Miłość ojczyzny. Hymny Ignacego Krasickiego i Józefa Wybickiego
Jednym z przejawów wspólnoty narodowej lub państwowej jest hymn. Rzadko się zdarza, by ów hymn istniał od początków państwowości – zazwyczaj dana społeczność 'poszukiwała' go, zmieniała swój wybór. Wpływ na te zmiany miały wydarzenia historyczne, polityczne itp. Rzadko też twórca piszący (i komponujący) dzieło wiedział, że ma ono być hymnem państwowym; zazwyczaj po latach zadecydowała o tym historia. Tak było również z polskim hymnem…
Przypomnij sobie słowa i znaczenie tekstu Bogurodzicy.
Hymny polskie
Propozycji hymnu Polski było kilkanaście. Wśród utworów aspirujących do tego miana znalazły się dzieła o bardzo różnym charakterze.
uroczysta pieśń mająca charakter patriotyczny i stanowiąca jeden z ważnych symboli państwowych
Hymny polskieMazurek Dąbrowskiego jest naszym oficjalnym hymnem. Długa i kręta była droga urzędowa Mazurka Dąbrowskiego do usankcjonowania go jako hymnu państwowego przez najwyższą władzę w Polsce, czyli Sejm, oraz przez nasz najwyższy akt prawny – zapis w Konstytucji. Bo aż trudno w to uwierzyć, ale fakty są takie: dopiero Konstytucja [...] w 1976 roku wpisała tytuł hymnu, a Sejm zatwierdził tekst i melodię aż w 1980 roku, czyli ponad dwieście lat od chwili powstania tej pieśni. Dyskusje nad wyborem hymnu rozpoczęły się wraz z wybuchem I wojny światowej, kiedy to odżyły nadzieje na odzyskanie niepodległości [...]. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku – dyskusje trwały nadal, ciągnąc się latami. Oficjalne delegacje polskie były przyjmowane w różnych stolicach, a to przy dźwiękach Boże, coś Polskę, a to Warszawianki lub Mazurka Dąbrowskiego czy Roty. [...] Można rzec, że Mazurek Dąbrowskiego wszedł na prawny piedestał hymnu państwowego – kuchennymi drzwiami, poprzez szkoły, i to aktem prawnym niskiego szczebla. Otóż nie czekając na Sejm i Konstytucję – 15 października 1926 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wydało okólnik, w którym podano czterozwrotkowy tekst Mazurka Dąbrowskiego jako obowiązujący do śpiewania w szkołach, w charakterze hymnu. Kilka miesięcy później [...] Ministerstwo Spraw Wewnętrznych [...] w okólniku z 26 lutego 1927 roku ogłosiło [...] tekst hymnu państwowego obowiązujący w całym kraju. I dopiero tę datę: 26 lutego 1927 roku możemy przyjąć za pierwszy dzień istnienia Mazurka Dąbrowskiego jako prawnie uznanego hymnu państwowego.
Źródło: Wacaław Panek, Hymny polskie, Poznań 1996, s. 31–32.
Zaznacz prawidłowe odpowiedzi.
- Mazurek Dąbrowskiego jest polskim hymnem od XIX wieku.
- Mazurek Dąbrowskiego jest polskim hymnem za sprawą decyzji Sejmu.
- Tekst Mazurka Dąbrowskiego można śpiewać na różne melodie.
- Tekst Mazurka Dąbrowskiego składa się z pięciu zwrotek.
- Decyzję o tym, że Mazurek Dąbrowskiego to polski hymn, wpisano do Konstytucji w 1976 roku.
Bogurodzica
Hymny polskiePisząc o bitwie pod Grunwaldem z 1410 roku, Jan Długosz zanotował w XI księdze Roczników, czyli Kronik sławnego Królestwa Polskiego, że przed rozpoczęciem walki wojsko królewskie zaśpiewało Bogurodzicę, którą XV‑wieczny kronikarz określił jako „patrium carmen” (czyli 'pieśń ojców', 'pieśń ojczystą'). Jest to po raz pierwszy w naszych dziejach użyte określenie pieśni narodowej pełniącej rolę hymniczną. W tym wypadku – wzbudzającej poczucie jedności, tożsamości wśród rycerstwa. Ale już w 1431 roku, o czym też pisał Długosz w Kronikach, pieśń ta towarzyszyła chłopom kujawskim w zwycięskiej bitwie z Krzyżakami we wsi Dąbki koło Nakła. Przez cały XV wiek Bogurodzica była też hymnem królewskim dynastii Jagiellonów, pełniąc podobną rolę jak poprzednio Gaude Mater PoloniaGaude Mater Polonia Polonia w końcowym okresie panowania dynastii Piastów.
