RPi1X8sVr9KEN
Zdjęcie przedstawia drewnianą szkatułkę z wieczkiem zamykanym metalowym zaciskiem.

Puszka Pandory

Szkatułka
Źródło: a. nn., domena publiczna.

Mitami nazywamy fantastyczne opowieści z dawnych czasów, których treść mówi o powstaniu świata, pochodzeniu zjawisk przyrody, życiu bogów i bohaterów itp. Przez wieki opowieści te były przekazywane kolejnym pokoleniom ustnie. Zafascynowani starożytnymi kulturami badacze zaczęli je spisywać. Dlatego też opracowane przez nich wersje mitów mogą się między sobą różnić.

Zapoznaj się z poniższymi wersjami mitu o Pandorze. Zwróć uwagę na podobieństwa i różnice między opowieściami.

PandoraJan Parandowski
Jan Parandowski Pandora

Mając w pamięci niedawną walkę z gigantami, [Dzeus] obawiał się wszystkiego, co pochodzi z ziemi. Kazał tedyj0000008H3B5v22_000tp004tedy Hefajstosowi, z bogów najbieglejszemu we wszystkich kunsztachj0000008H3B5v22_000tp005kunsztach, stworzyć kobietę cudnej urody, na wzór bogiń nieśmiertelnych. Gdy misternej0000008H3B5v22_000tp006misterne to dzieło już było gotowe, Atena nauczyła pierwszą niewiastę pięknych robót kobiecych; Afrodyta otoczyła jej oblicze wdziękiem i w oczy wlała urok uwodzicielski; Hermes dał jej skryty i pochlebczyj0000008H3B5v22_000tp007pochlebczy charakter wraz z darem kuszącej wymowy; w końcu ubrano ją w złoto i uwieńczono kwiatami. I nazwano ją Pandorąj0000008H3B5v22_000tp008Pandorą, albowiem była ona darem dla ludzi od wszystkich bogów i każdy z bogów obdarzył ją jakąś szczególną właściwością. W posaguj0000008H3B5v22_000tp009posagu otrzymała glinianą beczkę szczelnie zamkniętą, której zawartości nikt nie znał.

Tak wyposażoną Pandorę zaprowadził Hermes, posłaniec bogów, na ziemię i zostawił ją przed chatą Prometeusza. Mądry tytan wyszedł przed dom przyjrzeć się pięknej nieznajomej i od razu zwietrzył jakiś podstęp. Nie przyjął jej więc, ale odprawił i innym doradzał tak samo postąpić. Lecz Prometeusz miał brata nie bardzo rozumnego, imieniem Epimeteusz, co się wykłada: 'wstecz myślący'. Ten nie tylko nie wygnał Pandory, lecz natychmiast z nią się ożenił. Pandora ciekawa była zajrzeć do owej beczki, którą bogowie dali jej we wianiej0000008H3B5v22_000tp00Awianie. Ale przyszedł Prometeusz, odwiódł brata na stronę i przestrzegał: 'Niemądry Epimeteuszu – rzekł – zrobiłeś już jedno głupstwo, żeś tę niewiastę, na zło chyba stworzoną przez bogów, przyjął do domu. Nie czyń przynajmniej drugiego głupstwa i nie otwieraj beczki ani żonie nie pozwalaj, bo tak mi się zdaje, że w niej jakieś wielkie licho siedzi'. Epimeteusz przyrzekł, że się nad tym zastanowi. Miał zwyczaj myśleć bardzo długo i powoli, tak że zanim zdążył rozważyć słowa brata, szybkomówna Pandora nakłoniła go do otwarcia beczki. I oczywiście stało się nieszczęście. Ledwo podniesiono wieko, wyleciały na świat wszystkie smutki, troski, nędze i choroby i jak kruki obsiadły biedną ludzkość.

ID_1 Źródło: Jan Parandowski, Pandora, [w:] tegoż, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1967, s. 37.
Pandora
Robert Graves Pandora

Zeus […]. Nakazał Hefajstosowi, by z gliny ulepił kobietę, a Czterem Wiatrom, by tchnęły w nią życie, wszystkim zaś boginiom na Olimpie rozkazał, by ją upiększyły. Kobieta ta, Pandora, była najpiękniejszą istotą, jaką kiedykolwiek stworzono. Zeus posłał ją pod eskortą Hermesa jako dar dla Epimeteusza. Ostrzeżony przez Prometeusza, by nie przyjmował żadnego podarku od Zeusa, Epimeteusz grzecznie wykręcił się od przyjęcia daru. Zeus, jeszcze bardziej rozgniewany, przykuł Prometeusza do słupa w górach Kaukazu, gdzie głodny sęp wyżera mu przez cały dzień bez przerwy wątrobę, […].

