Zapoznając się z tym materiałem, dowiesz się czym jest równanie, a w szczególności równanie liniowe. Opiszesz też za pomocą równań sytuacje przedstawione na rysunkach lub wynikające z treści zadań.

Równanie
Definicja: Równanie

Równaniem nazywamy równość dwóch wyrażeń algebraicznych, z których w przynajmniej jednym występuje co najmniej jedna zmienna, zwana niewiadomą.

Na przykład:

3xy=5, 3x+t2=10.
Zapamiętaj!
R1DY1kcPu6wGq1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Równanie z jedną niewiadomą
Definicja: Równanie z jedną niewiadomą

Równaniem z jedną niewiadomą nazywamy równość dwóch wyrażeń algebraicznych, w których występuje dokładnie jedna zmienna.

Na przykład:

5x+3=x-1
z2=4
x2+5x+6=0
y3=-1
t4+1=2.
Równanie pierwszego stopnia (liniowe)
Definicja: Równanie pierwszego stopnia (liniowe)

Równaniem pierwszego stopnia z jedną niewiadomą (liniowym) nazywamy równanie, w którym niewiadoma występuje w pierwszej potędze.

Na przykład:

-x+3=9
2x+4=-x+8
7y-1=9
2z-3=7
-6t-6:-2=2t.
RuL2AwMb7bZdX1
Ćwiczenie 1
Wskaż wszystkie równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą. Możliwe odpowiedzi: 1. 2x+y=6, 2. x+2x+3=4x+1, 3. a2+2a=0, 4. 10y-1=y-10, 5. x2+5x2=6
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R7e7NJnRfol4l1
Ćwiczenie 2
Wskaż wszystkie równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą. Możliwe odpowiedzi: 1. x+y=z+u, 2. x-32=10, 3. t=12t-u, 4. -2x+6=8, 5. s4=s2+5s
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1GL3DPnq5Rsy21
Ćwiczenie 3
Połącz w pary wyrażenie algebraiczne z odpowiadającym mu opisem 76=x+23 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 x-12=17 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 x12=17 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 76=23x Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 x3=20%·150 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 2x=20+20 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 x2=40 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150 3x=20%·150 Możliwe odpowiedzi: 1. Dwukrotność liczby x jest o 20 większa od liczby 20, 2. Liczba 76 jest o 23 większa od x, 3. Liczba 17 jest 12 razy mniejsza od x, 4. Liczba 2 razy mniejsza od x jest równa 40, 5. Liczba 76 jest 23 razy większa od x, 6. Liczba o 12 mniejsza od x jest równa 17, 7. Trzykrotność liczby x stanowi 20% liczby 150, 8. Trzecia część liczby x stanowi 20% liczby 150
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 4

Zapisz w postaci równania.

a. Czwarta część liczby y zmniejszona o 1 wynosi 13.

b. 80% liczby z jest od niej o 5 większe.

c. Suma liczby t i liczby 1 jest równa połowie liczby t.

d. Podwojona suma liczby x i liczby 8 jest o 10 większa od liczby x.

e. Liczba o 23% większa od x jest równa 46.

f. Liczba y jest o 65% mniejsza od liczby 90.

g. Liczba w jest o 12% większa od liczby 240.

h. Liczba o 12,5% mniejsza od s stanowi 5% liczby 25.

i. Liczba o 130% większa od a jest o 130 większa od a.

j. Liczba o 40% mniejsza od b jest o 40 mniejsza od b.

R1cG2Sj1kTz4R
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 5
RHtmhR2odk0zU
Którą z sytuacji przedstawionych na rysunkach można opisać równaniem 5+x=3x+1? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RoT9mdZW0pPah
Którą z sytuacji można opisać równaniem 5+x=3x+1? Możliwe odpowiedzi: 1. Na jednej szali wagi znajduje się pięciokilogramowy odważnik i jedno jabłko, a na drugiej jednokilogramowy odważnik i trzy jabłka., 2. Na jednej szali wagi znajduje się jednokilogramowy odważnik i cztery jabłka, a na drugiej pięciokilogramowy odważnik., 3. Na jednej szali wagi znajduje się jednokilogramowy odważnik i pięć jabłek, a na drugiej trzykilogramowy odważnik i jabłko., 4. Na jednej szali wagi znajduje się sześciokilogramowy odważnik, a na drugiej dwa jabłka.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Zapisz równanie opisujące sytuację przedstawioną na rysunku.

