Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RwHgP8gvE1Nh7
Fotografia polskiej rodziny, złożonej z matki, ojca i sześciorga dzieci. Dwoje najmłodszych dzieci jest trzymanych na kolanach rodziców: jedno u matki, drugie u ojca. Wszyscy siedzą na ławce, prócz najstarszej córki, która stoi bezpośrednio za rodzicami. W tle znajduje się stara ściana.

Rodzina jest najważniejsza

Z rodzinnego archiwum Kariny i Pawła Borządków
Źródło: Karina Borządek, Paweł Borządek, licencja: CC BY 3.0.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku

Konstytucja RP
Rozdział I
Art. 18.
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.

taYP4qqNjN_00000_BIB_001 Źródło: Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku.
Polecenie 1

W ramce poniżej zamieść zdjęcie swojej rodziny.
Powinni się na nim znaleźć nie tylko twoi rodzice (opiekunowie) i rodzeństwo, ale także twoi dziadkowie. Jeśli nie masz takiego zdjęcia, zrób fotomontaż. Jeśli nie dysponujesz zdjęciem kogoś z rodziny i nie możesz go zrobić, narysuj jego portret, zeskanuj i umieść we wspólnej ramce. Nazwij poszczególnych członków rodziny i wyjaśnij ich role.

R1DyupCEPCQvY
.
Polecenie 1

Opisz swoją rodzinę, biorąc pod uwagę nie tylko swoich rodziców, ale też i dziadków. Koniecznie podaj ich imiona oraz po dwie charakterystyczne
dla nich cechy.

R1SneWWt6VxYP
(Uzupełnij).
Polecenie 2

W kolejnej ramce umieść tylko te osoby, z którymi na co dzień mieszkasz.
Wyjaśnij, czy twoja rodzina może uchodzić za tradycyjną lub nowoczesną. Odpowiedź uzasadnij.

R3Bg5V70SwBB8
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wymień teraz tylko te osoby, z którymi na co dzień mieszkasz.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 3.0.
t6ssNEOwqv_0000000Q

Najważniejsza jest rodzina

R1Md8OFPayQYc
Rodzina
Źródło: Adam Rotter, licencja: CC BY 3.0.

Rodzina jest podstawową grupą społeczną. Jej członkowie połączeni ze sobą więzami formalnymi i emocjonalnymi (pokrewieństwo, więź małżeńska) mają wobec siebie określone prawa i obowiązki.

Dziś rzadko spotykamy rodziny wielopokoleniowe, w których dziadkowie, rodzice i dzieci mieszkają pod jednym dachem. Nie często spotyka się rodziny wielodzietne, czyli takie, w których wychowuje się troje lub więcej dzieci. Współczesne rodziny są małe, dwupokoleniowe, tworzą je rodzice z dziećmi. Coraz więcej też jest rodzin niepełnych, w których wychowuje się około 20 procent dzieci, najczęściej opiekują się nimi samotne matki. Ale bywają też rodziny zrekonstruowane. Tak nazywane są rodziny, w których przynajmniej jeden z partnerów wchodzi w nowy związek, mając już dziecko. Niektóre dzieci znajdują dom i miłość w rodzinach adopcyjnych. Ich opiekunowie nie są ich biologicznymi rodzicami, ale wobec prawa tworzą rodzinę.
Szacuje się, że w Polsce żyje ponad 6 mln rodzin, w których wychowuje się blisko 10 mln dzieci w wieku do 24 lat.

Rodzina tradycyjna, rodzina współczesna

W rodzinach tradycyjnych mąż zajmował się utrzymaniem domu, a kobieta dbała o dzieci, gotowała, troszczyła się o dom. W XX wieku wojny światowe całkowicie wywróciły obowiązujący od lat porządek. Z wielu powodów kobiety musiały pójść do pracy, co przyspieszyło ich emancypację, czyli proces uzyskiwania praw, w tym przypadku obywatelskich. We współczesnej rodzinie najczęściej zarówno kobieta, jak i mężczyzna pracują, wspólnie wychowują dzieci i prowadzą dom. W praktyce jednak więcej obowiązków domowych i opieka nad dziećmi spoczywa na barkach kobiet.

