Pisać (poezję) każdy może… Chyba…

Nadając tytuł, postaraj się, aby odnosił się on do treści fragmentów, których dotyczy. Pierwsza część wiersza traktuje o tym, jak ludzie mówią o sobie i innych; druga dotyczy mówienia o miłości; trzecia wyraża życzenie, aby strona zwrotna, jako najlepsza forma mówienia o miłości, była używana jak najczęściej. Pamiętaj, że tytuł zapisujemy w cudzysłowie.

Np. I – „Różne sposoby mówienia”;

II – „Tęsknota za miłością”;

III – „Prośba”.

Środek poetycki to celowy zabieg mający na celu wywołanie określonych emocji oraz pobudzenie wyobraźni odbiorcy.

Środek poetycki zastosowany pierwszej strofie wiersza „Piękna strona zwrotna” to powtórzenie, użyte w celu zwiększenia ekspresji wiersza. Powtórzony wyraz podkreśla nadużywanie go przez ludzi, którzy znają jedynie własny punkt widzenia na każdą sprawę.

Zwróć uwagę na zaimek „moje”, który określa krąg zainteresowań tej osoby.

Osoba, która zajęta jest wyłącznie sobą, kieruje się tylko własnym dobrem, postępuje egoistycznie.

Druga osoba to kategoria gramatyczna, wyrażona za pomocą rodzajnika „ty” w różnych formach.

Mówić do kogoś w drugiej osobie oznacza skierowanie uwagi na potrzeby innych,
z pominięciem własnych oczekiwań.

Zwróć uwagę na użyte w tej strofie powtórzenia: „będę”, „kochać”.

Jest to osoba czekająca na to, co się wydarzy w jej życiu uczuciowym, podchodząca do życia z dystansem. Pozytywnie patrzy w przyszłość.

Zaimek zwrotny oznacza, że podmiot czynności jest jednocześnie jej wykonawcą, np. „myje się”.

Myślnik został użyty, aby podkreślić wagę zaimka zwrotnego. Taki zapis sugeruje, że należy kochać siebie, aby móc dać miłość innym ludziom.

Zwróć uwagę na czas, w jakim użyto tego czasownika.

Czasownik ten użyty został w czasie przyszłym, co może oznaczać, że podmiot liryczny wielką miłość ma jeszcze przed sobą i czeka na nią.

Przykład: kocham – 1. osoba liczby pojedynczej, czas teraźniejszy, tryb oznajmujący, strona czynna.

• kochasz – 2 os., l. poj., cz. teraźniejszy, tryb oznajmujący, strona czynna;

• kochalibyśmy – 1 os., l. mn., cz. przeszły, tryb przypuszczający, strona czynna;

• kochał – 3 os., l. poj., cz. przeszły, tryb oznajmujący, strona czynna;

• będzie kochana – 3 os., l. poj., cz. przyszły, tryb oznajmujący, strona bierna;

• kochajcie – 2 os., l. mn., cz. teraźniejszy, tryb rozkazujący, strona czynna;

• kochaliby – 3 os., l. mn., cz. przeszły, tryb przypuszczający, strona czynna.

Język podporządkowany jest jej zasadom gramatycznym. Zastosuj analogię do tego stwierdzenia, wyjaśniając znaczenie sformułowania „gramatyka uczuć”.

Np. „gramatyka uczuć” rozumiana może być jako zbiór zasad, według których poznawana jest budowa, konstrukcja uczuć.

„Drugi” w tym zwrocie oznacza po prostu innego człowieka.

Zwrot ten oznacza, że człowiek powinien dostrzegać człowieka w innych ludziach. Traktować ich tak, jak sam chciałby być traktowany. Darzyć ich miłością, jaką sam chciałby otrzymać.

Zwróć uwagę na sformułowanie zdania – jest to zdanie pytające.

Autor na końcu tekstu zastosował pytanie retoryczne, którego funkcją jest podkreślenie twierdzenia zawartego w tym pytaniu i nakłonienie odbiorcy
do refleksji.

Zwróć uwagę na wyraz oznaczający nazwę konkretnego miejsca. Odpowiedzi szukaj w początkowym fragmencie wiersza.

Fragment: „Tyle tych chmurek w polskich oczach” wskazuje, że miejscem tym jest  Polska.

Zwróć uwagę na przeciwstawienie przez podmiot liryczny „tu” znanym miastom świata, w których wydaje się, że życie jest ciekawsze, atrakcyjniejsze.

Podmiot liryczny jest rozczarowany „tu”: „Tyle tych chmurek w polskich oczach”, „Tutaj za mało słodkiej zbrodni,/ Tutaj za dużo nudnej kary”, „Tutaj wciąż każdy tylko wzdycha,/ Każdemu łza się w oczach perli”, „Tutaj się wyje setki sonat,/ W stronę przywiędłych z lekka blondyn”, „Tutaj się w błotku gęstym lata,/ Ździebko krzywieje, patynieje”, „Tu świat po prostu nie…/Istnieje”.

Przypomnij sobie, jakiego rodzaju powieści zawierają przygody krasnali lub elfów.

Świat nabiera cech fantastycznych, staje się nierealny.

Użyj rzeczowników nazywających istoty fantastyczne; dodaj do nich wybrane przez siebie przedrostki.

Przykładowe wyrazy o podobnej budowie: „zesmoczyć”, „nawiedźmić”, „odtrolować”.

Cechy miast określono za pomocą, które dołączono do ich nazw. Są to wyrazy takie, jak: „śliczna”, „rozleniwiony”, „pogodny”, „asfaltoskrzydły”, „czerwcowa”. Oceń, czy są to typowe określenia.

