Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1YXtXKWIOQTU
Na obrazie widoczny jest zastawiony jedzeniem stół. Z lewej strony znajduje się metalowy dzbanek i pokrojony na kromki kawałek pieczywa. W centrum widać porozkładane na talerzach jedzenie: rozkrojoną i obraną ze skórki cytrynę oraz kilka jej plastrów, napoczęty pasztet z indyka oraz prawdopodobnie małże. Na stole znajdują się także ułożone dalej w miseczce oliwki i kielich z białym winem. Z prawej strony obrazu znajduje się misa z winogronami i jabłkami oraz widoczny za nią wypchany indyk. Tło jest ciemne.

Czy można się najeść oczami? O jedzeniu w literaturze i malarstwie

Martwa natura z pasztetem z indyka
Źródło: Pieter Claesz [czyt. Piter Klaas], 1627, olej na desce, Rijksmuseum Amsterdam [czyt. Reksmjuzjeem Amsterdam], domena publiczna.

Czy można jeść oczami, którymi patrzymy na świat? Odpowiedź wydaje się oczywista: do jedzenia używamy ust, a nie oczu...

Już wiesz

1) Odpowiedz na pytania:

  • Co oznacza zwrot „jeść oczami”?

  • W jakich okolicznościach się go używa?

Rs1UOGp9jUUlK
Miejsce
1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z poniższymi przysłowiami i powiedzeniami związanymi z jedzeniem, a następnie wyjaśnij ich znaczenie.

  • Apetyt rośnie w miarę jedzenia.

  • Wyglądać jak pączek w maśle.

  • Czym się nie najesz, tym się nie naliżesz.

  • Dwa grzyby w barszcz.

  • Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.

  • Głodnemu chleb na myśli.

  • Na bezrybiu i rak ryba.

  • Pieczone gołąbki nie lecą same do gąbki.

  • Polak, gdy głodny, to zły.

  • Przez żołądek do serca.

uzupełnij treść
Polecenie 1

Zredaguj co najmniej dziesięciozdaniową wypowiedź, w której użyjesz wybranych przysłów i powiedzeń z ćwiczenia 1.

Rc28x1P0BtIQO
Miejsce na notatkę ucznia.
j00000001NB1v50_0000001B
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

„Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”

R1PNP7uNwOZy1
Portret króla Augusta III w stroju polskim
Źródło: Louis de Silvestre [czyt. lui de silwestr], 1737, Gemäldegalerie Alte Meister [czyt. gemeldegaleri alte majsta], Drezno, domena publiczna.

Nie żyje się tylko po to, by jeść. Nie oznacza to jednak, że jedzenie jest rzeczą mało istotną. O jedzeniu pisano od początku istnienia literatury: bogowie w mitach często ucztują, a bohaterowie Biblii też nie stronią od uciech stołu.

1
Ćwiczenie 2

Podaj przykłady znanych ci dzieł literackich, malarskich i filmowych, w których ważnym motywem jest ucztowanie.

uzupełnij treść

Wśród przysłów, które mają związek z jedzeniem, można wymienić też takie: „Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”. Dziś zazwyczaj dostrzega się w nim krytyczny opis rozpasania za czasów króla Augusta III Sasa (który rządził w Polsce w latach 1733–1763). Pierwotnie jednak nie uważano tego przysłowia za negatywną ocenę rządów monarchy. Podkreślano w nim dobrobyt panujący w Rzeczypospolitej – życie w naszym kraju miało się składać przede wszystkim z ucztowania.

O tym, co i jak wtedy jadano, traktuje Opis obyczajów za panowania Augusta III, którego autorem jest ksiądz Jędrzej Kitowicz, XVIII‑wieczny historyk i pamiętnikarz.

