Rośliny i zwierzęta lasów równikowych
W wilgotnych tropikalnych lasach równikowych spotyka się największą różnorodność roślin i zwierząt lądowych naszej planety. Ciągle odkrywane są nowe gatunki, a z pewnością wiele pozostaje nadal nieznanych. Mówi się, że w puszczy równikowej łatwiej jest spotkać sto różnych gatunków drzew niż sto drzew jednego gatunku.
jaki klimat panuje w lesie równikowym,
jakie warunki życia panują w piętrach lasu równikowego.
Rozpoznasz wybrane rośliny i zwierzęta lasu równikowego.
Wymienisz przystosowania roślin i zwierząt do życia w lesie równikowym.
1. Rośliny lasów równikowych
Trudno nawet dokładnie podać liczbę gatunków roślin żyjących na Ziemi. Ocenia się jednak, że ponad połowa, a może nawet 2/3 spośród wszystkich gatunków roślin naszej planety występuje w wiecznie zielonych, wilgotnych lasach równikowych.
Największe z nich to drzewa. W piętrze gęsto rosnących koron drzew napotkamy na przykład amerykańskie mahoniowce, których drewno należy do bardzo cennych ze względu na twardość, trwałość i piękny kolor. Wśród wysokich drzew lasu równikowego jest także wiele palm. W średnim piętrze rosną figowce dostarczające owoce jadalne, kakaowce, których nasiona mogą być stosowane do wyrobu kakao i czekolady oraz gatunki, których twarde i ciężkie drewno, zwane hebanem, jest stosowane do wyrobu mebli, śmigieł lotniczych lub wyrobów artystycznych. Niektóre rośliny zielne rozmiarami i kształtem przypominają drzewa, jak np. paprocie drzewiaste i bananowce.
Bardzo rozpowszechnione w lasach równikowych są rozmaite pnącza, które wspinają się po pniach drzew, aby ich najwyższe liście miały dostęp do światła. Niektóre z nich posiadają grube, zdrewniałe i długie na dziesiątki, a nawet setki metrów pędy. Nazywamy je lianami. Powszechnie występuje tu wiele gatunków filodendronów, które uprawiane w naszych mieszkaniach osiągają 1–2 m wysokości, a w lesie równikowym nawet kilkadziesiąt metrów długości.
Na korze lub w rozgałęzieniach drzew rośnie wiele gatunków epifitówepifitów, a wśród nich paprocie, mchy oraz pięknie kwitnące storczyki (orchidee). Do dna lasu dociera bardzo niewiele światła słonecznego, dlatego jest tu niewiele roślin.
W lasach tropikalnych żyją rośliny, które rosną na innych roślinach, ale nie pasożytują na nich. Pobierają wodę spływającą z powierzchni drzew, na których rosną, lub z powietrza za pomocą zwisających luźno korzeni.
W lesie równikowym rosną m.in: kakaowiec, kauczukowiec, palma kokosowa, cynamonowiec. Korzystając z dostępnych źródeł informacji, np. atlasów przyrodniczych, odszukaj, jak wyglądają te rośliny. Jakie produkty wyrabia się z tych roślin.
Na powierzchni jednego hektara (100 x 100 m) lasu równikowego rośnie 200–400 gatunków drzew, podczas gdy w lasach Polski zaledwie kilka, a maksymalnie 20 gatunków.
Lasy równikowe zajmują obecnie powierzchnię około 6–7 % powierzchni lądów, czyli mniej niż 2 % powierzchni kuli ziemskiej, a są miejscem do życia ponad połowy wszystkich znanych gatunków roślin, grzybów i zwierząt.
