Słowa mają moc!
Głównym elementem komunikacji międzyludzkiej są słowa. Mają one różne poziomy znaczeń i funkcje. Przekazują informacje, emocje, prowokują do działania. Sens słów wiąże się z osobą mówiącego, okolicznościami wypowiedzi, a także kontekstemkontekstem.
'Słowo' pochodzi z języka prasłowiańskiego - 'slovo', oznacza to, co się mówi lub pisze, wypowiedź, polecenie, przyrzeczenie. W jednej z najstarszych ksiąg świata, Biblii, słowo towarzyszy czytelnikowi od pierwszego zdania Księgi Rodzaju.
W opisie stworzenia świata, zawartym w Księdze RodzajuKsiędze Rodzaju, czytamy:
(1) Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. […]
(3) Wtedy Bóg rzekł: «Niechaj się stanie światłość!» I stała się światłość.
(4) Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności.
(5) I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą.
I tak upłynął wieczór i poranek – dzień pierwszy.
(6) A potem Bóg rzekł: «Niechaj powstanie sklepienie w środku wód i niechaj ono oddzieli jedne wody od drugich!»Źródło: Stary Testament, Księga Rodzaju 1, 1‑6.
Słowo występuje tu w formie czasownika: rzekł, ale nie jest to słowo - wyraz lub słowo - dźwięk, to słowo – myśl, które jest wyrazem woli i mocy Boga, Jego twórczego rozkazu. Słowo Boga jest tu narzędziem stworzenia świata.
Święty Jan Ewangelista pisze:
O SŁOWIE
Prolog
1
1 Na początku było Słowo,
a Słowo było u Boga,
i Bogiem było Słowo.
2 Ono było na początku u Boga.
3 Wszystko przez Nie się stało,
a bez Niego nic się nie stało,
co się stało.
4 W Nim było życie,
a życie było światłością ludzi,
5 a światłość w ciemności świeci
i ciemność jej nie ogarnęła.Źródło: Nowy Testament, Ewangelia wg św. Jana 1, 1‑5.
Od najdawniejszych czasów ludzie wierzyli, że słowa mają magiczną moc. To, co mówimy, naprawdę może się stać. Z takiego przekonania wyrosły przysłowia: 'O wilku mowa, a wilk tu', 'Nie wywołuj wilka z lasu', powiedzenie 'Wypluj to słowo', a także przesąd nakazujący trzy razy odpukać w niemalowane drewno.
Pamiętaj, słowa mogą nieść nadzieję, pokrzepienie, pocieszenie, radość, ale też szerzyć nienawiść i ranić. Głównym elementem komunikacji międzyludzkiej są słowa. Mają one różne poziomy znaczeń i funkcje. Przekazują informacje, emocje, prowokują do działania. Sens słów wiąże się z osobą mówiącego, okolicznościami wypowiedzi, a także kontekstem.
Czy twoim zdaniem znaczenie 'słowa' w Księdze Rodzaju i w Ewangelii św. Jana jest podobne czy różne? Uzasadnij swoją odpowiedź, odwołując się do powyższych fragmentów Biblii.
Odszukaj w dostępnych źródłach tekst piosenki 'Magiczne słowa' autorstwa Jerzego Durała. Określ, jakie słowa są według autora magiczne.
Niektóre zjawiska (choroba, śmierć, czynności fizjologiczne) do tej pory są objęte tzw. tabu językowym. Nie powinno się o nich mówić w sposób bezmyślny. Gdyby jednak pojawiła się potrzeba, można, nie łamiąc zakazu, użyć określeń zastępczych – eufemizmów, czyli wyrazów o nieco delikatniejszym i łagodniejszym znaczeniu. Zamiast mówić, że ktoś umarł, powiemy: odszedł, zasnął na wieki, przeniósł się na łono Abrahama. Eufemistycznie nazywamy też pewne wady, np. ktoś ma lepkie ręce, ktoś jest puszysty.
