Zróżnicowanie gleb i roślinności na obszarze Polski
Roślinność na kuli ziemskiej występuje strefowo, co wiąże się ze strefowym układem klimatów i gleb. Polska leży w klimatycznej strefie umiarkowanej oraz w roślinnej strefie lasów liściastych i mieszanych. Czy to oznacza, że występują u nas tylko takie lasy i jeden, dwa rodzaje gleb?
R1PZjKWOrLUU6
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
czym jest gleba;
jakie wyróżniamy procesy glebotwórcze i sposób ich przebiegu;
jakie związki występują między strefami glebowymi, roślinnymi i klimatycznymi.
Twoje cele
Wymienisz typy gleb występujących w Polsce.
Scharakteryzujesz mapę gleb Polski.
Określisz zależności między typem gleby a typem roślinności.
Wymienisz typy zbiorowisk roślinnych w Polsce.
Ocenisz znaczenie gospodarcze gleb i lasów w Polsce.
Opiszesz zróżnicowanie zalesienia w Polsce.
ig0DrBcVI8_d5e182
1. Gleby w Polsce
O tym, że na danym obszarze występuje określony rodzaj glebyglebagleby, decyduje nie tylko klimat i roślinność. Ważną rolę w procesie glebotwórczymglebotwórczy procesprocesie glebotwórczym odgrywają też takie czynniki, jak: skała macierzysta, woda, zwierzęta i inne organizmy oraz rzeźba terenu i działalność człowieka.
Gleby wykorzystywane są przez człowieka pod uprawę roślin. Ważną sprawą jest więc dobra ich jakość, by plony były duże. Na jakość gleby ma wpływ zawartość próchnicy – im większa, tym lepiej. Najlepszymi pod tym względem glebami są czarnoziemy. Ustępują im nieco mady i czarne ziemie, a także niektóre gleby brunatne i rędziny. Natomiast najmniej próchnicy zawierają gleby górskie oraz bielice i płowe.
R1WR25zybcGxB
RP5TkH2y3OLD1
ROC8h2WpEjOQj
R3KInvofCmJnC
R1TCcMd7P9xkw
Polecenie 1
Przyjrzyj się uważnie powyższym profilom glebowym i wskaż podstawową różnicę między nimi, która decyduje o jakości każdej z gleb.
Wskaż podstawową różnicę między glebami, która decyduje o jakości każdej z nich.
R1FG9d7HHxlIv
Porównaj zawartość próchnicy w powyższych profilach glebowych.
Na jakość gleby wpływ ma zawartość próchnicy - im większa, tym lepiej. Najbardziej wartościowymi glebami pod tym względem są czarnoziemy. Nieco mniejszą zawartością próchnicy cechują się rędziny, mady rzeczne oraz gleby brunatne. Najmniejsza zawartość próchnicy natomiast występuje w glebach bielicowych.
Ciekawostka
Do wytworzenia 1 cm warstwy gleby potrzeba od 200 do 500 lat. Czas, jaki jest potrzebny do wytworzenia gleby nadającej się pod uprawę w warunkach naturalnych i bez udziału człowieka, to kilka tysięcy lat.
Blisko 80 % powierzchni Polski pokrywają łącznie gleby brunatne, bielicowe i płowe. Występują one powszechnie na terenach nizinnych i pojezierzach. Nieco mniej jest ich na wyżynach i w górach (zwłaszcza bielic). Pod względem przydatności rolniczej najbardziej wartościowymi z nich są gleby brunatne.
R1WVTvdpOqllV
Gleb o najwyższej jakości jest w naszym kraju niewiele – czarnoziemy zajmują tylko ok. 1% powierzchni. Można je spotkać na Wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Małopolskiej i na Płaskowyżu Głubczyckim (opolskie).
Charakteryzujące się niewiele niższą jakością czarne ziemie również mają tylko ok. 1% udziału w powierzchni kraju. Występują głównie na Kujawach, a poza tym na Nizinie Wielkopolskiej, Nizinie Szczecińskiej i Nizinie Śląskiej.
