Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Gospodarka narodowa, rozumiana jako całokształt aktywności gospodarczej w kraju, jest bardzo istotną sferą funkcjonowania państwa. To właśnie dzięki odpowiednio prowadzonej działalności gospodarczej możliwe jest zaspokajanie wielu potrzeb – poprzez wytwarzanie różnorodnych towarów i oferowanie licznych usług. Z tego względu podmioty działające w ramach systemu gospodarczego odgrywają bardzo ważną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa i jego obywateli. Dlatego też zostały one włączone do systemu bezpieczeństwa narodowego jako podsystemy wsparcia.

iSHtWWXTxO_d5e152

W celu zrozumienia tego materiału znajdź lub przypomnij sobie jak wygląda struktura systemu bezpieczeństwa narodowego Polski. Uwzględnij w szczególności miejsce, jakie zajmują w nim podsystemy wsparcia, w tym przypadku podsystem gospodarczy.

Pomocne w przygotowaniu się do lekcji będzie zapoznanie się z e‑materiałem pt. System bezpieczeństwa narodowego – ogólna charakterystykaP1BhgMtcnSystem bezpieczeństwa narodowego – ogólna charakterystyka.

iSHtWWXTxO_d5e152
Nauczysz się
  • opisywać cele funkcjonowania gospodarczych podsystemów wsparcia systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej;

  • charakteryzować potencjał gospodarczy Polski;

  • przedstawiać uwarunkowania bezpieczeństwa finansowego, energetycznego, żywnościowego i ekologicznego Rzeczypospolitej Polskiej.

iSHtWWXTxO_d5e152

1. Cele i zadania działań gospodarczych w sferze bezpieczeństwa narodowego

Nadrzędnym celem działań gospodarczych podsystemów wsparcia w sferze bezpieczeństwa narodowego jest ochrona podmiotów i materialnych zasobów gospodarczego potencjału bezpieczeństwa narodowego przed zagrożeniami w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Ponadto, celem działalności tych podsystemów jest także finansowe, energetyczne, infrastrukturalne oraz materiałowe wsparcie operacyjnych podsystemów systemu bezpieczeństwa narodowego. Z tego względu działania gospodarcze (w sferze bezpieczeństwa narodowego) skupiają się przede wszystkim na:

  • wzmacnianiu bezpieczeństwa finansowego,

  • zwiększaniu bezpieczeństwa energetycznego,

  • wspieraniu bezpieczeństwa żywnościowego,

  • ochronie środowiska naturalnego.

Polecenie 1

Zastanów się i opisz, na czym jeszcze, twoim zdaniem, powinny skupiać się działania gospodarcze w sferze bezpieczeństwa narodowego.

ROwshCqxmfD64
(Uzupełnij).
iSHtWWXTxO_d5e204

2. Potencjał gospodarczy Polski

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na pozycję danego państwa na arenie międzynarodowej jest potencjał gospodarczy, który należy do głównych wskaźników determinujących poziom bezpieczeństwa danego państwa. Warto w tym miejscu podkreślić, że poziom bezpieczeństwa oddziałuje również na jakość potencjału gospodarczego. Bez odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa niemożliwy jest stabilny i długofalowy rozwój gospodarczy.

R1dceg3KIUInT
Relacja pomiędzy bezpieczeństwem danego państwa a rozwojem gospodarczym
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.

Rzeczpospolita Polska jest przykładem stosunkowo wysoko rozwiniętego państwa. Według danych Banku Światowego polski produkt krajowy bruttoProdukt Krajowy Bruttoprodukt krajowy brutto (PKB), w przeliczeniu na jednego mieszkańca,w 2013 r. wynosił 13 648 dolarów amerykańskich. Natomiast ogólna wielkość PKB w 2013 r. wynosiła ok. 526 mld dolarów amerykańskich, co dało polskiej gospodarce 23 miejsce wśród wszystkich gospodarek świata oraz 10 miejsce wśród gospodarek europejskich, analizowanych przez Bank Światowy.