2. Zwierzęta lasów równikowych
Zwierzęta lasów równikowych są bardzo zróżnicowane. W dodatku większość z nich reprezentowana jest przez więcej gatunków niż gdziekolwiek indziej. W najniższej warstwie lasu żyją płazy, gady, mrówki, termity. Żyją tu także liczne pająki, w tym duże ptaszniki mierzące nieraz do 30 cm. W piętrach korony lasu żyje wiele gatunków kręgowcówkręgowców. Charakterystyczne dla tego regionu są liczne gatunki małp żyjących w koronach drzew. Występują tu duże drapieżne koty – jaguar w Ameryce Południowej, lampart w Afryce i tygrys w Azji. W Afryce występują małpy człekokształtne – szympansy i goryle, a w Azji orangutany i gibony. Żyje tu 75 % wszystkich znanych gatunków ptaków. Ich przedstawiciele to na przykład kolibry. W najwyższym piętrze drzew olbrzymich występują liczne gatunki ptaków, a wśród nich papugi i tukany.
Wyjaśnij i zapisz, dlaczego większe ssaki takie jak np. jaguar, lampart, tygrys, żyjące w lasach tropikalnych, mają spłaszczone boki i długie, silne ogony.
Spłaszczone boki zwierząt pomagają poruszać się wśród gęstej roślinności puszczy tropikalnej, a długie, silne ogony pomagają utrzymać się wśród konarów drzew.
3. Niszczenie lasów równikowych
Lasy równikowe tworzą środowisko o największym na świecie bogactwie gatunków roślin i zwierząt. Każdego roku naukowcy odkrywają nowych przedstawicieli floryflory u faunyfauny.
Każdego roku z powierzchni Ziemi znika bezpowrotnie ok. 100 tys. kmIndeks górny 22 lasów tropikalnych. Bujna roślinność pobiera z powietrza duże ilości dwutlenku węgla, który wykorzystuje w procesie fotosyntezy. W zamian do atmosfery oddaje tlen, który warunkuje życie na ziemi wszystkich organizmów oddychających tlenowo.
Niszczenie lasów równikowych jest poważnym zagrożeniem dla naszej planety. Główną tego przyczyną jest masowa wycinka drzew. Coraz bardziej zmniejsza się różnorodność biologiczna, bezpowrotnie ginie wiele gatunków roślin, grzybów, zwierząt. Spada żyzność gleb, w powietrzu wzrasta ilość dwutlenku węgla, zaburzony zostaje obieg pierwiastków w przyrodzie. Niszczenie roślinności powoduje pustynnienie obszarów i zaburzenie gospodarki wodnej.
Podsumowanie
Każde piętro roślinne lasu równikowego składa się z roślin przystosowanych do panujących tam warunków.
Charakterystycznym elementem lasów równikowych są pnącza i epifity.
Lasy równikowe to środowisko o największej różnorodności zwierząt na świecie.
Wycinanie lasów równikowych jest poważnym zagrożeniem dla Ziemi.
Praca domowa
Storczyki to chętnie uprawiane rośliny doniczkowe. Wyszukaj w dowolnych źródłach informacje, jak powinno się poprawnie uprawiać te rośliny. Odpowiedź zapisz w ramce.
Słownik
jednostka systematyczna obejmująca grupę zwierząt, których wspólną cechą jest brak szkieletu wewnętrznego
roślina rosnąca na powierzchni innej rośliny, w szczelinach jej kory lub w rozgałęzieniach, czerpiąca wodę wprost z powietrza lub opadów deszczu, np. storczyki
ogół gatunków zwierząt występujących na danym obszarze
ogół gatunków roślin występujących na danym obszarze
proces podczas którego z wody i dwutlenku węgla – przy udziale energii słonecznej – powstają związki organiczne i tlen
najniższa, podstawowa jednostka klasyfikacji organizmów
najliczniejszy podtyp zwierząt obejmujący: ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki
roślina o długiej, wiotkiej łodydze wymagająca podpory, aby mogła się wspinać do góry w stronę słońca
Zadania
Wskaż nazwy roślin pochodzących z lasu równikowego, które w naszych mieszkaniach uprawiane są jako rośliny doniczkowe.
- filodendron
- storczyk
- mahoniowiec
- bananowiec
- kakaowiec
- sosna
- liana
Wskaż funkcję, której nie pełnią lasy równikowe.
- produkcja dwutlenku węgla
- stabilizowanie klimatu
- produkcja tlenu
- obieg wody na Ziemi
- źródło leków
- źródło pożywienia
- źródło surowców
- mieszkanie dla ludzi