Soplicowskie afery. Awantury rodzinne i afekty miłosne z wielką historią w tle

Przypomnij sobie, kto przebywał w okolicy zamku Stolnika, gdy ten bronił się przed najazdem Moskali.

Stolnik zginął z rąk Jacka Soplicy. Horeszko został postrzelony przez Soplicę, gdy ten był świadkiem triumfu Stolnika nad najeżdżającymi na jego zamek Moskalami.

Przypomnij sobie, dokąd wyjechała Ewa Horeszkówna po ślubie.

Ewa Horeszkówna zmarła na Syberii, dokąd została wywieziona wraz ze swoim mężem.

Spójrz na pierwsze strony pierwodruku Pana Tadeusza, zamieszczone na początku tej lekcji.

Wydarzenia współczesne w utworze dzieją się w ciągu pięciu dni roku 1811 oraz jednego dnia 1812 roku.

Przypomnij sobie, jak nazywały się miejscowości, w których zamieszkiwali Soplicowie oraz Dobrzyńscy.

Akcja Pana Tadeusza ma miejsce w dworku w Soplicowie na Litwie oraz w Dobrzynie.

Przypomnij sobie, jaki kraj pojawia się w Inwokacji Pana Tadeusza.

Przestrzeń Soplicowa należy obecnie umieścić w obrębie terytorium Litwy.

Zwróć uwagę na długość wypowiedzi oraz na sposób, w jaki Gerwazy i Jacek Soplica opowiadają o samym postrzale. Niektóre emocje nazwane są wprost.

Relacja Gerwazego jest relacją krótką i emocjonalną – jest pełna wykrzyknień, co zdradza poruszenie mężczyzny wspominaną przez niego sytuacją. Z jego relacji można wyczytać złość, żal i bezradność wywołane niespodziewaną śmiercią jego pana. Gerwazy w swoim opisie skupia się przede wszystkim na samym postrzeleniu Stolnika i nie interesuje go tło dla tych wydarzeń.
Jacek Soplica opowiada swoją historię z dystansem – jego opowieść jest dłuższa i bardziej opisowa. Mężczyzna stara się wytłumaczyć sytuację swojego odbiorcy i ukazać, co doprowadziło do tak tragicznego jej zakończenia.

Przypomnij sobie, co wydarzyło się w czasie najazdu Moskali.

Jacek Soplica wyznaje prawdę na łożu śmierci po tym, gdy został śmiertelnie ranny w czasie trwania najazdu przez Moskali. Soplica wyznaje historię swojego życia Gerwazemu i prosi o wybaczenie.

Bohater bajroniczny to bohater, który jest indywidualistą. Cechuje go tajemniczość, duma, indywidualizm i bunt przeciwko światu. Taki bohater walczy z ustalonymi normami, a za najważniejszą wartość uznaje wolność. Bohater bajroniczny jest często uwikłany w tragiczne wydarzenia, które próbuje odpokutować swoimi działaniami.

Jacka Soplicę możemy nazwać bohaterem bajronicznym, ponieważ przejawia on kilka cech charakterystycznych dla tego typu bohatera. Mężczyzna w przeszłości popełnił zbrodnię, którą przez resztę życia chce odpokutować. Przed swoją śmiercią wyznaje swoje winy w czasie przedśmiertnej spowiedzi. Ponadto, Jacek Soplica to bohater indywidualista – jest tajemniczy, samotny i walczy o dobro kraju.

Zastanów się, jakie znaczenia kojarzą się ze słowem robak.

Przypomnij sobie historię Jacka Soplicy i zastanów się, co mógł on czuć po dokonaniu morderstwa.

Imię zakonne księdza Robaka symbolicznie oznacza uniżoność wobec Boga i podkreślenie chęci odpokutowania grzechów z młodości.

Nieregularność rytmiczna spowiedzi Soplicy obrazuje, iż mężczyzna bał się reakcji zgromadzonych na jego historię, a także czuł wstyd na myśl o swoich błędach. Z biegiem opowiadania historii poczuł wzruszenie oraz zdziwienie, że Gerwazy mu przebaczył. Ponadto trzeba pamiętać, że był to człowiek umierający i jego stan zdrowia uniemożliwiał mu płynną wypowiedź.

Zastanów się, który z bohaterów Pana Tadeusza dojrzewa w trakcie trwania historii, a kto zmienił swoje zachowanie po usłyszeniu spowiedzi Jacka Soplicy.