Według danych z tego samego źródła, PKB Polski na koniec 2019 roku wzrósł i wynosił 595,9 mld dolarów. Per capita [czytamy per kapita], tzn. w przeliczeniu na jedną osobę, również wzrósł osiągając niespełna 15 700 dolarów. Oznacza to, że Polska gospodarka była na koniec 2019 roku na 21 miejscu na świecie. Widzimy więc wzrost i przesunięcie się w tym rankingu w górę w okresie od 2013 do 2019 rokuIndeks górny 111 Indeks górny koniec.

1
R1e3USuhZih4l1
PKB Polski na tle 10 największych gospodarek świata
Źródło: Learnetic SA, dostępny w internecie: Opracowanie na podstawie bazy danych Banku Światowego., licencja: CC BY 4.0.

Schemat przedstawia wykres słupkowy. Nad wykresem znajduje się napis 'PKB nominalne 10 największych gospodarek świata i Polski w bilionach dolarów USA (2017). Oś pionowa to oś liczbowa - wielkość PKB wyrażona w bilionach dolarów, maksymalna wartość na osi to 25. Na osi poziomej znajdują się nazwy państw a nad nimi słupki wysokości adekwatnej do wysokości PKB. Na każdym słupku jest podana wartość liczbowa w bilionach dolarów amerykańskich. Kolejno:
1. USA 19,485;
2. Chiny 12,238;
3. Japonia 4,872;
4. Niemcy 3,693;
5. Indie 2,651;
6. Wielka Brytania 2,638;
7. Francja 2,538;
8. Brazylia 2,054;
9. Włochy 1,944;
10. Kanada 1,647;
23. Polska 0,526.

Struktura zatrudnienia w polskiej gospodarce wygląda w sposób następujący:

  • 58,8% pracujących - usługi;

  • 31,5% - przemysł;

  • 9,8 % - rolnictwoIndeks górny 222 Indeks górny koniec.

Na koniec 2019 roku stopa bezrobocia wynosiła 5,2%Indeks górny 333 Indeks górny koniec.

Ciekawostka

W lutym 2003 roku stopa bezrobocia osiągnęła 20,7 %Indeks górny 333 Indeks górny koniec.

Polska jest uznawana za stosunkowo wysoko rozwinięte państwo, co potwierdza nie tylko wielkość polskiej gospodarki, ale także udział w handlu zagranicznym (czego wskaźnikiem jest systematycznie wzrastająca wielkość eksportu).

W 2019 roku eksport wzrósł o 5,5% rok do roku a import o 2,6%. Przełożyło się to na następujące liczby:

* Eksport o wartości 235,8 mld euro;

* Import o wartości 234 mld euro;

* Nadwyżkę w wysokości 1,8 mld euroIndeks górny 444 Indeks górny koniec.

Warto podkreślić, że kluczową pozytywną zmianą w strukturze polskiego eksportu w ostatniej dekadzie był spadek udziału eksportu przemysłów niskich technologii i towarzyszący mu wzrost udziału eksportu przemysłów średniowysokiej technologii i wysokiej technologii.

W związku z epidemią COVID‑19 w roku 2020 nastąpił w Polsce spadek PKB, podobnie jak w wielu innych państwach. Prognozy na najbliższe lata wskazują jednak na ponowny powrót do tendencji wzrostowejIndeks górny 555 Indeks górny koniec.

2
3
4
5
iSHtWWXTxO_d5e261

3. Bezpieczeństwo finansowe

Bezpieczeństwo finansowe państwa jest jednym z kluczowych aspektów bezpieczeństwa narodowego, ponadto składa się na bezpieczeństwo gospodarcze państwa. Pojęcie to w uproszczony sposób można zdefiniować jako ogół rozwiązań instytucjonalnych, regulacji prawnych oraz samoregulacji, których celem jest zapewnienie stabilności finansowej danego państwa. Warto zaznaczyć, że bezpieczeństwo finansowe państwa nie jest budowane tylko przez instytucje publiczne. O jego niezachwianą pozycję dbają również podmioty prywatne, które swoim działaniem wpływają na stan bezpieczeństwa finansowego państwa.