Większy odsetek (ok. 5%) przypada na mady. Na dużej powierzchni utworzyły się one w delcie Wisły, dzięki czemu Żuławy Wiślane zaliczają się do najbardziej urodzajnych terenów w Polsce.
Gleby bagienne zajmują ok. 7% powierzchni kraju i poza dolinami rzek występują głównie na Podlasiu, Polesiu i pojezierzach. Są dosyć dobre, ale ze względu na duże zawilgocenie wykorzystuje się je przede wszystkim jako łąki i pastwiska. Dobrą jakość z uwagi na głęboki profil mają także rędziny. Wykształciły się one na skałach węglanowych Wyżyny Małopolskiej i Wyżyny Lubelskiej. Stanowią łącznie ok. 1% powierzchni kraju.
Natomiast dla typowo górskich gleb inicjalnych odsetek ten wynosi ok. 6%. Spotkać je można na stokach Karpat i Sudetów. Są mało urodzajne i na ogół porośnięte trawami, dlatego najczęściej wypasa się na nich zwierzęta.
Ostatnią grupę stanowią gleby antropogeniczne, czyli przekształcone na skutek działalności człowieka. Występują one na obszarach miejskich (tzw. urbisole), podmiejskich (np. ogrodowe – hortisole) i uprzemysłowionych (industrioziemy). Większe ich kompleksy można spotkać w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym i na terenie innych dużych miast (w Warszawie, Trójmieście, Łodzi, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Szczecinie) oraz w rejonie odkrywkowych kopalni węgla brunatnego (Bełchatów, Konin, Turoszów).
Ryy23kWsZuLyh
Polecenie 2
Korzystając z mapy powyżej, nazwij rodzaje gleb, jakie występują w okolicy Twojego miejsca zamieszkania. Następnie dokonaj porównania z wcześniejszymi obserwacjami terenowymi.
Korzystając z dostępnych źródeł informacji, nazwij rodzaje gleb, jakie występują w okolicy Twojego miejsca zamieszkania. Następnie dokonaj porównania z wcześniejszymi obserwacjami terenowymi.
R1EWfVB2CuXe8
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
Przypomnij sobie kolory ziemi na polach w twojej okolicy – jasnobrązowe i szare oznaczają bielice i gleby płowe, ciemnobrązowe to gleby brunatne, a czarne to czarnoziemy, czarne ziemie lub gleby bagienne.
Przypomnij sobie główne uprawy – pszenica, kukurydza, jęczmień, rzepak, buraki cukrowe wskazują na obecność dobrych gleb, a żyto, ziemniaki i owies uprawiane są przeważnie na słabych glebach.
ig0DrBcVI8_d5e273
2. Roślinność w Polsce
W ciepłych klimatach strefy umiarkowanej roślinnością naturalną są lasy liściaste, które rosną przeważnie na glebach brunatnych. Kierując się na północ, lasy liściaste przechodzą stopniowo najpierw w lasy mieszane, a następnie w lasy iglaste. Te z kolei rosną na słabych glebach bielicowych i płowych. Na obszarze Polski również można zaobserwować wzajemne relacje między klimatem, glebami i roślinnością.
RF5XYya7B3q3a
Polecenie 3
Wyjaśnij, dlaczego w surowym, chłodnym klimacie mogą rosnąć drzewa iglaste, a drzewa liściaste – poza nielicznymi – wyjątkami już nie.
RuGH159VL3IBG
Zwróć uwagę na przystosowania drzew do klimatu chłodnego.
Lasy iglaste mogą występować w surowym, chłodnym klimacie, ponieważ posiadają przystosowanie w postaci liści przekształconych w igły. Igły posiadają małą powierzchnię oraz są pokryte warstwą wosku, co zapobiega utracie wody poprzez parowanie.
