Czy sole, podobnie jak kwasy i wodorotlenki, od których pochodzą, ulegają w wodzie tym samym procesom?

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:

budowę soli;
sposoby tworzenia nazw i wzorów soli;
sposoby ulegania dysocjacji elektrolitycznej kwasów i wodorotlenków oraz co powstaje w wyniku tych procesów.

Nauczysz się

przeprowadzać doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu rozpuszczalności w wodzie wybranych soli;
przeprowadzać doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu przewodnictwa elektrycznego wodnych roztworów wybranych soli;
zapisywać równania procesu dysocjacji elektrolitycznej soli.

me1ee247fbeca5ebb_d5e140

1. Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie?

Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie?

Doświadczenie 1

Przeprowadź doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu rozpuszczalności w wodzie wybranych soli.

RYsOKfMa8IiHB

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu rozpuszczalności w wodzie wybranych soli.

Problem badawczy:

Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie w jednakowym stopniu?

Hipoteza:

Niektóre sole dobrze rozpuszczają się w wodzie, a inne są w niej trudno rozpuszczalne.

Co było potrzebne:

$7$ zlewek o pojemności $100 {cm}^{3}$ ;
pręciki szklane;
łyżeczki;
woda destylowana;
stały chlorek wapnia;
stały chlorek sodu;
stały siarczan $(VI)$ magnezu;
stały węglan magnezu;
stały azotan $(V)$ wapnia;
stały fosforan $(V)$ wapnia;
stały węglan sodu.

Przebieg doświadczenia:

Do siedmiu jednakowych zlewek wlano po $50 {cm}^{3}$ wody destylowanej. Do każdej z nich wsypano $3 g$ następujących substancji:

do zlewki $1 .$ – chlorku wapnia;
do zlewki $2 .$ – chlorku sodu;
do zlewki $3 .$ – siarczanu $(VI)$ magnezu;
do zlewki $4 .$ – węglanu magnezu;
do zlewki $5 .$ – azotanu $(V)$ wapnia;
do zlewki $6 .$ – fosforanu $(V)$ wapnia;
do zlewki $7 .$ – węglanu sodu.

Zawartość wszystkich zlewek dokładnie wymieszano za pomocą szklanych pręcików. Obserwowano, czy wszystkie substancje stałe rozpuszczają się w wodzie.

Obserwacje:

W zlewkach $1$ , $2$ , $3$ , $5$ , $7$ powstały klarowne, bezbarwne roztwory. W pozostałych zlewkach ( $4$ , $6$ ) na dnie pozostał osad.

Wnioski:

Po pewnym czasie sole, takie jak: chlorek wapnia, chlorek sodu, siarczan $(VI)$ magnezu, azotan $(V)$ wapnia oraz węglan sodu, uległy całkowitemu rozpuszczeniu w wodzie. W zlewkach z pozostałymi solami pozostały nierozpuszczone osady – sole te nie rozpuściły się w wodzie całkowicie. Badane substancje charakteryzują się różną rozpuszczalnością w wodzie.

Polecenie 1

Zapisz obserwacje i wnioski oraz zweryfikuj postawioną hipotezę.

RoofhuFWoIima

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obserwacje:

W zlewkach $1$ , $2$ , $3$ , $5$ , $7$ powstały klarowne, bezbarwne roztwory. W pozostałych zlewkach ( $4$ , $6$ ) na dnie pozostał osad.

Weryfikacja hipotezy: Postawiona hipoteza okazała się prawdziwa. Niektóre sole dobrze rozpuszczają się w wodzie, a inne są w niej trudno rozpuszczalne.
lub
Postawiona hipoteza okazała się fałszywa. Niektóre sole dobrze rozpuszczają się w wodzie, a inne są w niej trudno rozpuszczalne.

Wnioski: Po pewnym czasie sole, takie jak: chlorek wapnia, chlorek sodu, siarczan $(VI)$ magnezu, azotan $(V)$ wapnia oraz węglan sodu, uległy całkowitemu rozpuszczeniu w wodzie. W zlewkach z pozostałymi solami pozostały nierozpuszczone osady – sole te nie rozpuściły się w wodzie całkowicie. Badane substancje charakteryzują się różną rozpuszczalnością w wodzie.