Czynniki warunkujące bezpieczeństwo finansowe podzielić można na: wewnętrzne (związane ze strukturą i funkcjonowaniem danego państwa) oraz zewnętrzne (związane ze środowiskiem międzynarodowym).
Do czynników wewnętrznych zalicza się:

  • bezpieczeństwo instytucji finansowych: banków, kas oszczędnościowych, zakładów ubezpieczeń, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych, domów maklerskich),

  • bezpieczeństwo transakcji finansowych - zależne od np. wiarygodności i rzetelności stron transakcji,

  • bezpieczeństwo segmentów rynku finansowego: rynku pieniężnego, rynku kapitałowego, rynku walutowego,

  • bezpieczeństwo podmiotów i klientów rynku finansowego: Skarbu Państwa, instytucji samorządowych, instytucji ubezpieczeniowych, funduszy emerytalnych, funduszy inwestycyjnych, przedsiębiorstw, osób fizycznych, podmiotów zagranicznych.

Natomiast wśród czynników zewnętrznych można wymienić:

  • politykę rządów innych państw,

  • działania banków centralnych,

  • międzynarodowe instytucje nadzoru finansowego,

  • systemy gwarantowania depozytów.

Do najważniejszych aspektów bezpieczeństwa finansowego należą:

  • stabilność sektora finansowego,

  • działalność instytucji bezpieczeństwa finansowego,

  • wielkość państwowego długu publicznegopaństwowy dług publicznypaństwowego długu publicznego (zgodnie z przepisami Konstytucji nie powinna ona przekraczać 60% wartości rocznego produktu krajowego brutto),

  • strukturę rezerw dewizowych kraju.

R1JcaXs5pxdeV
Licznik państwowego długu publicznego
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Do najważniejszych instytucji bezpieczeństwa finansowego Rzeczypospolitej Polskiej należą:

Ministerstwo Finansów,

Minister Finansów, którego urząd pomocniczy to Ministerstwo Finansów. Jest on centralnym organem administracji rządowej odpowiadającym za finanse publiczne, które natomiast wiążą się z realizacją założonych dochodów i wydatków budżetu państwa. Do jego zadań należy m.in:

  • realizacja dochodów z podatków bezpośrednich, pośrednich oraz opłat,

  • koordynowanie i organizowanie współpracy finansowej, kredytowej i płatniczej z zagranicą oraz międzynarodowymi organizacjami finansowymi,

  • realizacja przepisów dotyczących ceł,

  • finansowanie jednostek realizujących zadania objęte budżetem państwa i finansowanie samorządu terytorialnego,

  • dochodzenie należności Skarbu Państwa,

  • bilans finansów sektora publicznego i prognozowanie bilansu płatniczego,

  • kontrola skarbowa oraz nadzór nad organami kontroli skarbowej,

  • kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych,

  • egzekwowanie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Komisja Nadzoru Finansowego została powołana na mocy przepisów Ustawy
z 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym. Jest ona centralnym organem administracji rządowej, który sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce.
Do zadań Komisji należy m.in.:

  • sprawowanie nadzoru nad rynkiem finansowym,

  • podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego,

  • podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności,

  • podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego, jego zagrożeń oraz podmiotów na nim funkcjonujących, w celu ochrony uzasadnionych interesów uczestników rynku finansowego,

  • udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym.

Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Jego zadania określają: Konstytucja RP z 1997 r., Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim oraz Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Akty te gwarantują również jego niezależność od innych organów państwa.

Narodowy Bank Polski jako bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej, pełni trzy podstawowe funkcje:

  • banku emisyjnego – posiada wyłączne prawo do emitowania, określania wielkości emisji oraz momentu wprowadzenia do obiegu znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce;

  • banku banków – pełni funkcję regulacyjną wobec działalności innych banków; dzięki temu zapewnia bezpieczeństwo depozytów zgromadzonych w tych bankach oraz stabilność sektora bankowego;

  • centralnego banku państwa – prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

