Królestwa Wschodnich i Zachodnich Franków
Śmierć Karola Wielkiego przyniosła początek podziału terytorium państwa Franków. Mimo zgonu wybitnego władcy jego dziedzictwo w powstałych wówczas państwach przetrwało i do jego rządów odwoływali się potomkowie dynastii.
Rozpad monarchii Karolingów
Śmierć Karola Wielkiego w 814 r. nie zapowiadała końca jego cesarstwa. Koronacja władcy Franków w 800 r. na cesarza rzymskiego miała umocnić władcę jako najwyższego zwierzchnika w zachodniej części Europy. Za sprawą prowadzonej przez siebie polityki chciał doprowadzić do zbudowania silnej administracji, opartej o wyedukowanych urzędników. Szkoła pałacowa w najważniejszym ośrodku Karola
- Akwizgranie - stanowiła centrum intelektualne i kulturowe państwa Franków. Cesarstwo i osoba cesarza stały się w związku z tym pewnym symbolem, a także celem do którego dążyli potomkowie wielkiego władcy.
Poniżej znajduje się nagranie, z którego dowiesz się jak ważną rolę w dziejach Europy odgrywała idea cesarstwa. Zapoznaj się z materiałem.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RUYess6g3Sare
Film prezentujący opis idei cesarstwa.
Starania o utrzymanie jedności ziem karolińskich wspierali także możni. Posiadali
oni bowiem majątki rozrzucone po całym państwie i chcieli, by znajdowały się one
pod panowaniem jednego władcy. Łatwiej mogliby wpływać na jednego cesarza,
niż na wielu królów jednocześnie, by zachować korzystne dla siebie warunki posiadania ziem. Również duchowni uważali jedność państwa za ideał, bowiem władzę powinien sprawować jeden cesarz z boskiego namaszczenia. Tak jak Kościół był wspólnotą, tak nie powinno się dopuszczać do podziału cesarstwa.
Syn zmarłego, Ludwik PobożnyLudwik Pobożny, jako nowy cesarz, podjął wiele działań na rzecz utrzymania jedności monarchii. Mając trzech synów, zdecydował się u początków swojego panowania ustanowić przyszły podział państwa. Jego życzeniem było, aby trzej synowie posiadali terytoria do zarządzania, działali wspólnie na rzecz jedności cesarstwa i nie walczyli między sobą. Wydzielił, zgodnie z prawem Franków, odrębne królestwa swoim potomkom. Wolę cesarza określono mianem Ordinatio Imperii
[łac. 'Cesarskie rozporządzenie'].
Władzę zwierzchnią nad wszystkimi miał sprawować najstarszy z synów, Lotar ILotar I. Jeszcze za życia ojca został on mianowany współwładcą. Po śmierci Ludwika Pobożnego miał panować nad większością Cesarstwa. Dla późniejszych dziejów państwa decyzja Ludwika Pobożnego okazała się jednak brzemienna w skutkach.
Obejrzyj miniatury zamieszczone poniżej, przedstawiające Ludwika Pobożnego (A) i Lotara I (B). Następnie zapoznaj się z treścią zadań, znajdującą się pod ilustracjami.
A.
B.
Na podstawie analizowanej miniatury wypełnij tabelę opisującą charakter władzy cesarza Ludwika.
| Symbol | Znaczenie |
|---|---|
Na podstawie uzyskanej wiedzy o synu Karola Wielkiego zastanów się, jakie atrybuty i przedmioty były wykorzystywane do podkreślenia wizerunku władcy. Uzasadnij swoją opinię.
Wykonana współcześnie miniatura przedstawia cesarza Lotara I w sposób charakterystyczny dla ówczesnej sztuki bizantyńskiej. Porównaj ten wizerunek z przedstawieniem ojca bohatera, cesarza Ludwika Pobożnego. Spróbuj określić różnice i podobieństwa między nimi.
nakrycie głowy, przedmioty trzymane w dłoniach, gest dłoni, ubiór, pozycja ciała
| Cesarz Ludwik Pobożny | Cesarz Lotar I | |
|---|---|---|
| nakrycie głowy | ||
| przedmioty trzymane w dłoniach | ||
| gest dłoni | ||
| ubiór | ||
| pozycja ciała |
Zastanów się, jakie insygnia władzy zostają ukazane na przedstawieniach władców. Zapisz swoją odpowiedź.
