Producenci komputerowych systemów operacyjnych dołączają do swoich produktów różne przydatne użytkownikowi systemu programy. Jedną grupę tych programów stanowią programy użytkowe. Należą do niej proste aplikacje, takie jak: edytory tekstu, programy do przetwarzania grafiki, kalkulatory, przeglądarki internetowe, odtwarzacze muzyki i filmów. Zapoznaj się z programami, które są dostępne w systemie operacyjnym Windows 10 i Windows 11
Microsoft Edge
Rxr55PwvvdcVy
Przeglądarka internetowa firmy Microsoft jest domyślnie zainstalowana w systemach Windows 10 i Windows 11. Jak wszystkie nowoczesne przeglądarki internetowe, Microsoft Edge służy do przeglądania i pobierania zasobów z internetu. Dostępny jest on również do pobrania na starszych wersjach systemu Windows (Windows 7 i Windows 8) jak i na konsolach Xbox One, Xbox Series X/S, w systemach Android,iOS, macOS oraz Linux.
Ciekawostka
Od 1995 roku domyślną przeglądarką internetową poprzednich systemów operacyjnych Windows, którą zastąpił w 2015 roku Microsoft Edge, był Internet Explorer.
Więcej informacji o korzystaniu z przeglądarek internetowych oraz wyszukiwaniu w nich informacji znajdziesz w materiałach:
Jest to edytor o prostych możliwościach formatowania tekstu dołączany do prawie wszystkich wersji systemu Windows, od czasów wydania systemu Windows 95. WordPad jest o wiele uboższy pod względem oferowanych funkcjonalności i narzędzi od programu Microsoft Word, ale jest za to darmowy. Dostępne są w nim jedynie dwie zakładki, Narzędzia Główne oraz Widok, które zawierają minimalną ilość dostępnych opcji formatowania, m.in: zmianę czcionki, modyfikację akapitów, wstawianie obrazów i obiektów oraz szukanie i zamienianie ciągów znakowych w tekście.
O korzystaniu z edytorów tekstowych możesz dowiedzieć się więcej w materiale:
Znajdziesz tam również ćwiczenia pozwalające zrozumieć ich podstawowe funkcjonalności.
Paint
R1UbihIbUlb2e
Jest to prosty edytor grafiki rastrowej dołączany do każdej wersji systemu Windows. Program otwiera i zapisuje pliki w formatach: BMP (Bitmapa), DIB (Bitmapa), JPEG, PNG, GIF, HEIC oraz TIFF. Wykorzystywany jest przede wszystkim do nieskomplikowanych zadań związanych z manipulacją obrazem np.: do przycinania i wycinania elementów oraz dostawiania tekstów i obiektów do obrazu.
Ciekawostka
Mimo swojej prostoty oraz braku narzędzi i funkcjonalności znanych z bardziej zaawansowanych programów graficznych (filtry, edycja warstw, ścieżki, kadrowanie czy klonowanie), Paint wciąż wykorzystywany jest przez artystów do tworzenia niesamowitych dzieł, a w internecie można znaleźć wiele poradników na temat tego rodzaju sztuki.
Informacje jak wykorzystać możliwości programu Paint oraz ćwiczenia na ten temat znajdziesz w materiale:
W 2017 roku program Paint został uznany za przestarzały. Jego miejsce w systemie Windows 10 i Windows 11 na stałe zająć miał unowocześniony program Paint 3D. Do zmiany jednak nie doszło. Obecnie oba programy - klasyczny Paint i Paint 3D są dostępne w systemie.
RWkxJiEhaoqDr
Notatnik
R1HFdVdMLziTl
Jest to prosty edytor tekstu. Generuje on tylko litery i cyfry oraz nie posiada opcji formatowania innych niż wybór czcionki. Program daje możliwość szukania i zamieniania ciągów znakowych w tekście oraz pozwala na tylko jedno cofnięcie wykonanej operacji. Pliki stworzone w Notatniku domyślnie zapisywane są wyłącznie w formacie .txt.
Ćwiczenie 1
Otwórz Notatnik, a następnie skopiuj lub zapisz w nim swój ulubiony wiersz, tekst piosenki albo fragment książki. Sformatuj tekst w Notatniku następujący sposób:
wyśrodkuj całość tekstu,
wybierz rodzaj czcionki Arial,
ustal wielkość czcionki na 12 punktów,
ustaw styl czcionki na kursywę.
Porównaj Notatnik z innym edytorem tekstu, na przykład WordPad i wskaż przydatne narzędzia, które nie są dostępne w tym programie. Zapisz plik w wybranym przez siebie miejscu na komputerze pod nazwą Tekst w formacie .txt.
