Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Prąd jest nam w życiu bardzo potrzebny, ale równocześnie może być niebezpieczny. Jak bezpiecznie korzystać z urządzeń elektrycznych? Na co szczególnie zwracać uwagę, żeby nie doszło do wypadku? Jak udzielić pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym?

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
  • jak prawidłowo udzielać pierwszej pomocy,

  • jakie urządzenia wykorzystują prąd elektryczny, by działać.

Twoje cele
  • Dowiesz się, co to jest porażenie prądem elektrycznym i jakie są jego najczęstsze przyczyny.

  • Dowiesz się, jak  prawidłowo i bezpiecznie korzystać z urządzeń elektrycznych.

  • Nauczysz się właściwie odczytywać instrukcje obsługi urządzeń elektrycznych (w formie tekstowej oraz obrazkowej), by prawidłowo korzystać z urządzeń.

  • Będziesz potrafił postępować z osobą, która została porażona prądem elektrycznym.

  • Będziesz potrafił stworzyć prostą instrukcję obsługi domowego urządzenia elektrycznego.

i9gWA4WeSr_d5e153

1. Bezpiecznie z urządzeniami elektrycznymi

Coraz więcej urządzeń wokół nas zasilanych jest prądem elektrycznym. O tym, jak ważne są dla nas tego typu urządzenia, najczęściej przekonujemy się, gdy na przykład nie możemy wjechać windą podczas braku zasilania lub gdy rozładuje się nam bateria w telefonie. Urządzenia elektryczne wymagają jednak szczególnej uwagi – zwłaszcza te, które trzeba podłączyć do gniazdka elektrycznego. W sieci elektrycznej płynie prąd o napięciu 230 woltów. To wystarczająco dużo, by porażenie mogło zaszkodzić naszemu zdrowiu, a nawet życiu.

Zawsze, korzystając z urządzeń elektrycznych, zarówno w domu, jak i poza nim, należy przestrzegać zasad bezpiecznego użytkowania. Większość z tych zasad spisanych jest w instrukcji obsługi urządzeń elektrycznych.

  • Przed skorzystaniem z urządzenia elektrycznego przeczytaj instrukcję i zapoznaj się z zasadami jego bezpiecznego użytkowania.

  • Z urządzenia elektrycznego korzystaj tylko wtedy, gdy jest w pełni sprawne i prawidłowo (zgodnie z instrukcją) podłączone do instalacji elektrycznej.

  • Gdy urządzenie jest niesprawne, zaprzestań jego użytkowania i oddaj je do naprawy do serwisu. Nie przeprowadzaj samodzielnych napraw, ponieważ grozi to porażeniem prądem.

  • Jeśli po włączeniu urządzenia czujesz zapach spalenizny, oznacza to, że jest ono uszkodzone. Natychmiast je wyłącz.

  • Jeśli zauważysz, że kabel jest uszkodzony, np. z gumowej osnowy wystaje metalowy przewód, nie podłączaj urządzenia do prądu.

  • Urządzenia elektrycznego nie wolno wkładać do wody ani dotykać go mokrymi rękami, gdyż grozi to porażeniem.

  • Zanim wyjmiesz wtyczkę z gniazdka, wyłącz urządzenie. W przeciwnym wypadku możesz je uszkodzić oraz ryzykujesz porażeniem.

RXbSzVkgnT3A71
Zdjęcie fragmentu instrukcji obsługi. Zawiera ona między innymi funkcje urządzenia oraz wyjaśnienia stosowanych symboli. Znajdują się w niej rysunki, do których są podpisy opisujące poszczególne elementy. Tabela przedstawia symbole, opis co dany symbol oznacza oraz jakie ma zastosowanie.
Instrukcja obsługi zawiera szczegółowe informacje o tym, jak należy podłączyć urządzenie, by działało prawidłowo, i jak należy z niego korzystać
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1ObARTu4anQF
Film Zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń elektrycznych
i9gWA4WeSr_d5e211

2. Urządzenia elektryczne poza domem

Poza domem również znajduje się wiele urządzeń elektrycznych, np. przewody i słupy wysokiego napięcia, skrzynki energetyczne. Istnieją także zasady bezpiecznego użytkowania tych urządzeń, które powinniśmy znać, mimo że nie korzystamy z nich bezpośrednio. Pomiędzy urządzeniem elektrycznym a osobą, która znajduje się wystarczająco blisko takiego urządzenia, może pojawić się silne wyładowanie, tzw. łuk elektryczny. Dlatego warto zapamiętać kilka zasad.