Np. Charakterystyki wymienionych miejsc nie są typowe. Są zaskakujące i intrygujące. Niektórym z miast nadano cechy ludzkie (rozleniwiony, śliczna).

Zwróć uwagę na wymienione w wierszu nazwy miast i ich cechy oraz to, że „tu” jest ich przeciwieństwem.

Np. Sformułowanie: „Tu świat po prostu nie... Istnieje” oznacza, że zdaniem podmiotu lirycznego w miejscu, które opisuje, nie dzieje się nic godnego uwagi, interesującego.

W tekście cechy osób nazywają przymiotniki oraz nazwy wykonywanych czynności.

„Ubodzy w duchu”, „którzy się smucą”, „cisi”, „którzy łakną i pragną sprawiedliwości”, „miłosierni”, „czystego serca”, „którzy wprowadzają pokój”, „którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości”.

Podmiot liryczny to osoba wyrażająca w wierszu swoje odczucia, emocje
i spostrzeżenia. Czasami ujawnia się on jako autor tekstu. Zwróć uwagę, jaki jest jego stosunek do biblijnych ośmiu błogosławieństw.

Podmiot liryczny w wierszu może być utożsamiony z autorką. Świadczą o tym słowa drugiej strofy. Zauważa, że błogosławieństwa z tekstu biblijnego są nieaktualne. Przedstawia rozszerzoną listę osób, które powinny być objęte błogosławieństwami.

Odnieś się do początkowego fragmentu wiersza oraz do tekstu ewangelicznego. Zwróć uwagę na różnice między adresatami błogosławieństw z obu utworów.

Zdaniem podmiotu lirycznego biblijne błogosławieństwa nie pasują do współczesnego świata. Są dla niego niejednoznaczne i niezrozumiałe. W tekście ewangelicznym nie odnajduje tego, czego potrzebuje człowiek współczesny.

Zwróć uwagę na dalszą część zdania dotyczącą błogosławieństwa dla „cichych” w Ewangelii. „Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię”.

Nie, „cisi” wymienieni w Ewangelii to nie ludzie, którzy zachowują się po cichu, tylko tacy, którzy nie uskarżają się na swój los, przyjmują go bez narzekania. Oni według Ewangelii będą władać ziemią. Dzisiejsze znaczenie tego określenia oznacza co innego – ludzi, którzy zachowują się cicho.

Wróć do tekstu i zlicz słowa „błogosławieni” w jego dwóch ostatnich zwrotkach.

Tak, wiersz Karoliny Chyły zawiera osiem błogosławieństw.

Zastanów się, jacy to są ludzie. Czy można nazwać ich ludźmi idealnymi, czy raczej ludźmi z krwi i kości?

Wymienione grupy to ludzie, którzy nie są idealni, posiadają cechy właściwe prawdziwym, zwykłym ludziom.

Aby rozwiązać to zadanie, możesz skorzystać ze słownika frazeologicznego.

Zwrot „dostać skrzydeł u ramion” oznacza uczucie radości, swobody, szczęścia, chęci działania.

Zauważ, co łączy te osoby.

Ludzi wymienionych w ostatniej strofie łączy zwyczajność, przeciętność. Być może podmiot liryczny sądzi, że zwykli ludzie najbardziej potrzebują błogosławieństw.

Zwróć uwagę, że podmiot liryczny uważa błogosławieństwa zawarte w Ewangelii za przestarzałe, nieprzystające do dzisiejszego życia.

Np. Błogosławieństwa wymienione w wierszu Karoliny Chyły są uzupełnieniem biblijnej wersji, w której nie wszyscy potrzebujący błogosławieństwa zostali uwzględnieni: „tyle jest ważnych błogosławieństw/ takich nigdy nie napisanych od zawsze/ odrzuconych błogosławieństw dla czternastoletnich ateistek,/ jak ja/ i ty”. W dalszej treści wiersza podmiot liryczny wymienia tych, którzy według niego powinni się także znaleźć w Ewangelii.

Zwróć uwagę na końcowe wersy utworu.

Wiersz ma nastrój optymistyczny.

Zauważ, że wiersz zawiera wyrazy zestawione ze sobą ze względu na podobieństwo brzmieniowe.

Charakter wiersza wynika z pozytywnych skojarzeń, jakie powstają u czytelnika pod wpływem wymienianych w tekście zjawisk. Ponadto autorka stosuje w nim ciekawe zabiegi językowe, polegające na zestawieniu wyrazów o podobnym brzmieniu, ale różnych znaczeniach, co również wywołuje pozytywne skojarzenia u czytelnika.

Środki artystyczne w poezji to między innymi porównania, metafory, epitety, wyrazy dźwiękonaśladowcze.

Pozytywny nastrój wiersza poetka uzyskała za pomocą zestawienia ze sobą wyrazów będących homonimami, np. „husky hasa”, „królik króluje”, co dało zabawny efekt. Ponadto autorka skorzystała z porównań, wyrazów dźwiękonaśladowczych i epitetów.

W odpowiedzi na to pytanie może pomóc ci wypowiedź autorki zawarta w filmie. Karolina Chyła wyjaśnia, że wiersz ten jest zaproszeniem do zabawy słowem.

Zjawiska te nie istnieją w realnym świecie. Słowa te są zestawione, gdyż wiersz jest rodzajem zabawy słowem.

Aby wykonać to ćwiczenie, znajdź kilka znaczeń dla wyrazów paluszek i baba. W razie potrzeby skorzystaj ze słownika.

• paluszki trzyma w palcach – trzyma w ręce dłoń; trzyma w palcach baterie potocznie zwanie paluszkami; trzyma w palcach popularną przekąskę, słone paluszki;

• baby pieką babę – kobiety pieką ciasto nazywane babą; kafar do wbijania pali w grunt robi babki (np. z piasku).