R12njI48DJaNt
Narodowy Bank Polski zajmuje się również edukacją wspierającą bezpieczeństwo finansowe Polski. NBP prowadzi swoje działania za pośrednictwem serwisu internetowego NBPortal.pl – portalu edukacji ekonomicznej, który dostarcza informacje nt. wielu zagadnień związanych z działalnością banku oraz z dziedzin związanych z przedsiębiorczością
Źródło: NBPortal.pl (http://www.nbportal.pl/), domena publiczna.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) jest instytucją, która zarządza systemem gwarantowania depozytów bankowych w Rzeczypospolitej Polskiej. Jego misją jest działanie na rzecz bezpieczeństwa oraz stabilności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo‑kredytowych, a także stymulowanie wzrostu zaufania do systemu finansowego.
Podstawowe zadania BFG obejmują m.in.:

  • udzielanie pomocy finansowej bankom i kasom oszczędnościowo‑kredytowym będącym w stanie niebezpieczeństwa niewypłacalności oraz wspieranie ich restrukturyzacji,

  • gromadzenie oraz analiza informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania, w tym opracowywanie analiz i prognoz dotyczących sektora bankowego i sektora kas oszczędnościowo‑kredytowych.

iSHtWWXTxO_d5e670

4. Bezpieczeństwo energetyczne

Dokumentem stanowiącym podstawę prawną bezpieczeństwa energetycznegobezpieczeństwo energetycznebezpieczeństwa energetycznego w Rzeczypospolitej Polskiej jest Ustawa z dn. 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. Określa ona reguły procesu kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady zaopatrzenia i użytkowania paliw oraz energii, a także zasady działalności przedsiębiorstw energetycznych.

Do najważniejszych instytucji wpływających na bezpieczeństwo energetyczne Rzeczypospolitej Polskiej, zalicza się:

  • Radę Ministrów,

  • Prezesa Urzędu Regulacji EnergetykiiSHtWWXTxO_d1998e376Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE),

  • wojewodów,

  • samorządy wojewódzkie i gminne (samorząd powiatowy posiada jedynie wpływ pośredni związany z planowaniem przestrzennym).

Ważnymi podmiotami bezpieczeństwa energetycznego są także samorządy województwa i gmin. Pierwsze z nich wydają opinię na temat planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych oraz projektów założeń do planów zaopatrywania w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Ponadto oceniają zgodność tych dokumentów ze strategią Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. Z kolei organom samorządów gmin powierza się m.in. tworzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planowanie i organizowanie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną oraz paliwa gazowe, a także planowanie i finasowanie oświetlenia miejsc publicznych.

W Polsce wydobywa się różne surowce energetyczne:

  • węgiel kamienny (Górnośląskie Zagłębie Węglowe, Lubelskie Zagłębie Węglowe, Dolnośląskie Zagłębie Węglowe, Rybnicki Okręg Węglowy),

  • węgiel brunatny (Zagłębie Bełchatowskie, Zagłębie Konińskie, Zagłębie Turoszowskie),

  • gaz ziemny (złoża w województwach: podkarpackim, wielkopolskim, dolnośląskim, lubuskim i pomorskim) ,

  • ropę naftową (złoża na Podkarpaciu, w rejonie Wielkopolski, Zagłębiu Pomorskim i na szelfie Morza Bałtyckiego).

Ponadto na terenie Polski zidentyfikowano pokłady gazu łupkowego (rejony Pomorza, Mazowsza i Lubelszczyzny). Niestety tylko złoża węgla kamiennego i brunatnego można uznać za dostateczne dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Z tego względu istnieje konieczność importowania ropy naftowej i gazu ziemnego. Największą ilość tych surowców Rzeczpospolita importuje z Rosji, ale sprowadzane są również drogą morską z państw arabskich oraz Norwegii. Generalnie jednak podejmowane są energiczne działania na rzecz zróżnicowania kierunków dostaw. Na przykład według danych zawartych na stronie PGNiG (Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo)Indeks górny 666 Indeks górny koniec, w latach 2016 - 2020, import gazu ziemnego z 'kierunku wschodniego' spadł z 88,9 % do 60,8 %.

R1V8Xw3ZXxusR
Gazoport w Świnoujściu to jedna z inwestycji zmierzających do dywersyfikacji źródeł energii w Polsce
Źródło: Radosław Drożdżewski, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%9Awinouj%C5%9Bcie_-_Gazoport_-_2018-06-02_16-51-56.jpg [dostęp 7.08.2021], licencja: CC BY 4.0.
6

Należy również zwrócić uwagę na bezpieczeństwo energetyczne państwa w ujęciu długoterminowym i krótkoterminowym.