Źródło: Wacaław Panek, Hymny polskie, Poznań 1996, s. 31–32.
Wyjaśnij, jakie cechy tekstu Bogurodzicy sprawiły, że stała się ona hymnem Polski. W odpowiedzi użyj co najmniej dwa argumenty.
Hymn do miłości ojczyzny
Do utworów, które przez część Polaków uznawane były za godne miana hymnu państwowego, należy Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego. Dzieło to cieszyło się popularnością, ponieważ ukazało się drukiem – najpierw w 1774 r. samodzielnie w czasopiśmie oświeceniowym „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”„Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”, a później w poemacie MyszeidosMyszeidos.
Hymn do miłości ojczyznyŚwięta miłości kochanej Ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwepoczciwe!
Dla ciebie zjadłezjadłe smakują trucizny,
Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe.
KształciszKształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszyrozkoszy prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.Źródło: Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, dostępny w internecie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/hymn-do-milosci-ojczyzny.html [dostęp 26.10.2023].
Określ typ liryki w utworze Hymn do miłości ojczyzny.
Określ typ liryki w utworze Hymn do miłości ojczyzny. Zapisz swoją odpowiedź.
Policz sylaby w każdym wersie i uzasadnij, dlaczego autor zdecydował się na taki układ.
Policz sylaby w każdym wersie i uzasadnij, dlaczego autor zdecydował się na taki układ. Zapisz swoją odpowiedź.
Wskaż poprawny zapis układu rymów w utworze
- abcabcdd
- ababababa
- aabbccdd
- abababcc
- abbaabba
Zwrotka zastosowana przez Krasickiego w Hymnie nazywana jest oktawą. Ten typ strofy uważany był za dostojny i przyjęło się stosować go (od XVI w.) w eposach.
zwrotka ośmiowersowa, złożona zazwyczaj z 11‑sylabowców i zawierająca rymy w układzie abababcc (czyli naprzemienny i sąsiadujący system rymów)
Początkowo Hymn był czytany jako utwór samodzielny, ale w 1775 r. stał się jedną oktawą poematu heroikomicznego Myszeidos. Nawiązuje on do legendy o królu Popielu.
Nazwa gatunku tego dzieła jest wymowna – można dzięki niej domyślić się, jaki charakter ma utwór zaliczany do poematu heroikomicznego – mamy tu przecież połączenie heroizmu z komizmem.
gatunek literacki obejmujący utwory będące parodią eposu rycerskiego, opierające się na sprzeczności między patetycznym stylem narracji, a błahą tematyką, uwznioślające zjawiska małe i nieznaczące, zazwyczaj posługujące się ironią, aby wykpić podniosły styl eposu przez ukazanie jego konwencjonlaności; celem użytych środków jest wywołanie efektu komizmu
Czy wymowa Hymnu do miłości ojczyzny jest optymistyczna czy pesymistyczna? Odpowiedź uzasadnij.
Rozważ, czy pęta i nędza mogą być powodem do dumy. Odpowiedź uzasadnij.
Omów, w jaki sposób podmiot liryczny wyraża 'miłość ojczyzny'.
Określ, jakie wartości uznaje podmiot liryczny za ważne, aby kochać ojczyznę.
Hymny polskieNiebawem książę Adam Czartoryski, założyciel i komendant Szkoły Rycerskiej w Warszawie, włączył wiersz Krasickiego
do Katechizmu moralnego dla uczniów Korpusu Kadetów; tekst ten również wywieszony na drzwiach pokoi kadetów, odmawiany co sobotę przed oficerem dyżurnym jak modlitwa, był też śpiewany (nie wiadomo dziś – z jaką melodią) – jako Pieśń Szkoły Rycerskiej. Z tego powodu innym znanym tytułem tej pieśni pozostał Hymn Szkoły Rycerskiej. Również Komisja Edukacji Narodowej propagowała ten hymn, wprowadzając go
do podręczników gramatyki.Źródło: Wacaław Panek, Hymny polskie, Poznań 1996, s. 31–32.
Wyjaśnij, co mogło spowodować, że Hymn do miłości ojczyzny nie jest oficjalnym hymnem państwowym Polski. Podaj więcej niż jeden argument.
