Obrazek. Bocianie gniazda na tle nieba. Trzy gniazda – w dwóch po trzy bociany, w środkowym dwa bociany. Gniazda na wysokich platformach. Bociany białe z czerwonymi nogami i czarnymi ogonami.
Urodziny Ojczyzny
Obrazek. Bocianie gniazda na tle nieba. Trzy gniazda – w dwóch po trzy bociany, w środkowym dwa bociany. Gniazda na wysokich platformach. Bociany białe z czerwonymi nogami i czarnymi ogonami.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Czy wiesz, że Polska, podobnie jak ty, co roku obchodzi swoje urodziny? Świętujemy je w dniu 11 listopada, na pamiątkę odzyskania niepodległości. Ten radosny dzień warto spędzić wyjątkowo.
Polecenie 1
Wysłuchaj uważnie tekstu 'Historia Polski w telegraficznym skrócie'. Zwróć uwagę na to, jak długo naszej ojczyzny nie było na mapie świata.
R1U7nVMc0WNDE
„Historia Polski w telegraficznym skrócie” – czyta Krzysztof Kulesza.
„Historia Polski w telegraficznym skrócie” – czyta Krzysztof Kulesza.
„Historia Polski w telegraficznym skrócie” – czyta Krzysztof Kulesza
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
„Historia Polski w telegraficznym skrócie” – czyta Krzysztof Kulesza
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
„Historia Polski w telegraficznym skrócie” – czyta Krzysztof Kulesza.
Historia Polski w telegraficznym skrócie
Państwo polskie powstało w X wieku. Przez tysiąc lat różnie układały się losy Polski i Polaków. Były czasy świetności, kiedy nasz kraj był bogaty i silny. Były i takie, kiedy jego słabość wykorzystywali sąsiedzi. Pod koniec XVIII wieku Rosja, Prusy i Austria porozumiały się między sobą i siłą zajęły terytorium naszej Ojczyzny.
Polska przestała istnieć. Nie było jej na mapie Europy. W szkołach i urzędach zabroniono mówić po polsku. Polacy nigdy jednak nie pogodzili się z utratą Ojczyzny i walczyli z zaborcami. Tadeusz Kościuszko dowodził w pierwszym powstaniu przeciw Rosjanom. Henryk Dąbrowski organizował we Włoszech polskie legiony. W XIX wieku przeciwko zaborcom wybuchały jeszcze inne powstania zbrojne, między innymi listopadowe i styczniowe. Jednak działania te nie dały upragnionej wolności.
Taka szansa pojawiła się dopiero wtedy, gdy nasi zaborcy się pokłócili i zaczęli walczyć między sobą. Dzięki temu Polsce udało się odzyskać niepodległość 11 listopada 1918 roku. Po 123 latach niewoli nasza Ojczyzna odrodziła się i wróciła na mapę Europy, a dzień 11 listopada obchodzony jest w Polsce jako Narodowe Święto Niepodległości.
Ćwiczenie 1
Przeczytaj uważnie tekst i zaznacz w nim kolorami: na czerwono – nazwy państw, które zniewoliły Polskę; na niebiesko – imiona i nazwiska Polaków, którzy zasłużyli się w walce o wolność ojczyzny; na zielono – datę odzyskania przez Polskę niepodległości; na żółto – nazwę święta obchodzonego na pamiątkę tego wydarzenia.
