
Przynoszą żagwieżagwieżagwie i płomień do gmachu
I krzyczą strasznymi głosy:

'Przeklęty będzie, kto się nie dobije!'
Broniłam, lecz próżny opor,
Klęczą, na progach wyciągają szyje,
A drugie przynoszą topor.

Gotowa zbrodnia: czyli wezwać hordy
I podłe przyjąć kajdany,
Czy bezbożnymi wytępić się mordybezbożnymi wytępić się mordybezbożnymi wytępić się mordy;
'Panie! – zawołam – nad pany!

Jeśli nie możem ujść nieprzyjaciela,
O śmierć błagamy u ciebie,
Niechaj nas lepiej twój piorun wystrzela
Lub żywych ziemia pogrzebie'.

Wtem jakaś białość nagle mię otoczy,
Dzień zda się spędzać noc ciemna,
Spuszczam ku ziemi przerażone oczy,
Już ziemi nie ma pode mną.  

Takeśmy uszły zhańbienia i rzezi;
Widzisz to ziele dokoła,
To są małżonki i córki Świtezi,
Które Bóg przemienił w zioła.

Białawym kwieciem, jak białe motylki,
Unoszą się nad topielą;
Listj0000007ZHB1v50_000tp00PList ich zielony jak jodłowe szpilki,
Kiedy je śniegi pobielą.

Za życia cnoty niewinnej obrazy,
Jej barwę mają po zgonie,
W ukryciu żyją i nie cierpią skazy,
Śmiertelne nie tkną ich dłonie.  

Doświadczył tego car i ruska zgraja,
Gdy piękne ujrzawszy kwiecie,
Ten rwie i szyszakj0000007ZHB1v50_000tp00Qszyszak stalowy umajaj0000007ZHB1v50_000tp00Rumaja,
Ten wianki na skronie plecie.

Kto tylko ściągnął do głębiny ramię,
Tak straszna jest kwiatów władza,
Że go natychmiast choroba wyłamie
I śmierć gwałtowna ugadza.

Choć czas te dzieje wymazał z pamięci,
Pozostał sam odgłos kary,
Dotąd w swych baśniach prostota go święci
I kwiaty nazywa cary'.

To mówiąc pani z wolna się oddala,
Topią się statki i sieci,
Szum słychać w puszczy, poburzona fala
Z łoskotem na brzegi leci.

Jezioro do dna pękło na kształt rowu,
Lecz próżno za nią wzrok goni,
Wpadła i falą nakryła się znowu,
I więcej nie słychać o niej.

j0000007ZHB1v50_00000_BIB_001 Źródło: Adam Mickiewicz, Świteź, [w:] Ballady i romanse, Kraków 2009, s. 5–9.
lice
obaczysz
szklanna
strop
ułudzi
bają
harce
uśmierza
śród
pokropił
powiemże
zbrój chrzęsty
przybory
kazał
sypał wydatki
stanęli głazem
topiel
kraśne
nie ćmił
ura
Ruś
żagwie
bezbożnymi wytępić się mordy
j0000007ZHB1v50_000tp003
j0000007ZHB1v50_000tp002
j0000007ZHB1v50_000tp005
j0000007ZHB1v50_000tp004
j0000007ZHB1v50_000tp006
j0000007ZHB1v50_000tp007
j0000007ZHB1v50_000tp008
j0000007ZHB1v50_000tp009
j0000007ZHB1v50_000tp00A
j0000007ZHB1v50_000tp00B
j0000007ZHB1v50_000tp00C
j0000007ZHB1v50_000tp00D
j0000007ZHB1v50_000tp00E
j0000007ZHB1v50_000tp00F
j0000007ZHB1v50_000tp00G
j0000007ZHB1v50_000tp00H
j0000007ZHB1v50_000tp00I
j0000007ZHB1v50_000tp00J
j0000007ZHB1v50_000tp00K
j0000007ZHB1v50_000tp00L
j0000007ZHB1v50_000tp00M
j0000007ZHB1v50_000tp00N
j0000007ZHB1v50_000tp00O
j0000007ZHB1v50_000tp00P
j0000007ZHB1v50_000tp00Q
j0000007ZHB1v50_000tp00R
j0000007ZHB1v50_0000006S
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Zadania

Zapoznaj się z treścią ballady Adama Mickiewicza, a następnie wykonaj polecenia.

Ćwiczenie 6

Wyjaśnij, skąd Mickiewicz zaczerpnął inspirację do napisania tego utworu.

