R1UpqDxfVuWJM

Na zdjęciu w tle widoczny gmach Parlamentu Europejskiego w Strasburgu. To nowoczesny, wysoki, okrągły budynek sprawiający wrażenie częściowo ażurowego. Przed nim wysokie maszty i flagi państw Unii Europejskiej i samej Unii. Na pierwszym planie scena. Na scenie czworo ludzi. Wokół sceny tłumy ludzi. Mocne słońce po lewej stronie.

1. Czym jest integracja?

Ani zasoby naturalne, ani ludzkie nie są rozmieszczone równomiernie. Społeczeństwa wyrastają z odmiennych kręgów kulturowych, mają różne priorytety, dzieje i doświadczenia. Chcąc się rozwijać, uzyskiwać deficytowe dobra, rozszerzać rynki na swoje towary, nawiązują między sobą współpracę. W najprostszej postaci jest to porozumienie dwóch krajów. Często zdarza się jednak, że współpracę podejmuje kilka, a nawet kilkanaście państw. Jako grupa zyskują więcej – ich współpraca się poszerza, czasem pogłębia. Dodatkowo, występując razem są silniejsi w rozmowach z potęgami gospodarczymi i politycznymi.

Właśnie dlatego powstają gospodarcze organizacje integracyjne. IntegracjaintegracjaIntegracja oznacza zacieśnianie przez państwa przede wszystkim współpracy ekonomicznej, choć ona nie byłaby możliwa bez współpracy politycznej. Minusem, jak w każdej organizacji, jest rezygnacja z części niezależności – państwo członkowskie musi podporządkować się wspólnym decyzjom, nawet jeśli było im przeciwne.
Duża liczba ugrupowań integracyjnych na świecie świadczy o przewadze zalet integracji nad jej wadami.

Rw0ea5hNMvqIS

Ilustracja przedstawia mapę Afryki. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Opisano nazwy państw. Na mapie za pomocą ośmiu kolorów oznaczono państwa członkowskie wspólnot gospodarczych. Kolory rozłożone są nierównomiernie, w wielu miejscach występują wielokolorowe paski, co oznacza, że dane państwo jest członkiem wielu organizacji. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano południki i równoleżniki co dziesięć stopni. Po lewej stronie mapy w legendzie objaśniono kolory użyte na mapie oraz podano jej tytuł Afryka wspólnoty gospodarcze i podziałkę liniową od 0 do 1000 km co 500 km. Na mapie przedstawiono następujące organizacje: CEN‑SAD – Wspólnota Państw Sahelu i Sahary (kolor brązowy – Dżibuti, Maroko, Tunezja, Libia, Egipt, Sudan, Erytrea, Somalia, Kenia, Czad, Republika Środkowoafrykańska, Wyspy Św. Tomasza i Książęca, Nigeria, Niger, Mali, Maroko, Mauretania, Senegal, Gambia, Gwinea, Bissau, Siera Leone, Liberia, Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Togo, Benin), COMESA – Wspólny Rynek Afryki Wschodniej I Południowej (kolor jasnoniebieski – Komory, Suazi, Libia, Egipt, Sudan, Kenia, Uganda, Demokratyczna Republika Konga, Zambia, Malawi, Zimbabwe, Madagaskar, Mauritius, Seszele, Dżibuti), EAC – Wspólnota Wschodnioafrykańska (kolor pomarańczowy – Kenia, Uganda), ECCAS – Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Środkowej (kolor niebieski – Czad, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Demokratyczna Republika Konga, Kamerun, Gabon, Kongo, Rwanda, Burundi, Angola, Wyspy Św. Tomasza i Książęca), ECOWAS – Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (kolor różowy – Mali, Senegal, Gambia, Gwinea, Bissau, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Togo, Burkina Faso, Benin, Mali, Niger, Nigeria, Republika Zielonego Przylądka), IGAD – Międzyrządowe Porozumienie na rzecz Rozwoju (kolor zielony – Sudan, Sudan Południowy, Erytrea, Etiopia, Uganda, Kenia, Somalia), SADC – Południowoafrykańska Wspólnota na rzecz Rozwoju (kolor czerwony – Demokratyczna Republika Konga, Tanzania, Angola, Zambia, Zimbabwe, Malawi, Namibia, Botswana, Republika Południowej Afryki, Lesotho, Suazi, Mozambik, Madagaskar, Mauritius, Seszele), UMA – Arabska Unia Maghrebu (kolor oliwkowy – Maroko, Mauretania, Algieria, Libia).