RL9MiTAmFvK9p
Przeczytaj uważnie i tekst i zaznacz w nim kolorami: na czerwono – nazwy państw, które zniewoliły Polskę; na niebiesko – nazwiska Polaków, którzy zasłużyli się w walce o wolność ojczyzny; na zielono – datę odzyskania przez Polskę niepodległości; na żółto – nazwę święta obchodzonego na pamiątkę tego wydarzenia. Państwo polskie powstało w X wieku. Przez tysiąc lat różnie układały się losy Polski i Polaków. Były czasy świetności, kiedy nasz kraj był bogaty i silny. Były i takie, kiedy jego słabość wykorzystywali sąsiedzi. Pod koniec XVIII wieku Rosja, Prusy i Austria porozumiały się między sobą i siłą zajęły terytorium naszej Ojczyzny. Polska przestała istnieć. Nie było jej na mapie Europy. W szkołach i urzędach zabroniono mówić po polsku. Polacy nigdy jednak nie pogodzili się z utratą Ojczyzny i walczyli z zaborcami. Tadeusz Kościuszko dowodził w pierwszym powstaniu przeciw Rosjanom. Henryk Dąbrowski organizował we Włoszech polskie legiony. W XIX wieku przeciwko zaborcom wybuchały jeszcze inne powstania zbrojne, między innymi listopadowe i styczniowe. Jednak działania te nie dały upragnionej wolności. Taka szansa pojawiła się dopiero wtedy, gdy nasi zaborcy się pokłócili i zaczęli walczyć między sobą. Dzięki temu Polsce udało się odzyskać niepodległość 11 listopada 1918 roku. Po 123 latach niewoli nasza Ojczyzna odrodziła się i wróciła na mapę Europy, a dzień 11 listopada obchodzony jest w Polsce jako Narodowe Święto Niepodległości.
Przeczytaj uważnie i tekst i zaznacz w nim kolorami: na czerwono – nazwy państw, które zniewoliły Polskę; na niebiesko – nazwiska Polaków, którzy zasłużyli się w walce o wolność ojczyzny; na zielono – datę odzyskania przez Polskę niepodległości; na żółto – nazwę święta obchodzonego na pamiątkę tego wydarzenia. Państwo polskie powstało w X wieku. Przez tysiąc lat różnie układały się losy Polski i Polaków. Były czasy świetności, kiedy nasz kraj był bogaty i silny. Były i takie, kiedy jego słabość wykorzystywali sąsiedzi. Pod koniec XVIII wieku Rosja, Prusy i Austria porozumiały się między sobą i siłą zajęły terytorium naszej Ojczyzny. Polska przestała istnieć. Nie było jej na mapie Europy. W szkołach i urzędach zabroniono mówić po polsku. Polacy nigdy jednak nie pogodzili się z utratą Ojczyzny i walczyli z zaborcami. Tadeusz Kościuszko dowodził w pierwszym powstaniu przeciw Rosjanom. Henryk Dąbrowski organizował we Włoszech polskie legiony. W XIX wieku przeciwko zaborcom wybuchały jeszcze inne powstania zbrojne, między innymi listopadowe i styczniowe. Jednak działania te nie dały upragnionej wolności. Taka szansa pojawiła się dopiero wtedy, gdy nasi zaborcy się pokłócili i zaczęli walczyć między sobą. Dzięki temu Polsce udało się odzyskać niepodległość 11 listopada 1918 roku. Po 123 latach niewoli nasza Ojczyzna odrodziła się i wróciła na mapę Europy, a dzień 11 listopada obchodzony jest w Polsce jako Narodowe Święto Niepodległości.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
Znajdź w dowolnych źródłach informacje:
1. Nazwy państw, które zniewoliły Polskę.
2. Imiona i nazwiska Polaków, którzy zasłużyli się w walce o wolność ojczyzny.
3. Datę odzyskania przez Polskę niepodległości.
4. Nazwę święta obchodzonego na pamiątkę tego wydarzenia.
RJV6Q7KaWRLUf
1.Nazwy państw, które zniewoliły Polskę;
2.Nazwiska Polaków, którzy zasłużyli się w walce o wolność ojczyzny;
3.Data odzyskania przez Polskę niepodległości;
4.Nazwa święta obchodzonego na pamiątkę tego wydarzenia.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
1. Rosja, Prusy, Austria.
2. Tadeusz Kościuszko, Henryk Dąbrowski.
3. 11 listopada 1918 r.
4. Narodowe Święto Niepodległości.
1
Polecenie 2
Odpowiedz na pytania i wykonaj polecenia:
Jak myślisz, dlaczego słowo 'Ojczyzna' zostało zapisane w tekście wielką literą?
Znajdź i przeczytaj głośno fragment, który mówi o ponownych narodzinach Polski.