Najważniejsze role rodziny:

  • prokreacyjna – posiadanie potomstwa,

  • opiekuńcza – zapewnienie poczucia bezpieczeństwa,

  • socjalizacyjna – wychowanie i przygotowanie dzieci do pełnienia ról społecznych,

  • kulturowa – wprowadzenie w życie kulturalne,

  • rekreacyjna – dbanie o wypoczynek,

  • ekonomiczna –zaspokojenie potrzeb materialnych.

Dyskusja

Posłuchaj piosenki „Rodzina” z Kabaretu Starszych Panów. Czy zgadzasz się z tezą postawioną przez autora tekstu Jeremiego Przyborę? Wyjaśnij swoją odpowiedź na forum klasy.

Piosenkę możecie znaleźć na portalu youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=b8Tc6hwM1dc

Szczęście rodzinne

Polecenie 3

Badanie opinii publicznej.

Czy szczęście rodzinne jest ważne? Przeprowadźcie ankietę. Możecie wykorzystać formularz wyboru znajdujący się poniżej. Na koniec zsumujcie wyniki.

R1XtpmTWe3iT3
Z podanej listy wybierzcie wartość, którą uważacie za najważniejszą w swoim codziennym życiu. Aby dodać kolejne wartości, kliknij przycisk "Dodaj". Poprzestańcie na maksymalnie pięciu wartościach. (Wybierz: Zachowanie dobrego zdrowia, Szczeście codzienne, Spokój, Uczciwe życie, Grono przyjaciół, Szacunek innych ludzi, "Praca zawodowa, Wiara religijna, Dobrobyt, bogactwo, Wolność głoszenia własnych poglądów, Pomyślność ojczyzny, Wykształcenie, Kontak z kulturą, Życie pełne przygód i wrażeń, Sukces, sława, Możliwość udziału w demokratycznym życiu społeczno-politycznym, Trudno powiedzieć).
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Badanie opinii publicznej.

Czy szczęście rodzinne jest ważne? Przeprowadźcie ankietę. Na koniec zsumujcie wyniki.

R1aBBIWLWWRNu
(Uzupełnij).

A jak na to pytanie odpowiedzieli Polacy pytani przez Centrum Badania Opinii Publicznej?

RoQMTev9Dz9Sp
Wykres przedstawiający wyniki badania opinii publicznej
Źródło: CBOS, dostępny w internecie: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_033_13.PDF [dostęp 25.11.2015 r.].

Wyniki badania opinii publicznej - odpowiedzi respondentów na pytanie:

LUDZIE KIERUJĄ SIĘ RÓŻNYMI WARTOŚCIAMI W ŻYCIU. Z PODANEJ LISTY PROSZĘ WSKAZAĆ NIE WIĘCEJ NIŻ PIĘĆ WARTOŚCI, KTÓRE UWAŻA PAN(I) ZA NAJWAŻNIEJSZE W SWOIM CODZIENNYM ŻYCIU

Szczęście rodzinne - 78% (II 2008), 78% (II 2013)

Zachowanie dobrego zdrowia - 59% (II 2008), 58% (II 2013)

Spokój - 46% (II 2008), 47% (II 2013)

Uczciwe życie - 46% (II 2008), 46% (II 2013)

Grono przyjaciół - 39% (II 2008), 42% (II 2013)

Szacunek innych ludzi - 43% (II 2008), 42% (II 2013)

Praca zawodowa - 44% (II 2008), 41% (II 2013)

Wiara religijna - 27% (II 2008), 26% (II 2013)

Dobrobyt, bogactwo - 18% (II 2008), 13% (II 2013)

Wolność głoszenia własnych poglądów - 11% (II 2008), 12% (II 2013)

Pomyślność ojczyzny - 19% (II 2008), 11% (II 2013)

Wykształcenie - 18% (II 2008), 11% (II 2013)

Kontakt z kulturą - 11% (II 2008), 10% (II 2013)

Życie pełne przygód i wrażeń - 4% (II 2008), 6% (II 2013)

Możliwość udział w demokratycznym życiu społeczno‑politycznym - 6%        (II 2008), 4% (II 2013)

Sukces, sława - 3% (II 2008), 4% (II 2013)

Trudno powiedzieć - 1% (II 2008), 1% (II 2013)

t6ssNEOwqv_0000001T

Drzewo genealogiczne

Polecenie 4

Porozmawiaj z rodzicami i dziadkami na temat historii twojej rodziny. Następnie narysuj jej drzewo genealogiczne. Nazwij relacje, jakie łączą cię z innymi członkami rodziny.