  • Nigdy nie wchodź na słupy elektryczne i nie zbliżaj się do leżących na ziemi zerwanych przewodów elektrycznych. Jeśli zobaczysz, że ktoś próbuje wdrapać się na słup, natychmiast poinformuj o tym osobę dorosłą.

  • Nigdy nie wchodź do stacji transformatorowej.

  • Nigdy nie lekceważ tabliczek ostrzegających przed urządzeniami elektrycznymi. Nie dotykaj słupów i przewodów zasilających pociągi i tramwaje.

Jeśli dochodzi do porażenia elektrycznego, nie należy dotykać osoby, która mu uległa. Jeżeli istnieje taka możliwość, trzeba natychmiast wyciągnąć z gniazdka wtyczkę urządzenia, które razi prądem elektrycznym, lub drewnianym, długim przedmiotem odciągnąć porażoną osobę od źródła prądu. Należy natychmiast wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer 112 i dokładnie opisując całą sytuację dyżurnemu pogotowia.

bg‑gray2
Ciekawostka

Dlaczego nie wolno dotykać przewodów wysokiego napięcia, skoro często siedzą na nich ptaki? Dlatego, że nie dochodzi do uziemienia i prąd nie przepływa przez ich ciała. Gdyby jednak ptak siedzący na jednym przewodzie dotknął drugiego, prąd by go poraził.

i9gWA4WeSr_d5e246

3. Pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem

Pamiętaj o zadbaniu o swoje bezpieczeństwo – nie wolno dotykać osoby poszkodowanej bez odłączenia jej od źródła prądu. Należy odłączyć bezpieczniki i wyjąć z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego za pomocą przedmiotu nieprzewodzącego prądu, np. plastikowego lub drewnianego kija. Nigdy nie korzystaj z metalowych narzędzi!

Gdy osoba porażona będzie poza zasięgiem prądu, sprawdź jej przytomność (np. poprzez zadanie pytania) i oddech, a następnie wezwij karetkę. Aby sprawdzić oddech, udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego poprzez odchylenie jego głowy do tyłu i zaobserwuj, czy porusza klatką piersiową, czy słyszysz oddech i czy czujesz go na swoim policzku.

Jeżeli poszkodowany jest przytomny, należy czekać na przyjazd karetki. Jeśli nie odpowiada na pytania i nie reaguje, np. na potrząśnięcie, ułóż go w pozycji bocznej. Jeśli natomiast nie oddycha, rozpocznij sztuczne oddychanie.

Podsumowanie

  • Korzystając z domowych urządzeń elektrycznych, należy pamiętać o tym, by używać ich zgodnie z przeznaczeniem i zgodnie z instrukcją obsługi.

  • Nie należy dotykać urządzeń elektrycznych znajdujących się poza domem.

  • W wypadku porażenia prądem należy wezwać pomoc i zawiadomić osobę dorosłą.

bg‑azure

Praca domowa

1
Ćwiczenie 1

Przeczytaj uważnie instrukcję obsługi telewizora i znajdź część dotyczącą bezpiecznego użytkowania tego urządzenia. Wynotuj wszystkie wskazówki bezpiecznego użytkowania, które zostały tam przedstawione. Czy zawsze ich przestrzegasz?