'Bezpieczeństwo długoterminowe dotyczy głównie dostępności do zasobów energii pierwotnej oraz realizacji odpowiednich inwestycji w odpowiednim czasie i z odpowiednim wyprzedzeniem aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię wraz z  rozwojem ekonomicznym i w zgodzie z polityką ochrony środowiska.

Bezpieczeństwo krótkoterminowe koncentruje się na przeciwdziałaniu zakłócaniom dostaw energii pierwotnej oraz zdolności systemu energetycznego do reagowania na nagłe zmiany równowagi pomiędzy jej podażą i popytem'Indeks górny 777 Indeks górny koniec.

7
Polecenie 2

Opierając się na własnej wiedzy oraz informacjach znalezionych w internecie, spróbuj zaproponować źródła energii (inne niż wymienione w poprzednim akapicie), które Rzeczpospolita Polska może wykorzystać w celu zapewnienia swoim obywatelom bezpieczeństwa energetycznego. Zwróć szczególną uwagę na odnawialne zasoby przyrody i uargumentuj ich znaczenie w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa.

R1bbYwAy9IiP9
(Uzupełnij).
iSHtWWXTxO_d1998e376
iSHtWWXTxO_d5e786

5. Bezpieczeństwo żywnościowe oraz ekologiczne

Bezpieczeństwo żywnościowe według wielu jest jednym z najważniejszych, głównie ze względu na fakt, iż bez żywności człowiek nie jest w stanie normalnie egzystować. Można wyróżnić 3 warunki bezpieczeństwa żywnościowego:

  • fizyczną dostępność żywności, tzn. jej wystarczającą podaż zapewnianą przez krajową gospodarkę żywnościową, która pozwala na zaspokojenie minimalnego zapotrzebowania biologicznego obywateli,

  • ekonomiczną dostępność żywności - żywność w niezbędnej ilości osiągalna jest dla każdego, nawet najbiedniejszego gospodarstwa domowego,

  • dostęp do żywności wolnej od zanieczyszczeń oraz zapewniającej wystarczający dla organizmu poziom energii i proporcje składników odżywczych.

Rzeczpospolita Polska jest krajem o nadwyżce w produkcji żywności. Z uwagi na sprzyjające warunki naturalne, Polska może przeznaczyć część wyprodukowanych towarów na eksport, a dzięki osiągniętym w ten sposób zyskom możliwy jest zakup produktów, które z różnych przyczyn nie są wytwarzane na terenie naszego państwa.  Stabilna sytuacja w zakresie samowystarczalności żywnościowejsamowystarczalność żywnościowasamowystarczalności żywnościowej jest rezultatem dobrze wykorzystywanego potencjału polskiego rolnictwa.

Rgd6k0bigW7yd
Kombajn zbierający zboże
Źródło: edycja: Aleksandra Ryczkowska, David Wright (https://www.flickr.com/), licencja: CC BY 2.0.

Konieczność zapewnienia ochrony środowiska wynika bezpośrednio z uregulowań Konstytucji RP. Odnosi się do niej art. 5 ustawy zasadniczej, który wymieniając najważniejsze zadania państwa stwierdza: Rzeczpospolita Polska (…) zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Ochrona środowiska pozostaje również w bliskim związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Za ochronę środowiska w Polsce odpowiada Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W związku z tym do jego zadań należy m.in. :

  • ochrona i kształtowanie środowiska, a także racjonalne wykorzystywanie jego zasobów,

  • ochrona przyrody, w tym organizacja parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów przyrody,

  • ochrona gatunków roślin i zwierząt, prawem chronionych lasów, zwierzyny i innych tworów przyrody;

  • rozwiązywanie spraw związanych z geologią, gospodarką zasobami naturalnymi, kontrolą przestrzegania wymagań ochrony środowiska i badania stanu środowiska, leśnictwem, ochroną lasów i gruntów leśnych, łowiectwem oraz organizmami genetycznie zmodyfikowanymi.