2. Stopnie integracji

Najczęściej wyróżnia się 5 stopni integracji gospodarczej:

• najniższy – strefa wolnego handlustrefa wolnego handlustrefa wolnego handlu – gwarantuje swobodę przepływu towarów między krajami członkowskimi, czyli brak ceł i ograniczeń; natomiast każdy z krajów określa własną politykę handlową wobec państw spoza organizacji;

• jeżeli państwa uzgodnią wspólną politykę celną, to osiągną wyższy stopień integracji – unię celnąunia celnaunię celną;

• kolejny stopień – wspólny rynekwspólny rynekwspólny rynek – oznacza dodatkowo swobodę przepływu ludzi, kapitału, usług i informacji;

• Unia gospodarczaunia gospodarczaUnia gospodarcza to kolejny stopień integracji; jej podstawową cechą jest wspólna polityka finansowa, w tym dotycząca podatków czy waluty; na tym etapie pojawiają się ponadnarodowe instytucje koordynujące lub zarządzające, np. bank centralny emitujący i kontrolujący wspólną walutę;

• najbardziej zaawansowaną formą integracji jest unia politycznaunia politycznaunia polityczna ze wspólnym rządem; państwa redukują swą podmiotowość, ponieważ decyzje podejmowane są w imieniu wszystkich członków przez ponadpaństwowe instytucje.

  R5u3RCekESpNO

  Na ilustracji stopnie integracji gospodarczej. Schemat zawiera pięć stopni integracji gospodarczej w postaci kolorowych kwadratów i prostokątów wpisanych jeden w drugi. W środku najmniejszy, najniższy stopień – strefa wolnego handlu (brak ograniczeń w handlu wewnątrz organizacji), dalej – unia celna (wspólna polityka celna), kolejno – wspólny rynek (Swobodny przepływ ludzi, kapitału, usług, informacji), unia gospodarcza (wspólna polityka finansowa, wspólna waluta, ponadnarodowe instytucje) i unia polityczna – największy, skrajny kwadrat (ponadnarodowe instytucje reprezentujące państwa członkowskie, podejmujące decyzje w ich imieniu).

  

3. NAFTA

NAFTA (ang. North American Free Trade Agreement) – Północnoamerykańskie Porozumienie Wolnego Handlu funkcjonuje od 1994 roku. Łączy Kanadę, Stany Zjednoczone i Meksyk. Dzięki niemu znacząco wzrosły obroty handlowe między państwami członkowskimi. Sztandarowymi przykładami inwestycji wspomagającymi rozwój Meksyku są maquiladoras – montownie korzystające z amerykańskich surowców i technologii oraz meksykańskich pracowników. Amerykanie i Kanadyjczycy zyskują tańsze produkty, Meksykanie mają pracę i dochody.
Negatywnym skutkiem współpracy w ramach NAFTA jest napływ do Meksyku subsydiowanej żywności z USA, co destabilizuje lokalny rynek rolny. Porozumienie nie zmniejszyło różnic w dochodach i poziomie życia między Stanami Zjednoczonymi i Meksykiem, czego rezultatem jest intensywna nielegalna emigracja na północ.

R1QJGNBeyd0tQ

Na zdjęciu szwalnia odzieży. W wysokiej betonowej hali rzędy wysokich stołów. Pod sufitem oświetlenie. Na stołach tkaniny dżinsowe i białe. Kobiety stoją przy stołach i składają produkty. W tle niższe stoły, maszyny do szycia, szwaczki szyją.

4. Unia Europejska

Historia Unii Europejskiej zaczęła się w 1952 roku wraz z powstaniem Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, która w 1957 roku przekształciła się w Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Początkowo tworzyło ją 6 państw: Francja, Włochy, Niemcy (Zachodnie), Belgia, Luksemburg i Holandia. Sukces wspólnego rynku spowodował, że wstępowały do niego kolejne państwa. Jednocześnie pogłębiała się integracja. Zyskiwał na znaczeniu parlament europejski, obecnie wybierany w głosowaniu powszechnym, pojawiły się ponadnarodowe instytucje, jak Europejski Bank Centralny. Konsekwencją było wprowadzenie wspólnej waluty w części państw. Obecnie Unia Europejska liczy 27 państw.

Celem UE w XXI wieku jest działanie na rzecz rozwoju, bezpieczeństwa, ochrony środowiska i rozpowszechniania europejskich wartości przy zachowaniu różnorodności kulturowej.
Członkostwo w Unii przynosi wymierne korzyści. Obszary słabiej rozwinięte otrzymują pomoc z funduszy – regionalnego i strukturalnego. Za te pieniądze modernizuje i buduje się drogi, porty, oczyszczalnie ścieków, finansuje zakup sprzętu badawczego, organizuje szkolenia. Rolnicy otrzymują dopłaty do produkcji albo do posiadanej ziemi. Tradycyjne wyroby regionalne są chronione i nie mogą być produkowane pod swoją nazwą w dowolnym miejscu. Uczniowie i studenci uczestniczą w licznych programach międzynarodowych wymian.
Przepisy prawa krajowego nie mogą być sprzeczne z unijnymi. To wymusza wysokie standardy dotyczące praw socjalnych, społecznych, kulturowych, politycznych, edukacji czy ochrony zdrowia.
Jednolite przepisy ułatwiają współpracę firm, wspólna waluta zmniejsza koszty prowadzenia międzypaństwowej działalności gospodarczej, regulacje wymuszają wysoką jakość wyrobów. Gdy pojawiają się spory, rozstrzyga je unijny trybunał sprawiedliwości.