Miniatura z przedstawieniem cesarza Ludwika PobożnegoLudwika Pobożnego z około
830 r. zdobiła traktat Hrabana MauraHrabana Maura poświęcony Krzyżowi Świętemu. Cesarza ukazano w sposób charakterystyczny dla przedstawień antycznych, bizantyjskich władców. Zwróć szczególną uwagę na przedmioty, które trzyma władca oraz na sposób ujęcia jego głowy. Zdania wpisane w poszczególne elementy wizerunku cesarza miały bardzo istotne znaczenie:
Tekst na nimbie otaczającym głowę władcy: Ty, Chryste, ukoronuj Ludwika.
Tekst wpisany w krzyż: W Twoim Krzyżu, Chryste, prawdziwe zwycięstwo i zbawienie, wszystkim rządzisz sprawiedliwie.
Na tarczy z kolei wpisano sentencję: Ponieważ tarcza wiary zasłania przed złymi strzałami, chroni cesarza, przygotowuje wspaniałe trofea zwycięstwa, utwierdza pobożne serce, zmusza wrogie zastępy do ucieczki.
Głowę cesarza zdobi hełm (z napisem Iesu Criste), na plecach ma narzucony żołnierski – antyczny lub frankijski według różnych badaczy – płaszcz, na nogach czerwone cesarskie buty.
Mimo starań Ludwika Pobożnego o utrzymanie autorytetu cesarskiej władzy, jej upadek za jego rządów stał się niemal dosłowny. Różnie opisywali przyczyny i skutki tego zdarzenia historycy z krajów powstałych na ziemiach dawnego Cesarstwa. Rezultaty tej zmiany szybko stały się widoczne. Gdy Ludwik Pobożny próbował dokonać zmian w podziale państwa między synów, ci zbuntowali się przeciwko niemu. W toku długich walk autorytet cesarza podupadł jeszcze bardziej. W pewnym momencie został on nawet publicznie uznany za grzesznika niegodnego sprawowania władzy.
Upokorzenie Ludwika Pobożnego
W XIX wieku, w roku 1833, francuski twórca przedstawił scenę proszenia przez cesarza zbuntowanych synów o wybaczenie (ilustracja poniżej). Cesarz przyznaje się publicznie do grzechów przed dostojnikami Kościoła.
Jak myślisz, jak twórca przedstawił w tle tej sceny króla Ludwika Niemieckiego, syna Ludwika Pobożnego? Wskaż właściwą odpowiedź:
- dumnie zasiada on na tronie jako król, z pobłażaniem patrzy na upokorzenie ojca.
- współczuje ojcu, z trudem powstrzymuje się od pomocy mu.
- rozmawia z żoną i spożywa posiłek.
Zastanów się, na podstawie uzyskanej wiedzy o relacjach Ludwika Pobożnego z synami, czy odzyskanie pełni władzy przez ojca było po 817 roku możliwe. Uzasadnij swoją opinię.
Traktat w Verdun
Panowanie Ludwika Pobożnego doprowadziło do gruntownej zmiany pozycji cesarza. Ludwik uznał przedstawioną przez duchownych wizję władzy cesarskiej, w tym wyższości autorytetu Kościoła nad opiniami władcy. Nie mógł już ingerować w sprawy duchownych. Zaakceptował uznanie godności cesarza za urząd podobny do wielu innych. Cesarz, jak każdy inny człowiek, mógł być poddany ocenie pod względem moralności. Publicznie poddawał się pokucie za czyny, które duchowni uznawali
za naganne. Władza cesarska przestała mieć znaczenie wyróżniające ją spośród innych. Cesarz nie był już namiestnikiem władającym światem dzięki Boskiemu wyborowi i niekwestionowanemu autorytetowi.