RNouwKcYxsavz
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 7

Wskaż, ile i jakich części tematycznych można wyróżnić w opowieści o Świtezi.

RxN4nTAb7XD55
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 8
R1DkvmXvigNjD1
Zadanie interaktywne polegające na prawidłowym uszeregowaniu kolejności miejsc i osób pojawiających się w utworze.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
RXcdCtqVTnxiq1
Zadanie interaktywne, w kolumnie po lewej stronie znajdują się cytaty z utworu, w kolumnie po prawej - nazwy miejsc lub osób. Zadanie polega na właściwym dopasowaniu elementów z obu kolumn.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 10

Zastanów się i odpowiedz, jakie emocje towarzyszyły osobom uczestniczącym w przeciąganiu sieci po dnie jeziora, a jakie po wyłowieniu dziewczyny. Nazwij je.

uzupełnij treść
Rb5tujYuLAeSm1
Ćwiczenie 11
Zadanie interaktywne, 18 terminów należy przyporządkować do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RPyEtJ80WkEJW1
Ćwiczenie 12
Zadanie interaktywne polega uzupełnieniu tabeli odpowiednimi terminami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RzGZgAzZTmUCG1
Ćwiczenie 13
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 14

Wyszukaj w tekście ballady fragmenty, które należą do różnych rodzajów literackich. Następnie wymień środki stylistyczne, które w nich dominują. Wypisz ich przykłady.

R142WWLCVIzZ6
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 15

Wyjaśnij, w jaki sposób poeta zbudował w balladzie nastrój grozy i tajemniczości. Wskaż środki artystyczne, które odegrały znaczącą rolę w budowaniu nastroju.

RYgRV4gjRAXGH
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 16

Wymień elementy realistyczne i fantastyczne występujące w utworze Mickiewicza.

Rboi7OXEdvC3z
Miejsce na odpowiedź ucznia.
RbwudShnjksaq1
Ćwiczenie 17
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RuxoDVewQP0Hw1
Ćwiczenie 18
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu wszystkich prawidłowych odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 19

Wyjaśnij, dlaczego kobiety mieszkające w Świtezi zostały przemienione w 'białawe kwiecie'.

RRaPfIkjWOkvZ
Lobelia jeziorna („car‑ziele”)
Źródło: Przykuta, fotografia barwna, licencja: CC BY 3.0.
RfGsoWevA9i7J
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 20
R1UvJYvSwGflV1
Zadanie interaktywne, zawiera siedem twierdzeń na temat gatunku literackiego jakim jest ballada, spośród których należy wybrać prawidłowe.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 21

Stwórz definicję ballady jako gatunku literackiego. Uwzględnij zebrane dotąd informacje.

uzupełnij treść
ballade
fr
synkretyczny
liryczny
epicki
dramatyczny
JPOL_E3_E4_Konteksty

Filmowa realizacja ballady Świteź

Ciekawostka

Mickiewiczowska ballada stała się źródłem inspiracji dla wielu współczesnych artystów. W 2010 roku miał swą premierę film animowany pt. Świteź w reżyserii Kamila Polakaj0000007ZHB1v50_000tp00SKamila Polaka. Prace trwały ponad siedem lat. Początkowo realizowano
go w studiu Se‑ma‑forSe‑ma‑forSe‑ma‑for w Łodzi, a potem w pracowni reżysera. Na skutek różnych okoliczności produkcja zaczęła się przeciągać. Zakończenia prac nad animacją podjęło się warszawskie studio grafiki komputerowej i animacji 3Danimacja 3Danimacji 3DHuman Arkj0000007ZHB1v50_000tp00THuman Ark. Dzieło Polaka łączy w sobie elementy literatury, malarstwa i muzyki.

j0000007ZHB1v50_00000081
Polecenie 3

Wyszukaj w dostępnych źródłach nazwy specjalistów pracujących przy powstaniu dzieła filmowego.

R6ssSo1VTss8w
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Polecenie 4

Wymyśl scenografięscenografiascenografię, która mogłaby być wykorzystana w filmie o jeziorze Świteź.

R1Jb9GZEHZ6N1
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Polecenie 5

Wyobraź sobie, że zostałaś/zostałeś zatrudniony w charakterze scenarzystyscenarzystascenarzysty do adaptacji filmowej ballady Adam Mickiewicza, napisz scenopisscenopisscenopis do tego filmu.