RyRyPhnQSXbgz

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

SolesoleSole nie rozpuszczają się w wodzie w jednakowym stopniu. Wśród nich można znaleźć sole bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, jak na przykład azotan $(V)$ potasu, oraz takie, które nie rozpuszczają się w niej prawie wcale – np. siarczan $(VI)$ baru. Ten sam metal może tworzyć sole zarówno dobrze, jak i słabo rozpuszczalne w wodzie, np. chlorek wapnia i węglan wapnia. Podobnie sole zawierające ten sam anionanionanion reszty kwasowej mogą różnić się rozpuszczalnością, np. węglan wapnia i węglan sodu.

me1ee247fbeca5ebb_d5e262

2. Gdzie zdobyć informacje o tym, które sole rozpuszczają się w wodzie?

Informacje o tym, czy dana sól będzie rozpuszczać się w wodzie, możemy znaleźć w tablicy rozpuszczalności. Zawarte w niej informacje pozwolą nam ocenić, czy dana sól jest dobrze, trudno, czy praktycznie zupełnie nierozpuszczalna w wodzie. Aby określić tę właściwość dla wybranej soli, należy odczytać zapis umieszczony na przecięciu wiersza kationukationkationu z kolumną anionu (jonów tworzących interesującą nas sól).

R17sWuKBx0zb4

Ilustracja zawiera tabelę przedstawiającą rozpuszczalność soli w wodzie. Pod tabelą widoczna jest legenda, zgodnie z którą niebieskie prostokąty z literą R oznaczają substancje rozpuszczalne w wodzie. W nawiasie podano informację „więcej niż jeden gram w stu gramach wody". Żółty prostokąt z literą T oznacza substancje trudno rozpuszczalne. W nawiasie podano informację „od jednej dziesiątej grama do jednego grama w stu gramach wody". Pomarańczowy prostokąt z literą N oznacza substancje nierozpuszczalne. W nawiasie podano informację „poniżej jednej dziesiątej grama w stu gramach wody". Zielony prostokąt z literą X oznacza substancje rozkładające się w wodzie, bądź niemożliwe do otrzymania. Na górze tabeli widnieje napis „Aniony", a z jej lewego boku napis „Kationy". Poniżej opisano poszczególne pary anion—kation wraz z literą wpisaną w tabeli. Anion chlorkowy: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem srebra — N, z kationem magnezu — R, z kationem wapnia — R, z kationem baru — R, z kationem cynku — R, z kationem glinu — R, z kationem ołowiu — T, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — R. Dla anionu bromkowego: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem srebra — N, z kationem magnezu — R, z kationem wapnia — R, z kationem baru — R, z kationem cynku — R, z kationem glinu — R, z kationem ołowiu — T, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — X. Dla anionu siarczkowego: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem srebra — N, z kationem magnezu — R, z kationem wapnia — T, z kationem baru — R, z kationem cynku — X, z kationem glinu — X, z kationem ołowiu — N, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — N. Dla anionu azotanowego<math aria‑label="pięć">V: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem srebra — R, z kationem magnezu — R, z kationem wapnia — R, z kationem baru — R, z kationem cynku — R, z kationem glinu — R, z kationem ołowiu — R, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — R. Dla anionu węglanowego: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — X, z kationem srebra — N, z kationem magnezu — N, z kationem wapnia — N, z kationem baru — N, z kationem cynku — X, z kationem glinu — X, z kationem ołowiu — N, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — X. Dla anionu siarczanowego<math aria‑label="cztery">IV: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem srebra — N, z kationem magnezu — R, z kationem wapnia — N, z kationem baru — N, z kationem cynku — X, z kationem glinu — X, z kationem ołowiu — N, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — X. Dla anionu siarczanowego<math aria‑label="sześć">VI: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem srebra — T, z kationem magnezu — R, z kationem wapnia — T, z kationem baru — N, z kationem cynku — R, z kationem glinu — R, z kationem ołowiu — N, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — R, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — R. Dla anionu fosforanowego<math aria‑label="pięć">V: z kationem sodu — R, z kationem potasu — R, z kationem miedzi<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem srebra — N, z kationem magnezu — N, z kationem wapnia — N, z kationem baru — N, z kationem cynku — N, z kationem glinu — N, z kationem ołowiu — N, z kationem żelaza<math aria‑label="dwa">II — N, z kationem żelaza<math aria‑label="trzy">III — N. — Tablica rozpuszczalności soli w wodzie
Źródło: epodreczniki.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Czy węglan wapnia, o wzorze ${CaCO}_{3}$ , jest substancją dobrze rozpuszczalną w wodzie? Odczytaj zapis umieszczony na przecięciu wiersza kationu ( ${Ca}^{2 +}$ ) z kolumną anionu ( ${CO}_{3}^{2 -}$ ). Sprawdź w legendzie, co oznacza ten zapis.