Po śmierci Ludwika walki o dziedzictwo toczyli jego synowie - Lotar, Karol zwany Łysym i Ludwik Niemiecki - sprzeciwiając się dominacji najstarszego z braci, cesarza Lotara I. Ostatecznie w wyniku układuukładu z Verdun (843 r.) musiał się on zadowolić ziemiami Franków w środkowej części państwa, wraz z Italią. Choć nadal władał w Akwizgranie i Rzymie, to jego bracia nie uznawali go za swego zwierzchnika.
Po bezdzietnej śmierci synów Lotara I ziemie znajdujące się w centrum dawnego państwa Karolingów - Alzacja, Lotaryngia, Burgundia, Nadrenia i wreszcie Italia – stały się przedmiotem sporu pomiędzy Ludwikiem Niemieckim a Karolem Łysym. Zawarte w 870 roku porozumienie pomiędzy młodszymi braćmi w MersenMersen doprowadziło do końca istnienia państwa środkowofrankijskiego. Podział ten stworzył zalążki terytoriów krajów, istniejących do dzisiaj w Europie – Niemiec i Francji. Nowy układ zastąpił wcześniejszy traktat z Verdun.
Próba odnowienia cesarstwa
Idea cesarstwa była jednak wciąż żywa. Autorytet cesarskiej władzy próbowali przywrócić w IX wieku różni władcy z dynastii Karolingów. Najbliższy sukcesu był Karol GrubyKarol Gruby. Rozpoczął rządy jako król części ziem wschodnich Franków. Później zajął Włochy i koronował się na cesarza. Następnie zjednoczył pod swoją władzą wszystkie ziemie wschodniofrankijskie i zajął zachodnią część dawnego Cesarstwa. W dniu
12 lutego 881 roku Karol Gruby został koronowany na cesarza.
Rządy Karola Grubego nie były ani długie, ani owocne. Mimo tytułu cesarza rządził poszczególnymi krajami jako ich król. Nie jednoczył więc Cesarstwa. Zwiększał jedynie zakres swojej władzy i swój autorytet. Prowadził także długie walki na północy kraju z wikingami.
Gdy okazało się jednak, że nie jest w stanie zabezpieczyć ziem przed najazdami pogan, jego autorytet został mocno nadszarpnięty. Skutkowało to utratą władzy przez Karola nad wschodnimi Frankami. Niedługo po tym zmarł. Po panowanie nad ziemiami dawnej monarchii Karola Wielkiego sięgnęli możni z lokalnych rodów. Jedynie w królestwie wschodniofrankijskim Karolingowie przez krótki czas utrzymali władzę.
Karol Gruby i Karol Wielki
A.
B.
Przyjrzyj się widniejącemu na ilustracji A w lewym dolnym rogu podpisowi: 'Signum domini Karoli [znak] serenissimi imperatoris'. W środku znajduje się osobisty znak Karola (możesz go powiększyć).
Na dokumencie z 790 roku (ilustracja B) Karol Wielki podpisał się: 'signumm [znak] Caroli gloriosissimi regis'.
Czy dostrzegasz podobieństwa w podpisach i znakach? O czym mogło to świadczyć?
Zgodnie z Twoją dotychczasową wiedzą wyjaśnij, dlaczego kolejni władcy frankijscy odwoływali się do czasów Karola Wielkiego. Uzasadnij swoją opinię.
Królestwo Wschodnich Franków
Założycielem monarchii wschodniofrankijskiej był Ludwik NiemieckiLudwik Niemiecki. Obejmowała
ona ziemie Karolingów na wschód od rzeki Ren, sięgając po Morawy i Węgry. Ludwik utrzymał w swoim państwie wiele elementów organizacji państwa znanych z czasów Karola Wielkiego. Zarówno możni świeccy, jak i duchowni mieli być ściśle podporządkowani królowi. Kościół miał go zawsze wspierać i szanować jego prawa
do ingerowania w organizację życia religijnego. Wszystko to zwiększało autorytet władcy i jedność państwa.