R89e7ZrwZ87ac
Przykładowe zasady bezpieczeństwa w instrukcji
Źródło: 9 Samsung Electronics Co., Ltd, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
RVIHFBvT2zXjp
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RPp9FH6K57pqC
Ćwiczenie 1
Zaznacz poprawną odpowiedź. Informacje dotyczące zasad bezpiecznego użytkowania urządzenia elektrycznego znajdziesz w: Możliwe odpowiedzi: 1. Karcie gwarancyjnej., 2. Instrukcji obsługi., 3. Danych sprzedawcy.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
i9gWA4WeSr_d5e307

Zadania

1
Pokaż ćwiczenia:
RbOScShhELeP81
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj urządzenia do odpowiadających im zagadek. To urządzenie takie gorące, jakby nagrzane sierpniowym słońcem. Służy wybornie do prasowania twojej bielizny oraz ubrania. Możliwe odpowiedzi: 1. Wtyczka, 2. Kabel elektryczny, 3. Żelazko, 4. Wyłącznik światła, 5. Żarówka Elektryczna bańka szklana sprytnie tak skonstruowana, że gdy do niej prąd poleci, bardzo jasnym światem świeci. Możliwe odpowiedzi: 1. Wtyczka, 2. Kabel elektryczny, 3. Żelazko, 4. Wyłącznik światła, 5. Żarówka Mały klawisz tkwi w mej ścianie. Gdy go wcisnę, dzień się stanie. Możliwe odpowiedzi: 1. Wtyczka, 2. Kabel elektryczny, 3. Żelazko, 4. Wyłącznik światła, 5. Żarówka Ani to wąż, ani sznurówka, podłączona nim pralka i lodówka. Możliwe odpowiedzi: 1. Wtyczka, 2. Kabel elektryczny, 3. Żelazko, 4. Wyłącznik światła, 5. Żarówka By prąd się nie zachował groźnie, zawsze ją z gniazdka wyciągnij ostrożnie! Możliwe odpowiedzi: 1. Wtyczka, 2. Kabel elektryczny, 3. Żelazko, 4. Wyłącznik światła, 5. Żarówka
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
11
Ćwiczenie 1
RQD9qIo9ho5oO
Zaznacz, w którym miejscu należy trzymać wtyczkę, aby bezpiecznie usunąć ją z gniazdka.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
R127q65O617bQ
Ćwiczenie 3
Uzupełnij zdanie, wybierając poprawną informację. Wtyczkę należy odłączać z gniazdka, trzymając ją jak najbliżejjak najdalej od nasady.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 2
R1IthBYUoeDUN
Łączenie par. Które informacje są prawdziwe, a które fałszywe?. Urządzeń elektrycznych nie należy używać w wannie lub pod prysznicem.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Urządzenia elektryczne można włączać do prądu, gdy przewody zasilające są przetarte.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wtyczkę z gniazdka można wyszarpywać za przewód.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nie należy wkładać żadnych przedmiotów przez otwory znajdujące się w obudowie urządzenia elektrycznego.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nie należy wchodzić do stacji transformatorowych.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Dariusz Kajewski, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 3
RDr03W1u733yH
Wskaż poprawne odpowiedzi.
Gdy widzisz, że gumowa osłona kabla komputera jest przetarta i widać druty w środku, Możliwe odpowiedzi: 1. nie dotykasz uszkodzonego miejsca, wzywasz osobę dorosłą., 2. nie włączasz urządzenia., 3. ostrożnie odłączasz kabel od gniazdka., 4. musisz zakleić uszkodzone miejsce, upewniając się, że urządzenie jest odłączone od prądu., 5. naprawiasz uszkodzony kabel taśmą., 6. możesz włączyć urządzenie, upewniając się, że nie dotykasz kabla., 7. możesz włączyć urządzenie po upewnieniu się, że kabel jest suchy., 8. możesz włączyć urządzenie po upewnieniu się, że nie czuć zapachu spalenizny.
Źródło: Dariusz Kajewski, licencja: CC BY 3.0.
bg‑azure

Notatnik

R1AH6QPl8Pqrw
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.