RjXFzuAdNVJU0

Zapis umieszczony na przecięciu wiersza kationu ( ${Ca}^{2 +}$ ) z kolumną anionu ( ${CO}_{3}^{2 -}$ ) wskazuje, że sól, o wzorze ${CaCO}_{3}$ , jest substancją praktycznie nierozpuszczalną w wodzie. Oznacza to, że w roztworze występuje jedynie bardzo niewielka liczba jonów.

Zauważ, że wszystkie wymienione w tabeli sole sodu i potasu oraz azotany $(V)$ tworzą substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie.

Polecenie 2

R1c2cQOyds8v5

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

me1ee247fbeca5ebb_d5e336

3. Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

Doświadczenie 2

Przeprowadź doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu przewodnictwa elektrycznego wodnych roztworów wybranych soli.

RdGbUX9YIhHgz

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R12cVm2WI1Z24

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne polegające na zbadaniu przewodnictwa elektrycznego wodnych roztworów wybranych soli.

Problem badawczy:

Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

Hipoteza:

Wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny.

Co było potrzebne:

$6$ zlewek o pojemności $100 {cm}^{3}$ ;
pręciki szklane;
łyżeczki;
woda destylowana;
urządzenie z żarówką do badania przewodnictwa elektrycznego roztworów;
stały chlorek wapnia;
stały chlorek sodu (sól kamienna);
stały siarczan $(VI)$ magnezu;
stały węglan sodu;
stały azotan $(V)$ potasu.

Przebieg doświadczenia:

Do sześciu jednakowych zlewek wlano $50 {cm}^{3}$ wody destylowanej. Do pięciu z nich wsypano $3 g$ następujących substancji:

do zlewki $1 .$ – chlorku wapnia;
do zlewki $2 .$ – chlorku sodu;
do zlewki $3 .$ – siarczanu $(VI)$ magnezu;
do zlewki $4 .$ – węglanu sodu;
do zlewki $5 .$ – azotanu $(V)$ potasu.

Zawartość pięciu zlewek dokładnie wymieszano za pomocą szklanych pręcików. Do każdego z roztworów oraz do zlewki z wodą destylowaną wprowadzono urządzenie do badania przewodnictwa elektrycznego i sprawdzono, w którym z roztworów zaświeciła się żarówka.

Obserwacje:

W każdym z roztworów żarówka się zaświeciła.

Wnioski:

Przygotowane roztwory soli przewodzą prąd elektryczny. Sole pod wpływem wody ulegają procesowi dysocjacji elektrolitycznej, czyli rozpadowi na jony, które mogą swobodnie się poruszać i transportować ładunki elektryczne.

Należy przy tym pamiętać, że sole w stałym stanie skupienia nie przewodzą prądu elektrycznego. Występujące w krysztale jony są unieruchomione (mogą tylko wykonywać drgania, ale nie mogą się poruszać).

Polecenie 3

Zapisz obserwacje i wnioski oraz zweryfikuj postawioną hipotezę.

RoofhuFWoIima

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1PB2wEUeAVMC

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

me1ee247fbeca5ebb_d5e451

4. Co dzieje się z solami podczas rozpuszczania w wodzie?

Rozpuszczalne w wodzie sole są elektrolitamielektrolitelektrolitami, ponieważ ich roztwory wodne przewodzą prąd elektryczny. Pod wpływem wody kryształy soli ulegają rozpadowi na jony, z których są zbudowane. Uwalniane są wówczas kationy metali i aniony reszty kwasowej. Proces ten nazywa się dysocjacją elektrolitycznądysocjacja elektrolitycznadysocjacją elektrolityczną.

Polecenie 4

Obejrzyj film, w którym przedstawiono proces rozpuszczania i dysocjacji elektrolitycznej chlorku sodu, a następnie rozwiąż ćwiczenie.

RJyjH9THegEm7

Film <math aria‑label="pod tytułem">pt. Proces rozpuszczania i dysocjacji elektrolitycznej chlorku sodu w wodzie
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RlVx0TKi07TTx

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Chlorek sodu ulega zatem procesowi dysocjacji elektrolitycznej. W jego wyniku z sieci krystalicznej uwalniane są jony, z których zbudowane są kryształy chlorku sodu.