Kolonia od czasów Karola Wielkiego była ośrodkiem chrystianizacji Sasów. Wspaniała katedra wzniesiona w IX wieku miała potwierdzać potęgę tutejszego arcybiskupa,
ale i wspierających Kościół karolińskich władców w Germanii. Po podziale Cesarstwa w połowie IX wieku miasto znalazło się pod panowaniem Lotara I, później należało
do królestwa wschodniofrankijskiego, wreszcie zachodniofrankijskiego. Budynek katedry przypomina kształtem bazyliki antycznego Rzymu. Dzięki wsparciu cesarskiemu i królewskiemu, elementy kultury antycznej trwale wpisywały się
we wczesnośredniowieczny krajobraz Germanii.
Na podstawie uzyskanej wiedzy z materiału i wiarygodnych źródeł o państwie Ludwika Niemieckiego wyjaśnij, dlaczego Kolonia została wybrana na ważny ośrodek chrystianizacji i w jakim kierunku miała ona być prowadzona. Uzasadnij swoją opinię.
Spójność monarchii osłabiała silna odrębność dawnych plemion germańskich, przede wszystkim Franków, Sasów, Bawarów i Szwabów. Arystokraci reprezentujący króla na terytoriach plemiennych przekształcili się z urzędników królewskich w reprezentantów lokalnych możnych. Król przestał decydować, kto będzie zarządzał w jego imieniu tymi ziemiami. Największe rody arystokratyczne poszczególnych plemion walczyły z sobą o władzę. Później podporządkowywały sobie urzędników królewskich niższego szczebla - hrabiów i komesów. W rezultacie plemię – a właściwie społeczność uznająca się za potomków dawnego plemienia – stało się podstawową jednostką polityczną, a ziemie zamieszkiwane przez plemię, stając się 'księstwem plemiennym', stanowiły podstawową jednostkę administracyjną królestwa wschodniofrankijskiego. Stojący na jego czele możny uzyskiwał od tego czasu tytuł księcia.
Pozycję książąt plemiennych umacniał przekazany im przez króla, obowiązek obrony podległych terytoriów. Od połowy IX wieku narastało zagrożenie królestwa ze strony NormanówNormanów i WęgrówWęgrów. Systematyczne, prowadzone z bezwzględnym okrucieństwem, najazdy rabunkowe pustoszyły zwłaszcza ziemie Sasów i Bawarów. Ostatni królowie karolińscy nie zrobili nic, by im zapobiec. W rezultacie rósł autorytet tych książąt, którzy zwycięsko odpierali najazdy łupieżców.
Król wschodniofrankijski Konrad IKonrad I podjął próbę złamania odrębności plemion. Walkę przegrał. Zdając sobie sprawę ze słabości zarówno swojej dynastii, jak i Franków, Konrad podjął decyzję rewolucyjną. Odsunął od dziedziczenia władzy swojego brata i wskazał jako następcę HenrykaHenryka, księcia saskiego. Ten, choć był spowinowacony z Karolingami, to nie reprezentował arystokracji frankijskiej. Gdy w 919 roku objął władzę królewską, oznaczało to koniec dominacji Franków w królestwie. Dla części badaczy ten moment wyznacza kres monarchii wschodniofrankijskiej i początek niemieckiej.
W 926 roku król wschodniofrankijski Henryk IHenryk I wydał nakaz wybudowania specjalnych twierdz, w których podczas najazdu Węgrów miała się chronić ludność. Nie były one bardzo okazałe, ale wystarczające do obrony przed nielicznym oddziałem wroga. Przede wszystkim jednak zapewniły schronienie dużej liczbie rolników i ich dobytkowi. To oznaczało zachowanie potencjału gospodarczego królestwa przed zniszczeniem.
Henryk I i obrona przed Węgrami
Na fotografii przedstawiona jest rekonstrukcja grodu z czasów Henryka I oraz pozostałości po wałach ziemnych tworzących grodzisko w bawarskim Mittelstetten, w którym chronili się przed Węgrami okoliczni mieszkańcy.