Zastanów się, co czuli Polacy po odzyskaniu wolności. Jak mogli się zachowywać?
uzupełnij treść
1
Polecenie 3
Jak według Was Polacy powinni obchodzić Święto Niepodległości (pieczenie tortu, robienie laurek)? Zapiszcie na tablicy wasze pomysły. Wybierzcie te, które podobają się wam najbardziej.
uzupełnij treść
1
Polecenie 4
W naszym kraju mamy wiele wspaniałych zabytków. Przyjrzyj się niektórym z nich. Czy już udało ci się odwiedzić wskazane miejsca? A jakie zabytki są w twojej okolicy? Opisz je krótko w zeszycie.
R1eRVZljfsA76
1. Ratusz we Wrocławiu Najpiękniejszy ratusz w Polsce – jego najstarsza część powstała około 1299 roku. Obecnie mieści się w nim Muzeum Miejskie Wrocławia. W jego piwnicach znajduje się restauracja, która działa od ponad 700 lat! Podczas zwiedzania miasta trzeba ją koniecznie odwiedzić, bo mówi się, że „kto nie był w Piwnicy Świdnickiej, ten nie był we Wrocławiu”…, 2. Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie. Ta rezydencja polskich królów znajduje się na wzgórzu wawelskim wraz z katedrą i… Smoczą Jamą, gdzie podobno żył najprawdziwszy smok, przechytrzony zresztą przez Szewczyka Dratewkę. Wyróżnia się spośród europejskich dawnych dworów nietypowymi arkadami ze smukłymi i długimi kolumnami. W komnatach zamku znajduje się wspaniała kolekcja arrasów., 3. Klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie. Najważniejsze miejsce kultu Maryi Panny i cel pielgrzymek wiernych z całego świata. W bazylice jasnogórskiej znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej, którą została ogłoszona po zwycięskiej obronie Jasnej Góry przed Szwedami w 1655 roku. Dlatego Jasna Góra jest nie tylko religijnym, ale i narodowym symbolem waleczności Polaków., 4. Ratusz w Zamościu. Pyszni się wachlarzem półkolistych schodów, dzięki którym nie sposób go pomylić z innym ratuszem w Polsce. Z jego 52-metrowej wieży roztacza się wspaniały widok na panoramę miasta, a od maja do września, w każde południe, płynie wygrywany przez trębacza hejnał. Grany jest tylko w trzy strony świata. Legenda mówi, że hetman Jan Zamoyski, obrażony na Kraków, zabronił słać melodię w jego kierunku…, 5. Zamek Królewski w Warszawie. Dawna rezydencja książęca, a od XVI wieku siedziba króla i Sejmu I Rzeczypospolitej: to właśnie tu uchwalono Konstytucję 3 maja. Wielokrotnie grabiona i dewastowana, pod koniec II wojny światowej została niemal doszczętnie zniszczona. Na szczęście w latach 80. ubiegłego stulecia zamek odbudowano. Dziś pełni funkcję muzeum. Jest też miejscem uroczystości i spotkań państwowych., 6. Księży Młyn w Łodzi Długa na 207 metrów przędzalnia (na fotografii) to tylko część kompleksu fabrycznego. Rozbudowany w latach 70. XIX wieku przez Karola Scheiblera, obejmował fabryki, osiedle, budynek straży pożarnej, szpital, szkołę oraz pałac z parkiem i stawem. Jest „miastem w mieście”, ważnym zabytkiem przemysłowym na świecie. Nadal toczy się w nim życie Łodzi, szczególnie kulturalne.