W zależności od naturalnego środowiska powstania i dominujących gatunków drzew wyznaczono w Polsce typy siedliskowe lasu:
bórbórbór – las iglasty z niewielkimi domieszkami drzew liściastych; zdecydowanie dominuje w nim sosna, a ponadto występuje świerk, dąb, brzoza, jodła; rośnie przeważnie na słabych glebach, praktycznie w całym kraju – stanowi obecnie (głównie dzięki sztucznemu nasadzeniu) ok. 70 % powierzchni wszystkich polskich lasów; największe kompleksy to Bory Tucholskie, Bory Lubuskie, Bory Dolnośląskie, Bory Stobrawskie, Puszcza Solska, Puszcza Piska, Puszcza Drawska;
grądgrądgrąd – wielogatunkowy las liściasty (niekiedy z domieszką jodły lub modrzewia); główne gatunki drzew to grab i dąb (w dąbrowach), a poza tym buk (w buczynach), brzoza (w brzezinach), klon, osika, jarzębina; rośnie na dobrych, na ogół wilgotnych glebach brunatnych; zajmuje ok. 8 % powierzchni leśnej; występuje w niewielkich kompleksach, głównie na Pojezierzu Pomorskim i Pojezierzu Mazurskim oraz na Wyżynie Małopolskiej;
łęgłęgłęg – wielogatunkowy las liściasty powstały w środowisku wilgotnym, najczęściej w dolinach rzek; składają się nań wierzby, topole, jesiony, wiązy, dęby, olsze; cechuje się bardzo bogatym runem leśnym; w podłożu występują żyzne gleby brunatne, czarne ziemie bagienne lub mady; lasy łęgowe zachowały się na niewielkich powierzchniach w dolinach Odry i Wisły, a także na Żuławach Wiślanych; zostały objęte ochroną;
ols (olszyna)ols (olszyna)ols (olszyna) – las liściasty z dominacją olszy czarnej; oprócz niej występuje brzoza, jesion, wierzba; powstaje w środowisku wody stojącej, najczęściej na bagnach i torfowiskach; spotkać go można w puszczach Pojezierza Mazurskiego.
RQqcG4LeDN2HK
Polecenie 4
Na podstawie dostępnych źródeł wiedzy (atlasy, encyklopedie, monografie) ustal, jaka roślinność dominuje w Twojej okolicy. Wyjaśnij, dlaczego występuje tam określony rodzaj lasu – liściasty, iglasty, mieszany.
R149XNR1u6o8x
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
Sprawdź, jakiego rodzaju gleby dominują w Twojej okolicy.
W Polsce najwięcej lasów znajduje się na Pojezierzu Pomorskim i Pojezierzu Lubuskim. Dużo jest ich też w górach i na wyżynach, a także na Pojezierzu Mazurskim oraz na Nizinie Podlaskiej i miejscami na Nizinie Śląskiej. Natomiast zdecydowanie najmniej lasów występuje na Nizinie Mazowieckiej i Nizinie Wielkopolskiej.
Niemal wszystkie lasy w Polsce zostały nasadzone przez człowieka. Jedyne pozostałości całkowicie naturalnych lasów pierwotnych zachowały się w Puszczy Białowieskiej, Puszczy Kampinoskiej i Puszczy Jodłowej.
Oprócz lasów w Polsce spotkać można również inną roślinność. Taka o charakterze pierwotnym występuje na terenach trudno dostępnych dla człowieka, np. w wyższych piętrach roślinności górskiej (hale, kosodrzewina) czy na bagnach.
Na terenach podmokłych, gdzie występuje stałe, duże zawilgocenie, tworzą się torfowiska. Typową roślinnością są tam m.in. mchy (w tym torfowiec), turzyce, trawy. Obumarłe szczątki tych roślin nagromadzone przez wiele lat tworzą pokłady skały osadowej zwanej torfem. Na obszarach zasilanych wodami podziemnymi powstają torfowiska niskie, tzw. łąkowe. Natomiast w bezodpływowych zagłębieniach terenu tworzą się torfowiska wysokie, tzw. mszary, które zasilane są przez wody opadowe. W Polsce najwięcej torfowisk występuje na Polesiu, Podlasiu, Pojezierzu Mazurskim i Pojezierzu Pomorskim oraz w pradolinach, a także lokalnie w zagłębieniach wysokogórskich (np. w Zieleńcu w sudeckich Górach Bystrzyckich).