Ród władców Niemiec
Na drzeworycie z Kroniki Hartmanna Schedla z 2. połowy XV wieku przedstawiono drzewo genealogiczne cesarza Henryka II, dalekiego potomka Henryka I. Na samym dole widoczny jest przodek całego rodu, Ludolf - założyciel dynastii ottońskiej. Choć za życia był znany jako 'książę Sasów', tu nosi tytuł: 'primus dux et rex Saxoniae', to jest 'pierwszy książę i król Saksonii'. Z kolei powyżej widzimy Henryka I z tytułem 'primus rex Germaniae', to jest 'pierwszy król Niemiec'.
W tej samej kronice przedstawiono także potomków Karola Wielkiego, w tym Karola Łysego, króla zachodniofrankijskiego i Ludwika Niemieckiego, króla wschodniofrankijskiego.
Karoliński król, Ludwik Niemiecki, został tu opisany jako 'Ludowic[us] Rex fra[n]tie'. Występuje jako władca Francji, to jest terytorium zamieszkanego przez Franków. Z kolei Karola Łysego nazwano to 'Carolus rex gallie', to jest 'Karol król Galii'. Przytoczone tytulatury władców – Ludwika Niemieckiego i Karola Łysego z dynastii Karolingów, oraz Henryka I z dynastii Ludolfingów – zostały im nadane przez XV‑wiecznego historiografa. Bardzo wyraźnie wskazują w którym miejscu dla jemu współczesnych kończyła się historia Franków, a zaczynały dzieje państw nazwanych później Niemcami i Francją.
Królestwo Zachodnich Franków
Królestwo zachodniofrankijskie powstało z ziem, które na mocy traktatu w Verdun przypadły Karolowi ŁysemuKarolowi Łysemu, synowi Ludwika Pobożnego. W większości obejmowały one tereny dzisiejszej Francji. Pozycja Karola Łysego w królestwie od początku była bardzo słaba. Król musiał przyrzec możnym, że będzie przestrzegał ich przywilejów. Dopiero w zamian za tę obietnicę zobowiązali się popierać jego rządy. Wsparcie duchownych król pozyskał popierając dostojników Kościoła którzy uważali, że Kościół powinien być niezależny od władzy królewskiej. Z kolei król może być mianowany jedynie przez duchownych, tak jak był koronowany przez arcybiskupów i biskupów swego królestwa w Reims. Po dawnym autorytecie władców karolińskich pozostało jedynie wspomnienie.
Karol Łysy nie potrafił obronić swojego królestwa przed najazdami Normanów. Przeciwnie - wykorzystywał ich do walki z własnymi przeciwnikami politycznymi. Obronę królestw przed wrogami powierzył arystokratom, którzy mieli objąć swoją władzą część dawnych jednostek administracyjnych - hrabstw. Tak powstały terytoria, które przekształciły się wkrótce w samodzielne księstwa. Mieszkający w nich możni czuli się zdecydowanie mocniej związani ze swoimi bezpośrednimi opiekunami. W rolę zwierzchników wcielili się książęta, a perspektywa sprawowania bezpośredniej władzy króla stała się odległa. W rezultacie władza tego ostatniego nieustannie słabła. Ostatecznie Karolingów odsunięto od władzy nad państwem.
Pamięć i zapomnienie
Z powstałej w XX wieku tablicy, wiszącej w Katedrze Notre DameNotre Dame [czyt.: notr dam] w Paryżu, możemy odczytać sposób, w jaki i dziś Francuzi widzą historię ostatnich Karolingów na francuskim tronie. Napis upamiętnia 12 rycerzy, którzy zginęli, broniąc jednej z bram miasta podczas inwazji Normanów. Tekst rozpoczyna się od słów: 'Roku 886, w miesiącu lutym, gdy Odon był hrabią Paryża, a Gozlin biskupem...'.
Wyjaśnij, dlaczego – poza poległymi rycerzami – upamiętniono możnych, pomijając właściwego władcę? Udzielając odpowiedzi, weź pod uwagę: pozycję władcy karolińskiego w królestwie zachodniofrankijskim w 2. połowie IX wieku oraz informacje o życiu i popularności OdonaOdona.
