Puszka Pandory

Jan Parandowski Pandora

Mając w pamięci niedawną walkę z gigantami, [Dzeus] obawiał się wszystkiego, co pochodzi z ziemi. Kazał tedyj0000008H3B5v22_000tp004tedy Hefajstosowi, z bogów najbieglejszemu we wszystkich kunsztachj0000008H3B5v22_000tp005kunsztach, stworzyć kobietę cudnej urody, na wzór bogiń nieśmiertelnych. Gdy misternej0000008H3B5v22_000tp006misterne to dzieło już było gotowe, Atena nauczyła pierwszą niewiastę pięknych robót kobiecych; Afrodyta otoczyła jej oblicze wdziękiem i w oczy wlała urok uwodzicielski; Hermes dał jej skryty i pochlebczyj0000008H3B5v22_000tp007pochlebczy charakter wraz z darem kuszącej wymowy; w końcu ubrano ją w złoto i uwieńczono kwiatami. I nazwano ją Pandorąj0000008H3B5v22_000tp008Pandorą, albowiem była ona darem dla ludzi od wszystkich bogów i każdy z bogów obdarzył ją jakąś szczególną właściwością. W posaguj0000008H3B5v22_000tp009posagu otrzymała glinianą beczkę szczelnie zamkniętą, której zawartości nikt nie znał.

Tak wyposażoną Pandorę zaprowadził Hermes, posłaniec bogów, na ziemię i zostawił ją przed chatą Prometeusza. Mądry tytan wyszedł przed dom przyjrzeć się pięknej nieznajomej i od razu zwietrzył jakiś podstęp. Nie przyjął jej więc, ale odprawił i innym doradzał tak samo postąpić. Lecz Prometeusz miał brata nie bardzo rozumnego, imieniem Epimeteusz, co się wykłada: 'wstecz myślący'. Ten nie tylko nie wygnał Pandory, lecz natychmiast z nią się ożenił. Pandora ciekawa była zajrzeć do owej beczki, którą bogowie dali jej we wianiej0000008H3B5v22_000tp00Awianie. Ale przyszedł Prometeusz, odwiódł brata na stronę i przestrzegał: 'Niemądry Epimeteuszu – rzekł – zrobiłeś już jedno głupstwo, żeś tę niewiastę, na zło chyba stworzoną przez bogów, przyjął do domu. Nie czyń przynajmniej drugiego głupstwa i nie otwieraj beczki ani żonie nie pozwalaj, bo tak mi się zdaje, że w niej jakieś wielkie licho siedzi'. Epimeteusz przyrzekł, że się nad tym zastanowi. Miał zwyczaj myśleć bardzo długo i powoli, tak że zanim zdążył rozważyć słowa brata, szybkomówna Pandora nakłoniła go do otwarcia beczki. I oczywiście stało się nieszczęście. Ledwo podniesiono wieko, wyleciały na świat wszystkie smutki, troski, nędze i choroby i jak kruki obsiadły biedną ludzkość.

ID_1 Źródło: Jan Parandowski, Pandora, [w:] tegoż, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1967, s. 37.

Robert Graves Pandora

Zeus […]. Nakazał Hefajstosowi, by z gliny ulepił kobietę, a Czterem Wiatrom, by tchnęły w nią życie, wszystkim zaś boginiom na Olimpie rozkazał, by ją upiększyły. Kobieta ta, Pandora, była najpiękniejszą istotą, jaką kiedykolwiek stworzono. Zeus posłał ją pod eskortą Hermesa jako dar dla Epimeteusza. Ostrzeżony przez Prometeusza, by nie przyjmował żadnego podarku od Zeusa, Epimeteusz grzecznie wykręcił się od przyjęcia daru. Zeus, jeszcze bardziej rozgniewany, przykuł Prometeusza do słupa w górach Kaukazu, gdzie głodny sęp wyżera mu przez cały dzień bez przerwy wątrobę, […].

Epimeteusz, zaniepokojony losem brata, pośpiesznie ożenił się z Pandorą, która z woli Zeusa była równie głupia, złośliwa i leniwa jak piękna, […]. Otworzyła puszkę, którą Prometeusz zakazał otwierać, zamknął w niej bowiem z trudem wszystkie dolegliwości trapiące ludzkość, a mianowicie: starość, ciężką pracę, chorobę, obłęd, występek i namiętność. Wyleciały rojem, pokąsały całe ciała Epimeteusza i Pandory, po czym rzuciły się na śmiertelników. [...]

ID_2 Źródło: Robert Graves, Pandora, [w:] Robert Graves, Mity greckie, tłum. Henryk Krzeczkowski, Kraków 2020, s. 135, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).