1. Ratusz we Wrocławiu Najpiękniejszy ratusz w Polsce – jego najstarsza część powstała około 1299 roku. Obecnie mieści się w nim Muzeum Miejskie Wrocławia. W jego piwnicach znajduje się restauracja, która działa od ponad 700 lat! Podczas zwiedzania miasta trzeba ją koniecznie odwiedzić, bo mówi się, że „kto nie był w Piwnicy Świdnickiej, ten nie był we Wrocławiu”…, 2. Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie. Ta rezydencja polskich królów znajduje się na wzgórzu wawelskim wraz z katedrą i… Smoczą Jamą, gdzie podobno żył najprawdziwszy smok, przechytrzony zresztą przez Szewczyka Dratewkę. Wyróżnia się spośród europejskich dawnych dworów nietypowymi arkadami ze smukłymi i długimi kolumnami. W komnatach zamku znajduje się wspaniała kolekcja arrasów., 3. Klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie. Najważniejsze miejsce kultu Maryi Panny i cel pielgrzymek wiernych z całego świata. W bazylice jasnogórskiej znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej, którą została ogłoszona po zwycięskiej obronie Jasnej Góry przed Szwedami w 1655 roku. Dlatego Jasna Góra jest nie tylko religijnym, ale i narodowym symbolem waleczności Polaków., 4. Ratusz w Zamościu. Pyszni się wachlarzem półkolistych schodów, dzięki którym nie sposób go pomylić z innym ratuszem w Polsce. Z jego 52-metrowej wieży roztacza się wspaniały widok na panoramę miasta, a od maja do września, w każde południe, płynie wygrywany przez trębacza hejnał. Grany jest tylko w trzy strony świata. Legenda mówi, że hetman Jan Zamoyski, obrażony na Kraków, zabronił słać melodię w jego kierunku…, 5. Zamek Królewski w Warszawie. Dawna rezydencja książęca, a od XVI wieku siedziba króla i Sejmu I Rzeczypospolitej: to właśnie tu uchwalono Konstytucję 3 maja. Wielokrotnie grabiona i dewastowana, pod koniec II wojny światowej została niemal doszczętnie zniszczona. Na szczęście w latach 80. ubiegłego stulecia zamek odbudowano. Dziś pełni funkcję muzeum. Jest też miejscem uroczystości i spotkań państwowych., 6. Księży Młyn w Łodzi Długa na 207 metrów przędzalnia (na fotografii) to tylko część kompleksu fabrycznego. Rozbudowany w latach 70. XIX wieku przez Karola Scheiblera, obejmował fabryki, osiedle, budynek straży pożarnej, szpital, szkołę oraz pałac z parkiem i stawem. Jest „miastem w mieście”, ważnym zabytkiem przemysłowym na świecie. Nadal toczy się w nim życie Łodzi, szczególnie kulturalne.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4
R1cVCG9wHmgsT
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 2
Nasze polskie stroje ludowe są bardzo ciekawe. Przyjrzyj się starym fotografiom i zastanów, w jakich okolicznościach możesz dziś spotkać ludzi w strojach ludowych.
uzupełnij treść
Weź pod uwagę, że są to stroje rzadkie i cenne, dlatego nie nosi się ich na co dzień. Strój taki podkreśla wyjątkowość i wagę uroczystości, na którą się go zakłada, ale również wyjątkowość i oryginalność regionu, który reprezentuje.
Stroje ludowe zakłada się przede wszystkim na występy zespołów ludowych, które śpiewają stare pieśni i tańczą tańce ludowe. Można je też spotkać podczas uroczystości regionalnych, kiedy osoby je noszące chcą podkreślić swoją przynależność do danego regionu. Czasami pojawiają się w takim stroju również na uroczystościach państwowych, akcentując w ten sposób swoje pochodzenie.
Ćwiczenie 2
Znajdź opis polskiego stroju ludowego i zastanów, w jakich okolicznościach możesz dziś spotkać ludzi w strojach ludowych.
Ry491ZgUX1gOM
(Uzupełnij).
Stroje ludowe zakłada się przede wszystkim na występy zespołów ludowych, które śpiewają stare pieśni i tańczą tańce ludowe. Można je też spotkać podczas uroczystości regionalnych, kiedy osoby je noszące chcą podkreślić swoją przynależność do danego regionu. Czasami pojawiają się w takim stroju również na uroczystościach państwowych, akcentując w ten sposób swoje pochodzenie.
R1EhB32S3mtcS
Zdjęcie czarno‑białe. Portret kobiety w stroju ludowym, ok. 1906–1910. Dziewczyna w białej chustce na głowie, białej koszuli z długimi, bufiastymi rękawami, zakończonymi ozdobnymi mankietami. Koszula zapięta ciasno pod szyją, z ozdobnym niewielkim kołnierzykiem, na niej kolorowy, wyszywany barwnie serdak, wiązany sznurówką. Pod szyją liczne sznury korali. Długa spódnica, przesłonięta fartuszkiem w kolorowe poziome pasy.
Portret kobiety w stroju ludowym, ok. 1906–1910
Źródło: a. nn., domena publiczna.