Zachodniofrankijska linia Karolingów realną władzę w królestwie po raz pierwszy utraciła w 866 roku. Możni odmówili Karolowi ProstakowiKarolowi Prostakowi uznania jego praw
do korony. Uważali, że nie był on prawowitym potomkiem rodu. Zamiast niego na tron powołano najpierw Karola Grubego, władcę wschodniofrankijskiego, a później Odona, hrabiego Paryża z dynastii Robertynów. Jego panowanie (później rządy Karola Prostaka oraz władców spoza dynastii karolińskiej: Roberta IRoberta I i RudolfaRudolfa), przebiegło
pod znakiem walk z Normanami, ale i z opozycją możnych.
W 936 roku możni, po ponad dekadzie rządów królów pochodzących z rodzin arystokratów, zdecydowali się przywrócić władzę Karolingom. Z Anglii sprowadzono ostatniego żyjącego potomka męskiej linii rodu - Ludwika IVLudwika IV. On i jego potomkowie panowali tylko dlatego, że ich słabość odpowiadała książętom. Słaby król był bardziej podatny na wpływy i dawał sobą kierować. Nie mógł też podejmować żadnych decyzji bez zgody możnych. Gdy jednak zmarł następca Ludwika IV, LotarLotar, a rok później
– bezdzietnie – jego syn Ludwik VLudwik V, możni odsunęli ostatecznie od władzy Karolingów. W 987 roku na króla wybrano Hugona CapetaHugona Capeta [czyt.: kapeta], członka rodu Robertynów. Ta elekcja zakończyła okres funkcjonowania królestwa zachodniofrankijskiego i rozpoczęła historię średniowiecznej Francji pod władzą rodu Kapetyngów
Wspólne korzenie Francji
Paryski kościół Saint Denis [czyt.: są deni] był miejscem pochówku władców karolińskich od początku VII wieku. Tu spoczął pierwszy król zachodniofrankijski nienależący do tej dynastii, Odon. Również Hugo Capet znalazł tu miejsce ostatniego spoczynku. W XIII wieku król Ludwik Pobożny nakazał sporządzić w jednolitym stylu serię nagrobków dla pochowanych tu władców karolińskich i kapetyńskich.
Przypomnij sobie okoliczności przejęcia władzy przez Odona i Hugona Capeta
i wyjaśnij, dlaczego chcieli być pochowani w tym samym miejscu, co Karolingowie.
Italia
Rządy Karolingów nigdy nie obejmowały całej Italii, lecz jedynie północną i środkową część Półwyspu Apenińskiego. Południe znajdowało się od czasów Justyniana WielkiegoJustyniana Wielkiego pod rządami Bizancjum. Później część zajęli Arabowie (Sycylia), fragment zaś pozostał we władaniu lokalnych dynastii wywodzących się od Longobardów.
Król Italii Berengar IBerengar I był i jest oceniany bardzo surowo jako panujący władca. Przegrał niemal wszystkie większe bitwy. Nie wprowadził ładu w kraju pod swoimi rządami,
ani – mimo cesarskiej koronacji – nie był w stanie zjednoczyć Italii. A jednak dla niektórych mieszkańców półwyspu był on postacią ważną i pozytywną. Dobrze zapisał się zwłaszcza w pamięci mnichów z klasztoru Casauriaklasztoru Casauria. W jednym z rękopisów XII‑wiecznej kroniki tego opactwa zamieszczono ilustrację przedstawiającą zakonników stojących przed królem.
Władca niejedną ma twarz
Spójrz na ilustrację (lub zapoznaj się z jej opisem), przedstawiającą króla Italii, Berengara I, nadające dokument grupie mnichów z klasztoru Casauria. Władca podaje im pergaminowy dokument (rozwinięty rulon – zwany po łacinie rotulus), ma którym spisano wszystkie przywileje klasztoru.
Wyjaśnij, czy jej twórca chciał podkreślić znaczenie tego dokumentu dla władcy, czy dla mnichów.
Czy gest Berengara I miał takie samo znaczenie dla klasztoru w obu momentach dziejów opactwa? Aby udzielić odpowiedzi przeczytaj informację o klasztorze, zamieszczoną powyżej.
