Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RjhxKoOZwznry
Na zdjęciu są cztery ciemnoskóre osoby: trzy kobiety i jeden mężczyzna. Kobiety ubrane są w długie do kostek sukienki. Na głowie mają sięgające prawie kolan chusty. W rękach trzymają dary z Centrum Pomocy Międzynarodowej.

Katalog aktywności obywatelskich

Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej wspiera uchodźców somalijskich w obozie Dadaab w Kenii
Źródło: U. Świerczyńska, licencja: CC BY-ND 2.0.

Zmieniają świat na lepszy

Społeczeństwo obywatelskie to forma aktywności i zdolności do samorealizacji oraz określenia i osiągania wyznaczonych celów, bez impulsu ze strony władzy państwowej. Społeczeństwo obywatelskie jest więc zespołem idei oraz prawnych form samoorganizacji społecznej w celu ich realizacji. U podstaw społeczeństwa obywatelskiego leży aktywność obywatelska. Działania te mogą przybierać różną formę m.in udział w wyborach, przynależność do organizacji społecznych, dbanie o ład i porządek publiczny, zaangażowanie się w pomoc potrzebującym oraz samoorganizowanie się obywateli w sprawach dotyczących wspólnego dobra.

Dobrym przykładem aktywności obywatelskiej jest inicjatywa warszawiaków, którzy sprzątali Jeziorko Czerniakowskie.

R1OFwDAsWvr4b
Film zawiera informacje o akcji społecznej polegającej na posprzątaniu Jeziorka Czerniakowskiego.

Zamiast brać, wolą dawać

Ludzie, którzy chcą zmieniać rzeczywistość, pomagać potrzebującym, angażują się w prace organizacji pozarządowych. Anna Dymna, aktorka, założyła fundację „Mimo wszystko”, która pomaga osobom niepełnosprawnym, m.in. promując ich twórczość artystyczną.

R1IAfloOgEp3b
Film jest wypowiedzią Anny Dymnej, założycielki fundacji „Mimo wszystko”.

Jedni pomagają blisko, w swoim środowisku, inni jadą do Afryki

R1SApIyKbDKWk
W filmie wypowiadają się wolontariusze z Liceum Salezjańskiego we Wrocławiu, którzy pomagali dzieciom w Afryce.

Fundacje i stowarzyszenia

Społeczeństwo obywatelskie to obszar dobrowolnego uczestnictwa wypełniającego przestrzeń między rodziną a państwem. Niektórzy chcą bardziej i mocniej pomagać innym. W tym celu zakładają organizacje pozarządowe: stowarzyszeniafundacje. Przynależność do nich jest wynikiem samodzielnej decyzji jednostki. Pracują w nich często wolontariusze. Takie organizacje mogą mieć zasięg lokalny, czyli mogą działać np. na terenie jednego miasta lub mieć zasięg ogólnopolski.

WWF

To międzynarodowa fundacja, której misją jest powstrzymanie degradacji środowiska naturalnego Ziemi. Marzeniem pracowników WWF jest świat, w którym ludzie będą żyli w harmonii z przyrodą. W Polsce organizacja ta przyczyniła się między innymi do powstania Biebrzańskiego Parku Narodowego. Ciekawą akcją WWF jest możliwość wirtualnej adopcji zwierząt zagrożonych wyginięciem: wilków, morświnów, niedźwiedzi, fok, ale też tygrysów i słoni. Wirtualna adopcja zwiększa szanse tych gatunków na przeżycie. WWF alarmuje – co czwarty gatunek ssaków, co ósmy ptaków i aż co trzeci gatunek płazów może wkrótce zniknąć z powierzchni Ziemi.

R17Vn6Rwp2HXj
Symbolem WWF stała się panda wielka
Źródło: Jeff Kubina, domena publiczna.

Amnesty International

RHNt02HRPLSCm
Amnesty International – logo
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

To międzynarodowa organizacja pozarządowa, której celem jest zapobieganie naruszaniu praw człowieka. Amnesty z jednej strony organizuje pokojowe akcje obywatelskie, z drugiej – udziela pomocy finansowej i prawnej prześladowanym osobom. Organizacja otrzymała w 1977 roku Nagrodę Nobla „za wkład w umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości, a tym samym pokoju na całym świecie”. Amnesty International Polska organizuje Maraton Pisania Listów. Co roku wolontariusze piszą setki tysięcy listów w obronie osób, których prawa są łamane. Jest to największa w Polsce akcja angażująca tak dużą liczbę osób w obronę praw człowieka. Wydarzenie to, wymyślone przez polską sekcję Amnesty International, stało się inspiracją dla innych krajów i obecnie jest wydarzeniem międzynarodowym – czytamy na portalu A.I.