Wcięcia wykonasz za pomocą Tabulatora, przeniesienie do nowej linii możesz wykonać za pomocą przycisku Enter. Czcionkę w programie Windows 10 zmienisz poprzez wybranie zakładki Format, a następnie opcji Czcionka, natomiast w programie Windows 11 należy wybrać zakładkę Edytuj, a następnie opcję Czcionka.
Notatnik nie posiada chociażby tak użytecznych podstawowych narzędzi, jak pozioma i pionowa linijka oraz wyrównywania lub wyśrodkowania tekstu. Wielkość i formatowanie czcionki można zmienić tylko w zastosowaniu do całego tekstu, nie ma możliwości zmiany interlinii ani justowania.
Aby zapisać swoją pracę, z zakładki Plik w prawym górnym rogu, wybierz opcję Zapisz lub Zapisz jako, a następnie wskaż miejsce zapisu w swoim komputerze.
Przykładowe formatowanie fragmentów 25 rozdziału książki Tajemniczy Ogród autorstwa Frances Hodgson Burnett.
R1ZACYTg5BDez
Kalkulator
R1QJVvAYWE9bB
Jest to program do wykonywania obliczeń matematycznych dostępny w pięciu trybach: Standardowym, Naukowym, Tworzenia wykresów, Programisty, Obliczania dat. Posiada również konwertery walutowe, objętości, długości, ciężaru i masy, temperatury, energii, powierzchni, prędkości, czasu, zasilania, danych, ciśnienia i kątów. Obecny był we wszystkich wersjach systemu Windows, z czasem był aktualizowany i rozbudowywany o nowe funkcje.
Ćwiczenie 2
Rn6S6T0Fep7fI
Jeżeli obliczenia sprawiają ci trudności spróbuj przełączyć tryby pracy kalkulatora. Użyj trybu: obliczanie daty, programisty. Wypróbuj konwerter długości i objętości.
Rejestrator głosu
Skorzystaj z opisów zamieszczonych na ilustracji interaktywnej, aby zapoznać się z interfejsem aplikacji.
RSDKay3GFq4UM
RizPWue9xTSyV
Rejestrator głosu to program do rejestracji dźwięku z mikrofonu. Dodatkowo, z poziomu aplikacji, pozwala udostępniać i przycinać nagranie do dowolnej długości oraz dodawać znaczniki służące do identyfikacji najważniejszych momentów podczas nagrywania lub odtwarzania.
Aparat
R3Y8ml7AevFCJ
Jest to program do poglądu obrazu z kamerki internetowej. Jeśli kamera jest niepodpięta, otrzymasz komunikat widoczny na powyższym zrzucie ekranu. Aplikacja poza nagraniem obrazu z kamery, umożliwia również stworzenie filmu poklatkowego ze zdjęć zrobionych podczas nagrywania, jak i „pstryknięcie” pojedynczej fotografii. W ustawieniach dostępny jest tryb profesjonalny oraz siatka ramek ułatwiająca zachowywanie harmonii wykonanego zdjęcia. Więcej na ten temat dowiedzieć się możesz w materiale:
Możesz również zmienić jakość nagrań i zdjęć, które wykonujesz. Jeśli chcesz zrobić sobie zdjęcie za pomocą kamery internetowej będąc daleko od komputera, skorzystaj z funkcji samowyzwalacza. Odpowiednio ustawiony czasomierz pozwoli przemieścić Ci się do wybranego miejsca w pokoju, nim program zapisze przechwycony obraz. Możliwość przełączania między aparatem a wideo znajduje się w pionowym pasku, po prawej stronie programu i jest dostępna wyłącznie po podłączeniu kamery internetowej lub innego urządzenia przechwytującego obraz.
R1ezQQCalOUql
Zegar
R1RfUy2zw3CIp
Program służący do ustawiania minutników, alarmów, stopera, sprawdzania zegara światowego oraz włączania trybu koncentracji.
RLv2DJqkvOeVM
ciekawostka
Ćwiczenie 3
Wykorzystaj Zegar Światowy w aplikacji Zegar, aby dowiedzieć się jaka jest obecnie godzina na Alasce, w Las Vegas, Ekwadorze, Brasílii, na Islandii, w Moskwie, Mumbaju i Tokio. Następnie porównaj ze sobą czas w tych lokalizacjach.
