Początki rządów Kazimierza Wielkiego
Po śmierci Władysława Łokietka na tron polski wstąpił jego syn i następca Kazimierz, któremu kolejne pokolenia nadały przydomek Wielki. Panował on w latach 1333‑1370. Był władcą uzdolnionym, który realizował program gospodarczego i politycznego wzmocnienia państwa. Sytuacja w kraju w momencie obejmowania rządów przez Kazimierza była trudna. Groźna była również sytuacja zewnętrzna państwa, położonego obok państwa zakonnego. Kazimierz wybrał drogę wykluczającą walkę zbrojną, drogę akcji dyplomatycznej.
Zręczny polityk
Wstępując na tron Kazimierz oparł się, na sojuszu z królem Węgier Karolem RobertemKarolem Robertem. Aby uniknąć bezpośredniego starcia z Janem LuksemburskimJanem Luksemburskim i Krzyżakami a także uregulować stosunki wewnętrzne, Kazimierz wziął udział w zjeździe trzech monarchów. Do spotkania doszło w 1335 roku na zjeździe w Wyszehradzie na terenie Węgier. Oprócz Kazimierza obecny był na nim monarcha czeski i węgierski. Wówczas Kazimierz zawarł porozumienie z królem czeskim. W zamian za sporą sumę pieniędzy Kazimierz Wielki uzyskał od władcy czeskiego zrzeczenie się prawa do używania tytułu króla Polski (władca Czech uzyskał je w czasie rozbicia dzielnicowego w Polsce).
W 1343 roku polski król zawarł w Kaliszu pokój z Krzyżakami, nazwany 'pokojem wieczystym'. Na jego mocy Krzyżacy zwrócili Polsce ziemię dobrzyńską i Kujawy, ale zatrzymali Pomorze Gdańskie. Obszar państwa został powiększony przez przyłączenie na południowym wschodzie Rusi Halickiej, obszaru cennego gospodarczo, z takimi miastami jak Lwów i Halicz. Do Polski została też przyłączona część Mazowsza z Płockiem, a pozostała część dzielnicy stała się lennem pod zwierzchnictwem króla polskiego.
Jeszcze za życia Władysława Łokietka siostra Kazimierza Wielkiego wyszła za mąż za króla węgierskiego z rodu Andegawenów. By zyskać poparcie Węgier na arenie międzynarodowej, Kazimierz Wielki ustanowił Andegawenów swoimi spadkobiercami na tronie polskim na wypadek, gdyby nie zostawił syna.
Kazimierzowi Wielkiemu nie udało się odzyskać Śląska.
Mapa Polski Kazimierza Wielkiego. Na mapie zaznaczone są:
- ziemie odziedziczone przez Kazimierza Wielkiego w 1333r.,
- ziemie przyłączone przez Kazimierza Wielkiego,
- miejsce podpisania pokoju z Krzyżakami w 1434 r.,
- lokalizacja Akademii Krakowskiej,
- lokalizacja mennicy krakowskiej,
- ziemie należące do Królestwa Polskiego w 1370 r.,
- państwa sąsiadujące z Królestwem Polskim.
Ziemie odziedziczone przez Kazimierza Wielkiego w 1333r.:
- Wielopolska,
- Małopolska.
Ziemie przyłączone przez Kazimierza Wielkiego:
- Kujawy,
- Ruś Halicka.
Ziemie podporządkowane Królestwu Polskiemu:
- Mazowsze,
- Księstwo Włodzimierskie,
- Księstwo Chełmsko‑Bełskie,
- Podole.
Ziemie należące do Królestwa Polskiego w 1370 r:
- Wielkopolska,
- Małopolska,
- Kujawy,
- Ruś Halicka,
- Mazowsze,
- Księstwo Włodzimierskie,
- Księstwo Chełmsko‑Bełskie,
- Podole.
Miejsce podpisania pokoju z Krzyżakami w 1434 r.:
- Kalisz.