Polsce przypisuje się znaczne zanieczyszczenie środowiska - zarówno atmosfery,
jak i wód, gleby oraz lasów, co jest następstwem stopniowego pogarszania się stanu środowiska trwającego do końca lat 80. XX w. Proces ten wynikał z różnych niekorzystnych decyzji politycznych, a także zjawisk gospodarnych i społecznych.
Po 1989 r. tendencja ta się odwróciła, co było skutkiem ograniczenia roli przemysłu ciężkiego w gospodarce, wzrostu świadomości ekologicznej społeczeństwa i nałożenia wielu zobowiązań międzynarodowych. Mimo to, na terytorium RP wciąż dostrzega się obszary o bardzo dużej degradacji środowiska naturalnego, np. tereny Górnego Śląska.

Ochrona przyrody w Polsce ma swój wyraz przede wszystkim w tworzeniu parków narodowych (aktualnie istnieją 23 parki), rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, pomników przyrody oraz w ochronie gatunkowej. Ponadto Polska przystąpiła do programu Unii Europejskiej pt. Natura 2000, który kreuje wspólny,
tj. europejski system ochrony środowiska naturalnego – programem objęto kilkanaście procent powierzchni kraju. Uczestnictwo w programie Natura 2000 z jednej strony poprawiło stan środowiska naturalnego, z drugiej jednak ograniczyło możliwości związane z eksploatacją surowców naturalnych na terenie RP oraz rozbudową infrastruktury.

RmmeZCaiQsfHB
Biebrzański Park Narodowy – największy park narodowy w Polsce
Źródło: SilverTree (http://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.
iSHtWWXTxO_d5e878

6. Podsumowanie

  • Nadrzędnym celem działań gospodarczych podsystemów wsparcia w sferze bezpieczeństwa narodowego jest ochrona podmiotów i materialnych zasobów gospodarczego potencjału bezpieczeństwa narodowego przed zagrożeniami w czasie pokoju, kryzysu i wojny, oraz finansowe, energetyczne, infrastrukturalne i materiałowe wsparcie działania podsystemów operacyjnych systemu bezpieczeństwa narodowego.

  • Rzeczypospolitą Polską należy uznać za stosunkowo wysoko rozwinięte państwo, co potwierdza nie tylko wielkość polskiej gospodarki, ale również udział w handlu zagranicznym.

  • Bezpieczeństwo finansowe państwa jest jednym z kluczowych aspektów bezpieczeństwa narodowego. Stanowi ono element bezpieczeństwa gospodarczego państwa.

  • Bezpieczeństwo finansowe budowane jest nie tylko przez instytucje publiczne,
    ale również przez podmioty prywatne, które swoim działaniem mogą przyczyniać się do jego wzmacniania lub osłabiania.

  • Najważniejsze aspekty bezpieczeństwa finansowego to: stabilność sektora finansowego, działalność instytucji bezpieczeństwa finansowego, wielkość długu publicznego oraz struktura rezerw dewizowych kraju.

  • Do najważniejszych instytucji bezpieczeństwa finansowego Rzeczypospolitej Polskiej należą: Ministerstwo Finansów, Komisja Nadzoru Finansowego, Narodowy Bank Polski oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

  • Do najważniejszych instytucji wpływających na bezpieczeństwo energetyczne Rzeczypospolitej Polskiej zalicza się: Radę Ministrów, prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), wojewodów, a także samorządy wojewódzkie i gminne.

  • Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego stanowi podstawę zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Konieczne jest importowanie ropy naftowej oraz gazu ziemnego. Aby uniezależnić się od dostaw tych surowców z jednego rynku zbytu, realizowany jest proces fizycznej dywersyfikacji źródeł i szlaków dostaw surowców energetycznych.

  • Rzeczpospolita Polska jest krajem o nadwyżkowej produkcji żywności. Stabilna sytuacja w zakresie samowystarczalności żywnościowej jest rezultatem dobrze wykorzystywanego potencjału polskiego rolnictwa, które swoją kondycję zawdzięcza odpowiednim inwestycjom i rozwojowi agrotechnicznemu.

