Wspomagamy oczy podczas obserwacji przyrodniczych

R13oudtckMbNM

Fotografia przedstawia ludzkie oko. Na środku gałki ocznej widnieje kolorowy okrąg - tęczówka i centralnie położona źrenica czyli czarne kółko.

1. Co to jest soczewka?

Przyglądając się obiektywowi aparatu fotograficznego, lornetki czy lunety, dostrzeżemy szklany element, czyli soczewkęsoczewkasoczewkę. Służy ona do załamywania światłazałamanie światłazałamywania światła docierającego do urządzenia. Dlaczego soczewka działa w ten sposób? Otóż światło porusza się w danym ośrodku (powietrzu czy wodzie) po linii prostej. Jednak na granicy między ośrodkami promienie świetlne zmieniają kierunek.

W naszym oku także znajduje się soczewka. Działa ona tak samo jak ta, która znajduje się w obiektywie aparatu fotograficznego. Aby powstał ostry obraz na siatkówce, soczewka w naszym oku musi zmieniać swój kształt. Soczewka w aparacie nie może zmienić swojego kształtu, dlatego zmienia swoje położenie.

2. Pomagamy oczom

Prowadząc obserwacje przyrodnicze oczom możemy też pomóc, używając przyrządów optycznychprzyrząd optycznyprzyrządów optycznych. Najprostszym narzędziem tego typu jest lupa. Powiększa obraz w niewielkim stopniu, ale wystarczająco, by obejrzeć na przykład szczegóły budowy kwiatów, które trudno dojrzeć gołym okiem. A co, jeśli chcemy zobaczyć ptasie gniazdo znajdujące się wysoko w koronie drzewa? Musimy się wówczas posłużyć lornetką lub lunetą. Przez lornetkę patrzymy dwojgiem oczu, przez lunetę tylko jednym. Jednak to luneta daje silniejsze powiększenie.

Istnieją też bardzo silnie przybliżające lunety służące do obserwacji nocnego nieba, czyli teleskopy. Przyrodnicy czasami posługują się prostymi teleskopami, dzięki którym widać na przykład niewidoczne gołym okiem gwiazdy lub powierzchnię Księżyca. Teleskop przybliża znacznie mocniej niż luneta, ale obraz, jaki widzimy, jest odwrócony do góry nogami. Dużo większymi i bardziej skomplikowanymi teleskopami posługują się astronomowie do obserwacji gwiazd i planet.

Do obserwacji elementów przyrody niewidocznych gołym okiem, takich jak drobnoustroje, tkanki i komórki wykorzystuje się mikroskop optyczny. Mikroskop optyczny posiada specjalny układ optyczny złożony z soczewek optycznych, przez które przechodzi światło.

Niektóre przyrządy optyczne używane przez ludzi podczas badań przyrodniczych

RGFEUSzs8jis6

Fotografia przedstawia termometr i lupę. Termometr znajduje się za lupą. Dzięki niej widać w powiększeniu podziałkę termometru.

RkLkdUudNlleF

Fotografia prezentuje lornetkę w czarnej obudowie.

RGaXPTp8ktZ6G

Fotografia prezentuje czarną lunetę na statywie.

RiMdcOV0RToW7

Fotografia prezentuje teleskop. Jest on podłużny, biały, umieszczony na statywie. Z jednej strony, węższej, posiada okular, a z drugiej, szerszej, obiektyw.

RX9dBVUbopsOC

Fotografia przedstawia obiektywy mikroskopu. Zbliżenie na kilka obiektywów o walcowatym kształcie, umieszczonych na głowicy urządzenia. Są one skierowane na płytkę znajdującą się poniżej.

Podsumowanie

• Soczewka to przezroczysty przedmiot załamujący promienie świetlne.

• W zależności od kształtu soczewki mogą skupiać lub rozpraszać światło.

• Do obserwacji przyrodniczych obiektów, które znajdują się blisko idealne będzie wykorzystanie lupy.

• Do obserwacji obiektów znajdujących się w większej odległości idealnie sprawdzi się lornetka lub luneta.

• Dzięki przyrządom możliwe jest obserwowanie bardzo odległych obiektów takich jak gwiazdy - teleskop - lub obiektów niewidocznych gołym okiem takich jak tkanki - mikroskop.

Słownik

Zadania