Jak stać się sławnym?
Wiele ludzi pragnie zostać rozpoznawalnymi i atrakcyjnymi dla innych. Utożsamiają ten stan z poczuciem spełnienia, z bogactwem oraz lepszym statusem społecznym. Trudno się temu dziwić. Współcześnie sława wydaje się być czymś łatwo osiągalnym. Internet, media społecznościowe pozwalają nam śledzić życie celebrytów, aktorów, piosenkarzy czy sportowców niemalże na każdym kroku. Pozwalają nam również kreować siebie i zdobywać popularność.
Jednak, czy to na pewno droga, która prowadzi do szczęścia?
Sława posiada również swoje mroczne strony, lecz niewiele się o nich mówi. To często tylko piękna iluzja, za którą kryją się pustka, samotność i problemy. Znane osoby muszą się mierzyć z krytyką lub hejtem. Zazwyczaj także zabiegających o sławę opinia publiczna ocenia negatywnie, dopatrując się w ich zachowaniu próżności i egoizmu.
Czy można zdobyć sławę, unikając negatywnych konsekwencji?
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie: kim jest celebryta, jakie mogą być dobre i złe strony bycia sławnym człowiekiem. Swoje przemyślenia zanotuj poniżej.
Sława według Gombrowicza
Witold Gombrowicz
Witold Gombrowicz to jeden z najbardziej znanych w świecie polskich pisarzy. Sednem jego literackiej filozofii jest przekonanie, że wszystko, co dla człowieka najistotniejsze, tworzone jest przez ludzi – w sferze nazwanej przez niego Międzyludzkie. Ludzie tworzą jednak rzeczy rozmaitej wartości: potrzebne i niepotrzebne, wartościowe i bezwartościowe, oryginalne i banalne, korzystne i uciążliwe. Ulubionym zajęciem pisarskim Gombrowicza było demaskowanie tego, co jednostce się wmawia albo do czego się ją przymusza.
Pisarz w ten sam sceptycznysceptyczny sposób przyglądał się sławie. Z jednej strony, podejrzliwie traktował wszelakie postaci sławy niezasłużonej albo pozornej. Z drugiej zaś, jak gdyby wyprzedzając dzisiejszych celebrytów, walczył o sławę dla siebie i swoich książek. Wiedział bowiem dobrze, że bez potwierdzenia czytelników nie ma mowy o literackiej wielkości. Inaczej niż pisarze epok dawniejszych, był przekonany, że pisarską sławę należy sobie samodzielnie wywalczyć, że nie jest ona zagwarantowana tylko faktem bycia pisarzem. Sam siebie nazywał geniuszem
. Łatwo się domyślić, że dla wielu czytelników i krytyków literackich było to nie do zniesienia.
PiątekPiszę ten dziennik z niechęcią. Jego nieszczera szczerość męczy mnie. Dla kogo piszę? Jeśli dla siebie, dlaczego to idzie do druku? A jeśli dla czytelnika, dlaczego udaję, że rozmawiam ze sobą? Mówisz do siebie tak, żeby cię inni słyszeli?
(…)
Trudność na tym polega, że piszę o sobie, ale nie w nocy, nie w samotności, tylko właśnie w gazecie i wśród ludzi. Nie mogę w tych warunkach potraktować siebie z należytą powagą, muszę być „skromny” – i znów mnie męczy to samo, co przez całe życie mnie męczyło, co tak zaważyło na moim sposobie bycia z ludźmi, ta konieczność lekceważenia siebie, aby się dostroić do tych, którzy mnie lekceważą, lub którzy w ogóle nie mają o mnie zielonego pojęcia. A tej „skromności” ja za nic nie chcę się poddać i odczuwam ją jako mego śmiertelnego wroga. (…) Trzeba grać w otwarte karty. Pisanie nie jest niczym innym, tylko walką, jaką toczy artysta z ludźmi o własną wybitność. (…) Powinienem potraktować ten dziennik jako narzędzie mego stawania się wobec was – dążyć do tego abyście w pewien sposób mnie ujęli – w sposób, który by umożliwił mi (niech się pojawi słowo niebezpieczne) talent. Ten dziennik niech będzie bardziej nowoczesny i bardziej świadomy i niechaj będzie przepojony ideą, że talent mój może powstać tylko w związku z wami, to jest iż wy jedynie możecie podniecić mnie do talentu – więcej – stworzyć go we mnie.
Chciałbym, aby dojrzano w mojej osobie to, co podsuwam. Narzucić się ludziom, jako osobowość, aby potem już na całe życie być jej poddany. Inne dzienniki powinny mieć się do niniejszego, jak słowa „jestem taki” do słów „chcę być taki”.
(…)
Piątek
(...)
Zbyt często się zdarza w specyficznych warunkach naszego, polskiego, obcowania, że ktoś za pomocą tych „rozgłośnych nazwisk” usiłuje mnie zlekceważyć i, nadymając się SartremSartrem mówi z politowaniem: Gombrowicz. I na to ja nie mogę się zgodzić w tym dzienniku, który jest dziennikiem prywatnym, gdzie idzie zawsze i tylko i sprawy osobiste, gdzie pragnę bronić mej osoby i wyrobić jej miejsce wśród ludzi.