RJpgJVySEpZZ8
Zdjęcie czarno‑białe. Portret dziecka w stroju krakowskim, ok. 1865. Chłopczyk w białej koszuli, ozdobnym długim kaftanie, w pasiastych spodenkach. Pod szyją zawiązana wstążka. Na głowie czapka z kokardą i piórami.
Portret dziecka w stroju krakowskim, ok. 1865
Źródło: a. nn., domena publiczna.
R1HLUkmULsBTu
Zdjęcie czarno‑białe. Klimek Bachleda w stroju góralskim, ok. 1900. Siedzący mężczyzna w stroju góralskim. Jasna koszula, jasne spodnie haftowane, kamizelka i skórzany serdak obszyty futerkiem. Na głowie płaski kapelusz.
Klimek Bachleda w stroju góralskim, ok. 1900
Źródło: a. nn., domena publiczna.
R1bdu6iL64FzQ
Zdjęcie czarno‑białe. Maria Badeni w stroju ludowym, ok. 1875. Kobieta w białej koszuli, białym czepeczku i koronkowym, białym fartuszku na długiej ciemnej spódnicy. Spod kołnierzyka wystaje szeroka, zawiązana na kokardę wstążka. Ciemny, atłasowy kaftanik i sznury korali. Na czepcu z tyłu kwiaty i kokarda.
Maria Badeni w stroju ludowym, ok. 1875
Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa, domena publiczna.
Rp7L4Hq1hcw5U
Zdjęcie czarno‑białe. Portret Adama Żeromskiego w stroju góralskim, ok. 1905. Chłopiec w białej koszuli, białych haftowanych spodniach i białej, haftowanej kurteczce zarzuconej na ramiona. Na głowie ciemny kapelusz z dużym rondem i koralikami.
Portret Adama Żeromskiego w stroju góralskim, ok. 1905
Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa, domena publiczna.
Polecenie 5
Poszukaj w Internecie ilustracji przedstawiających stroje regionalne:
podhalański i krakowski,
łowicki i kurpiowski,
zamojski i kaszubski,
śląski i lubelski.
Porównaj kolory strojów i ich poszczególne elementy, np. nakrycia głowy. Wskaż podobieństwa i różnice. Wybierz strój, który najbardziej ci się podoba.
Polecenie 5
R1T0QXBLevduk
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 6
W Polsce nie tylko zabytki zachwycają. Możemy się poszczycić również piękną przyrodą. Obejrzyj galerię zdjęć przedstawiających różne zakątki naszego kraju. Wybierz ten, który najbardziej ci się podoba, i krótko go opisz w zeszycie. Możesz poszukać w Internecie dodatkowych informacji o tym miejscu, żeby twój opis był pełniejszy.
RRQW2o7ARXUjF
(Uzupełnij).
Polecenie 6
ROyG14aXKCCbt
(Uzupełnij).
R1SqRycZJEK23
(Uzupełnij).
RlfMDbyS6EPTf
Kolorowe zdjęcie. Bory Tucholskie. Widok na jezioro otoczone ze wszystkich stron drzewami.
Bory Tucholskie
Źródło: Przykuta, licencja: CC BY-SA 3.0.
ROH42S9wp81ex
Kolorowe zdjęcie. Kraina Wielkich Jezior Mazurskich. Ogromne jezioro otoczone lasami. Na jeziorze mnóstwo białych żagli.
Kolorowe zdjęcie. Puszcza Białowieska. Bagno w lesie otoczone drzewami.
Puszcza Białowieska
Źródło: Jacek Karczmarz, licencja: CC BY 3.0.
RQHif8zoGnSK2
Kolorowe zdjęcie. Tatry. Panorama odległych szczytów pokrytych śniegiem. Nad nimi białe chmury i błękitne niebo.
Tatry
Źródło: Jerzy Górecki, licencja: CC BY 4.0.
REpzrqyVnHDfi
Kolorowe zdjęcie. Wąwóz Królowej Jadwigi w Sandomierzu. Wąska ścieżka między ostro wznoszącymi się ścianami wąwozu. Na górze drzewa.
Wąwóz Królowej Jadwigi w Sandomierzu
Źródło: Macieias, licencja: CC BY 2.5.