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PQyYXIuRE
Nagranie hymnu Mazurek Dąbrowskiego. Muzyka skoczna i energiczna. Śpiewa kilka głosów, męskich i żeńskich. Tekst: Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy. Co nam obca przemoc wzięła, szablą odbierzemy. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem.Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem. Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, będziem Polakami. Dał nam przykład Bonaparte, jak zwyciężać mamy. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem. Jak Czarniecki do Poznania, po szwedzkim zaborze. Dla ojczyzny ratowania, rzucim się przez morze. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem. Już tam ojciec do swej Basi, mówi zapłakany. Słuchaj, jeno pono nasi biją w tarabany. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem. Marsz, marsz Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski. Za Twoim przewodem, złączym się z narodem.
Nieco ponad 20 lat po 'Hymnie' powstała Pieśń Legionów Polskich we Włoszech Józefa Wybickiego. Tytuł dzieła sugerował okoliczności jego powstania.
Po III rozbiorze Polski organizowano we Włoszech oddziały wojska, które miały wspomagać Francuzów. Polacy liczyli na to, że Francja pomoże im odzyskać wolność: m.in. pokona najpierw Austrię, a później Rosję. W kampanii przeciwko Austriakom wziął też udział oficer Józef Wybicki. Znalazł się on też w lipcu 1797 r. w małym włoskim miasteczku Reggio nell'EmiliaReggio nell'Emilia w Republice Cisalpińskiej (dziś: we Włoszech). Ponieważ wiedział, że do Reggio ma przybyć generał Jan Henryk Dąbrowski, dowódca Legionów Polskich, napisał tekst Pieśni Legionów Polskich we Włoszech. Od początku śpiewano tę pieśń na melodię mazurka, prawdopodobnie anonimowego autorstwa. Z pewnością spodobała się ona legionistom, skoro wśród nich było wielu chłopów z rejonów Polski (np. z Polesia), gdzie takie mazurki tańczono. Utwór, który powstał w dniach 16‑19 lipca, po raz pierwszy wykonano 20 lipca 1797 r. na cześć Dąbrowskiego, a w lutym 1799 r. wydrukowano w gazetce 'Dekada Legionowa' w Mantui.
Hymny polskieJuż kilka tygodni później, kiedy Wybicki przebywał w Mediolanie, a Dąbrowski z legionistami w Bolonii, generał pisał do przyjaciela: 'Żołnierze do twojej pieśni nabierają coraz więcej gustu i my ją sobie często nuciemy z winnym szacunkiem dla autora'. I jeszcze tego samego 1797 roku rozrzucone po całych północnych Włoszech oddziały polskie poznały już Pieśń Legionów, która nie tylko zyskiwała sobie coraz większą popularność, ale stawała się nową, mobilizującą siłą.
Źródło: Wacaław Panek, Hymny polskie, Poznań 1996, s. 31–32.
Uzupełnij notatkę na temat Pieśni Legionów Polskich we Włoszech.
anonimowego autora, Stefana Czarnieckiego, 20 lipca, króla, Jana Henryka Dąbrowskiego, mazurek, włoskiego, Jana Henryka Dąbrowskiego, Napoleona, Adama Mickiewicza, polonez, 16 lipca, francuskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Józefa Wybickiego, hetmana
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech to dzieło ..................................................................... Napisał on tekst z okazji przybycia generała .................................................................... do .................................................................... miasteczka Reggio. Stacjonowały tam Legiony Polskie, które walczyły u boku armii francuskiej ..................................................................... Twórca melodii nie jest znany – brzmi ona jak ludowy ..................................................................... Pierwsze wykonanie Pieśni odbyło się .................................................................... 1797 roku.
Pieśń Legionów Polskich we WłoszechJeszcze Polska nie umarła,
kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
szablą odbijemy.Marsz, marsz, Dąbrowski do Polski z ziemi włoskiwłoski,
za Twoim przewodem
złączem sięzłączem się z narodem.Jak Czarniecki do Poznania
wracał się przez morzeprzez morze
dla ojczyzny ratowania
po szwedzkim rozbiorze.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
będziem Polakami,
dał nam przykład Bonaparte,
jak zwyciężać mamy.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Niemiec, Moskal nie osiędzienie osiędzie,
gdy jąwszy pałaszająwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
mówi zapłakany:
'Słuchaj jenojeno, pono nasi
biją w tarabanytarabany'.Marsz, marsz, Dąbrowski...