Chlorek sodu, o wzorze $NaCl$ , jest zbudowany z kationów sodu ( ${Na}^{+}$ ) i anionów chlorkowych ( ${Cl}^{-}$ ), dlatego proces dysocjacji elektrolitycznej zapisujemy następująco:

NaCl \overset{H_{2} O}{\to} {Na}^{+} + {Cl}^{-}

chlorek sodu \overset{H_{2} O}{\to} kation sodu + anion chlorkowy

W jaki sposób zapisać równanie dysocjacji elektrolitycznej azotanu $(V)$ żelaza $(III)$ o wzorze $Fe {({NO}_{3})}_{3}$ ?

Azotan $(V)$ żelaza $(III)$ zbudowany jest z kationów żelaza $(III)$ ( ${Fe}^{3 +}$ ) oraz anionów azotanowych $(V)$ ( ${NO}^{3 -}$ ). W krysztale $Fe {({NO}_{3})}_{3}$ na jeden kation ${Fe}^{3 +}$ przypadają trzy aniony ${NO}^{3 -}$ . Dlatego równanie procesu dysocjacji elektrolitycznej zapisujemy następująco:

Fe {({NO}_{3})}_{3} \overset{H_{2} O}{\to} {Fe}^{3 +} + 3 {NO}_{3}^{-}

azotan (V) żelaza (III) \overset{H_{2} O}{\to} kation żelaza (III) + anion azotanowy (V)

Pamiętaj, że suma ładunków dodatnich musi się równać sumie ładunków ujemnych po lewej i prawej stronie równania. Przeanalizuj poniższą tabelę, w której zamieszczono równania procesów dysocjacji elektrolitycznej niektórych soli, a następnie wykonaj ćwiczenie.

Zapis opisujący proces dysocjacji przykładowych soli
Nazwa soli	Wzór sumaryczny soli	Dysocjacja soli
azotan $(V)$ potasu	$K {NO}_{3}$	${KNO}_{3} \overset{H_{2} O}{\to} K^{+} + {NO}_{3}^{-}$
siarczan $(VI)$ miedzi $(II)$	${CuSO}_{4}$	${CuSO}_{4} \overset{H_{2} O}{\to} {Cu}^{2 +} + {SO}_{4}^{2 -}$
fosforan $(V)$ potasu	$K_{3} {PO}_{4}$	$K_{3} {PO}_{4} \overset{H_{2} O}{\to} 3 K^{+} + {PO}_{4}^{3 -}$
azotan $(V)$ ołowiu $(II)$	$Pb {({NO}_{3})}_{2}$	$Pb {({NO}_{3})}_{2} \overset{H_{2} O}{\to} {Pb}^{2 +} + 2 {NO}_{3}^{-}$
siarczan $(VI)$ żelaza $(III)$	${Fe}_{2} {({SO}_{4})}_{3}$	${Fe}_{2} {({SO}_{4})}_{3} \overset{H_{2} O}{\to} 2 {Fe}^{3 +} + 3 {SO}_{4}^{2 -}$

Polecenie 5

Zapisz równanie procesu dysocjacji elektrolitycznej azotanu $(V)$ glinu o wzorze $Al {({NO}_{3})}_{3}$ .

RPwdk2CQdjZxr

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Pamiętaj, że azotan $(V)$ glinu zbudowany jest z kationów glinu ( ${Al}^{3 +}$ ) oraz anionów azotanowych $(V)$ ( ${NO}_{3}^{-}$ ). W krysztale $Al {({NO}_{3})}_{3}$ na jeden kation ${Al}^{3 +}$ przypadają trzy aniony ${NO}_{3}^{-}$ .

Al {({NO}_{3})}_{3} \overset{H_{2} O}{\to} {Al}^{3 +} + 3 {NO}_{3}^{-}

Polecenie 5

R14y5x8X9Y5ON

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

me1ee247fbeca5ebb_d5e490

Podsumowanie

Sole dzielimy na dobrze rozpuszczalne w wodzie, trudno lub praktycznie nierozpuszczalne w wodzie.
Tablica rozpuszczalności służy do sprawdzenia rozpuszczalności soli w wodzie.
Wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny – sole są zatem elektrolitami.
Sole w wodzie ulegają dysocjacji elektrolitycznej, czyli rozpadają się (dysocjują) na kationy metali i aniony reszty kwasowej.

Praca domowa

Polecenie 6.1

Ustal, które z kationów zawartych w tabeli rozpuszczalności tworzą najmniejszą ilość soli dobrze rozpuszczalnych w wodzie. W podobny sposób oceń aniony reszt kwasowych.

