Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RBqN3qfILBiKO
Ilustracja przedstawia ucztę u Wierzynka. W centralnej części za stołem siedzi król Kazimierz Wielki. Na prawo, obok niego stoi mężczyzna z dzbanem, z którego nalewa wino do kielicha. Dalej na prawo, na bogato zdobionym krześle, siedzi cesarz, przed którym klęczy mężczyzna wręczający mu złoty róg. Po lewej stronie przy stole są kolejni królowie. Wokół monarchów stoją inni biesiadnicy. Niektórzy z nich wznoszą kielichy. Wśród gości jest również służba nosząca dzbany i tace z owocami.

Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego

Uczta u Mikołaja Wierzynka w Krakowie w 1364 roku
Źródło: Józef Simmler, domena publiczna.
R1dh2P95YSibC
Oś czasu – polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego
. 1335 zjazd w Wyszehradzie,
1343 "pokój wieczysty" z Krzyżakami,
1364 uczta u Wierzynka.
Oś czasu – polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Początki rządów Kazimierza Wielkiego

Po śmierci Władysława Łokietka na tron polski wstąpił jego syn i następca Kazimierz, któremu kolejne pokolenia nadały przydomek Wielki. Panował on w latach 1333‑1370. Był władcą uzdolnionym, który realizował program gospodarczego i politycznego wzmocnienia państwa. Sytuacja w  kraju w momencie obejmowania rządów przez Kazimierza była trudna. Groźna była również sytuacja zewnętrzna państwa, położonego obok państwa zakonnego. Kazimierz wybrał drogę wykluczającą walkę zbrojną, drogę akcji dyplomatycznej.

Zręczny polityk

Wstępując na tron Kazimierz oparł się, na sojuszu z królem Węgier Karolem RobertemKarolem RobertemKarolem Robertem. Aby uniknąć bezpośredniego starcia z Janem LuksemburskimJanem Luksemburskim Janem Luksemburskim i Krzyżakami a także uregulować stosunki wewnętrzne, Kazimierz wziął udział w zjeździe trzech monarchów. Do spotkania doszło w 1335 roku na zjeździe w Wyszehradzie na terenie Węgier. Oprócz Kazimierza obecny był na nim monarcha czeski i węgierski. Wówczas Kazimierz zawarł porozumienie z królem czeskim. W zamian za sporą sumę pieniędzy Kazimierz Wielki uzyskał od władcy czeskiego zrzeczenie się prawa do używania tytułu króla Polski (władca Czech uzyskał je w czasie rozbicia dzielnicowego w Polsce).
1343 roku polski król zawarł w Kaliszu pokój z Krzyżakami, nazwany 'pokojem wieczystym'. Na jego mocy Krzyżacy zwrócili Polsce ziemię dobrzyńską i Kujawy, ale zatrzymali Pomorze Gdańskie. Obszar państwa został powiększony przez przyłączenie na południowym wschodzie Rusi Halickiej, obszaru cennego gospodarczo, z takimi miastami jak Lwów i Halicz. Do Polski została też przyłączona część Mazowsza z Płockiem, a pozostała część dzielnicy stała się lennem pod zwierzchnictwem króla polskiego.
Jeszcze za życia Władysława Łokietka siostra Kazimierza Wielkiego wyszła za mąż za króla węgierskiego z rodu Andegawenów. By zyskać poparcie Węgier na arenie międzynarodowej, Kazimierz Wielki ustanowił Andegawenów swoimi spadkobiercami na tronie polskim na wypadek, gdyby nie zostawił syna.
Kazimierzowi Wielkiemu nie udało się odzyskać Śląska.

Janem Luksemburskim 
Karolem Robertem
R11VAKA5p9Leh1
Polska Kazimierza Wielkiego
Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 3.0.

Mapa Polski Kazimierza Wielkiego. Na mapie zaznaczone są:

- ziemie odziedziczone przez Kazimierza Wielkiego w 1333r.,

- ziemie przyłączone przez Kazimierza Wielkiego,

- miejsce podpisania pokoju z Krzyżakami w 1434 r.,

- lokalizacja Akademii Krakowskiej,

- lokalizacja mennicy krakowskiej,

- ziemie należące do Królestwa Polskiego w 1370 r.,

- państwa sąsiadujące z Królestwem Polskim.

Ziemie odziedziczone przez Kazimierza Wielkiego w 1333r.:

- Wielopolska,

- Małopolska.

Ziemie przyłączone przez Kazimierza Wielkiego:

- Kujawy,

- Ruś Halicka.

Ziemie podporządkowane Królestwu Polskiemu:

- Mazowsze,

- Księstwo Włodzimierskie,

- Księstwo Chełmsko‑Bełskie,

- Podole.