Polecenie 7
Aby również następne pokolenia mogły się cieszyć polską przyrodą, należy ją chronić. Dlatego powstają parki narodowe i krajobrazowe. Zapoznaj się z mapą i dowiedz się, jakie gatunki fauny i flory są szczególnie chronione.
R1H7KlwCiNnDP1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Źródło: Scholaris.pl, tylko do użytku edukacyjnego.
Polecenie 7
RYHvwzuRsTZMH
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3
RnqswdWulJ4TT1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Połącz daty z nazwami obchodzonych w tych dniach świąt państwowych (narodowych).
Narodowe Święto Niepodległości, Święto Narodowe Trzeciego Maja, Narodowy Dzień Zwycięstwa, Święto Wojska Polskiego, Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego, Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
2 maja
11 listopada
3 maja
15 sierpnia
1 marca
1 sierpnia
8 maja
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R9LY0KDypuWHf1
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Ktoś usunął z tekstu poniżej niektóre wyrazy. Dopisz je.
............................ Polska to państwo leżące w .............., nad Morzem ..................... Polska jest członkiem Unii ........................ oraz NATO. Graniczy od strony zachodniej z ................, od południa z Czechami i ...................., a od wschodu z Ukrainą, ........................, Litwą i Rosją. Godłem Polski jest ............ Biały na .................. tle. Flaga ma barwę .............. i czerwoną. ............ narodowym jest „Mazurek Dąbrowskiego”.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RANkWvL5pdQA5
Ćwiczenie 5
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R6ClzRBDtHSPL
Ćwiczenie 5
Wymień państwa sąsiadujące z Polską. Z Polską sąsiadują, począwszy od północnego-wschodu: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij. Na południu graniczmy ze Tu uzupełniji Czechami}, natomiast od zachodu z Tu uzupełnij
Wymień państwa sąsiadujące z Polską. Z Polską sąsiadują, począwszy od północnego-wschodu: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij. Na południu graniczmy ze Tu uzupełniji Czechami}, natomiast od zachodu z Tu uzupełnij
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R9lcNx8TKDAUU
Ćwiczenie 6
Przeciągnij we właściwe miejsca nazwy stolic naszych sąsiadów.
Przeciągnij we właściwe miejsca nazwy stolic naszych sąsiadów.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
R1K8MngYZOylM
Ćwiczenie 6
Połącz w pary sąsiadów Polski i ich stolice. Litwa Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Białoruś Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Ukraina Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Niemcy Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Rosja Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Słowacja Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Czechy Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa
Połącz w pary sąsiadów Polski i ich stolice. Litwa Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Białoruś Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Ukraina Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Niemcy Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Rosja Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Słowacja Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa Czechy Możliwe odpowiedzi: 1. Praga, 2. Bratysława, 3. Berlin, 4. Wilno, 5. Kijów, 6. Mińsk, 7. Moskwa
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 7
Przeczytaj uważnie wiersz Marii Konopnickiej. Wypisz z wiersza zastosowane przez autorkę poetyckie określenia ojczyzny.
uzupełnij treść
Poetyckie określenia to rodzaj metafory, nazwanie czegoś w sposób niezwykły, wymyślny, np. 'dom' może zostać nazwany 'rodzinnym gniazdem'.
Poetyckie określenia ojczyzny w wierszu to: rodzinny dom, stary dach, rodzinny próg, ojczyste progi, ojczyste ściany.
Maria Konopnicka 'Kochasz ty dom'
Kochasz ty dom, rodzinny dom,
Co w letnią noc, skroś srebrnej mgły,
Szumem swych lip, wtórzy twym snom
A ciszą swą koi twe łzy?
Kochasz ty dom, ten stary dach,
Co prawi baśń o dawnych dniach,
Omszałych wrót rodzinny próg,
Co wita cię z cierniowych dróg? (…)
Kochasz ty dom, rodzinny dom,
Co pośród burz, w zwątpienia dnie,
Gdy w duszę ci uderzy grom,
Wspomnieniem swym ocala cię?
O, jeśli kochasz, jeśli chcesz
Żyć pod tym dachem, chleb jeść zbóż,
Sercem ojczystych progów strzeż,
Serce w ojczystych ścianach złóż!...