R10O4pgYnZhd3
Maraton Pisania Listów
Źródło: Grzegorz Żukowski, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1

Wybierz 3 organizacje i opisz w kilku zdaniach, czym się one zajmują. Możesz skorzystać z zamieszczonej poniżej listy:

  • Fundacja Ewy Błaszczyk Akogo,

  • Fundacja Dzieciom „Zdążyć z pomocą”,

  • Fundacja im. Brata Alberta,

  • Fundacja Marcina Gortata MG13,

  • Fundacja Marka Kamińskiego,

  • Fundacja Serce Dziecka,

  • Fundacja Przyjaciół Wilna i Grodna,

  • Fundacja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy,

  • Fundacja Dzieci Niczyje,

  • Fundacja Dzieło Nowego Tysiąclecia,

  • Stowarzyszenie „Monar”,

  • Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”,

  • Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Zobacz wypowiedzi liderów organizacji społecznych.

RRBUOyE2dlt5w
Nagranie wideo. Na początku pojawia się czarna plansza z białym napisem: „Czym zajmuje się Polska Akcja Humanitarna?". Następnie pokazana jest kobieta w krótkich, brązowych włosach oraz czerwonym swetrze, spod którego widoczny jest fragment szarej koszulki. Siedzi w pokoju, w tle za nią widoczny jest regał z książkami. W lewym dolnym rogu pojawia się napis: „Janina Ochojska, założycielka i prezes Polskiej Akcji Humanitarnej”. Na końcu pojawia się czarna plansza z białymi napisami: „Wystąpiła: Janina Ochojska, scenariusz i realizacja: Contentplus.pl, na zlecenie: Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu: „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, grudzień 2014”.

Na podstawie filmu pt.: Czym zajmuje się Polska Akcja Humanitarna, rozwiąż ćwiczenia 2‑4.

R1RBa0eqSugGi
Ćwiczenie 2
ćwiczenie alternatywne
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RB7vyuEnNSwZ4
Ćwiczenie 3
ćwiczenie interaktywne
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1C20hsuRxKPa
Ćwiczenie 4
ćwiczenie interaktywne
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R69kqrt6QR3np
Nagranie wideo. Na początku pojawia się czarna plansza z białym napisem: „Co to jest La Strada?". Następnie pokazana jest kobieta w krótkich, brązowych włosach oraz grafitowej marynarce, do której przypiętą ma białą, okrągłą przypinkę. Siedzi w pokoju, w tle za nią widoczna jest mapa Polski oraz czarno‑pomarańczowy plakat. W lewym dolnym rogu pojawia się napis: „Joanna Garnier, La Strada - Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Nieowlnictwu”. Na końcu pojawia się czarna plansza z białymi napisami: „Wystąpiła: Joanna Garnier, scenariusz i realizacja: Contentplus.pl, na zlecenie: Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu: „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, grudzień 2014”.
R1E3AuW0nPwYm
Ćwiczenie 5
ćwiczenie interaktywne
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Warto wiedzieć

1,5% (do 2023 roku było 1%) – tak w skrócie mówimy o 1,5% podatku dochodowego osób fizycznych, który od 2004 roku podatnicy mogą przekazywać organizacjom pożytku publicznego (OPP). 1,5% nie jest darowizną ani ulgą. Można powiedzieć,
że ze społecznego punktu widzenia możliwość przekazywania 1,5% podatku organizacjom OPP jest przejawem demokracji bezpośredniej. Dzięki niemu każdy polski podatnik może samodzielnie zadecydować, do kogo trafi część podatku dochodowego, który powinien zapłacić państwu. Korzystając z tej możliwości, „wspomagamy” ministra finansów w dystrybucji środków publicznych. Jeśli nie zdecydujemy się na przekazanie 1,5% organizacji pożytku publicznego, podatek za dany rok trafi do „wspólnego worka”, o którego przeznaczeniu decyduje rząd i sejm. Organizacje uprawnione do otrzymywania 1% podatku, muszą znajdować się na liście organizacji pożytku publicznego zamieszczonej na stronie https://pozytek.ngo.pl/.