  1. R63e92rezn2hS1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

  2. RyJDOZEWJhk691
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

  3. R1XqMcjr1ddUD1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

RuvuRqXg6PN04
Sytuację na pierwszym rysunku opisuje równanie 1. 2x=x+2, 2. 3x+2=x+2, 3. 2x+4=3x, 4. 2x=x+3, 5. 2x+5=3x, 6. 3x+1=x+2. Sytuację na drugim rysunku opisuje równanie 1. 2x=x+2, 2. 3x+2=x+2, 3. 2x+4=3x, 4. 2x=x+3, 5. 2x+5=3x, 6. 3x+1=x+2. Sytuację na trzecim rysunku opisuje równanie 1. 2x=x+2, 2. 3x+2=x+2, 3. 2x+4=3x, 4. 2x=x+3, 5. 2x+5=3x, 6. 3x+1=x+2.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 7

Zapisz równanie opisujące sytuację przedstawioną na rysunku.

RV3MNbJvX85ac1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Rzn1IlG8zMuLF
Sytuację na pierwszym rysunku opisuje równanie 1. 3y+3=96, 2. 13x=20, 3. 3y+5=98, 4. 3x+4,5=45, 5. 16x=20, 6. 3x+6,5=45, 7. 4x+2=31, 8. 10a+12=170, 9. 8a+6=63, 10. 8a+5=63, 11. 6x+2=31, 12. 12a+12=180. Sytuację na drugim rysunku opisuje równanie 1. 3y+3=96, 2. 13x=20, 3. 3y+5=98, 4. 3x+4,5=45, 5. 16x=20, 6. 3x+6,5=45, 7. 4x+2=31, 8. 10a+12=170, 9. 8a+6=63, 10. 8a+5=63, 11. 6x+2=31, 12. 12a+12=180. Sytuację na trzecim rysunku opisuje równanie 1. 3y+3=96, 2. 13x=20, 3. 3y+5=98, 4. 3x+4,5=45, 5. 16x=20, 6. 3x+6,5=45, 7. 4x+2=31, 8. 10a+12=170, 9. 8a+6=63, 10. 8a+5=63, 11. 6x+2=31, 12. 12a+12=180. Sytuację na czwartym rysunku opisuje równanie 1. 3y+3=96, 2. 13x=20, 3. 3y+5=98, 4. 3x+4,5=45, 5. 16x=20, 6. 3x+6,5=45, 7. 4x+2=31, 8. 10a+12=170, 9. 8a+6=63, 10. 8a+5=63, 11. 6x+2=31, 12. 12a+12=180. Sytuację na piątym rysunku opisuje równanie 1. 3y+3=96, 2. 13x=20, 3. 3y+5=98, 4. 3x+4,5=45, 5. 16x=20, 6. 3x+6,5=45, 7. 4x+2=31, 8. 10a+12=170, 9. 8a+6=63, 10. 8a+5=63, 11. 6x+2=31, 12. 12a+12=180. Sytuację na szóstym rysunku opisuje równanie 1. 3y+3=96, 2. 13x=20, 3. 3y+5=98, 4. 3x+4,5=45, 5. 16x=20, 6. 3x+6,5=45, 7. 4x+2=31, 8. 10a+12=170, 9. 8a+6=63, 10. 8a+5=63, 11. 6x+2=31, 12. 12a+12=180.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 8

Zapisz odpowiednie równanie.

a. Na wycieczkę szkolną pojechało 48 uczniów i 3 nauczycieli. Wśród uczniów było x chłopców i 2 razy więcej dziewcząt niż chłopców. Zapisz równanie opisujące ile osób było na tej wycieczce.