Opis obyczajów za panowania Augusta IIIJędrzej Kitowicz
Jędrzej Kitowicz Opis obyczajów za panowania Augusta III

Panowie […] kochali się w wielkich stołach, dawali sobie na publice nawzajem obiady i wieczerze; do tych zapraszali przyjaciół, obywatelówobywatelówobywatelów, wojskowych i sędziackichj00000001NB1v50_000tp001sędziackich; w domach zjeżdżali się do nich pobliżsi sąsiedzi; rzadki był dzień bez gościa; częste biesiady z tańcami i pijatyką. W całym kraju pędzono życie na wesołości i lusztykachj00000001NB1v50_000tp002lusztykach […]. Stoły zastawiano wielkimi misami, które u wielkich panów były srebrne, u mniejszych prócz wazówwazówwazów i serwisów cynowe, talerze także podługpodługpodług pana srebrne albo cynowe.

j00000001NB1v50_00000_BIB_001 Źródło: Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, t. 3, Poznań 1841, s. 140.
wazów
obywatelów
podług
dawali

Po przeczytaniu powyższego fragmentu tekstu Jędrzeja Kitowicza wykonaj ćwiczenie.

j00000001NB1v50_0000001B
1
Ćwiczenie 3.1

Jędrzej Kitowicz przedstawił wspólne biesiadowanie jako jeden z powszechnych zwyczajów za panowania Augusta III. Sformułuj argument, którym potwierdzisz zalety spożywania pokarmów w towarzystwie oraz argument dowodzący korzyści z jedzenia w pojedynkę.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 3.2

Wskaż powody, z jakich dziś coraz rzadziej cała rodzina zasiada do wspólnego posiłku. Podaj swoją ocenę takiej sytuacji.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 3.3

Przy wspólnym stole powinniśmy się stosować do pewnych zasadj00000001NB1v50_000tp003zasad. Wymień te z nich, których – według ciebie – należy przestrzegać podczas wspólnego posiłku.

uzupełnij treść
Ciekawostka

„Popuszczanie pasa”popuszczanie pasa„Popuszczanie pasa” to między innymi efekt spożycia nadmiernie obfitego posiłku. Kitowicz wiele stron swego dzieła poświęcił opisom stołów uginających się od potraw.

popuszczanie pasa
JPOL_E3_E4_Tekstykultury
RSxXNiaEPnNBB1
Obraz przedstawia stół z jedzeniem. W centrum znajdują się dwa duże kawałki sera ułożone jeden na drugim. Ser pod spodem jest żółty, ser na wierzchu –  brązowy. Obok z lewej strony leżą winogrona i jabłko, przed serami nóż. Po prawej stronie od serów w misce ułożone są jabłka i bliżej stoi niewielki szklany, przezroczysty puchar, prawdopodobnie z winem. Na stole tu i ówdzie rozłożone są orzechy laskowe i włoskie oraz fragmenty jabłka. Na talerzu leży bułka. Wszystko rozłożone jest na czerwono‑białym obrusie.
Martwa natura z owocami, orzechami i serem
Źródło: Floris van Dyck [czyt. florys wan dajk], 1613, olej na płótnie, Frans Hals Museum>/span>, Holandia, domena publiczna.
JPOL_E3_E4_Tekstykultury
Opis obyczajów za panowania Augusta IIIJędrzej Kitowicz
Jędrzej Kitowicz Opis obyczajów za panowania Augusta III

W pierwszym zwyczaju staroświeckim, na początku panowania Augusta III jeszcze trwającym,w pierwszymW pierwszym zwyczaju staroświeckim, na początku panowania Augusta III jeszcze trwającym, nie było zbyt wykwintnych potraw. […]

Między półmiski, rozmaitym ptastwem i ciastem napełnione, podługpodługpodług wielkości stołu stawiano dwie albo trzy misy ogromne, na kształt piramidów z rozmaitego pieczystego złożonych, które hajducyj00000001NB1v50_000tp004hajducy we dwóch nosili, boby jeden nie uniósł. Te piramidy na spodzie miały dwie pieczenie wielkie wołowe, na nich położona była ćwiartka jedna i druga cielęciny, dalej baranina, potem indyki, gęsi, kapłonykapłonkapłony, kurczęta, kuropatwy, bekasybekasbekasy; im wyżej, tym coraz mniejsze ptastwo.

j00000001NB1v50_00000_BIB_006 Źródło: Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, t. 3, Poznań 1841, s. 146–151.