Łąki i pastwiska to tereny trwale pokryte zwartą roślinnością trawiastą. Ich występowanie jest mniej więcej równomierne w całym kraju. Największe kompleksy łąk znajdują się na Mazurach i Polesiu oraz w pradolinach. Zdecydowana większość z nich powstała sztucznie, na miejscu wyciętych lasów. Jako roślinność naturalna łąki zachowały się praktycznie tylko w górach, powyżej granicy lasów, np. hale w Tatrach czy połoniny w Bieszczadach.
Uprawy to sztuczne zbiorowiska roślinne, które powstają na skutek działalności człowieka. Są znaczącym składnikiem polskiej roślinności, gdyż zajmują ponad 45 % powierzchni kraju. Ich rodzaj zależy nie tylko od woli ludzkiej, ale także od warunków naturalnych – przede wszystkim od jakości gleb, a ponadto od stosunków wodnych i klimatu.
Na terenie miast i innych osiedli człowiek kształtuje tzw. zieleń miejską, czyli parki, ogrody, skwery, trawniki itp.
Polecenie 5
Wyjrzyj przez okno i wskaż przykłady roślinności innej niż lasy.
Scharakteryzuj przykłady roślinności innej niż las w Twojej okolicy.
RGAeuFPmJgnIT
Pokaż podpowiedź#15537cwhite
Zastanów się, czy w Twojej okolicy występują torfowiska, łąki, pastwistka, czy też pola uprawne.
Ciekawostka
Wśród roślin występujących obecnie w Polsce znaleźć można gatunki, które reprezentują różne etapy rozwoju szaty roślinnej. Pomiędzy gatunkami przystosowanymi do obecnych warunków klimatycznych znajdują się tzw. rośliny reliktowe – wymierające. Są one typowe dla zbiorowisk rosnących w klimatach panujących w minionych okresach geologicznych. Zaliczają się do nich m.in. skalnica tatrzańska, wierzba japońska, azalia pontyjska, wiśnia karłowata.
R1CyfeUGq4Y2Z
RHGEYthw6WxT0
RvKeWlfRygxYB
R1QLzkPPSPIKT
RK4mdarD4DsCn
R1PZjKWOrLUU6
RLb08saGZiNob
R1La1uN1FDLYO
R19uYlm1d3drl
R8smDUPBvmc7T
RZiqT2IuQqqC2
RnlUSWSP50CLM
Polecenie 6
Naturalna roślinność w Polsce to lasy liściaste i mieszane. Jednak w wielu regionach naszego kraju mówi się o monokulturze sosny. Wyjaśnij to pojęcie.
R1HBR3FjnU2rB
Monokultura ogólnie to system rolniczy lub leśny, który polega na wieloletnim uprawianiu na tym samym obszarze roślin jednego gatunku bądź o podobnych wymaganiach glebowych.
Monokultura sosny to system leśny powstający w wyniku sztucznego odnawiania drzewostanu sosną zwyczajną przez człowieka.
ig0DrBcVI8_d5e378
3. Znaczenie lasów
Lasy zajmują ok. 30 % (2020 r.) obszaru Polski. Jest to wartość przeciętna jak na warunki europejskie – są kraje silniej i słabiej zalesione. Lesistość to udział powierzchni lasów w ogólnej powierzchni kraju, województwa itp.
RdlmbxJIziHf0
Polecenie 7
Z tabeli powyżej odczytaj nazwy najbardziej i najmniej zalesionych państw w Europie. Wskaż państwa o lesistości podobnej jak w Polsce.
Na mapie powyżej znajdź województwa zalesione najsilniej i najsłabiej.
Odczytaj wartość lesistości w swoim województwie. Jeśli znacząco odbiega ona od wartości średniej dla całego kraju, to wyjaśnij tego przyczyny.
Wskaż województwa oraz państwa europejskie o lesistości podobnej jak w twoim województwie.
Na podstawie opisu mapy powyżej wymień nazwy najsilniej i najsłabiej zalesionych państw w Europie. Wskaż państwa o lesistości podobnej jak w Polsce.