b. Asia zerwała na łące piękny bukiet złożony z 25 polnych kwiatów. Tworzyło go s stokrotek, bratków o 2 mniej niż stokrotek i 3 chabry. Zapisz równanie opisujące ile kwiatków każdego rodzaju było w bukiecie.

c. Krótsza przyprostokątna trójkąta prostokątnego ma długość y, a długości przyprostokątnych różnią się o 2. Przeciwprostokątna tego trójkąta jest dłuższa od krótszej przyprostokątnej o 4, a jego obwód wynosi 24. Zapisz równanie opisujące jaki jest obwód tego trójkąta.

d. Jedna paczka orzechów włoskich kosztuje x złotych, a jedna paczka migdałów jest od niej o 4,50 zł droższa. Dziewięć paczek orzechów kosztuje tyle samo co cztery paczki migdałów. Zapisz równanie, które pokazuje jaka jest zależność między dziewięcioma paczkami orzechów, a czterema paczkami migdałów.

e. W pudełku znajdują się kule białe, czerwone i 8 kul zielonych, razem x kul. Kule czerwone stanowią połowę wszystkich kul w pudełku. Kul białych jest 5 razy mniej niż kul czerwonych. Zapisz równanie opisujące sumę kul w tym pudełku.

R1HRAdFEhcQ6p
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 9

Ustal niewiadomą i zapisz odpowiednie równanie.

a. Piotruś ma w skarbonce 14 zł. Co tydzień wrzuca do niej 3 . Po ilu tygodniach chłopiec będzie miał w skarbonce 47 zł?

b. Przed sezonem letnim kwota przeznaczona na ulotki reklamowe pewnej firmy została zwiększona o 50%. W okresie zimowym została zmniejszona o 40 zł i teraz jest większa od początkowej kwoty tylko o 20 zł.

c. Mama i córka mają razem 42 lata. Córka jest o 30 lat młodsza od mamy.

d. Iloczyn trzech kolejnych liczb parzystych wynosi 2688.

e. Basia ma w skarbonce 208 zł w monetach o wartości 2 zł5 zł. Pięciozłotówek ma cztery razy mniej niż dwuzłotówek.

R10vDui9g2uF5
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 10

W kameralnej kawiarni znajduje się kilkanaście stolików. Krzeseł z oparciem jest dwa razy więcej niż stolików. Krzeseł barowych jest dwa razy mniej niż stolików Dla kelnerów przeznaczone są cztery krzesła obrotowe na jednej nodze, które znajdują się za barem.

a. Zapisz równanie opisujące liczbę stolików i krzeseł w kawiarni, wiedząc, że łącznie jest ich 53.

b. Zapisz równanie opisujące liczbę nóg stolików i krzeseł, wiedząc, że łącznie tych nóg jest 200.

RktWyRvBoqFUJ
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 11

W portfelu jest x monet dwuzłotowych, o 7 więcej pięćdziesięciogroszówek i 3 razy więcej dziesięciogroszówek.

a. Zapisz równanie opisujące liczbę monet znajdujących się w portfelu, wiedząc, że łącznie jest ich 47.

b. Zapisz równanie opisujące łączną wartość monet znajdujących się w portfelu, jeśli jest tam 25,90 zł.

R1DxzjnseLi8I
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 12

Działka państwa Nowaków położona w malowniczej miejscowości nad jeziorem ma kształt prostokąta. Szerokość działki wynosi x m, a długość jest o 20 m większa od szerokości. Wykorzystaj te informacje do wykonania poniższych poleceń.

a. Zapisz równania, które będą opisywały obwód L i pole powierzchni P tej działki.

b. Zapisz równanie, które będzie opisywało pole powierzchni P działki, jeżeli jej szerokość zostanie zwiększona o 50%.

c. Zapisz równanie, które będzie opisywało obwód L działki, jeżeli jej długość zostanie zmniejszona o 50%.

d. Zapisz równania, które będą opisywały obwód L i pole powierzchni P działki, jeżeli jej długość zostanie zmniejszona o 15 m, a szerokość zostanie zwiększona 5 razy.

RLAKIbQ3YRAKw
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.