  • Konieczność zapewnienia ochrony środowiska wynika bezpośrednio z uregulowań Konstytucji RP. Odpowiada za nią Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

  • Ochrona przyrody w Polsce ma swoje odzwierciedlenie przede wszystkim w tworzeniu parków narodowych (aktualnie istnieją 23), rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, pomników przyrody oraz w ochronie gatunkowej. Niestety, nasz kraj wciąż posiada duży stopień zanieczyszczenia środowiska, zarówno atmosfery, jak i wód, gleby oraz lasów.

7. Praca domowa

Polecenie 3

Napisz rozprawkę, w której wypowiesz się na następujący temat: Odpowiednia współpraca pomiędzy instytucjami bezpieczeństwa finansowego gwarantuje wyższy poziom bezpieczeństwa państwa oraz jego obywateli.

RNNKq7D31wyNu
(Uzupełnij).
iSHtWWXTxO_d5e950

8. Słownik

Bank Światowy
Definicja: Bank Światowy

powszechna nazwa Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju – wyspecjalizowanej agencji Organizacji Narodów Zjednoczonych, która jest największą międzynarodową organizacją finansową udzielającą pomocy kredytowej najbardziej potrzebującym państwom świata, przede wszystkim tzw. państwom rozwijającym się

bezpieczeństwo ekologiczne
Definicja: bezpieczeństwo ekologiczne

pożądany stan środowiska naturalnego, w którym jest ono wolne od zagrożeń naruszających równowagę ekosystemów i biosfery

bezpieczeństwo energetyczne
Definicja: bezpieczeństwo energetyczne

stan gospodarki umożliwiający pokrycie zarówno bieżącego, jak i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa oraz energię, w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska

bezpieczeństwo finansowe
Definicja: bezpieczeństwo finansowe

ogół rozwiązań instytucjonalnych, regulacji prawnych i samoregulacji, których celem jest zapewnienie stabilności finansowej danego państwa oraz zabezpieczenie jego systemu finansowego przed destabilizacją

bezpieczeństwo żywnościowe
Definicja: bezpieczeństwo żywnościowe

sytuacja, w której wszyscy ludzie nieprzerwanie posiadają fizyczny i ekonomiczny dostęp do wystarczającej, bezpiecznej i bogatej w składniki odżywcze żywności, która dostępna jest w liczbie nie tylko pokrywającej wskazywane zapotrzebowanie, ale również pozwalającej na prowadzenie aktywnego i zdrowego trybu życia

państwowy dług publiczny
Definicja: państwowy dług publiczny

zobowiązania sektora finansów publicznych z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, zaciągniętych kredytów pożyczek, przyjętych depozytów i innych wymagalnych zobowiązań

produkt krajowy brutto
Definicja: produkt krajowy brutto

wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (zazwyczaj w ciągu roku)

rezerwy dewizowe
Definicja: rezerwy dewizowe

(rezerwy walutowe) zasób walut obcych zdeponowany i przechowywany w krajowym banku centralnym

samowystarczalność żywnościowa
Definicja: samowystarczalność żywnościowa

wyprodukowanie w kraju całości lub większości potrzebnej żywności

iSHtWWXTxO_d5e1384

9. Zadania

R18NUtUc1NQzu
Ćwiczenie 1
Możliwe odpowiedzi: 1. Podsystemy gospodarcze należą do grupy podsystemów operacyjnych systemu bezpieczeństwa narodowego. 2.W latach 2013 - 2019 nastąpił wzrost produktu Krajowego Brutto Polski. 3. Bezpieczeństwo państwa nie jest związane z jego rozwojem gospodarczym. 4. Działania gospodarcze w zakresie bezpieczeństwa narodowego skupiają się m.in. na na ochronie środowiska naturalnego. 5. Przykładem inwestycji związanych z dywersyfikacją źródeł energii jest program budowy dróg krajowych i autostrad.
EdB
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2
RHg1d1gRbN6xz
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
R1MoX6j0gvHN2
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Największy w Polsce Park Narodowy., 2. Natura 2000 to program...
EdB
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 4
R4WHyrcpJ1420
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.