Ziemie należące do Królestwa Polskiego w 1370 r:

- Wielkopolska,

- Małopolska,

- Kujawy,

- Ruś Halicka,

- Mazowsze,

- Księstwo Włodzimierskie,

- Księstwo Chełmsko‑Bełskie,

- Podole.

Miejsce podpisania pokoju z Krzyżakami w 1434 r.:

- Kalisz.

Lokalizacja Akademii Krakowskiej:

- Kraków.

Lokalizacja mennicy krakowskiej:

- Kraków.

Państwa sąsiadujące z Królestwem Polskim:

- Państwo Zakonu Krzyżackiego,

- Wielkie Księstwo Litewskie,

- Hospodarstwo Mołdawskie,

- Królestwo Węgierskie,

- Księstwa śląskie,

- Brandenburgia,

- Pomorze Zachodnie.

Polecenie 1

Wymień ziemie, które zostały przyłączone do Królestwa Polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 1

Na podstawie opisu mapy, wymień ziemie, które  zostały przyłączone do Królestwa Polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wymień państwa, z którymi sąsiadowało Królestwo Polskie w 1370 r.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 2

Na podstawie opisu mapy, wymień państwa, które sąsiadowały z Królestwem Polskim.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Wymień największe miasta w Polsce za czasów Kazimierza Wielkiego.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 3

Wyjaśnij, czy Twoim zdaniem Kazimierz słusznie otrzymał przydomek Wielki.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wymień ziemie, które Krzyżacy zwrócili Polsce na mocy pokoju zawartego
1343 roku w Kaliszu.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5

Wyjaśnij, dlaczego Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki zabiegali tyle lat o odzyskanie Pomorza Gdańskiego oraz czy, utrata tych ziem była taka dotkliwa dla państwa polskiego.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
j0000008FBB5v32_00000018

Zjazd monarchów. Uczta u Wierzynka

R16JTkWHdD9Rj
Kazimierz Wielki
Źródło: Leopold Löffler, domena publiczna.

Polityka Kazimierza Wielkiego umocniła Polskę na arenie międzynarodowej. Z Polską liczono się w Europie. Wyrazem tego był zjazd monarchów w Krakowie, do którego doszło w 1364 roku. Przybyli wtedy na zaproszenie Kazimierza Wielkiego liczni władcy europejscy, by porozumieć się w sprawach politycznych. Byli wśród nich między innymi władcy: Niemiec, Danii, Czech, a nawet Cypru. Dostojni goście nie tylko rozmawiali o sprawach politycznych, ale też oglądali turnieje rycerskie i brali udział w polowaniach w podkrakowskich lasach. Do historii przeszła wspaniała uczta, którą zostali podjęci. Ucztę tak opisali kronikarze: 'chcąc więc okazać chwałę swojego Królestwa […], [Kazimierz] wydał w mieście Krakowie wielką ucztę […]. Jaka była wesołość na tej uczcie, jaka wspaniałość, sława i obfitość, opisać niepodobna, chyba powiedzieć tylko, że wszystkim dawano więcej niż sami sobie życzyli'Indeks górny 111 Indeks górny koniec. Tradycja głosi, że ucztę tę zorganizował mieszczanin krakowski Mikołaj Wierzynek. Była tak wspaniała, że opowiadano o niej w całej Europie. Rozsławiła imię króla i Polskę.

1
R1E3AMhK94GAL
Uczta u Wierzynka
Źródło: Bronisław Abramowicz, 1876, domena publiczna.
Polecenie 6

Opisz, jaki nastrój panuje na uczcie. Podaj, gdzie malarz umieścił na swoim obrazie władców oraz po czym można ich poznać.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 6

Na podstawie opisu obrazu opisz, jaki nastrój panuje na uczcie. Podaj, gdzie malarz umieścił na swoim obrazie władców oraz po czym można ich poznać.

Rt99gM6JIWdb7
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 1
RjIlLPvzhKJPM1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1EvQ5OZUy6vC1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RTpOTptVq3QfR
Ćwiczenie 2
Wskaż, informacje dotyczące panowania Kazimierza Wielkiego: Możliwe odpowiedzi: 1. Był królem., 2. Był księciem., 3. Wydał ucztę na cześć zawarcia pokoju w Kaliszu., 4. Zorganizował „ucztę u Wierzynka”., 5. Zawarł pokój w Kaliszu z Krzyżakami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3
RmRaWSIId5Xv81
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
Rz1zrirgUi7jS1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008FBB5v32_00000021

Podsumowanie

Ćwiczenie 5
RfMAy4Bhh6Im71
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Polecenia

  1. Wyjaśnij, co to znaczy, że Kazimierz Wielki prowadził politykę pokojową.

  2. Scharakteryzuj, o czym świadczył zjazd monarchów w Krakowie i uczta u Wierzynka.