Na to wszystkich jedne głosy:
'Dosyć tej niewoli
mamy racławickie kosyracławickie kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli.'Źródło: Józef Wybicki, Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, dostępny w internecie: (https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesn-legionow-polskich-we-wloszech.html).
Stefan Czarnecki (ok. 1599 – 1665) – polski żołnierz i dowódca, który zasłynął w czasie potopu szwedzkiego, w czasie którego prowadził wojnę partyzancką; był zwolennikiem króla Jana Kazimierza; znany z zaskakujących posunięć, brawury oraz odwagi; zmarł na skutek ran, które odniósł w trakcie wojny polsko‑rosyjskiej; przed śmiercią został hetmanem polskim koronnym;
Napoléon Bonaparte (1769 – 1821) – strateg, dowódca i cesarz francuski między 1804 a 1815 rokiem; doprowadził do reformacji Francji oraz europejskiego systemu prawnego (Kodeks Napoleona); w czasie jego władzy we Włoszech zostały utworzone Legiony Polskie pod zwierzchnictwem gen. Henryka Dąbrowskiego; w czasie życia cesarza, wielu Polaków wierzyło w niego i liczyło na jego pomoc w odzyskaniu niepodległości; dla wielu był wzorem władcy, który zmienia ciąg historii, a także porządek społeczno‑polityczny na świecie; Bonaparte zmarł na Wyspie Świętej Heleny w wieku 51 lat, prawdopodobnie wskutek otrucia.
Jan Henryk Dąbrowski (1755 – 1818) – polski generał, który utworzył we Włoszech Legiony Polskie; brał udział w insurekcji kościuszkowskiej; był posądzony o zdradę (złożył przysięgę na wierność konfederacji targowickiej) i uniknął kary śmierci tylko dzięki prawnikowi, Józefowi Wybickiemu, z którym połączyła go przyjaźń;
Wybicki w jednej ze zwrotek wymienia najpierw Wisłę, a potem Wartę, ponieważ jest to związane z przemarszem Legionów z 1797 r. najpierw do Galicji, a potem w kierunku północno‑zachodnim.
Zanalizuj tekst pod względem jego budowy i układu rymów. Wytłumacz, z czego wynika taki układ.
Mazurek jest bardzo skoczny. Wyjaśnij, jakie środki artystycznego wyrazu posłużyły do stworzenia tego wrażenia.
W pierwszej zwrotce Wybicki mówi o istnieniu Polski w duszach rodaków. Wyjaśnij, co jest warunkiem tego trwania.
Omów, w jakim celu w drugiej strofie wspomina się Stefana Czarnieckiego.
Wyjaśnij, dlaczego w czwartej strofie mowa jest o Niemcach oraz o Moskalach (Rosji).
Omów, czemu służy w przedostatniej strofie ukazanie 'obrazka' z Basią i jej ojcem.
Wyjaśnij, jaką funkcję pełni nawiązanie w zakończeniu utworu do bitwy pod Racławicami.
Z czego wynika i na czym polega optymistyczny wydźwięk Pieśni? Odpowiedź uzasadnij.
Hymny polskieW połowie XIX stulecia Mazurek Dąbrowskiego wszedł w nowy niejako okres swoich dziejów, stając się jedną ze sztandarowych pieśni narodów słowiańskich. A ściślej mówiąc: stał się pierwowzorem wielu późniejszych hymnów. Ze słynnego zawołania Józefa Wybickiego: 'Jeszcze Polska nie umarła, kiedy my żyjemy', korzystali autorzy tekstów pieśni o podobnym charakterze, pieśni przywracających wiarę w niepodległość zniewolonych dotąd Serbów, Czechów, Łużyczan czy Ukraińców. Już w 1834 roku Słowak Samuel TomašikSamuel Tomašik napisał pieśń Hej, Słowianie. [...] A o tym, że zarówno Czesi, jak i Słowacy dobrze znali melodię Mazurka Dąbrowskiego, może świadczyć fakt, iż wśród pierwszych druków pieśni Tomašika, jeśli nie było zapisu nutowego, to przy tekście dołączano taką uwagę: Spiva se jako Ješte Polska'. [...] Tak dużej siły oddziaływania na kulturę wszystkich Słowian nie miała żadna inna pieśń polska. Ani przedtem, ani potem. A wśród hymnicznych pieśni wyzwoleńczych w całej Europie – Mazurek Dąbrowskiego może być chyba jedynie porównywany z Marsylianką.