R14jVG54sZe9O

Na zdjęciu biała tablica z logo Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich i flagą Unii Europejskiej z napisem Europejski Fundusz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Tablica dotyczy operacji budowy świetlicy wiejskiej w miejscowości Wielkie Lniska. Budowa świetlicy ma zapewnić przestrzeń zapewniającą warunki do tworzenia wysokiej jakości oferty kulinarnej dostępnej dla zróżnicowanych grup odbiorców. Operacja współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach działania: Podstawowe usługi i odnowa wsi. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014‑2020.

Krytycy Unii wskazują na rozbudowaną biurokrację, niemoc decyzyjną, konieczność opłacania składek, utratę suwerenności, szkodliwe przepisy, działania przeciw chrześcijaństwu itp.

Ciekawostka

W Europejskim Systemie Ochrony Produktów Regionalnych i Tradycyjnych zarejestrowanych jest 36 polskich produktów, m.in. fasola korczyńska, karp zatorski i oscypek.

R15QQS2hUSrIg

Na zdjęciu różne rodzaje oscypków ułożone na stole i udekorowane liśćmi bukszpanu. Ser w postaci wrzecionowatych bloków ze zdobieniami.

5. Inne organizacje

Wspólny Rynek Południa (MERCOSUR) to wbrew nazwie jedynie unia celna zrzeszająca Brazylię, Argentynę, Paragwaj, Urugwaj i Wenezuelę. Boliwia jest w trakcie ratyfikacji. Pozostałe kraje są członkami stowarzyszonymi. Organizacja chce stworzyć warunki dla równego traktowania wszystkich podmiotów gospodarczych, by umożliwić wolną i równą konkurencję na rynku. Od powstania w 1991 roku obroty handlowe wewnątrz organizacji wzrosły 9‑krotnie, choć trzeba pamiętać, że prawie połowa z nich to wymiana brazylijsko‑argentyńska. Docelowo MERCOSUR ma przekształcić się we wspólny wolny rynek.

Specyficzną formą współpracy jest APEC – Wspólnota Gospodarcza Azji i Pacyfiku. Sama definiuje się jako forum gospodarcze. W forum uczestniczy 21 państw stanowiących 40% ludności świata, mających ponad 40% udziału w globalnym handlu i wytwarzających ponad 50% światowego PKB. Wskutek obniżenia barier handlowych, zmniejszenia kosztów prowadzenia biznesu wymiana towarowa pomiędzy państwami członkowskimi wzrosła ponad 5‑krotnie. W regionie jest powszechny dostęp do szerokopasmowego internetu, co znacząco wpływa na rozwój ekonomiczny i społeczny.

RAEwuLsKIcCVM

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Opisano oceany. Na mapie za pomocą kolorów oznaczono odpowiednio państwa członkowskie APEC (żółty), NAFTA (niebieski) i MERCOSUR (czerwony). W Ameryce Północnej (Kanada, Stany Zjednoczone, Meksyk) przeplata się kolor żółty i niebieski – APEC i NAFTA, na prawie całym obszarze Ameryki Południowej jest kolor czerwony (Wenezuela, Brazylia, Boliwia, Paragwaj, Urugwaj, Argentyna) – MERCOSUR, w Peru i Chile żółty, Federacja Rosyjska i Chiny oraz Wschodnia część Azji (Korea Pd, Tajwan, Japonia, Tajlandia, Wietnam, Filipiny), Archipelag Malajski (Brunei, Malezja, Singapur, Indonezja, Papua Nowa Gwinea) i Australia i Nowa Zelandia pokryte są kolorem żółtym – APEC. Wszystkie państwa będące członkami wymienionych organizacji opisano. Państwa i części świata nienależące do tych organizacji są w kolorze jasnożółtym. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce współrzędne geograficzne, które opisano co dwadzieścia stopni. Po lewej stronie mapy w legendzie objaśniono kolory użyte na mapie. Zastosowano podziałkę liniową od 0 do 1000 km.

Ścisła współpraca pomiędzy państwami nie dotyczy tylko polityki i gospodarki. Dzięki Międzynarodowemu Komitetowi Olimpijskiemu sportowcy rywalizują według jednakowych reguł i przepisów w zawodach sportowych z igrzyskami olimpijskimi włącznie.

Światowy Związek Pocztowy umożliwia przesyłanie listów i paczek według jednakowych zasad na całym świecie. Z kolei UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury) przyczynia się do współpracy kulturalnej, naukowej i oświatowej. Dzięki niej mamy na przykład Listę Światowego Dziedzictwa.

Podsumowanie

• Integracja oznacza zacieśnianie współpracy między państwami.

• Integracja dotyczy najczęściej współpracy ekonomicznej i politycznej, ale są organizacje koncentrujące się na kulturze, nauce czy sporcie.

• Integracja ekonomiczna ma 5 stopni zaawansowania:

  • strefa wolnego handlu,

  • unia celna,

  • wspólny rynek,

  • unia gospodarcza,

  • unia polityczna.

• NAFTA jest przykładem strefy wolnego handlu, MERCOSUR – unii celnej, a Unia Europejska – unii gospodarczej.

Słownik

Ćwiczenia