W Panu Tadeuszu duchową przemianę, oprócz Jacka Soplicy, przechodzi również Tadeusz. Na początku poznajemy niedoświadczonego chłopca, którym łatwo można manipulować. Gdy jednak tytułowy bohater powraca z walk w obronie ojczyzny, jest już dojrzałym mężczyzną, który zna się na polityce i jest pewny swojej miłości do Zosi. Metamorfozę przechodzi również Gerwazy, którego zmiana najbardziej widoczna jest w momencie spowiedzi Jacka Soplicy. Mężczyzna, który był opanowany chęcią zemsty za Stolnika, wybacza swojemu największemu wrogowi.

Przeczytaj ponownie fragmenty, zwracając uwagę na opisy wyglądu zewnętrznego Tadeusza, a także na jego zainteresowania i przekonania.

Na podstawie poniższych cytatów, możemy dowiedzieć się, że Tadeusz jest młodym mężczyzną, który przyjeżdża do dworku po dziesięcioletniej nieobecności. Młody mężczyzna jest przystojny i zdrowy, ma silne ramiona i szeroką pierś. Wie, że jest dobrym żołnierzem i nie został stworzony do nauki. Zna język francuski, jednak nie zna się na sztuce. Woli rozmawiać na tematy błahe i miłe.

Przypomnij sobie, kim jest dla Sędziego Telimena oraz Tadeusz.

Telimena jest daleką krewną Sędziego, który jest stryjem Tadeusza, możemy więc powiedzieć, że są oni spokrewnieni.

Zastanów się, jak na różnicę wieku partnerów patrzyło otoczenie w XIX wieku.

Tadeusz postanowił zakończyć romans z Telimeną, ponieważ obawiał się oceny otoczenia. Opinia publiczna ma dla niego ogromne znaczenie, ponieważ związek młodego mężczyzny ze starszą, doświadczoną już kobietą wywołałby skandal.

Przypomnij sobie, jak zachowywali się romantyczni kochankowie w innych utworach z tego okresu.

Tadeusz nie był typowym romantycznym kochankiem, ponieważ ważniejsza od kochanki była dla niego opinia otoczenia. Wypowiadając słowa „kochajmy się, ale tak – z osobna” dowiódł, że nie dojrzał do związku i wstydził się go. Martwił się, że będzie oceniany i wykluczony.

Przeczytaj ponownie fragment. Zastanów się, co robił mężczyzna przed oświadczeniem się swojej ukochanej.

W powyższym fragmencie Tadeusz zachowuje reguły etosu rycerskiego, ponieważ prosi o rękę Zosi Sędziego, zanim oświadczy się ukochanej.

Zwróć uwagę na drugi przypis.

Retrospektywne obrazy związane z postacią Stolnika sięgają do wydarzeń konfederacji targowickiej.

Przypomnij sobie treść Księgi XI Pana Tadeusza. Zwróć uwagę na to, jak Polacy traktowali cesarza.

Napoleon Bonaparte był dla Polaków symbolem wolności i wskrzeszeniem marzeń o odzyskaniu Polski.
W Panu Tadeuszu jest on ukazany jako nadzieja Polaków na odzyskanie kraju. Polacy wierzyli w Napoleona, walczyli w jego armiach i byli skłonni oddać dla niego życie, mając nadzieję, że przyczynią się tym do odzyskania niepodległości. Traktowali go jak bóstwo i do końca w niego wierzyli.

Skorzystaj ze słownika języka polskiego, aby odnaleźć definicję słowa emisariusz. Zastanów się, jaki związek z tym słowem mają powyższe fragmenty oraz działalność księdza Robaka.

Emisariusz był wysłannikiem politycznym, który zajmował się zachęcaniem do przyłączenia się do walki o odzyskanie niepodległości. Działał on wśród Polaków.
Ksiądz Robak przysłużył się walce na rzecz wolności ojczyzny i ideałów patriotycznych, gdy rozmawiał z chłopami o sytuacji politycznej, odwiedzał dwory szlacheckie w okolicy, a także gdy wysyłał posłańców i prowadził tajną korespondencję.

Zastanów się, co i w jaki sposób podmiot liryczny mówi o roku i wiośnie.

Anafory pełnią funkcję podkreślenia piękna pory roku, która pojawiła się na świecie nawet w momencie tragicznym dla ludzi. Pokazuje to, że natura odradza się na nowo, bez względu na bieżące wydarzenia.