R14El72ojf6pN
.
Polecenie 4

Porozmawiaj z rodzicami i dziadkami o dalszych członkach swojej rodziny. Nazwij relacje, jakie łączą cię z innymi członkami rodziny.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 3.0.
Drzewo genealogiczne
Drzewo genealogiczne

rodzinę wielopokoleniową można przedstawić w postaci drzewa genealogicznego; występują w nim krewni, czyli wszyscy ci, z którymi łączą nas więzi krwi: rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, rodzeństwo rodziców itd., oraz powinowaci, czyli wszyscy, z którymi wiążą nas więzi prawne; powinowatym jest współmałżonek oraz jego rodzina.

Grupy społeczne

Rodzina to podstawowa grupa społeczna, ale nie jedyna. Grupa społeczna składa się z co najmniej trzech osób połączonych różnorakimi więziami lub stosunkiem społecznym.

Grupy społeczne możemy podzielić na pierwotne i wtórne. O przynależności do grupy pierwotnej decyduje urodzenie, a więc nie mamy w tym wypadku możliwości wyboru. Do grup pierwotnych należy naród. Grupą pierwotną jest także rodzina, wspólnota wyznaniowa czy grupa kolegów z podwórka, rozumianych jako osoby, z którymi dorastamy i które często mają wpływ (zwykle nieświadomie) na nasz system wartości.

Z kolei grupa wtórna to taka, do której przynależność jest wybierana świadomie lub jest obowiązkowa, np. wskutek obowiązującego prawa. Więź między członkami grupy wtórnej ma charakter formalny. Przykładem grupy wtórnej jest przynależność do klasy szkolnej.

społeczność
społeczność

grupa ludzi w jakiś sposób powiązana ze sobą, możemy wyróżnić społeczność lokalną, czyli ludzi zamieszkujących na jakimś terenie, ale też na przykład społeczność katolików, czyli ludzi wyznających tę samą religię, czy społeczność danego zawodu – społeczność nauczycieli, muzyków, historyków

społeczeństwo
społeczeństwo

grupa społeczna zamieszkująca dane terytorium, charakteryzująca się wspólnym prawem i formą organizacji na danej przestrzeni

zbiorowość
zbiorowość

grupa osób połączonych więzią o charakterze nietrwałym; przykładem takiej nietrwałej więzi może być np. fakt przebywania w jednym miejscu w tym samym czasie, np. na Stadionie Narodowym w Warszawie

Zapamiętaj!

Grupa społeczna jest formą organizacji stosunków międzyludzkich. Podstawową grupą społeczną jest rodzina. W grupach społecznych rodzimy się i wychowujemy. Społeczeństwo również jest grupą społeczną – wyjątkowo dużą i o bardzo złożonej strukturze. Jednostki funkcjonują w rozmaitych grupach społecznych, dzięki którym mogą określić swoją pozycję w społeczeństwie, cele swojego działania i wartość istnienia.

t6ssNEOwqv_0000002G

Sprawdź wiedzę

1
Ćwiczenie 1
RM9LOozq4KeQ3
zadanie interaktywne
ĆWICZENIE: Połącz w pary tekst z ilustracjami
pixabay, Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
Polecenie 5

Podaj przykłady znanych ci społeczności lokalnych.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5

Przedstaw dwa wybrane zwyczaje panujące w twojej rodzinie. Odwołaj się do tradycji świątecznych i innych rodzinnych uroczystości.

R1J2IgoaAignB
(Uzupełnij).
Polecenie 6

W kilku zdaniach przedstaw rolę rodziny w życiu młodego człowieka. Podaj, co planujesz zachować, a co zmienić w swojej rodzinie?

R14yjFV0A5Ee8
(Uzupełnij).