Mikołaj Kopernik - człowiek renesansu

Teoria geocentryczna

W średniowieczu wiedza na temat Ziemi, Słońca, Księżyca i planet była bardzo ograniczona. Uważano powszechnie, że w centrum świata znajduje się nieruchoma Ziemia, wokół której krąży Słońce, Księżyc, planety. Teoria ta, zwana geocentryczną (od greckiego słowa geo – Ziemia) powstała jeszcze w starożytności, jednym z jej twórców był grecki astronom i geograf Ptolemeusz. W średniowieczu nikt nie próbował jej kwestionować, tym bardziej, że popierał ją Kościół. Opierając się na Piśmie Świętym, duchowni twierdzili, że w centrum całego Kosmosu znajduje się Ziemia, stworzona przez Boga.

Teoria heliocentryczna

Jako jeden z pierwszych ośmielił się podważyć teorię geocentryczną astronom Mikołaj Kopernik (1473‑1543). Zaproponował swoją teorię – heliocentryczną
(od greckiego słowa helios - Słońce). Według teorii Kopernika to Słońce było ciałem niebieskim, wokół którego kręciły się planety, w tym również Ziemia. Odkrycie to burzyło całą dotychczasową wizję wszechświata. W obawie przed reakcją Kościoła Kopernik długo się wahał, czy ogłaszać swoją teorię. Dopiero pod koniec życia
w 1543 roku opublikował swoje odkrycie w dziele „O obrotach sfer niebieskich”.„O obrotach sfer niebieskich” „O obrotach sfer niebieskich”. Kościół, zgodnie z obawami astronoma, na długie lata zabronił zarówno głoszenia poglądu Kopernika, jak i czytania jego dzieła.

RP1t2CxvRKVKX

Obraz przedstawia Mikołaja Kopernika w trakcie obserwacji nieba z jego prywatnej wieży na wzgórzu katedralnym we Fromborku. Kopernik siedzi oparty o balustradę tarasu. Parzy w niebo. Ubrany jest w długi ciemny płaszcz z futrzanym kołnierzem. Za nim na tle rozgwieżdżonego nieba stoją wieże kościoła. Obok Kopernika na ziemi i na krześle leżą zapisane karty, księgi, a przed nim stoją narzędzia do prowadzenia obserwacji astronomicznych. Obok niego stoi karta z narysowanymi kołami o różnej średnicy mającymi wspólne centrum.

Wszechstronny uczony

Mikołaj Kopernik pochodził z rodziny kupieckiej wywodzącej się ze Śląska. Urodził się w 1473 roku w Toruniu. Dzięki temu, że został duchownym, mógł odebrać gruntowne wykształcenie – dostęp do szkół mieli wówczas tylko nieliczni, przede wszystkim właśnie osoby duchowne. Kopernik uczył się w najstarszej polskiej szkole wyższej
– Akademii Krakowskiej (obecnym Uniwersytecie Jagiellońskim), później również na najlepszych uniwersytetach we Włoszech. Studiował medycynę, matematykę i prawo, a jego ulubionym zajęciem było słuchanie wykładów i prowadzenie badań z astronomii.

R1EO3cGGa1v7c

Zdjęcie przedstawiające budynek na planie czworoboku. Bryłę zamku w narożach zdobią trzy wieże. W dwóch narożnikach są one niewielkie, kwadratowe ze szpiczastym dachem. Mają kilka, dużych okien. Po środku budynku jest najwyższa wieża, w kształcie sześcioboku, także ze szpiczastym dachem. Ta ma niewielkie otwory okienne. Najwięcej z nich znajduje się na samym jej szczycie. Budynek ma dwuspadowy dach, pokryty dachówką. Okna budynku są wąskie, ale wysokie. Zakończone są ostrymi łukami. Budynek otoczony jest niewielkim parkanem.

Olsztyn

R1L0l6aH3doN7

Zdjęcie przedstawiające widok z dala na zamek. Zamek ulokowany jest wśród zabudowań i drzew. Obok zamku jest droga z kamieni. Zamek wybudowany jest w stylu gotyckim, z cegły. Widoczna jest wieża zamku oraz fragment zabudowań. Wieża ma kształt walca. Zakończona jest stożkowatym dachem. Na samym szczycie wieży, widać maleńkie okienka. Widoczny fragment budynku ma dwuspadowy dach, pokryty czerwoną dachówką. Widoczna ściana ozdobiona jest ostrołukowym portalem, ceglanymi fryzami i pionowymi wnękami.

W Olsztynie Kopernik mieszkał przez sześć lat. Podczas pobytu uczonego w tym mieście, w latach 1519‑1521, doszło do ostatniej wojny polsko‑krzyżackiej. Kopernik brał w niej czynny udział, ponieważ przygotowywał miejscowy zamek do obrony przed spodziewanym atakiem krzyżackim. Kopernik wywiązał się dobrze z powierzonego mu zadania. Dzięki intensywnym pracom przy umacnianiu murów olsztyńska warownia została odpowiednio przygotowana do obrony. Ostatecznie wojskom krzyżackim nie udało się zdobyć tej ważnej twierdzy. W Olsztynie Kopernik napisał między innymi pracę z dziedziny ekonomii na temat monety. Jednak mimo wielu obowiązków, nie zrezygnował ze swego ulubionego zajęcia, czyli obserwacji astronomicznych. W zamku olsztyńskim zachowała się wykonana przez niego tablica astronomiczna służąca do obliczeń ruchu gwiazd.

Frombork

RkawCc5Y0ziyC

Portret Mikołaja Kopernika. Włosy ma lekko kręcone, półkrótkie z grzywką. Twarz pociągła. Widać fragment ubrania w kolorze czerwonym.

Frombork to miasto warmińskie, gdzie Kopernik spędził najwięcej czasu. To tutaj powstało jego główne dzieło naukowe, tutaj też wielki astronom zmarł i został pochowany. Kopernik zakupił we Fromborku jedną z baszt miejskich i urządził w niej swoją pracownię. Na zewnątrz dobudował do baszty drewniany podest (czyli duży, płaski taras), który miał służyć do obserwacji astronomicznych. Przybywał do Fromborka tak często, jak tylko pozwalały mu na to inne obowiązki, by zajmować się obserwacją gwiazd w swojej pracowni.

RvrLOxm1k90ce

Zdjęcie dwupiętrowej wieży wybudowanej z cegły. Na pierwszym i drugim piętrze są drzwi. Do nich prowadzą zewnętrzne drewniane schody. W wieży są niewielkie okna. Na czubku dachu jest zegar słoneczny.

RXCL9nbznExEj

Zdjęcie przedstawia dwupiętrowy budynek. Budynek jest w kształcie litery C. Dach ma dwuspadzisty, przykryty czerwoną dachówką. W środkowej części elewacji widać cegły – na wysokości drugiego i trzeciego piętra. Przed budynkiem, po lewej stronie stoi wysoki krzyż. Widoczne są trzy stare drzewa. Dwa z nich umiejscowione są bliżej budynku, w środkowej części. Pozostałe jest po prawej stronie, przed budynkiem. Do budynku prowadzi szeroki chodnik.

Podsumowanie

Polecenia

1. Wytłumacz, dlaczego o Mikołaju Koperniku można powiedzieć, że był człowiekiem renesansu.

2. O Koperniku mówi się, że 'wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię'. Wytłumacz,
   co to znaczy.