RW2MX81p6Vd4P

R3g6Uleb8KbBr

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kationy ${Ag}^{+}$ i ${Pb}^{2 +}$ oraz aniony ${CO}_{3}^{2 -}$ i ${PO}_{4}^{3 -}$ tworzą najmniejszą liczbę soli dobrze rozpuszczalnych w wodzie.

Polecenie 6.1

Ustal, które z kationów zawartych w tabeli rozpuszczalności tworzą najmniejszą ilość soli dobrze rozpuszczalnych w wodzie. W podobny sposób oceń aniony reszt kwasowych.

RQouA21DfulLJ

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

sole

związki chemiczne zwykle o budowie jonowej, składające się głównie z kationów metali i anionów reszty kwasowej

kation

jon o ładunku dodatnim ( $+$ ), np. ${Na}^{+}$ , ${Ca}^{2 +}$ , ${Al}^{3 +}$ , ${NH}_{4}^{+}$

anion

jon o ładunku ujemnym ( $-$ ), np. ${Cl}^{-}$ , $S^{2 -}$ , ${SO}_{4}^{2 -}$

dysocjacja elektrolityczna

rozkład substancji na jony (kationy i aniony) pod wpływem rozpuszczalnika, np. wody

elektrolit

substancja, która przewodzi prąd elektryczny po stopieniu lub rozpuszczeniu. W stanie stałym nie przewodzi prądu elektrycznego

me1ee247fbeca5ebb_d5e546

Ćwiczenia

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

R12UWQMWRknIF1

Oceń, czy podane zdania są prawdziwe, czy fałszywe.

	Prawda	Fałsz
Sole w stanie stałym przewodzą prąd elektryczny.	□	□
Sole należą do elektrolitów.	□	□
Wszystkie sole są rozpuszczalne w wodzie.	□	□
W procesie dysocjacji soli powstają kationy metali i aniony wodorotlenkowe.	□	□

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 2

RDzc6VrwxCt8e1

Na podstawie informacji zawartych w tabeli rozpuszczalności podziel sole, których wzory umieszczono poniżej, na rozpuszczalne, trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne w wodzie. Sole rozpuszczalne w wodzie: Możliwe odpowiedzi: 1.

K_{2} S

, 2.

PbS

, 3.

Al {({NO}_{3})}_{3}

, 4.

{Ag}_{2} {CO}_{3}

, 5.

{Al}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 6.

{AgNO}_{3}

, 7.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 8.

CaS

, 9.

{CaSO}_{4}

, 10.

{BaCO}_{3}

, 11.

{KNO}_{3}

, 12.

{PbCl}_{2}

, 13.

{Fe}_{2} S_{3}

, 14.

{MgCO}_{3}

, 15.

{Fe}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 16.

{Al}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 17.

{CaCl}_{2}

Sole trudno rozpuszczalne w wodzie: Możliwe odpowiedzi: 1.

K_{2} S

, 2.

PbS

, 3.

Al {({NO}_{3})}_{3}

, 4.

{Ag}_{2} {CO}_{3}

, 5.

{Al}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 6.

{AgNO}_{3}

, 7.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 8.

CaS

, 9.

{CaSO}_{4}

, 10.

{BaCO}_{3}

, 11.

{KNO}_{3}

, 12.

{PbCl}_{2}

, 13.

{Fe}_{2} S_{3}

, 14.

{MgCO}_{3}

, 15.

{Fe}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 16.

{Al}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 17.

{CaCl}_{2}

Sole praktycznie nierozpuszczalne w wodzie: Możliwe odpowiedzi: 1.

K_{2} S

, 2.

PbS

, 3.

Al {({NO}_{3})}_{3}

, 4.

{Ag}_{2} {CO}_{3}

, 5.

{Al}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 6.

{AgNO}_{3}

, 7.

{Na}_{2} {CO}_{3}

, 8.

CaS

, 9.

{CaSO}_{4}

, 10.

{BaCO}_{3}

, 11.

{KNO}_{3}

, 12.

{PbCl}_{2}

, 13.

{Fe}_{2} S_{3}

, 14.

{MgCO}_{3}

, 15.

{Fe}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 16.

{Al}_{2} {({SO}_{4})}_{3}

, 17.