Na podstawie opisu mapy powyżej wymień województwa zalesione najsilniej i najsłabiej.
Z opisu mapy powyżej odczytaj wartość lesistości w swoim województwie. Jeśli znacząco odbiega ona od wartości średniej dla całego kraju, to wyjaśnij tego przyczyny.
Wymień województwa oraz państwa europejskie o lesistości podobnej jak w twoim województwie.
R6selem96NDx1
W celu znalezienia danych o swoim województwie możesz skorzystać ze strony internetowej banku danych o lasach państwowych - www.bdl.lasy.gov.pl
Najbardziej zalesione państwa w Europie to: Finlandia (68,5 %), Szwecja (63,4 %) oraz Austria (46 %). Najmniej zalesione państwa na naszym kontynencie to: Islandia (0,3 %), Holandia (8,8 %) oraz Dania (13,6 %). Podobną lesistość jak Polska (29,4 %) zaobserwować możemy we Francji (29,2 %), Włoszech (30,4 %), Szwajcarii (30 %) czy Grecji (29,6 %).
Najsilniej zalesione województwa w Polsce to: lubuskie (49,2 %), podkarpackie (37,9 %) oraz pomorskie (36,3 %). Z kolei najsłabiej zalesione województwa w naszym kraju to: łódzkie (21,3 %), mazowieckie (23 %) oraz lubelskie (23,1 %).
Las jest formacją roślinną składającą się z warstwy runa, podszytu i drzew. Stanowi on wielkie zbiorowisko roślin będące jednocześnie środowiskiem życia wielu zwierząt i innych organizmów. Także w życiu człowieka las odgrywa istotną rolę – m.in. dostarcza drewna, grzybów i owoców leśnych.
R1M0pWLk2zuHf
Polecenie 8
Opisz poniżej, w jaki sposób lasy są wykorzystywane w Twojej okolicy. Zastanów się, czy jest to odpowiednie użytkowanie. Przypomnij sobie, jakie korzyści las daje Tobie.
RWk4KveonrIF0
Lasy, poza dostarczaniem drewna, mogą pełnić szereg innych funkcji. Między innymi: funkcje turystyczne, rekreacyjne, edukacyjne, wodochronne czy glebochronne.
Pozyskiwanie drewna to największa korzyść z lasu dla gospodarki. Od dawna drewno było używane do ogrzewania i do wznoszenia różnych budowli (domów, mostów, ogrodzeń). W kopalniach stawiało się grube drewniane słupy podtrzymujące górną warstwę skał (tzw. kopalniaki lub stemple). Pod torami układane były drewniane podkłady kolejowe. Napowietrzne linie energetyczne i telekomunikacyjne wisiały na drewnianych słupach. Dziś drewno zużywane jest głównie do produkcji papieru i mebli, a także nadal w budownictwie. Do wszystkich tych celów wycinane były wielkie powierzchnie leśne, aż zostało ich mniej niż 30 %. Dopiero w latach 90. XX wieku zaczęto w większym stopniu dbać o polskie lasy. Na dużą skalę podjęto działania mające służyć zalesianiu nowych terenów i odnawianiu zubożałych drzewostanów. Dało to taki skutek, że mimo stale rosnącego pozyskania drewna stopniowo wzrasta powierzchnia lasów.
R7v7EtpZJ9ytR
Symulacja przedstawiająca pozyskanie drewna oraz zmiany lesistości Polski w latach 1995–2020. Wartości prezentujące ilość pozyskanego drewna w milionach metrów sześciennych w wybranych latach. 1995 20,4; 2000 26; 2005 29,7; 2008 32,4; 2009 32,7; 2010 33,6; 2011 34,9; 2012 35; 2013 37,9; 2014 39,8; 2015 40,3; 2016 40,9; 2017 44,3; 2018 45,6; 2019 42,4; 2020 39,7. Wartości prezentujące lesistość wyrażoną w procentach w wybranych latach. 1995 28,00; 2000 28,30; 2005 28,80; 2008 29,00; 2009 29,10; 2010 29,20; 2011 29,20; 2012 29,30; 2013 29,40; 2014 29,40; 2015 29,50; 2016 29,50; 2017 29,60; 2018 29,60; 2019 29,60; 2020 29,60.