1
Ćwiczenie 8
Sięgnij do słownika synonimów i wypisz wyrazy bliskoznaczne słowa 'ojczyzna'.
uzupełnij treść
Pamiętaj, że synonim to wyraz mający takie samo lub podobne znaczenie co inny wyraz, np. auto i samochód.
Synonimami do słowa 'ojczyzna' są: kraj narodzin, kraj ojczysty, ojczyste progi, ojczyste strony, praojczyzna, ziemia ojców, ziemia ojczysta, ziemia rodzinna, kraj urodzenia, kraj rodzinny, państewko, państwo, kolebka, macierz, Polska.
REbDPp9OSDdg1
Ćwiczenie 9
Połącz w pary nazwiska polskich wynalazców i odkrywców z ich dziełami. Jan Baranowski Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Mieczysław Bekker Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Erazm z Zakroczymia Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Kziemierz Funk Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Jan Heweliusz Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Mikołaj Kopernik Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle
Połącz w pary nazwiska polskich wynalazców i odkrywców z ich dziełami. Jan Baranowski Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Mieczysław Bekker Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Erazm z Zakroczymia Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Kziemierz Funk Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Jan Heweliusz Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle Mikołaj Kopernik Możliwe odpowiedzi: 1. kasownik, 2. teoria heliocentryczna, 3. witamina B, 4. pierwszy stały most na Wiśle, 5. atlas Księżyca, 6. pojazd ksiezycowy Lunar Roving Vehicle
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 10
Ułóż nazwiska wynalazców w kolejności alfabetycznej.
uzupełnij treść
Pamiętaj, że jeśli powtarza się w nazwisku pierwsza litera, o kolejności decyduje druga.
Na kształtowanie się swoistych cech kuchni polskiej miały wpływ wydarzenia historyczne, w tym wojny, zabory, wrogie lub przyjazne kontakty z sąsiadami. Na przestrzeni dziejów tereny Rzeczpospolitej zamieszkiwały rożne narody. Silne są kulinarne wpływy tatarsko‑tureckie, ruskie, niemieckie, litewskie, ale też sięgano po kulinarne nowości francuskie i włoskie.
Popularne polskie potrawy to na przykład pierogi z różnym nadzieniem, kluski, gołąbki, kotlet schabowy i mielony, bigos, golonka, ale także zupy, choćby żurek, kapuśniak, barszcz, zupa pomidorowa czy ogórkowa, chłodnik.
Kuchnia polska opiera się na potrawach z kapusty i ziemniaków, chlebie, wieprzowinie, drobiu, rzadziej wołowinie. Specyficzny polski deser to faworki, popularne są także inne wypieki: makowiec, sernik, pierniki czy pączki.
Polacy bardzo lubią kiszonki, kiszenie to jedna z najstarszych metod konserwacji żywności, dlatego na polskim stole nie może zabraknąć kiszonej kapusty lub kiszonych ogórków.
Rsj6OBPeAye5M
Zdjęcie białej miseczki z żurkiem, w zupie dwie połówki jajka i kawałek kiełbasy.
Żur z jajkiem i kiełbasą
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
R1LSUmXRFNcxR
Kolorowe zdjęcie – bigos w wydrążonym w kształcie miseczki specjalnym chlebie.
Bigos
Źródło: Ratoncito Perez, domena publiczna.
RbGLkqFwEMhAk
Zdjęcie – biały talerz, na nim ułożone w kółko gotowane pierogi, polane skwarkami z cebulką.
Pierogi na talerzu, polane skwarkami z cebulką
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
RElQUej0Dui1H
Kolorowe zdjęcie. Biały talerz z niebiesko‑czerwonymi ozdobami, na nim kotlet schabowy, talarki z ziemniaków, na których leżą dwa kawałki masła ziołowego, a także surówki z białej i czerwonej kapusty oraz marchewki.
Kotlet schabowy z ziemniakami i surówką
Źródło: MariaGutebring, domena publiczna.
RzwrOcl7uIjwb
Kolorowe zdjęcie. Okrągły głęboki talerz. W nim duża ilość ugotowanej kwaszonej kapusty, posypanej posiekaną pietruszką. Obok kapusty ugotowany ziemniak i kawałek mięsa.