Polecenie 1

Wyjaśnij, której z organizacji pozarządowych warto przekazać 1,5% podatku. Uzasadnij krótko swój wybór.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 2

Wymień korzyści, jakie daje ludziom przewlekle chorym pomoc organizowana przez fundacje lub stowarzyszenia.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
t31J3tlkGS_0000002S

Wolontariat nie zna granic

Wolontariusz to osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz organizacji społecznych. Dzięki pracy jako wolontariusze możecie nie tylko pomagać, ale też poznawać nowych ludzi, zwiedzać inne kraje, a także zdobywać doświadczenie zawodowe. To bardzo ceniona przez pracodawców działalność.

Pamiętaj, twoja praca społeczna może być doceniona znacznie wcześniej – uczniowie, którzy pracowali jako wolontariusze, otrzymują dodatkowe punkty podczas rekrutacji do liceum!

R1HMO2ma1Qeaf
Film opowiada o różnych sposobach niesienia pomocy potrzebującym osobom.
Ćwiczenie 6

Na podstawie filmu pt.: „Niesienie pomocy”, wymień korzyści, jakie daje wolontariat.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Formy wolontariatu – Workcamps

RkEh5WOsm530K
Workcamp – logo
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

To wieloletni projekt koordynowany w Polsce przez Stowarzyszenie Promocji Wolontariatu oraz Centrum Międzynarodowej Wymiany Młodzieży i Wolontariatu FIYE Poland. Jego celem jest integrowanie ludzi z różnych krajów dzięki wspólnej pracy na rzecz lokalnej społeczności. Zależnie od projektu wolontariusze wykonują prace ekologiczne, renowacyjne, socjalne, związane z kulturą i wiele innych.

REeFKifLAKNxz
Ludzie działający w ramach workcamp
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

W podobnych przedsięwzięciach na całym świecie może uczestniczyć polska młodzież. Wystarczy wejść na stronę http://www.workcamps.pl/, wybrać kraj,
do którego chcielibyście pojechać, znaleźć bliską waszym zainteresowaniom formę wolontariatu (można m.in. opiekować się dziećmi lub osobami niepełnosprawnymi, organizować różnego rodzaju imprezy, pomagać przy pracach archeologicznych) i zapisać się na wyjazd. W niektórych akcjach mogą uczestniczyć osoby już po ukończeniu 14 roku życia.

Formy wolontariatu – Wolontariat Europejski (EVS)

To z kolei jedna z akcji programu Erasmus+ stworzonego i finansowanego przez Komisję Europejską. Zadaniem EVS jest rozwijanie w młodych ludziach poczucia solidarności, promowanie idei tolerancji dla różnorodności kulturowej, co w przyszłości ma ułatwić spójność społeczną w Unii Europejskiej. Środkiem do osiągnięcia tego celu jest wspólna praca wolontariuszy poza granicami własnego kraju. Młodzi ludzie pracują z dziećmi, z seniorami, ale też włączają się w różne projekty mające na celu ochronę dziedzictwa kulturowego lub walkę z rasizmem. Osoby w wieku od 17 do 30 roku życia mogą spędzić za granicą od 2 do 12 miesięcy, nieodpłatnie pomagając przy realizacji różnych projektów na rzecz społeczności lokalnej.

Projekt edukacyjny

Aby pomagać, nie trzeba być pełnoletnim, nie trzeba być też bogatym. Potrzebna jest natomiast wrażliwość, chęć niesienia pomocy i czas.

Polecenie 3

Przedyskutujcie, jakie są problemy w twojej miejscowości lub otoczeniu. Może któryś z mieszkańców potrzebuje wsparcia i opieki?

  1. Wybierzcie taki problem, który moglibyście rozwiązać jako wolontariusze. Może moglibyście robić regularnie zakupy starszym, samotnym osobom lub pomagać innym w lekcjach?

  2. Podzielcie się pracą.

  3. Jeśli do realizacji projektu potrzebni są rodzicie, nie wahajcie się poprosić ich o wsparcie. Ale pamiętajcie, to wy jesteście wolontariuszami.

  4. Przygotujcie dokumentację ze swoich działań w postaci zdjęć, reportażu filmowego lub prezentacji. Będziecie mogli pokazać swoją pracę w czasie wizyty w urzędzie gminy lub dzielnicy.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.

Podsumowanie

Polecenie 4

Rozważ, jaki rodzaj aktywności społecznej wydaje ci się najbardziej interesujący/ efektywny. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
t31J3tlkGS_0000000T