R1YwjP0ZsH2Fw
Miejsce na odpowiedź ucznia.
scenografia
scenarzysta
scenopis
uniwersalne
zwiastun
j0000007ZHB1v50_000tp00S
j0000007ZHB1v50_000tp00T
j0000007ZHB1v50_000tp00U
animacja 3D
Se‑ma‑for
JPOL_E3_E4_Preteksty

Ballada jako gatunek muzyczny

Mianem ballady określa się także gatunek muzyczny, którego początki sięgają czasów średniowiecza. Ballady były śpiewane głównie na dworach przez tzw. trubadurów (poetów, a równocześnie muzyków). Tekst utworu mógł liczyć nawet kilkaset wersów, a jego treść stanowiły zazwyczaj romanse, czyny rycerzy bądź tajemnica śmierci.

Ballady śpiewane występują obecnie w wielu odmianach. Często są to utwory spokojne, nostalgiczne, opowiadają o aktualnych wydarzeniach, problemach nurtujących współczesnych odbiorców. Mogą też odnosić się do wydarzeń historycznych.

Do jednej z odmian tego gatunku należy ballada instrumentalna. Jej twórcą był Fryderyk Chopin, a jego ballady fortepianowe uznawane są za arcydzieła.

RVCQKpFalCncn1
Ćwiczenie 22
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu wszystkich prawidłowych odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Zapoznaj się z treścią ballady Odpowie ci wiatr [Blowin' in the wind]Blowin' in the wind[Blowin' in the wind], a następnie wykonaj polecenia.

Blowin' in the wind
Bob Dylan Odpowie ci wiatr [Blowin' in the wind]

Przez ile dróg musi przejść każdy z nas,
By mógł człowiekiem się stać?
Przez ile mórz lecieć ma biały ptak.
Nim w końcu upadnie na piach?
Przez ile lat będzie ten kanionkanionkanion trwał,
Nim w końcu rozkruszy go czas?

Odpowie ci wiatr
Wiejący przez świat,
Odpowie ci, bracie, tylko wiatr.

Przez ile lat będzie trwał góry szczyt,
Nim deszcz go na mórz zniesie dno?
Przez ile ksiąg pisze się ludzki byt,
Nim wolność w nim wpisze kto?
Przez ile lat nie odważy się nikt
Zawołać, że czas zmienić świat?

Odpowie ci wiatr
Wiejący przez świat,
Odpowie ci, bracie, tylko wiatr.

unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Bob Dylan, Odpowie ci wiatr [Blowin' in the wind], tłum. Andrzej Bianusz, 1963, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
1
Ćwiczenie 23

Określ nastrój i tematykę ballady.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 24

Wskaż wykorzystane w utworze środki stylistyczne wpływające na nastrojowość i rytmizację ballady.

uzupełnij treść
kanion
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

1
Polecenie 6

'Nie ma winy bez kary'. Czy zgadzasz się z tym poglądem? Napisz rozprawkę, w której odwołasz się do ballady Świteź oraz do innego utworu literackiego.

uzupełnij treść
1
Polecenie 7

Przygotuj wzorcową recytację ballady Świteź. Możesz zaproponować kolegom i koleżankom z klasy przygotowanie recytacji z podziałem na role.

uzupełnij treść
1
Polecenie 7

Zaproponuj hasło reklamujące miasto Świteź. Zwróć uwagę na jego historię oraz atrakcje turystyczne. Nawiąż również do utworu Adama Mickiewicza.

uzupełnij treść
Polecenie 8

Stwórz plastyczną interpretację historii miasta Świteź, wykorzystaj dowolną technikę lub poniższy szkicownik.

R12qaSF5p2zwd
Szkicownik - miejsce na ilustrację wykonaną przez ucznia.
Polecenie 8

Przygotuj tekst do folderu turystycznego na temat miasta Świteź. Opisz jego historię tak, aby zachęcić do odwiedzenia tego miejsca.

R1V9z2mHkgDGs
Miejsce na notatkę ucznia.
1
Polecenie 9

Napisz krótką balladę opisującą miejsce, które zapadło ci w pamięć. W swojej pracy uwzględnij cechy charakterystyczne dla tego gatunku literackiego.

uzupełnij treść
j0000007ZHB1v50_0000009K
R1ebrftH26Z9Q1
Zadanie interaktywne, polega na uszeregowaniu słów kluczy w hierarchii ważności (według ucznia).
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: ballada, legenda, tajemnica, ludowość, fantastyka, historia.

RlEsDXTTR8UB5
Miejsce na notatkę ucznia.