Źródło: Wacaław Panek, Hymny polskie, Poznań 1996, s. 31–32.
Mazurek DąbrowskiegoJeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.Marsz, marsz Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.Marsz, marsz...
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.Marsz, marsz...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany —
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.Marsz, marsz...
Źródło: Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego, dostępny w internecie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/mazurek-dabrowskiego.html [dostęp 26.10.2023].
Porównaj Pieśń Legionów Polskich we Włoszech z Mazurkiem Dąbrowskiego. Podaj różnice między nimi.
Wyjaśnij powód usunięcia strofy o Niemcach i Moskalach.
Wyjaśnij powód usunięcia strofy o bitwie pod Racławicami.
W strofie, w której wspomina się Czarnieckiego, Wybicki napisał 'wracał', a w Mazurku Dąbrowskiego pojawia się 'wrócim'. Wyjaśnij, dlaczego wprowadzono tę zmianę.
Czy Mazurek Dąbrowskiego mógłby zostać hymnem innego państwa? Odpowiedź uzasadnij.
Teksty do wyboru
RotaNie rzucim ziemi, skąd nasz ród.
Nie damy pogrześćpogrześć mowy,
Polski my naród, polski lud,
Królewski szczep piastowyszczep piastowy.
Nie damy, by nas gnębił wróg.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!Do krwi ostatniej kropli z żył
Bronić będziemy ducha,
Aż się rozpadnie w proch i pył
Krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz,
Ni dzieci nam germanił,
Orężny wstanie hufiec nasz,
Duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż BógNie damy miana Polski zgnieść,
Nie pójdziem żywo w trumnę,
W Ojczyzny imię i w jej cześć
Podnosim czoła dumne.
Odzyska ziemię dziadów wnuk.
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż BógŹródło: Maria Konopnicka, Rota, dostępny w internecie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/rota.html.
Wyszukaj informacje np. w internecie o okolicznościach powstania utworu Marii Konopnickiej. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.
Warszawianka 1831Oto dziś dzień krwi i chwały,
Oby dniem wskrzeszenia był!
W gwiazdę PolskiW gwiazdę Polski orzeł biały
Patrząc lot swój w niebo wzbił.
A nadzieją podniecany,
Woła do nas z górnych stron:
Powstań Polsko, skrusz kajdany,
Dziś twój tryumf albo zgon.Hej, kto Polak na bagnety!
Żyj swobodo, Polsko żyj.
Takim hasłem cnej podniety,
Trąba nasza wrogom grzmij!'Na koń! — woła Kozak mściwy —
Karać bunty polskich rot,
Bez Bałkanów są ich niwy,
Wszystko jeden zgniecie lot!'
Stój! Za Bałkan pierś ta stanie,
Car wasz marzy płonny łup,
Z wrogów naszych nie zostanie
Na tej ziemi, chyba trup.Hej, kto Polak…
Droga Polsko! dzieci twoje
Dziś szczęśliwych doszły chwil,
Od tych sławnych, gdy ich boje
Wieńczył Kremlin, Tybr i NilWieńczył Kremlin, Tybr i Nil
Lat dwadzieścia nasze męże
Los po obcych grodach siał
Dziś, o Matko, kto polężepolęże
Na twym łonie będzie spał.Hej, kto Polak…
Wstań Kościuszko! ugodź serca
Co litością mamić śmią
Znałże litość ów morderca,
Który Pragę zalał krwiąPragę zalał krwią.
Niechaj krew tę krwią dziś spłaci,
Niech nią zrosi grunt, zły gość.
Laur męczeński naszej braci
Bujniej będzie po niej rość.Hej, kto Polak…
Tocz, Polaku, bój zacięty,
Ulec musi dumny car,
Pokaż jemu pierścień święty,
Nieulękłych Polek dar.
Niech to godło ślubów drogich
Wrogom naszym wróży grób,
Niech krwią zlane w bojach srogich
Nasz z wolnością świadczy ślub.Hej, kto Polak…
O, Francuzi! czyż bez ceny
Rany nasze dla was są:
Spod Marengo, Wagram, JenySpod Marengo, Wagram, Jeny,
Drezna, Lipska, Waterloo?
Świat was zdradził, my dotrwali,
Śmierć czy tryumf — my czy wy,
Bracia! my wam krew dawali.