(…)
Wydobyć się na koniec z tego przedmieścia, przedpokoju, kredensu, stać się nie autorkiem – polskim, czyli podrzędnym, nieprawdaż? – ale zjawiskiem mającym własny sens i rację! Przebić się przez morderczą drugorzędność mego środowiska i wreszcie zaistnieć! Sytuacja moja jest dramatyczna i, rzekłbym, rozpaczliwa – ja już od dłuższego czasu sugeruję delikatnie tym umysłom, umeblowanym „rozgłośnymi nazwiskami” że jednak i bez światowej sławy można coś znaczyć, jeśli się jest naprawdę i bezwzględnie sobą; ale oni chcą abym ja naprzód stał się rozgłośny; dopiero wówczas wciągną mnie do swego inwentarza i będą się nade mną głowić. (...)
Mogę bronić się przed tym tylko definiując siebie – wciąż, bez przerwy siebie określając. Tak długo będę musiał siebie określać aż w końcu najpowolniejszy ze znawców dostrzeże moją obecność. Metoda moja polega na tym: ukazać moją walkę z ludźmi o własną osobowość i wykorzystać wszystkie te osobiste zadrażnienia, jakie powstają między mną
a nimi, dla coraz wyraźniejszego ustalenia własnego ja.(…)
Piątek
Inny zarzut w tej polemice zwrócił moją uwagę, ten mianowicie którym ŁobodowskiŁobodowski godzi w moją „geniuszowską minoderięminoderię”, co znaczy, że kokietuję „genialnością” i zdradzam skłonności do megalomaniimegalomanii. Przypuszczam, że jeszcze nieraz zostanę obstrzelany inwektywamiinwektywami z tej beczki – ja, i zapewne mój dziennik.
Zgadzam się… może być rażąca dla konwencjonalnego widzenia, przyzwyczajonego do taktownej skromności, ta nieprzyzwoitość z jaką obnażam moje apetyty gdy idzie o chwałę, odkrywczość, genialność nawet. Ale, skromnisie, nie macie powodu do obaw; i ja umiem stroić skromną minkę, nie gorzej od was; tyle tylko, że ona już nie może mi być przydatna w moim stosunku do czytelnika – który ja chcę mieć bardziej rzeczywistym, osadzonym na istotnej grze sił w literaturze.
I w mojej „minoderii”, obnażającej ambicje, więcej może skromności niż w waszym taktownym chowaniu ich pod sukno… I w ogóle, mając do czynienia z człowiekiem świadomym, który wie co robi i wie dlaczego to robi, nie używajcie chwytów płytkich jak uszczypnięcieIndeks górny 11 Indeks górny koniec11.
Po przeczytaniu fragmentu dziennika Gombrowicza wykonaj polecenia i odpowiedz na pytania.
Opisz swoje wrażenia po lekturze tekstu Gombrowicza.
Wielka sława to żart?
W dwutomowym zbiorze pod tytułem Walka o sławę: korespondencja, pod red. Małgorzaty Nycz, Teresy Podoskiej opublikowano listy pisane i otrzymywane przez Witolda Gombrowicza. Składają się one na zapis wieloletnich starań pisarza o uznanie w środowisku literackim. Z listów wyłania się również interesujący obraz życia i stosunków europejskiej elity kulturalnej XX wieku. W tamtym czasie zachowanie Gombrowicza, czyli zabieganie o uznanie wśród wpływowych krytyków i prestiżowych wydawców, było dla wielu osób gorszące. Podobnie jak jego nieustanne pisanie o sobie i swoich utworach. Z dzisiejszej perspektywy takie postępowanie nie wydaje się niczym zaskakującym. Każdego dnia w internecie, kolorowych czasopismach możemy obserwować usilne próby zwrócenia na siebie uwagi przez gwiazdy popkultury. Z rozmysłem reżyserują one karierę, często zupełnie odsłaniając przy tym swoją prywatność. Nawet skandale z ich udziałem, które przecież z natury są kompromitujące, ostatecznie przyczyniają się do wzrostu popularności i rozgłosu. W tym świecie zdobycie sławy najlepiej oddaje powiedzenie: „nieważne jak – ważne, żeby mówiono”.
Poddaj analizie i ocenie publiczny wizerunek sławnej osoby (np. artysty, sportowca, polityka itp.). Zastosuj się do poniższych poleceń.
Wybierz jedną sławną postać.
Opisz sposoby kreowania jej wizerunku lub sposoby autokreacji (możesz skorzystać ze zdjęć, artykułów).
zwróć uwagę na wygląd lub sposób, w jaki jest on przedstawiany,
znajdź informacje na temat miejsc lub przedmiotów, które ta osoba lubi, otaczających ją ludzi,
oceń, czy dostrzegasz w jej wizerunku przejawy manipulacji, jeśli tak, to jakie.
Przeczytaj informacje na temat wybranej postaci.
oddziel fakty od opinii,
ustal, jaki niejawny przekaz niosą te informacje.
Podsumuj swoje ustalenia na temat kształtowania wizerunku przez sławne osoby (celebrytów).
wyjaśnij, jakie elementy są istotne w tworzeniu wizerunku publicznego,
wskaż, co jest celem tworzenia określonego wizerunku.
Jak sądzisz, kto uczestniczy w budowaniu wizerunku znanej postaci ze świata popkultury? Uzasadnij swoje stanowisko.
Zadaniowo
Znajdź cytat odnoszący się do sławy. Opisz, jak go rozumiesz.
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji.
Słowa klucze: literatura, dziennik, sława, wizerunek publiczny, celebryta.