Będąc w zakładce Zegar światowy, kliknij przycisk Dodaj nowe miasto w prawym dolnym rogu ekranu. W okienku Dodawanie nowej lokalizacji wpisz lub wyszukaj wybraną nazwę miasta. Nie będziesz w stanie wyszukać wszystkich miast, dlatego staraj się znaleźć te największe dla danego państwa lub regionu. Możesz skorzystać z pomocy internetu jeśli nie będziesz wiedzieć jakie miasto wpisać. W przypadku Alaski będzie to Anchorage, w Ekwadorze możesz wybrać miejscowość Guayaquil lub Quito, mają tą samą strefę czasową. Stolicą Islandii jest Reykjavik. Pamiętaj, że niektóre państwa mają kilka stref czasowych. W celu porównania, wybierz opcję Porównaj, przycisk ten znajduje się obok przycisku Edytuj zegary, tam gdzie Dodaj nowe miasto.
Wyszukaj i uruchom na swoim komputerze z systemem Windows 10 lub Windows 11 aplikację Zegar. Będąc w zakładce Zegar światowy, kliknij przycisk Dodaj nowe miasto.
RDyBJpOiOVfzP
R1VlgLbgDWNAV
W nowym okienku wyszukiwania wpisz odpowiednią frazę. Wszystkie potrzebne strefy czasowe znajdziesz wpisując wymieniony w poleceniu region, państwo lub miasto.
Rylsv6dlacM7h
Po znalezieniu odpowiedniej lokalizacji, kliknij na nią, a zostanie ona dodana do mapy. Powtórz tą czynność dla każdej lokalizacji.
RYg731O6BXU8f
Aby porównać czasy w znalezionych lokalizacjach, kliknij przycisk Porównaj dostępny w prawym dolnym rogu programu. Pojawi się wówczas tabela przedstawiająca godziny w danym dniu o danej porze dla dodanych na mapie lokalizacji.
R1QTMmeHnNF5a
Ciekawostka
W aplikacji Zegar w zakładce Zegar światowy ikona w prawym górnym rogu każdej pinezki wskazuje czy w danej lokalizacji jest obecnie dzień czy noc. Patrząc na mapę, możesz również zauważyć cień, który przesuwa się z godziny na godzinę. Jak już się pewnie domyślasz, jeśli dany obszar jest zaciemniony, znaczy, że obecnie jest tam po zmroku, słońce już zaszło, a na niebie panuje księżyc.
Windows Media Player
R1SSksVUgZITz
Program do odtwarzania dźwięków (muzyki), filmów i grafik stworzony przez firmę Microsoft. Windows Media Player umożliwia również zgrywanie, kopiowanie oraz nagrywanie muzyki na płyty kompaktowe w formacie Audio CD, a także jako listy odtwarzania MP3. Domyślnymi formatami plików jest Windows Media Wideo .wmv, Windows Media Audio .wma, Advanced System Format .asf oraz oparty na formie listy odtwarzania Windows Playlist .wpl.
Ciekawostka
Istniały plany, aby Windows Media Player został zastąpiony w nowszych systemach Windows przez specjalną aplikację do filmów Filmy i TV oraz muzyki Groove Music. Choć początkowo były one domyślnymi aplikacjami do odtwarzania filmów i muzyki w systemach od Windows 8 wzwyż, ostatecznie wszystkie wymienione aplikacje zastąpić ma w systemie Windows 11 bezpośredni następca Windows Media Player o nazwie Media Player. Mimo to, Windows Media Player nadal dołączany jest do systemu Windows 11 jako jeden z podstawowych programów.
R1ZEn9ObrGm2H
Zdjęcia Microsoft
RWSn9IwkqPOxr
Aplikacja Zdjęcia w systemie Windows 10 to nie tylko przeglądarka plików graficznych, ale również prosty edytor pozwalający łatwo przycinać, obracać, dodawać filtry oraz automatycznie ulepszać zdjęcia.
Ćwiczenie 4
Użyj aplikacji Zdjęcia, aby dokonać zmian w dostępnym do pobrania pliku ruiny kościoła i uzyskać efekt podobny do przedstawionego na poniższej ilustracji. Zmień rozmiar obrazu, aby dało się go użyć jako miniatury na stronie internetowej.
R1EwyxtImTaqq
RFRlFzcXNA2NE
Będąc w aplikacji Zdjęcia, kliknij na wybraną fotografię. Jej miniatura rozszerzy się na cały ekran. Następnie z opcji dostępnych po środku u góry wyświetlonego okna wybierz Edytuj obraz. Znajdziesz tam takie funkcje, jak Przytnij i obróć, aby odpowiednio wykadrować zdjęcie, Filtruj, aby wystylizować zdjęcie za pomocą filtrów oraz Korekty w celu osiągnięcia pożądanego wyglądu fotografii. Użyj wymienionych funkcji, aby upodobnić fotografię do tej przedstawionej w ćwiczeniu.