{CaCl}_{2}

Na podstawie informacji zawartych w tablicy rozpuszczalności podziel sole na rozpuszczalne i trudno rozpuszczalne w wodzie.

sole rozpuszczalne w wodzie
sole praktycznie nierozpuszczalne w wodzie

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 3

RKFmRtYxW3IFS1

Wskaż zapis, który prawidłowo przedstawia proces dysocjacji azotanu(V) żelaza(III).

${Fe({NO}_{3})}_{3} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Fe}^{3 +} + {3NO}_{3}^{−}$
${Fe({NO}_{3})}_{2} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Fe}^{2 +} + {2NO}_{3}^{−}$
${Fe({NO}_{3})}_{3} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Fe}^{3 +} + {NO}_{3}^{−}$
${Fe({NO}_{3})}_{2} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Fe}^{2 +} + {NO}_{3}^{−}$
${FeNO}_{3} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Fe}^{3+} + {NO}_{3}^{3−}$

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 4

R13RYbLWyFobo1

Wskaż równanie, które prawidłowo przedstawia proces dysocjacji fosforanu(V) sodu.

${{Na}_{3} PO}_{4} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {3Na}^{+} + {PO}_{4}^{3−}$
${{Na}_{3} PO}_{4} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Na}^{+} + {PO}_{4}^{3−}$
${NaPO}_{4} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Na}^{3+} + {PO}_{4}^{3−}$
${{Na (PO}_{4})}_{3} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {Na}^{3+} + {PO}_{4}^{−}$
${NaPO}_{4} \overset{H_{2} O}{&xrarr;} {3Na}^{+} + {PO}_{4}^{3−}$

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 5

R1GaeUcE89jN31

Która grupa podanych substancji zawiera związki będące elektrolitami w roztworze wodnym?

${{Na}_{2} S, {Al}_{2} ({SO}_{4})}_{3}, H_{2} {SO}_{4}, NaOH$
${{Na}_{2} {SO}_{4}, {CO}_{2}, {Ba (PO}_{4})}_{2}, HCl$
${{Na}_{2} {SO}_{3}, KOH, NO, CaSO}_{4}$
${{{Fe}_{2} {(SO}_{4})}_{3}, Fe, {FeCl}_{3}, KNO}_{3}$

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1VTIb0msSUuq2

Ćwiczenie 6

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1BBmZNOLauWG3

Ćwiczenie 7

Dostępne opcje do wyboru:

{PO}_{4}^{3 -}

{Fe}^{2 +}

3

2

{NO}_{3}^{-}

{Ba}^{2 +}

2

. Polecenie: Uzupełnij poniższe równania procesów dysocjacji elektrolitycznej soli, wybierając jony lub współczynniki stechiometryczne spośród podanych.

{FeBr}_{2} \overset{H_{2} O}{\to}

luka do uzupełnienia

+

2 {Br}^{-}

Mg {({NO}_{3})}_{2} \overset{H_{2} O}{\to}

{Mg}^{2 +} +

luka do uzupełnienia luka do uzupełnienia

{Na}_{3} {PO}_{4} \overset{H_{2} O}{\to}

luka do uzupełnienia

{Na}^{+} +

luka do uzupełnienia

{BaCl}_{2} \overset{H_{2} O}{\to}

luka do uzupełnienia

+

luka do uzupełnienia

{Cl}^{-}

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 8

From the solubility table, write down the formulas of all the water‑insoluble salts formed by the ions in the table below.

Anions	Cations
${Cl}^{-}$	${Pb}^{2 +}$
${NO}_{_{3}}^{-}$	$K^{+}$
${SO}_{_{4}}^{2 -}$	${Ca}^{2 +}$
${CO}_{3}^{2 -}$	${Al}^{3 +}$

RCHV9VgnZ7y9m

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

${PbCl}_{2}$ , ${PbSO}_{4}$ , ${PbCO}_{3}$ , ${CaSO}_{4}$ , ${CaCO}_{3}$ .

Ćwiczenie 8

Rc51UuuzNzZ88

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Bibliografia

Łasiński D., Sporny Ł., Strutyńska D., Wróblewki P., Chemia. Podręcznik dla klasy ósmej szkoły podstawowej, Kielce $2021$ .

bg‑gray3

Notatnik

R1Tsx4jsOXuKS

Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dysocjacja elektrolityczna soli

1. Czy wszystkie sole rozpuszczają się w wodzie?

2. Gdzie zdobyć informacje o tym, które sole rozpuszczają się w wodzie?

3. Czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny?

4. Co dzieje się z solami podczas rozpuszczania w wodzie?

Podsumowanie

Słownik

Ćwiczenia

Bibliografia

Notatnik