Po śmierci cesarza Lotara I jego ziemie podzielili między siebie trzej synowie. Wszyscy zmarli bezdzietnie. Wówczas Lotaryngię i ziemie na północ od niej zajęli władcy sąsiednich królestw wschodnio- i zachodniofrankijskiego. Podobny los spotkał Italię, którą zawładnęli pragnący tytułu cesarskiego Karolingowie. Ostatnim z nich był Karol Gruby. Po jego śmierci (888 r.) władzę królewską w Italii powierzono Berengarowi IBerengarowi I, władcy Friulu. Za jego rządów Italię rujnowały wojny. Berengar naprzemiennie tracił władzę i odzyskiwał ją. Jednocześnie musiał bronić kraju przed Arabami atakującymi z południa i Węgrami uderzającymi z północy. I choć uzyskał od papieża koronę cesarską za zasługi w walce z Arabami (915 r.), to ostatecznie stracił władzę i życie, przegrawszy bitwę z jednym z konkurentów (924 r.).
Kolejni władcy Italii pochodzili spoza Półwyspu Apenińskiego. Toczyli nieustające walki z konkurentami do korony. Głównym celem królów było utrzymanie się przy władzy. Jedni odwoływali się do współpracy z lokalnymi możnymi, inni starali się ich usunąć i zastąpić własnymi krewnymi oraz współpracownikami. Jednocześnie Italię stale najeżdżali i plądrowali Węgrzy i Arabowie. Dodatkowe zagrożenie stwarzali także piraci. Spośród ziem dawnego Cesarstwa Italia najbardziej ucierpiała wskutek upadku władzy Karolingów. Bez szeroko uznawanej władzy centralnej, rozpadała się na skłócone z sobą księstwa i marchie.
Zamiast podsumowania
Porównaj mapy podziałów politycznych ziem karolińskiego Cesarstwa
z 843 i 947 roku oraz współczesną mapę polityczną Europy Zachodniej z powyższej galerii mediów. Czy istnieje związek między politycznymi podziałami Europy Zachodniej w XX i XXI wieku a wczesnośredniowiecznymi dziejami tej części kontynentu? Jak sądzisz, jakie wydarzenia o tym zadecydowały? Spróbuj wykorzystać swoją wiedzę o wydarzeniach politycznych z czasów formowania się Cesarstwa. Uzasadnij swoją opinię.
Dobierzcie się w dwuosobowe grupy. Wraz z koleżankami i kolegami podzielcie się rolami. Jako badacze obu narodowości sformułujcie po trzy argumenty, które odwołując się do dziejów IV‑XI‑wiecznej Europy pozwoliłyby uzasadnić, że:
Germanie zawsze ulegali Rzymianom i przyjmowali ich kulturę,
Germanie zawsze zwyciężali i zachowali swoją tradycję.
Spróbujcie zebrać argumenty z całej klasy i je przedyskutować.
Rzymski posążek (I w.) przedstawiający klęczącego barbarzyńcę z wzniesionymi dłońmi, odkryto we Francji w XIX w. Francuzi uznali go wówczas za przedstawienie pokonanego Germanina błagającego Rzymian o życie. Dla Niemców był to fragment sceny, w której Germanin pogrążony był w modlitwie do swoich bogów.
Na podstawie uzyskanej wiedzy z materiału wyjaśnij, co mogło wpłynąć na sposób takiego postrzegania znalezionego obiektu w XIX wieku. Swoją opinię uzasadnij.
Przypomnij sobie, kim byli Frankowie, twórcy cesarstwa obejmującego tereny współczesnej Francji i Niemiec.
Biorąc to pod uwagę, prześledź przedstawiane dzieje królestw frankijskich i wyjaśnij, czy nie ma w nich odpowiedzi na pytanie o przyczyny zróżnicowania poglądów XIX‑wiecznych historyków francuskich i niemieckich. Uzasadnij swoją opinię.
Dzięki temu spotkaniu z historią uzyskałem lub rozwinąłem:
umiejętność:
wiedzę:
rozumienie: