Nie krzywdź mnie!
Z jednej strony internet umożliwia komunikację ludziom z całego świata, z drugiej zaś niesie ze sobą duże ryzyko, które jest związane z anonimowością użytkowników sieci. Bycie anonimowym uczestnikiem komunikacji internetowej sprzyja zachowaniom obraźliwym lub nieuczciwym. Niektórzy próbują tworzyć nieprawdziwy obraz samych siebie, czasem stają się natrętni i agresywni.
1. Zapoznaj się z wybranymi przez siebie stronami internetowymi, czatami, blogami i znajdź przykłady zachowań niekulturalnych, agresywnych lub obraźliwych.
2. Zastanów się i odpowiedz, czy internet jest dla ciebie ważny. Jak często z niego korzystasz? Czy wyobrażasz sobie życie bez dostępu do sieci?
Życie w sieci
Rola internetu
Internet odgrywa coraz większą rolę w życiu współczesnego człowieka. Wiele osób nie wyobraża sobie już życia bez dostępu do sieci, możliwości sprawdzenia poczty elektronicznej czy udoskonalenia swojego profilu na ulubionym portalu społecznościowym. Świadomie tworzymy w internecie mniej lub bardziej wyidealizowany obraz samych siebie.
Netykieta
Zarówno w życiu codziennym, jak i świecie wirtualnym spotykamy przykłady łamania reguł dobrego zachowania. Dlatego użytkownicy internetu stworzyli nieoficjalny zbiór zasad właściwego postępowania w sieci, który nazywa się netykietą. Obowiązuje ona w serwisach społecznościowych, blogach i e‑mailach oraz na forach dyskusyjnych. Zachowania niezgodne z zasadami netykiety – jak choćby używanie wszelkich obraźliwych zwrotów, które stawiają ich odbiorcę w złym świetle – są często potępiane przez innych użytkowników internetu. Na etyczne zachowania w sieci składa się między innymi traktowanie innych internautów z szacunkiem i bez uprzedzeń, przekazywanie prawdziwych informacji, nienarzucanie własnego zdania rozmówcy czy unikanie negatywnej oceny odbiorcy.
Zagrożenia w sieci
W Polsce wiele organizacji jest zaangażowanych w działania na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do internetu. Ponadto prowadzi się coraz więcej akcji mających na celu informowanie społeczeństwa o zagrożeniach płynących z nieograniczonego dostępu osób nieletnich do sieci.
Komunikacja językowa i grzeczność w InternecieRole nadawcy i odbiorcy mogą się w Internecie dynamicznie zmieniać, co daje ogromne możliwości nawiązania i podtrzymania kontaktu. Łatwość, z jaką można porozumieć się z innymi użytkownikami sieci, sprzyja spontaniczności, kolokwialności i często bardzo bezpośrednim zachowaniom językowym, co z reguły przejawia się w całkowitym skróceniu dystansu między rozmówcami oraz w mniej starannym (a nawet niestarannym) zapisie, dodatkowo wzbogaconym elementami graficznymi (np. emotikonami). Ze względu na pisany charakter komunikacji, wypowiedzi pojawiające się na czatach, w grupach dyskusyjnych, na forach, w portalach społecznościowych są odpowiednio usystematyzowane – kolejność, w jakiej ukazują się odbiorcom, jest ściśle określona, niejako wymuszona przez technologię i wskazuje na hierarchiczny układ konwersacji (ostatnia wypowiedź ukazuje się albo na górze, albo na samym końcu prowadzonej rozmowy). Technologia używana do komunikacji powoduje także, iż komunikaty pojawiające się w Internecie mogą się dynamicznie zmieniać (choćby dzięki bieżącej aktualizacji), dowolnie przekształcać, mogą być rozbudowywane czy skracane, w zależności od potrzeb internautów. Należy jednak pamiętać, że mimo tych zmian nie mniej istotną cechą komunikacji w Internecie jest jej trwałość – dzięki różnorodnym i stale rozwijającym się technologiom zachowanie informacji nie stanowi żadnego problemu, podobnie jak jej udostępnienie. Wskazane tu specyficzne właściwości pragmatycznojęzykowepragmatycznojęzykowe komunikowania się za pośrednictwem komputerów i Internetu odróżniają tę formę porozumiewania od innych odmian języka polskiego i stanowią ciekawy przyczynek do głębszych analiz językoznawczych.
[...]
Masowość komunikacji internetowej i brak jakichkolwiek instytucji, które w sformalizowany sposób wpływałyby na formę
i jakość porozumiewania się spowodowały, że polszczyzna potoczna rozprzestrzeniła się w sieci i zaczęła być dominującym wariantem języka, szczególnie w typie konwersatoryjnym
i korespondencyjnym (portale społecznościowe, czaty, komunikatory internetowe, gry online).[...]