Epimeteusz, zaniepokojony losem brata, pośpiesznie ożenił się z Pandorą, która z woli Zeusa była równie głupia, złośliwa i leniwa jak piękna, […]. Otworzyła puszkę, którą Prometeusz zakazał otwierać, zamknął w niej bowiem z trudem wszystkie dolegliwości trapiące ludzkość, a mianowicie: starość, ciężką pracę, chorobę, obłęd, występek i namiętność. Wyleciały rojem, pokąsały całe ciała Epimeteusza i Pandory, po czym rzuciły się na śmiertelników. [...]

ID_2 Źródło: Robert Graves, Pandora, [w:] Robert Graves, Mity greckie, tłum. Henryk Krzeczkowski, Kraków 2020, s. 135, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rp1a0J4iKsGtp
Ćwiczenie 1
Zadanie interaktywne polega na wybraniu prawidłowych odpowiedzi spośród podanych wariantów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RllNoy9iZlrTa
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polega na odgadnięciu haseł krzyżówki.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RUFspcFycJ0ps
Ćwiczenie 3
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
j0000008H3B5v22_000tp006
j0000008H3B5v22_000tp005
j0000008H3B5v22_000tp007
j0000008H3B5v22_000tp008
j0000008H3B5v22_000tp004
j0000008H3B5v22_000tp009
j0000008H3B5v22_000tp003
j0000008H3B5v22_000tp00A
R19uh7q6HNjht
Pandora
Źródło: John William Waterhouse, 1896, olej na płótnie, kolekcja prywatna, domena publiczna.
1
Ćwiczenie 4

Przyjrzyj się reprodukcji obrazu Johna Williama Waterhouse’aJohn William WaterhouseJohna Williama Waterhouse’a. Jaki moment z życia Pandory ukazał artysta? Zapisz odpowiedź poniżej lub w zeszycie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z opisem reprodukcji obrazu Johna Williama Waterhouse’aJohn William WaterhouseJohna Williama Waterhouse’a. Jaki moment z życia Pandory ukazał artysta? Zapisz odpowiedź poniżej lub w zeszycie.

R18jICcRdjRKM
Miejsce na odpowiedź ucznia.
John William Waterhouse
ROAxi2RTvhFMl
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na przeniesieniu informacji na temat obrazu w odpowiednie miejsca.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RAWQElRXslpoo
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich objaśnień z kolumny prawej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R16WfCAWbePvb
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na przyporządkowaniu podanego słownictwa do odpowiednich kategorii.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RGW4eOdGYvBRs
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek tabeli.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R75PVw4wpHbD9
Ćwiczenie 8
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu wolnych miejsc odpowiednimi wyrazami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
1
Polecenie 1

Opisz postać ukazaną na obrazie Waterhouse'a. Uwzględnij:

  • przedstawienie postaci,

  • ubiór,

  • wyraz twarzy,

  • wykonywane przez nią czynności.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 9
RDylLojjXGLbq
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu wolnych miejsc odpowiednimi wyrazami.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10

Wyobraź sobie, co mogła czuć Pandora, gdy na świat wydostały się smutki, troski, nędza i choroby. W odpowiedzi wykorzystaj wybrany związek frazeologiczny z poprzedniego ćwiczenia.

RFRpN7J45QZYr
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R12UjMENvmM8j
Ćwiczenie 11
Zadanie interaktywne polega na prawidłowym uzupełnieniu komórek tabeli.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RMI4iPbz6CrNM
Ćwiczenie 12
Zadanie interaktywne polega na dobraniu do sformułowań z kolumny lewej ich kontynuacji z kolumny prawej.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 13

Które przysłowie lepiej oddaje przesłanie mitu o Pandorze? Uzasadnij swoje zdanie.

  • Ciekawość to pierwszy stopień do piekła.

  • Bez ciekawości nie ma mądrości.

uzupełnij treść
Ciekawostka

W języku polskim funkcjonuje związek frazeologiczny 'puszka Pandory'. Oznacza on zbiór, źródło nieszczęść, zła i kłopotów.

Polecenie 2
Rsf45hyvvswAH
Zadanie interaktywne polega na odszukaniu w wykreślance siedmiu słów.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RW19Q78GKloeK
Ćwiczenie 14
Zadanie interaktywne, należy wybrać prawidłową odpowiedź spośród podanych możliwości.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 14

Pandora przypomina biblijną Ewę. Wymień podobieństwa między tymi postaciami.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 15

Zarówno czyn biblijnej Ewy, jak i Pandory doprowadził do zmian w życiu ludzi. Odpowiedz na poniższe pytania.

  • Na czym polegają te zmiany?

  • Kim byliby ludzie, gdyby Ewa nie zerwała jabłka, a Pandora nie otworzyła puszki?

  • Co ludzie stracili przez ciekawość tych dwóch kobiet?

uzupełnij treść