Lokalizacja Akademii Krakowskiej:
- Kraków.
Lokalizacja mennicy krakowskiej:
- Kraków.
Państwa sąsiadujące z Królestwem Polskim:
- Państwo Zakonu Krzyżackiego,
- Wielkie Księstwo Litewskie,
- Hospodarstwo Mołdawskie,
- Królestwo Węgierskie,
- Księstwa śląskie,
- Brandenburgia,
- Pomorze Zachodnie.
Wymień ziemie, które zostały przyłączone do Królestwa Polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego.
Na podstawie opisu mapy, wymień ziemie, które zostały przyłączone do Królestwa Polskiego za czasów Kazimierza Wielkiego.
Wymień państwa, z którymi sąsiadowało Królestwo Polskie w 1370 r.
Na podstawie opisu mapy, wymień państwa, które sąsiadowały z Królestwem Polskim.
Wymień największe miasta w Polsce za czasów Kazimierza Wielkiego.
Wyjaśnij, czy Twoim zdaniem Kazimierz słusznie otrzymał przydomek Wielki.
Wymień ziemie, które Krzyżacy zwrócili Polsce na mocy pokoju zawartego
1343 roku w Kaliszu.
Wyjaśnij, dlaczego Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki zabiegali tyle lat o odzyskanie Pomorza Gdańskiego oraz czy, utrata tych ziem była taka dotkliwa dla państwa polskiego.
Zjazd monarchów. Uczta u Wierzynka
Polityka Kazimierza Wielkiego umocniła Polskę na arenie międzynarodowej. Z Polską liczono się w Europie. Wyrazem tego był zjazd monarchów w Krakowie, do którego doszło w 1364 roku. Przybyli wtedy na zaproszenie Kazimierza Wielkiego liczni władcy europejscy, by porozumieć się w sprawach politycznych. Byli wśród nich między innymi władcy: Niemiec, Danii, Czech, a nawet Cypru. Dostojni goście nie tylko rozmawiali o sprawach politycznych, ale też oglądali turnieje rycerskie i brali udział w polowaniach w podkrakowskich lasach. Do historii przeszła wspaniała uczta, którą zostali podjęci. Ucztę tak opisali kronikarze: 'chcąc więc okazać chwałę swojego Królestwa […], [Kazimierz] wydał w mieście Krakowie wielką ucztę […]. Jaka była wesołość na tej uczcie, jaka wspaniałość, sława i obfitość, opisać niepodobna, chyba powiedzieć tylko, że wszystkim dawano więcej niż sami sobie życzyli'Indeks górny 11 Indeks górny koniec11. Tradycja głosi, że ucztę tę zorganizował mieszczanin krakowski Mikołaj Wierzynek. Była tak wspaniała, że opowiadano o niej w całej Europie. Rozsławiła imię króla i Polskę.
Opisz, jaki nastrój panuje na uczcie. Podaj, gdzie malarz umieścił na swoim obrazie władców oraz po czym można ich poznać.
Na podstawie opisu obrazu opisz, jaki nastrój panuje na uczcie. Podaj, gdzie malarz umieścił na swoim obrazie władców oraz po czym można ich poznać.
Rozwiąż krzyżówkę i w zaznaczonej pionowej kolumnie odczytaj hasło.
- Przydomek ojca Kazimierza Wielkiego.
- Ptak w godle Królestwa Polskiego.
- Urządził wielką ucztę w Krakowie.
- Moneta bita przez Kazimierza Wielkiego.
- Dynastia, z której pochodził król Węgier.
- Kopalnia soli.
1 | ||||||||||||||
2 | ||||||||||||||
3 | ||||||||||||||
4 | ||||||||||||||
5 | ||||||||||||||
6 |
Podsumowanie
Polecenia
Wyjaśnij, co to znaczy, że Kazimierz Wielki prowadził politykę pokojową.
Scharakteryzuj, o czym świadczył zjazd monarchów w Krakowie i uczta u Wierzynka.