Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Analizując przykłady zawarte w tym materiale poznasz sposoby dodawania oraz odejmowania ułamków o jednakowych mianownikach. Dowiesz się też, jak dodawać i odejmować liczby mieszane. Rozwiązując ćwiczenia – sprawdzisz ukształtowane umiejętności.

Dodawanie i odejmowanie ułamków

Przykład 1

Agatka zaplanowała czterodniową wycieczkę rowerową. Pierwszego dnia pokonała 27 długości trasy, drugiego dnia 37, a trzeciego tylko 17 długości trasy.

Jaką część planowanej drogi pokonała Agatka w ciągu trzech dni?

RWmloqfQ4o8UX
01 Przykład 1, 1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Z rysunku widać, że Agatka przejechała 67 długości całej trasy.

Zapiszmy obliczenia.

27+37+17=67.

Jaką część planowanej drogi musi jeszcze pokonać Agatka?

R2rY24FjrRGg7
02 Przykład 1, 2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Z rysunku widać, że Agatka musi przejechać jeszcze 17 długości całej trasy.

Zapiszmy obliczenia.

1-67=77-67=17.

Takie obliczenia wykonywaliśmy już w klasie czwartej, stosując następującą zasadę:

Ważne!

Dodając (odejmując) ułamki o jednakowych mianownikach, dodajemy (odejmujemy) liczniki, a mianownik pozostawiamy bez zmian.

RxbXFPlNtt3l3
03 Notatka ważne 1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Jeśli w wyniku otrzymamy ułamek niewłaściwy, to należy wyłączyć z niego całości.

RFbg30TgykZMB
Dodawanie i odejmowanie ulamkow o jednakowych mianownikach_2046
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!

Jeśli w wyniku otrzymamy ułamek skracalny, należy go skrócić.

R1OzuXsHh7oqM
Dodawanie i odejmowanie ulamkow o jednakowych mianownikach_2047
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!

Odejmując ułamek od całości, możemy dla ułatwienia obliczeń zamienić całość na ułamek niewłaściwy.

R1I5ZryaXXAWs
04 Notatka ważne 2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RDQtBowGKWcZV
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy odejmować ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach.
R1Pu83IEiYK1C1
Ćwiczenie 1
Uzupełnij poniższe równości odpowiednimi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz brakującą liczbę dla każdej równości. 14+14=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 11519+59=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 115310+710=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 115512+412=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 1151115+715=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 11536+56+56=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 11578-38=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 1151316-916=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 1151-1830=1. 13, 2. 1, 3. 215, 4. 14, 5. 216, 6. 25, 7. 34, 8. 35, 9. 12, 10. 12, 11. 23, 12. 115
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Dodawanie i odejmowanie liczb mieszanych

Przykład 2

Jacek organizował biwak dla harcerzy. Kupił 7610 kg kiełbasy, 4810 kg chleba oraz 3310 kg ziemniaków.

Ile ważyły wszystkie zakupione przez Jacka produkty?

7610+4810+3310=141710=15710.

Odp.: Wszystkie produkty ważyły 15710 kg.

O ile kilogramów więcej kupił Jacek kiełbasy niż ziemniaków?

7610-3310=4310.

Odp.: Jacek kupił o 4310 kg kiełbasy więcej niż ziemniaków.

O ile kilogramów więcej kupił Jacek kiełbasy niż chleba?

7610-4810=61610-4810=2810=245.

Odp.: Jacek kupił o 245 kg kiełbasy więcej niż chleba.

Przedstawiony przykład przypomina, w jaki sposób dodajemy i odejmujemy liczby mieszane.

Ważne!

Dodając liczby mieszane, obliczamy sumę części całkowitych i sumę części ułamkowych. Pamiętamy, aby wynik zapisać w najprostszej postaci, po wyłączeniu całości i skróceniu części ułamkowej.

R16Mpe67dMBN61
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy dodawać ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach.
Ważne!
RnZCgEwFM0n3y1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy odejmować liczby mieszane.
Re8265mnEGQKC1
Ćwiczenie 2
Dodaj ułamki, a następnie uzupełnij luki odpowiednimi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz brakującą liczbę dla każdej równości. 316+516=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 21818+58=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 21834+74=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 21834+14=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 2181116+1516=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 218138+78=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 218134+34=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 2181316+1516=1. 1, 2. 214, 3. 212, 4. 14, 5. 2, 6. 12, 7. 34, 8. 212, 9. 234, 10. 138, 11. 218
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1ewScQEJoePV1
Ćwiczenie 3
Dodaj ułamki, a następnie uzupełnij luki odpowiednimi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz brakującą liczbę dla każdej równości. 512+112=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 21316+46=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 21313+23=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 213124+524=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 2131312+1112=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 213136+56=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 213123+23=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 2131124+924=1. 45, 2. 14, 3. 112, 4. 213, 5. 1, 6. 1512, 7. 216, 8. 12, 9. 56, 10. 223, 11. 213
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RQEHzvcE1U0fo2
Ćwiczenie 4
Oblicz, a następnie uzupełnij luki odpowiednimi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz brakującą liczbę dla każdej równości. 4+115=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 512158+378=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 51261115+7115=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 5122512+1112+3212=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 5127-813=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 5124-213=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 512356-216=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 5125320-3820=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 51213724-121124=1. 613, 2. 612, 3. 515, 4. 123, 5. 514, 6. 123, 7. 134, 8. 56, 9. 6513, 10. 156, 11. 1345, 12. 512
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R13Cu7Yoq7oxH2
Ćwiczenie 5
Oblicz, pamiętając o kolejności wykonywania działań, a następnie uzupełnij luki odpowiednimi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz brakującą liczbę dla każdej równości. 259+379489=1. 119, 2. 156, 3. 149, 4. 56, 5. 34, 6. 134, 7. 123756526146=1. 119, 2. 156, 3. 149, 4. 56, 5. 34, 6. 134, 7. 123918-278+448=1. 119, 2. 156, 3. 149, 4. 56, 5. 34, 6. 134, 7. 1235612-5112-1512=1. 119, 2. 156, 3. 149, 4. 56, 5. 34, 6. 134, 7. 12312-16718-5918=1. 119, 2. 156, 3. 149, 4. 56, 5. 34, 6. 134, 7. 123
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RztE3pwld8qd92
Ćwiczenie 6
Oblicz, a następnie uzupełnij luki odpowiednimi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz brakującą liczbę dla każdej odpowiedzi. Do sumy liczb 67152115 dodano sumę liczb 351511115.
Odpowiedź: Wynik tego działania to 1. 1235, 2. 8512, 3. 9512, 4. 423, 5. 413, 6. 1335.Od sumy liczb 43122112 odjęto różnicę liczb 1251210912.
Odpowiedź: Wynik tego działania to 1. 1235, 2. 8512, 3. 9512, 4. 423, 5. 413, 6. 1335.Do sumy liczb 45243724 dodano ich różnicę.
Odpowiedź: Wynik tego działania to 1. 1235, 2. 8512, 3. 9512, 4. 423, 5. 413, 6. 1335.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R9Johls65NtTU21
Ćwiczenie 7
Tata kupił taśmę do uszczelniania okien. Do pierwszego okna zużył 738 m, do drugiego 918 m, a do trzeciego 868 m. Ile metrów taśmy zostało, jeśli w krążku były początkowo 33 metry? Odpowiedź: Zostało 1. 734, 2. 735, 3. 723, 4. 745 m taśmy.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1dRWx35HQNHa21
Ćwiczenie 8
Ze słoja, w którym było 714 kg miodu, pszczelarz najpierw odlał 234 kg, a następnie dolał 114 kg. Ile miodu jest w słoju?
Uzupełnij poniższą lukę. Kliknij w nią, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź. Odpowiedź: W słoju jest teraz 1. 545, 2. 523, 3. 535, 4. 534 kg miodu.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Rm2J7kW5LAmVt31
Ćwiczenie 9
Janek bardzo lubi czytać książki i oglądać filmy. Czytanie zajmuje mu codziennie 123 godziny. Na filmy przeznacza o 113 godziny więcej. Ile czasu zajmują mu każdego dnia te dwie czynności?
Uzupełnij poniższą lukę. Kliknij w nią, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź. Odpowiedź: Na czytanie i oglądanie filmów Janek przeznacza codziennie 1. 434, 2. 413, 3. 414, 4. 423 godziny.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R141k3YGxBPVf31
Ćwiczenie 10
Do dziesięciolitrowego słoja, w którym było 145 litra soku, mama dolała 135 litra soku. Ile mogłaby jeszcze dolać, aby napełnić słój do połowy?
Uzupełnij poniższą lukę. Kliknij w nią, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź. Odpowiedź: Mama mogłaby dolać 1. 145, 2. 115, 3. 125, 4. 135 litra soku.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 11

Równości uzupełnij liczbami 111, 311, 411, 511, 3811, 711, 911, 2311 tak, aby były prawdziwe.

  1. +++=2

  2. +++=3

  3. ---=2

R18baStcfsvkq
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.