Po przeczytaniu powyższego fragmentu tekstu Jędrzeja Kitowicza wykonaj ćwiczenia.

w pierwszym
bekas
kapłon
j00000001NB1v50_0000001B
1
Ćwiczenie 4.1

Wyszukaj w przytoczonym powyżej fragmencie tekstu zdanie, w którym autor wyraża swoją opinię na temat dawnych potraw oraz zdanie zawierające fakt.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4.2
R1GYTtuDAUK34
Zadanie interaktywne. Należy wybrać prawidłowe odpowiedzi spośród zaproponowanych.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4.3
R1LPcCmPO3QYi1
Zadanie interaktywne. Należy wskazać jedną poprawną odpowiedź spośród zaproponowanych.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4.4

Określ funkcję wskazanego w powyższym ćwiczeniu środka stylistycznego.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 4.5

Podaj, jakie informacje o naszym kraju – inne niż dotyczące polskiej kuchni – znajdują się w przytoczonym powyżej tekście Kitowicza.

uzupełnij treść
Wskazówka

Bohaterowie opisu na pewno nie jedli tylko oczami – podane potrawy trafiały do brzuchów… Jędrzej Kitowicz wspomniał w swym dziele także o takich potrawach, które mogły wywoływać zdumienie samym wyglądem.

j00000001NB1v50_000tp001
j00000001NB1v50_000tp002
j00000001NB1v50_000tp003
j00000001NB1v50_000tp004
j00000001NB1v50_00000038
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Nowomodne potrawy

JPOL_E3_E4_Tekstykultury
R1IA0Fky5GAP01
Rycina przedstawia mężczyzn i jedną kobietę, którzy siedzą wokół stołu na krzesłach z wysokimi oparciami. Część z nich siedzi tyłem do oglądającego tak, że widoczne są tylko oparcia i tył ich głów; dwóch mężczyzn siedzi bokiem przy krótszych krawędziach stołu, pozostali siedzą przodem do widza. Za biesiadnikami stoi służba w liberiach (czyli dawny, oficjalny, ujednolicony ubiór noszony przez służbę). Na ścianie wisi niewyraźny portret kobiety. Rysunek jest czarno‑biały.
Uczta u księcia Prymasa
Źródło: Daniel Chodowiecki, domena publiczna.
JPOL_E3_E4_Tekstykultury
Opis obyczajów za panowania Augusta IIIJędrzej Kitowicz
Jędrzej Kitowicz Opis obyczajów za panowania Augusta III

Kończąc o potrawach nowomodnych, to jeszcze przydaćprzydaćprzydać należy: kucharze przedniprzedniprzedni dla pokazania swojej doskonałości wyjmowali sztuczniej00000001NB1v50_000tp005sztuczniekapłonakapłonkapłona lub z kaczki mięso z kościami, sarnę skórę w całości zostawujączostawujączostawując, to mięso posiekawszy z rozmaitymi przyprawami kładli nazadnazadnazad w skórę zdjętą, a powykrzywiawszy dziwacznie nogi, skrzydła, łby, robili figury do stworzenia boskiego niepodobne; i to były potrawy najmodniejsze i najgustowniejsze.

j00000001NB1v50_00000_BIB_007 Źródło: Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, t. 3, Poznań 1841, s. 158–159.
nazad
zostawując
przedni
przydać
Ćwiczenie 5.1
R15mHZh73gj8X
Zadanie interaktywne. Należy wybrać jedną prawidłową odpowiedź spośród zaproponowanych.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5.2

Rozstrzygnij, czy ocena nowomodnych potraw przedstawiona przez Jędrzeja Kitowicza jest pozytywna czy negatywna.

uzupełnij treść
j00000001NB1v50_000tp005
j00000001NB1v50_0000003U
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Na weselu Zosi i Tadeusza

RMPV9rylltm7C
Nagranie audio

Zapoznaj się z umieszczonym poniżej fragmentem Pana Tadeusza.

RpsjbegkkGZzV
Ilustracja do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Księga XI
Źródło: Michał Elwiro Andriolli [czyt. andrjoli], 1881, domena publiczna.
Pan TadeuszAdam Mickiewicz
Adam Mickiewicz Pan Tadeusz

Księga XII. Kochajmy się, w. 136 – 154
[…] I wnet zaczęli wchodzić parami lokaje
Roznoszący potrawy: barszcz królewskim zwany
I rosoł staropolski sztucznie gotowany,
Do którego pan Wojski z dziwnemi sekrety
Wrzucił kilka perełek i sztukę monety
(Taki rosoł krew czyści i pokrzepia zdrowie).
Dalej inne potrawy, a któż je wypowie!
[…]
W końcu sekret kucharski: ryba nie krojona,
U głowy przysmażona, we środku pieczona,
A mająca potrawkę z sosem u ogona. […]

1 Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Wrocław 2015, s. 426.