Najczęściej dostrzegalnym objawem kolokwialnościkolokwialności komunikacji internetowej wydaje się łamanie norm i reguł panujących w ogólnej polszczyźnie, szczególnie gdy chodzi o naruszanie normy ortograficznej i interpunkcyjnej [...].
[...]
Nierzadko w Internecie znaleźć można przykłady naruszania normy gramatycznej czy stylistycznej, charakterystyczne dla potocznej, mówionej odmiany polszczyzny. Wypowiedzi internautów – szczególnie na portalach społecznościowych, forach, czatach czy prowadzone podczas gier – przypominają charakterystyczne dla odmiany mówionej monologi, dialogi czy polilogipolilogi: ukazują dominację zdań pojedynczych, o nieskomplikowanej strukturze, nierzadko niepełnych i urwanych. W części z nich trudno jest wyznaczyć granice między poszczególnymi wypowiedzeniami, bowiem internauci świadomie rezygnują z użycia znaków interpunkcyjnych. W tekstach tworzonych spontanicznie występują liczne partykuły ekspresywne, zaimki, które można uznać za zbędne z punktu widzenia normy stylistycznej języka pisanego czy wyrazy wtrącone. Zdarzają się także anakoluty (błędy składniowe polegające na łączeniu formalnie niezharmonizowanych członów wypowiedzenia). Teksty pod względem logicznym są mało spójne, mają luźną strukturę [...], pojawiają się zapisane formy oddające przerwy (czy może pauzy), wypełnione przypadkową substancją językową [...] czy wyrażeniami o dodatkowej funkcji metakomunikacyjnejmetakomunikacyjnej [...].
[...] cechy składniowe wypowiedzi powstających w sieci są w znacznym stopniu uzasadnione warunkami, w jakich są tworzone i można je porównać do potocznej, spontanicznej wypowiedzi mówionej. Monolog czy rozmowa realizowana w Internecie mają bowiem często charakter swobodny, zdania nie są z góry przemyślane, rozwijają się stopniowo w trakcie pisania, ponadto są uzupełniane cudzymi wypowiedziami, przez co osoby piszące mają ograniczone możliwości ich uporządkowania i dostosowania do normy składniowej obowiązującej teksty pisane.
Po przeczytaniu fragmentu tekstu Agnieszki Wierzbickiej‑Olejniczak wykonaj poniższe ćwiczenia.
Odwołując się do tekstu Komunikacja językowa i grzeczność w Internecie, wyjaśnij, czym charakteryzują się rozmowy na forach internetowych czy portalach społecznościowych.
Wymień rodzaje błędów najczęściej popełnionych przez internautów w rozmowach na forach internetowych czy portalach społecznościowych.
Wyjaśnij, z czego może wynikać często naruszający zasady poprawnościowe sposób porozumiewania się internautów.
Czy, według ciebie, w komunikacji internetowej należy przestrzegać poprawności językowej? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Zadaniowo
Określ, jaką rolę odgrywa w twoim życiu internet. Wypisz swoje codzienne czynności z nim związane (np. „rano włączam komputer”, „sprawdzam pocztę elektroniczną” itd.). Czy mają one charakter powtarzalny, w pewnym sensie rytualny?
Opisz, w jaki sposób kreujesz w portalach społecznościowych własny wizerunek.
Wybierz artystę, który prowadzi dla swoich fanów blog. Odwiedź stronę i przeanalizuj jego profil. Na podstawie dostępnych informacji, napisz wypowiedź argumentacyjną na temat: Wpływ treści prezentowanych na blogu twórcy na jego odbiorców/ fanów.
Oceń, czy wizerunki różnych osób prezentujących się na blogach można uznać za wiarygodne.
Wyobraź sobie, że tworzysz własny blog na dowolny temat. Wynotuj informacje o sobie, jakie na nim umieścisz. Zaprojektuj jego stronę startową.
Wyobraź sobie, że tworzysz własny blog na dowolny temat. Wynotuj informacje o sobie, jakie na nim umieścisz.
Odpowiedz na pytania związane z netykietą w elektronicznych środkach komunikacji, tj. w SMS‑ach, e‑mailach, na czatach itd.
Czy kulturalne zachowania są tam potrzebne?
Czy anonimowość sprzyja grzeczności?
W jaki sposób można obrazić internautów?
Ułóż kilka zasad, których, według ciebie, należy przestrzegać przy korzystaniu z wszelkich elektronicznych środków komunikacji.
Stwórz plakat dotyczący netykiety dla wybranego przez siebie środka komunikacji.
Napisz notatkę argumentującą na temat tego, czy możliwe byłoby używanie kulturalnego języka w internecie.
Korzystając z dostępnych źródeł informacji, wypisz, jakie zagrożenia czyhają na młodych użytkowników internetu.