Korzyścią z odpowiednio prowadzonej polityki leśnej jest także wzrastająca populacja dzikich zwierząt żyjących w naszych lasach.
Tabela. Zmiany liczebności dzikich zwierząt łownych i chronionych w Polsce
RC2DnCSmo5uKV
Polecenie 9
Przeanalizuj dane z powyższych tabel i pogrupuj zwierzęta w 3 kategorie – o rosnącej liczebności, o mniej więcej stałej liczebności i o malejącej liczebności.
Podaj przykłady zwierząt żyjących w lasach znajdujących się w Twojej okolicy.
RBrFOfvP5buJR
Przeanalizuj dane i sprawdź, liczba których zwierząt spada, utrzymuje się, a których rośnie na przestrzeni lat.
Zwierzęta o stałej liczebności: lisy, niedźwiedzie, rysie, wilki, głuszcze.
Zwierzęta o malejącej liczebności: kuropatwy, cietrzewie.
ig0DrBcVI8_d5e464
Podsumowanie
Główne czynniki glebotwórcze to skała macierzysta, klimat, woda, roślinność, zwierzęta, ukształtowanie powierzchni, działalność człowieka, czas.
W Polsce dominują słabe gleby bielicowe i płowe oraz nieco lepsze brunatne. Mało jest gleb najlepszych (czarnoziemy) i bardzo dobrych (mady, czarne ziemie).
Roślinność naturalna w Polsce to przede wszystkim lasy – liściaste i mieszane oraz iglaste.
Najwięcej lasów pokrywa północno‑zachodnią część Polski, a najmniej – centralną.
Inna roślinność naturalna to torfowiska oraz łąki. Sztucznymi formacjami roślinnymi, tj. stworzonymi przez człowieka, są uprawy i zieleń miejska.
Największe znaczenie w gospodarce leśnej ma pozyskanie drewna.
W Polsce corocznie stopniowo zwiększa się zalesienie.
Praca domowa
Wydrukuj poniższą mapę gleb Polski i ją pokoloruj. Dzięki temu dokładnie poznasz rozmieszczenie poszczególnych rodzajów gleb w naszym kraju.
RI683yh5KSrCi
Wydrukuj poniższą mapę i uzupełnij w niej wpisy dotyczące liczebności wybranych zwierząt chronionych – żubrów, kozic, niedźwiedzi, rysi i wilków – żyjących na wolności w lasach poszczególnych województw. Dla każdego gatunku użyj innego koloru.
RxMTCdkBqpcfk
Wszelkie potrzebne dane znajdziesz w tabeli w załączniku.
RkwqsWnLc6N5F
Określ liczbę wybranych zwierząt chronionych – żubrów, kozic, niedźwiedzi, rysi i wilków – żyjących na wolności w lasach poszczególnych województw.