Po przeczytaniu powyższego fragmentu Pana Tadeusza wykonaj ćwiczenia.

j00000001NB1v50_0000003U
1
Ćwiczenie 6.1

Wyjaśnij, na czym polega niezwykłość ostatniej z opisanych w przytoczonym fragmencie potraw.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 6.2

Opisz możliwe reakcje gości na widok nietypowo przyrządzonej potrawy.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 6.3

Rozważ, czy Jędrzej Kitowicz i narrator Pana Tadeusza w podobny sposób oceniają wykwintne, niezwykle wyglądające potrawy. Uzasadnij swoją odpowiedź.

uzupełnij treść
Polecenie 2

Czy zdarzyło ci się kiedykolwiek patrzeć na posiłek jak na dzieło sztuki? Jeśli widziałeś lub widziałaś potrawę przypominającą dzieło sztuki, opisz jej wygląd. Jeśli jednak nigdy wcześniej takiej potrawy nie jadłeś lub nie jadłaś, puść wodze wyobraźni i opisz jak mogłoby wyglądać takie „zjawiskowe” danie.

RbxH8fz1cyJsm
Miejsce na notatkę
Rl1owl1OHmA2K
Nagranie audio

Zapoznaj się z umieszczonym poniżej fragmentem Pana Tadeusza.

Pan TadeuszAdam Mickiewicz
Adam Mickiewicz Pan Tadeusz

Księga XII. Kochajmy się, w. 155 – 158
[…] Goście ani pytali nazwiska potrawy,
Ani ich zastanowił ów sekret ciekawy;
Wszystko prędko z żołnierskim jedli apetytem,
Kieliszki napełniając węgrzynem obfitym. […]

2 Źródło: Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Wrocław 2015, s. 426.
Polecenie 3

Rozstrzygnij, czy zachowanie gości weselnych w przytoczonym fragmencie Pana Tadeusza świadczy o ich szacunku dla kunsztu kucharza. Wybierz jedną z podanych niżej możliwości i zbuduj wypowiedź.

  • Tak, bo zjedli wszystko…

  • Nie, bo zjedli wszystko…

R1NCB4DVT7eGk
Miejsce na notatkę

Poszukiwanie piękna w kuchni współczesnej

Tworzenie wymyślnych, a czasem po prostu pięknych dań nie minęło wraz z tradycją szlachecką czy dworską. Wielcy kucharze stają się dziś celebrytami, a programy kulinarne przyciągają miliony telewidzów. Coraz częściej też podkreśla się, że bary typu fast foodfast foodfast food nie karmią nas ani smacznie, ani zdrowo.

Zanim sięgniesz po hamburgera, pomyśl, co o tym daniu napisaliby Kitowicz lub Mickiewicz…

fast food
j00000001NB1v50_0000005A
JPOL_E3_E4_Konteksty

Obyczaje przy stole

JPOL_E3_E4_Konteksty
RMnyRZ99azJLB1
Obraz przedstawia biesiadników – mężczyzn i kobiety siedzących przy stole. Są w trakcie spożywania posiłku. Na pierwszym planie znajduje się mężczyzna w białych trykotowych spodniach uwydatniających kształt jego nóg. Jedną nogę unosi wyprostowaną. W rękach trzyma dziadka do orzechów, którym rozłupuje orzecha. Po przeciwnej stronie stołu siedzi kobieta, której jeden z mężczyzn podaje na talerzu prawdopodobnie kawałek owocu. Inni uczestnicy sceny trzymają kieliszki. Jeden z nich wyciera sobie chustką usta. Z prawej strony stoi służący, który przygląda się scenie, gotów do posługi. Na obrazie znajdują się także psy. Jeden śpi pod krzesłem mężczyzny z uniesioną nogą, drugiego głaszcze kobieta z prawej strony obrazu.
Isabella
Źródło: John Everett Millais [czyt. dżon eweret milej], 1849, Walker Art Gallery [czyt. łolker art galery], Anglia, domena publiczna.
JPOL_E3_E4_Konteksty
O zachowaniu się przy stoleIngrid Cording
Ingrid Cording O zachowaniu się przy stole

Przy rodzinnym stole

W czasie posiłku:

  • kładziemy na kolanach serwetkę,

  • starsze dzieci pomagają młodszym,

  • po nabraniu potrawy przekazujemy ją następnym osobom,

  • nie plamimy obrusa,

  • zjadamy wszystko z talerza (zawsze nakładamy małe porcje, potem w miarę potrzeby dobieramy),