Kwaśnica
Źródło: anialaurman, domena publiczna.
1
Ćwiczenie 11
Wypisz ze słownika języka polskiego jak najwięcej synonimów słowa smaczny.
uzupełnij treść
Pamiętaj, że synonimy to wyrazy bliskoznaczne, np. mądry - inteligentny, bystry - wykształcony.
Zredaguj kilka zdań, w których opiszesz i pochwalisz smak jednej z tradycyjnych polskich potraw.
uzupełnij treść
Opisując smak, stosuj nie tylko przymiotniki typu: słony, kwaśny, słodki, ale pamiętaj o innych walorach, np. chrupiący, rozpływający się w ustach, delikatny, soczysty, chrupiący itp.
Jednym z dań polskiej kuchni jest kotlet schabowy, podawany najczęściej z ziemniakami oraz kiszoną kapustą. Kotlet smakuje wyśmienicie, jest delikatny w środku, soczysty, a dobrze przypieczona skórka chrupie smakowicie, rozpływając się w ustach. Kotlet schabowy nie jest za twardy ani za miękki, jego struktura pozwala na łatwe pokrojenie. Ma zazwyczaj piękny, złocisty kolor i wspaniały zapach smażonego mięsa.
Polecenie 9
Dowiedz się, jakie potrawy są charakterystyczne dla poszczególnych regionów Polski. Skorzystaj z różnych źródeł wiedzy. Na postawie zdobytych informacji zredaguj notatkę w zeszycie.
Polskie obyczaje
W Polsce mamy wiele ciekawych zwyczajów i obyczajów, związanych z naszą kulturą i głębokim przywiązaniem do tradycji. W Wigilię, po odczytaniu fragmentu z Pisma Świętego, następuje łamanie się opłatkiem i składanie sobie życzeń. Do kolacji przystępuje się dopiero po pojawieniu się pierwszej gwiazdy na niebie. Symbolizuje ona gwiazdę betlejemską, którą ujrzeli trzej mędrcy, udający się do Betlejem. To znak, że można rozpocząć wieczerzę. Nie zapomina się również dodatkowym, wolnym nakryciu. Jest to obyczaj dobrze znany w całym kraju. Niektórzy traktują wolne miejsce jako wyraz pamięci o zmarłej bliskiej osobie, inni zaś pozostawiają je dla niespodziewanego, przygodnego gościa. O północy wszyscy udają się na pasterkę. Dziś także nikt nie wyobraża sobie domu bez kolorowej choinki. Nieodłącznym elementem świąt jest grupa kolędników, wędrująca od domu do domu. Wśród nich znaleźć można wesołego diabła, muzykanta, śmierć i Cygana.
Z kolei w Wielką Sobotę święci się koszyczek pełen pokarmów na wielkanocny stół. Wielu ludzi bierze udział w mszy rezurekcyjnej. Świąteczny dzień rozpoczyna się często uroczystym śniadaniem, w czasie którego na stole znaleźć się powinny pomalowane w czasie Wielkiego Postu kraszanki i święconka. Bardzo popularny jest też śmigus‑dyngus.
Dzień Wszystkich Świętych obchodzony 1 listopada i Dzień Zaduszny 2 listopada skłaniają nas do wspomnień o tych, którzy odeszli. Odwiedzamy wówczas cmentarze i zapalamy znicze na grobach.
1
Ćwiczenie 13
Zapisz w formie równoważników zdań wymienione w powyższym tekście tradycje.
uzupełnij treść
Pamiętaj, równoważnik zdania to wypowiedź bez orzeczenia.
1. Odczytanie fragmentu z Pisma świętego w Wigilię. 2. Łamanie się opłatkiem. 3. Składanie sobie życzeń. 4. Wypatrywanie pierwszej gwiazdki. 5. Kolacja wigilijna. 6. Dodatkowe wolne nakrycie. 7. Pasterka. 8. Choinka. 9. Kolędnicy. 10. Święcenie palm. 11. Święcenie pokarmów. 12. Udział w mszy rezurekcyjnej. 13. Uroczyste śniadanie. 14. Malowanie jajek. 15. Śmigus‑dyngus. 16. Odwiedzanie cmentarzy. 17. Zapalanie zniczy na grobach.