Dziś wy dla nas nic — prócz łzy.Hej, kto Polak…
Wy przynajmniej, coście legli
W obcych krajach za kraj swój
Bracia nasi z grobów zbiegli
Błogosławcie bratni bój.
Lub zwyciężym — lub gotowi
Z trupów naszych tamę wznieść
By krok spóźnić olbrzymowi
Co chce światu pęta nieść.Hej, kto Polak…
Grzmijcie bębny, ryczcie działa.
Dalej! dzieci w gęsty szyk,
Wiedzie hufce wolność, chwała.
Tryumf błyska w ostrzu pik.
Leć, nasz Orle, w górnym pędzie,
Sławie, Polsce, światu służ!
Kto przeżyje, wolnym będzie;
Kto umiera, wolnym już!Hej, kto Polak…
Źródło: Casimir Delavigne, Warszawianka 1831, dostępny w internecie: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/warszawianka-1831.html.
Wyszukaj informacje np. w internecie o okoliczności powstania utworu Warszawianka 1831. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.
Boże, coś Polskę…Boże, coś Polskę przez tak liczne wieki
Otaczał blaskiem potęgi i chwały,
Coś ją osłaniał tarczą swej opieki
Od nieszczęść, które przygnębić ją miały.
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie!Ty, któryś potem tknięty jej upadkiem
Wspierał walczących za najświętszą sprawę,
A chcąc świat cały mieć jej męstwa świadkiem
W nieszczęściach samych pomnażał jej sławę.
Przed Twe ołtarze…Niedawnoś wolność zabrał z polskiej ziemi,
A łez, krwi naszej popłynęły rzeki,
Jakże to musi być okropnie z tymi,
Którym ojczyznę odbierasz na wieki.
Przed Twe ołtarze…Wróć naszej Polsce świetność starożytnąstarożytną,
Użyźnij pola, spustoszałe łany,
Niech szczęście, pokój na nowo zakwitną,
Przestań nas karać, Boże zagniewany!
Przed Twe ołtarze…Boże, którego ramię sprawiedliwe
Żelazne berła władców świata kruszy,
Skarć naszych wrogów zamiary szkodliwe
Obudź nadzieję w każdej polskiej duszy.
Przed Twe ołtarze…Boże Najświętszy! Przez Twe wielkie cudy
Oddalaj od nas klęski, mordy boju,
Połącz wolności węzłem Twoje ludy
Pod jedno berło Anioła Pokoju.
Przed Twe ołtarze…Boże Najświętszy, przez Chrystusa rany
Świeć wiekuiście nad braćmi zmarłymi.
Spojrzyj na lud Twój niewolą znękany,
Przyjmij ofiary z synów polskiej ziemi.
Przed Twe ołtarze…Boże Najświętszy, od którego woli
Istnienie świata całego zależy,
Wyrwij lud polski z tyranów niewoli,
Wspieraj szlachetne zamiary młodzieży.
Przed Twe ołtarze…Gdy naród polski dzisiaj we łzach tonie,
Za naszych braci poległych błagamy,
By ich męczeństwem uwieńczone skronie
Nam do wolności otworzyły bramy.
Przed Twe ołtarze…Twe słowo, wielki niebios Panie,
W chwili nas z prochów wskrzesić będzie zdolne.
A gdy zasłużym na Twe ukaranie,
Obróć nas w prochy, ale w prochy wolne!Przed Twe ołtarze…
Źródło: Alojzy Feliński, Antoni Gorecki, Boże, coś Polskę…, dostępny w internecie: (http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/boze-cos-polske.html;).
Wyszukaj informacje np. w internecie o okolicznościach powstania utworu Boże coś Polskę.... Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.
Hymn we współczesnej Europie
Zabierz głos w dyskusji na temat: 'Czy we współczesnej Europie hymnem państwowym mogłaby się stać pieśń religijna?'. W tym celu zredaguj swoją wypowiedź.
Zadaniowo
Wynotuj z zamieszczonych w tym e‑materiale utworów fragmenty, które twoim zdaniem najlepiej przedstawiają polską historię. Uzasadnij swój wybór.
Rozważ, który z pojawiających się w tej lekcji utworów byłby najodpowiedniejszym wyborem na polski hymn. Swoją odpowiedź uzasadnij.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PQyYXIuRE
Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: hymn, oktawa, poemat heroikomiczny, Mazurek Dąbrowskiego, patriotyzm, miłość ojczyzny.