  • nie mówimy z pełnymi ustami,

  • nie przerywamy sobie wzajemnie rozmowy,

  • każde, nawet najmłodsze dziecko, powinno mieć możliwość zabrania głosu,

  • ze względów zdrowotnych i estetycznych jemy powoli,

  • pamiętamy o właściwej postawie,

  • posługujemy się sztućcami,

  • jajka na miękko ścinamy nożem tak, aby żółtko nie wypłynęło,

  • jajka na twardo obieramy i kroimy na połówki,

  • kiedy prosimy o nalanie herbaty, filiżankę podajemy na spodku,

  • nie sięgamy wyłącznie po najsmaczniejsze kąski, ale bierzemy czasami i nieco zaschniętą kromkę chleba.

j00000001NB1v50_00000_BIB_003 Źródło: Ingrid Cording, O zachowaniu się przy stole, tłum. Aldona Orzechowska-Rajecka, Ożarów Mazowiecki 1994.
Obyczaje staropolskie XVII‑XVIII wiekuZbigniew Kuchowicz
Zbigniew Kuchowicz Obyczaje staropolskie XVII‑XVIII wieku

Charakterystyczną cechą polskiego stołu było bowiem dekorowanie serwowanych dań. Dekoracja tym lepiej była pomyślana, jeśli potrafiła zakonspirować właściwą potrawę, by biesiadnicy mogli być zadziwieni niespodziewanymi smakami, zdumieni sztucznymi barwami, fantastycznymi kształtami. Silono się na pomysłowość przynoszącą nie tyle kulinarne, ile raczej wizualne efekty. Istniała więc moda barwienia, m.in. złocenia potraw, np. pasztetów, podawania wielkich tortów kryjących żywe ptactwo, które po otworzeniu tortu raptem wyfruwało na salę. Stawiano na stół upieczone w całości dziki, jelenie, nadziewane rozmaitą zwierzyną, ptactwem, wędlinami. We wnętrzu ich umieszczano całe zające, cietrzewie, dropie, szynki, kiełbasy. Podawano ryby, które w jednej części były gotowane, w drugiej zaś pieczone.

j00000001NB1v50_00000_BIB_004 Źródło: Zbigniew Kuchowicz, Obyczaje staropolskie XVII-XVIII wieku, Łódź 1975, s. 26–27.

Po przeczytaniu tekstów Ingrid Cordingj00000001NB1v50_000tp006Ingrid CordingZbigniewa Kuchowiczaj00000001NB1v50_000tp007Zbigniewa Kuchowicza wykonaj ćwiczenia.

1
Ćwiczenie 7

Przyjrzyj się zamieszczonemu powyżej obrazowi Johna Everetta Millaisaj00000001NB1v50_000tp008Johna Everetta Millaisa i odpowiedz, czy sportretowane postacie przestrzegają zasad wymienionych w tekście O zachowaniu się przy stole. Uzasadnij swoją odpowiedź.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 7

Odpowiedz, jaka zasada jest najczęściej łamana przez osoby siedzące przy stole.

R1bxrBCNmHVDa
Miejsce na notatkę
1
Ćwiczenie 8

Odwołując się do tekstu Kuchowicza, wyjaśnij, dlaczego dekorowanie dań odgrywało tak istotną rolę w czasach staropolskich.

uzupełnij treść
j00000001NB1v50_000tp006
j00000001NB1v50_000tp008
j00000001NB1v50_000tp007
Ciekawostka

Savoir–vivre [czyt. sawuar wiwr] to zbiór zasad właściwego zachowywania się w towarzystwie.

j00000001NB1v50_00000071
JPOL_E3_E4_Konteksty

Kulinarne portrety Arcimbolda

JPOL_E3_E4_Konteksty
R1O2ybIuuCns41
Obraz przedstawia splecione w girlandę owoce i warzywa, np. jabłka, gruszki, granaty, pietruszkę, winogrona. Całość przypomina siedzącego człowieka – mężczyznę z brodą i wąsami. Obok postaci znajduje się kosz z winogronami. W tle pejzaż przedstawiający wzgórza i pokryte pomarańczowymi obłokami niebo.
Siedząca postać lata
Źródło: Giuseppe Arcimboldo [czyt. dżiuzeppe arczimboldo], olej na płótnie, Ex-Edward James Foundation, Sussex [czyt. eks edward dżejms fałndejszyn, saseks], domena publiczna.
JPOL_E3_E4_Konteksty
Giuseppe Arcimboldo (Arcimboldi) [czyt. dżiuzeppe arczimboldo]15931527
RFQV5MtGB0ki5
Autoportret
Źródło: Giuseppe Arcimboldo, Galeria Narodowa w Pradze, domena publiczna.