R6ujBbOOsrZ4g
ig0DrBcVI8_d5e645
Słownik
bonitacyjna klasa gleby
bonitacyjna klasa gleby
stopień przydatności gleby do celów rolniczych; najlepsza jest klasa I, a najgorsza klasa VI
bór
bór
las iglasty z niewielkimi domieszkami drzew liściastych; zdecydowanie dominuje w nim sosna, a ponadto występuje świerk, dąb, brzoza, jodła; rośnie przeważnie na słabych glebach bielicowych wytworzonych na piaskach polodowcowych
gleba
gleba
powierzchniowa, biologicznie czynna warstwa skorupy ziemskiej składająca się z cząstek mineralnych i organicznych oraz z powietrza i wilgoci
glebotwórczy proces
glebotwórczy proces
ogół wzajemnych powiązań i oddziaływań czynników glebotwórczych (skały macierzystej, wody, klimatu, organizmów żywych, rzeźby terenu, działalności człowieka) prowadzący do powstania gleby
glejowy poziom
glejowy poziom
występuje w spągu (w dolnej części) gleby; powstaje w środowisku beztlenowym; charakteryzuje się niebieską barwą
grąd
grąd
wielogatunkowy las liściasty, niekiedy z domieszką jodły lub modrzewia; główne gatunki drzew to grab i dąb (w dąbrowach), a poza tym buk (w buczynach), brzoza (w brzezinach), klon, osika, jarzębina; rośnie na dobrych, zazwyczaj wilgotnych glebach brunatnych
łęg
łęg
wielogatunkowy las liściasty powstały w środowisku wilgotnym, najczęściej w dolinach rzek; składają się na niego wierzby, topole, jesiony, wiązy, dęby, olsze; cechuje się bardzo bogatym runem leśnym; w podłożu występują żyzne gleby brunatne, czarne ziemie bagienne lub mady
ols (olszyna)
ols (olszyna)
las liściasty z dominacją olszy czarnej; oprócz niej występuje brzoza, jesion i wierzba; powstaje w środowisku wody stojącej, najczęściej na bagnach i torfowiskach
produktywność gleby
produktywność gleby
zdolność gleby do produkcji biomasy, czyli wydawania plonów
próchniczny poziom
próchniczny poziom
powstaje przy udziale organizmów zwierzęcych, które rozdrabniają i mieszają resztki roślinne z mineralną częścią gleby; grubość warstwy próchnicy decyduje o jakości gleby
urodzajność gleby
urodzajność gleby
rzeczywista żyzność glebyżyzność glebyżyzność gleby, tj. żyzność naturalna poprawiona działaniami człowieka, np. nawożeniem, nawadnianiem, melioracjami
wmywania poziom (iluwialny)
wmywania poziom (iluwialny)
miejsce gromadzenia się związków chemicznych przenoszonych przez wodę
wymywania poziom (eluwialny)
wymywania poziom (eluwialny)
woda wypłukuje z niego i rozpuszcza składniki pokarmowe, które następnie przenoszone są w głąb gleby
żyzność gleby
żyzność gleby
naturalna zdolność gleby do dostarczania roślinom składników pokarmowych oraz wody i powietrza
ig0DrBcVI8_d5e890
Ćwiczenia
2
Ćwiczenie 1
R19KlO1UKzWE11
R2phf0JIBREFq
Ćwiczenie 2
Scharakteryzuj glebę bielicową i czarnoziem. Podaj, co różni te dwie gleby.
R1RlGsI7vFvpF
3
Ćwiczenie 3
RfYy8Rm1ICfgS1
Nazwę każdej z gleb przyporządkuj do odpowiedniej kategorii. gleba najlepsza Możliwe odpowiedzi: 1. brunatna, 2. mada, 3. rędzina, 4. górska, 5. bielica, 6. bagienna, 7. czarna ziemia, 8. czarnoziem, 9. płowa gleby dobre Możliwe odpowiedzi: 1. brunatna, 2. mada, 3. rędzina, 4. górska, 5. bielica, 6. bagienna, 7. czarna ziemia, 8. czarnoziem, 9. płowa gleby słabe Możliwe odpowiedzi: 1. brunatna, 2. mada, 3. rędzina, 4. górska, 5. bielica, 6. bagienna, 7. czarna ziemia, 8. czarnoziem, 9. płowa
Nazwę każdej z gleb przyporządkuj do odpowiedniej kategorii. gleba najlepsza Możliwe odpowiedzi: 1. brunatna, 2. mada, 3. rędzina, 4. górska, 5. bielica, 6. bagienna, 7. czarna ziemia, 8. czarnoziem, 9. płowa gleby dobre Możliwe odpowiedzi: 1. brunatna, 2. mada, 3. rędzina, 4. górska, 5. bielica, 6. bagienna, 7. czarna ziemia, 8. czarnoziem, 9. płowa gleby słabe Możliwe odpowiedzi: 1. brunatna, 2. mada, 3. rędzina, 4. górska, 5. bielica, 6. bagienna, 7. czarna ziemia, 8. czarnoziem, 9. płowa
Nazwę każdej z gleb przypisz do odpowiedniej kategorii.