Wyjaśnij znaczenie podanych eufemizmów:
do diaska!,
mijać się z prawdą,
jesień życia,
rzucać mięsem,
mieć dwie lewe ręce,
być za kratkami.
Przeczytaj poniższy wiersz Barbary Sobolewskiej, a następnie wykonaj związane z nim ćwiczenia.
Są słowaSą słowa kojące, pachnące radością,
Są słowa, które nosisz na dnie serca z wdzięcznością,
Są słowa, od których dłoń zaciska się w pięść,
Są słowa, po których spać nie możesz ni jeść.A ja zbieram słowa, by złożyć z nich piosenkę,
Więc muszą być proste, łagodne i miękkie.
Zaśpiewam ci piosenkę, gdy spotkamy się znów,
Ty weźmiesz mnie za rękę,
A potem do mnie mów bez słów.Są słowa, które znają ci pogodni i prości,
Są słowa - drogowskazy świecące w ciemności,
Są słowa w środku puste, choć grzmiące jak spiżspiż,
Są słowa, co serce mrożą nawet, gdy śpisz.A ja zbieram słowa, by złożyć z nich piosenkę [...]
Źródło: Barbara Sobolewska, Są słowa, [na podstawie:] https://teksty.org/mikroklimat,sa-slowa,tekst-piosenki [dostęp 13.09.2022], domena publiczna.
Odwołując się do treści utworu Barbary Sobolewskiej, stwórz własny zestaw słów do podanych kategorii.
Na podstawie treści piosenki 'Są słowa' zespołu Mikroklimat, stwórz własny zestaw kilku słów do każdej z podanych kategorii:
- słowa kojące;
- słowa - drogowskazy świecące w ciemności;
- słowa, które nosisz na dnie serca z wdzięcznością.
Uzupełnij przysłowia.
kosztuje, srebrem, ważyć, kości, złotem, niewart, uszy, słowa, sześć, ciepło, głowie
Dobre słowo mało ................, a pomaga wiele.
Dobre słowo zawiera ................ wystarczające na trzy zimy; złe słowo może dotknąć jak ................ miesięcy mrozu.
Gdy usłyszysz złe słowo, umyj zaraz .................
Mądrej ................ dość dwie słowie.
Kto słowa nie dotrzymuje, ten słowa .................
Ryby łowi się na wędkę – ludzi na .................
Słowa trzeba ................, ale nie liczyć.
Mowa jest ................, a milczenie .................
Słowo, choć nie z głazu, może rozbić .................
Wyjaśnij znaczenie związków wyrazowych z poprzedniego ćwiczenia.
Dopasuj do czasowników odpowiednie słowa tak, aby powstały poprawne związki frazeologiczne.
głową, słowa, gruszki na wierzbie, miłość, przysięgę, słowo honoru
| ślubować | |
| składać | |
| obiecywać | |
| dotrzymywać | |
| ręczyć | |
| dawać |
Dopasuj podane elementy do odpowiedniego słownika. Uwaga! Niektóre informacje powtarzają się w obu słownikach.
przykłady użycia, formy odmiany wyrazu, rodzaj, pochodzenie wyrazu, definicja znaczenia, pochodzenie wyrazu, formy przypadków, wyraz hasłowy, wyrazy pokrewne, odsyłacz, liczba, wyraz hasłowy
| Słownik języka polskiego | |
|---|---|
| Słownik wyrazów obcych |
Wskaż, które z podanych wyrazów można znaleźć w słowniku wyrazów obcych.Znajdź wybrane wyrazy w słowniku wyrazów obcych i przeczytaj, co znaczą.Sprawdź, czy pozostałe wyrazy na pewno nie znajdują się w słowniku wyrazów obcych.
- baran
- tabu
- eufemistyczny
- miód
- retoryczny
- łagodny
Wykorzystaj znane ci powiedzenia i przysłowia do napisania 10 pouczeń dla użytkowników języka. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.