Giuseppe Arcimboldo (Arcimboldi) [czyt. dżiuzeppe arczimboldo]

– włoski malarz. Jest uważany za jednego z najbardziej oryginalnych malarzy w historii. Malował przedziwne obrazy, głównie portrety, budowane z elementów martwej naturyj00000001NB1v50_000tp009martwej natury, najczęściej kwiatów, liści, kłosów zbóż, korzeni drzew, owoców, warzyw, ryb, drobiu itp. Niektóre z tych obrazów można oglądać w różnym układzie (do góry nogami) − wówczas portret ogrodnika może stać się zwykłą misą wypełnioną warzywami, a inny wizerunek nagle przekształca się w kosz pełen owoców...

1
Ćwiczenie 9
R1S4OFHjNDOdn
Zadanie interaktywne. Należy ułożyć elementy układanki tak, aby powstał obraz "Ogrodnik" Giuseppe Arcimboldiego.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
uzupełnij treść
Ćwiczenie 9

Odnajdź w zasobach internetowych informacje na temat obrazu autorstwa Giuseppe Arcimbolda Rudolf II jako Wertumnus. Streść je.

RcyAhLmzCorny
Miejsce na notatkę

Obejrzyj zamieszczone w poniższej galerii obrazy i wykonaj ćwiczenia.

j00000001NB1v50_00000071
j00000001NB1v50_00000071
Polecenie 4

Wyraź swoją opinię na temat obrazów włoskiego malarza. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RFoW2Kz58kyqh
Miejsce na notatkę
Polecenie 4

Napisz, czy podoba ci się opis obrazu Rudolf II jako Wertumnus. Uzasadnij odpowiedź.

R1UVcsFwoNBpB
Miejsce na notatkę
1
Ćwiczenie 10

Zastanów się i odpowiedz, o czym −-- według ciebie --− może świadczyć chęć namalowania portretu składającego się z warzyw, owoców, ryb czy drobiu.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 11

Rozważ, czy malarz świadomie dobierał owoce bądź warzywa, żeby oddać konkretne rysy twarzy portretowanej osoby.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 12

Ustal, jakie charakterystyczne cechy twarzy oddał malarz za pomocą:

  • jabłek;

  • gruszek;

  • pieczonego kurczaka;

  • naci rzepy;

  • jadalnych kasztanów w kolczastych łupinach.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 12

Wyszukaj w słowniku języka polskiego termin „manieryzm” i zapoznaj się z nim. Przytocz definicję.

R56tAd1nJjNYW
Miejsce na notatkę
Polecenie 5

Wyobraź sobie, że Arcimboldo ma namalować twój portret. Wskaż owoce, warzywa bądź inne rośliny czy przedmioty, których powinien użyć, aby jak najwierniej oddać kształt i cechy charakterystyczne twojej twarzy.

R1QcLACxdg4RP
Miejsce na notatkę
Polecenie 5

Przypomnij sobie kształty owoców bądź warzyw i wskaż, jakie części ciała człowieka ci przypominają.

R1QXElJhshUz7
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 13

Stwórz rysunkowy portret wybranej osoby, komponując go jedynie z rzeczy nadających się do jedzenia. Skorzystaj z umieszczonego poniżej szkicownika.

RaMmq9WF0J6Uf
Miejsce na szkic
Ćwiczenie 13

Podaj przepis na swoje ulubione danie.

R1By2YgA1II96
Miejsce na notatkę
Ciekawostka

Czy wiesz, że we Wrocławiu mieszka i pracuje artysta Tomasz Broda (ur. 1967), który potrafi stworzyć portret dosłownie ze wszystkiego? Zajrzyj na oficjalną stronę Tomasza Brody i zastanów się, czy jest coś, co łączy jego prace z dziełami renesansowego artysty. Czy potrafisz rozpoznać przynajmniej jedną osobę, którą Tomasz Broda sportretował za pomocą żarówek, rur od odkurzacza, grzebienia, parówki, bułki...? Jeśli nie, poproś o pomoc nauczyciela, rodziców, starsze rodzeństwo.

j00000001NB1v50_000tp009
j00000001NB1v50_0000009E

Fast foodslow food

JPOL_E3_E4_Preteksty
R1AyQ4prjRRpK
Fast food
Źródło: Pixabay, grafika komputerowa, domena publiczna.

Odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia.

j00000001NB1v50_0000009E
alienacja
1
Ćwiczenie 14.1

Wymień wszystkie fastfoodowe potrawy, jakie znasz.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 14.2
RTdemsTmj5EF9
Zadanie interaktywne. Należy uporządkować elementy i przypisać je do właściwych pól.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 14.3

Oceń, czy poczucie przynależności do dużej grupy klientów i brak zaskoczenia smakiem to wada czy zaleta. Uzasadnij swoją odpowiedź.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 14.4

Zastanów się i odpowiedz, jaki sposób odżywiania może być odpowiedzią na niewłaściwe nawyki żywieniowe.

uzupełnij treść
R1RZoquRksBEb
Jedzenie
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Slow food
Slow food

Slow Foodslow foodSlow Food organizacja i jednocześnie ruch społeczny skupiający osoby zainteresowane ochroną tradycyjnej kuchni różnych regionów świata i związanych z tym upraw rolnych i nasion, zwierząt hodowlanych i metod prowadzenia gospodarstw, charakterystycznych dla tych regionów […].

Głównymi punktami programu ruchu slow food są:

  • Ochrona i promocja lokalnych i tradycyjnych sposobów produkcji żywności (przepisów i receptur) oraz jej producentów.

  • Promowanie kultury spożywania żywności, czyli celebrowania i delektowania się posiłkami, zamiast szybkiego napełniania żołądków, zgodnie z zasadą: „Jeść dla przyjemności, a nie odżywiać się”.

  • Kupowanie świeżej żywności ze źródeł lokalnych, wytworzonej z użyciem tradycyjnych receptur i metod wytwarzania, wymagających czasu i odpowiedniego nakładu pracy.

j00000001NB1v50_00000_BIB_005 Źródło: Slow Food, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Slow_Food [dostęp 29.03.2022].
j00000001NB1v50_0000009E
slow food
1
Ćwiczenie 15.1

Rozważ, czy dla zwolenników tego sposobu odżywiania się ważniejszy jest wygląd potraw czy jakość produktów.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 15.2

Sformułuj dwa argumenty potwierdzające zasadność zdrowego sposobu odżywiana się.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 16

Podaj pięć synonimów do słowa „jedzenie”.

uzupełnij treść
Ciekawostka

Ze slow foodem łączy się jeszcze jeden kierunek w sztuce kulinarnej. To tzw. food design [czyt. fut dizajn], który opiera się na twierdzeniu, że – jak uważają naukowcy – przeciętny człowiek wybiera żywność (czyli np. danie w restauracji) przede wszystkim na podstawie wrażeń wizualnych (40%), a następnie zapachu (30%) i smaku (30%).

food designem można połączyć wytwarzanie tak atrakcyjnych dla oka potraw, jak te na załączonych fotografiach.

j00000001NB1v50_000000BB
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

Polecenie 6

Wymień przykładowe sceny uczt w malarstwie, literaturze lub filmie, a następnie opisz wybraną.

RaHQEi1g1aS9a
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 17

Napisz rozprawkę, w której rozważysz konieczność celebrowania posiłków. W argumentacji odwołaj się do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza oraz do innego utworu literackiego. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 wyrazów.

RhR9Qk83Ggo5v
Miejsce na notatkę
REUFp2dxozRX1
Ćwiczenie 18
Zadanie interaktywne. Należy połączyć w pary związki frazeologiczne będące w jednej kolumnie z ich znaczeniem, które znajduje się w drugiej kolumnie.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1Ol0LeGbQrej1
Zadanie interaktywne. Uporządkuj słowa klucze: jedzenie, obyczaje, fast food, slow food, przysłowie, savoir‑vivre.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji.

Słowa klucze: jedzenie, obyczaje, fast food, slow food, przysłowie, savoir‑vivre.

RNYcpYyUs5Eie
Miejsce na notatki ucznia.