Aby zmienić rozmiar fotografii, rozwiń trzy kropki dostępne po środku u góry wyświetlonego okna z fotografią, przed przejściem do edycji obrazu. Znajdź opcję Zmień rozmiar, kliknij ją, a następnie w nowym oknie wybierz pierwszy dostępny rozmiar najlepszy do użycia w obrazach profilu i miniaturach.
Będąc w aplikacji Zdjęcia, kliknij na wybraną fotografię. Jej miniatura rozszerzy się na cały ekran. Następnie z opcji dostępnych po środku u góry wyświetlonego okna wybierz Edytuj obraz.
Rmq0NyKUf5Nnu
Wejdź w pierwszą dostępną u góry programu zakładkę Przytnij i obróć. Na fotografii pojawi się biała ramka. Chwytając za jej rogi, dopasuj fragment obrazu który chcesz przyciąć. Widok na ten fragment zostanie automatycznie przybliżony i wyśrodkowany.
RqXVX2hGFJFu4
Następnie przejdź do zakładki Filtruj. Przycięcie zostanie automatycznie zapamiętane. Wybierz odpowiedni filtr, w naszym przypadku może być to Sahara. Zmień jego intensywność, aby dopasować wygląd fotografii do oczekiwań.
REHWb02QPCnV4
W zakładce Korekty, usprawnij swoje modyfikacje. Wzmocnij intensywność kolorów, zmniejsz światło i przejrzystość.
RUQpI4RHnvpHp
Jeśli efekt będzie cię zadowalał, kliknij przycisk lub dostępny u dołu po prawej stronie programu.
RYpqTn6EbjfZn
Na koniec została zmiana rozmiaru fotografii. W tym celu, ponownie otwórz fotografię w aplikacji Zdjęcia. Następnie wybierz opcję Zmień rozmiar.
R1AFpuQIbhpxi
W nowym okienku wybierz pierwszy dostępny rozmiar, najlepszy do użycia w obrazach profilu i miniaturach, tak jak na poniższym zrzucie ekranu. Po kliknięciu, wybierz miejsce zapisu pomniejszonej fotografii na swoim komputerze.
R1PgK6JIZSy73
RCn7fUG5ZknOw
Ćwiczenie 4
Wszystkie zdjęcia przechowywane są w zakładce Kolekcja, gdzie program nie tylko sortuje je po dacie wykonania lub dodania, ale również na podstawie własnych algorytmów taguje elementami charakterystycznymi danej fotografii.
RvOLlX1ZGHhNR
Swoje fotografie możesz umieszczać również w albumach, które pozwolą ci zebrać powiązane ze sobą zdjęcia i filmy. Aby dodać nowy folder z którego aplikacja Zdjęcia ma dodać twoje obrazy, przejdź do zakładki Foldery. Jedną z dodatkowych funkcji jest również oznaczanie znajomych i rodziny na dostępnych fotografiach. Aplikacja Zdjęcia grupuje obrazy osób, aby łatwiej było nam je oznaczyć i zorganizować. W celu skorzystania z tej opcji przejdź do zakładki i zaimportuj swoje zdjęcia.
R1da4ZrRWIYXr
Zdjęcia Microsoft - Edytor wideo
Rg0YE98l3rXIT
Jest to program do prostego i szybkiego edytowania klipów wideo, wbudowany w aplikację Zdjęcia. W odróżnieniu od bardziej rozbudowanych edytorów wideo, nie posiada chociażby modyfikacji ścieżek (wideo, obraz i dźwięk). Edytor Wideo firmy Microsoft oferuje za to bogatą kolekcję filtrów, efektów specjalnych oraz możliwość imitacji ruchu kamery w edytowanych materiałach. Dostępne jest również dodawanie tekstów, animowanych wstawek oraz muzyki i narracji w tle.
Informacje jak wykorzystać możliwości programu Edytor Wideo oraz ćwiczenia z nim związane znajdziesz w materiale:
Wykorzystaj poniższy dzienniczek do zapisania swoich notatek i przemyśleń.
R1u1wBhNzCHZL
Zapamiętaj!
W systemie operacyjnym komputera znajduje się zestaw wbudowanych programów użytkowych. Za ich pomocą możesz napisać tekst, narysować rysunek, wykonać obliczenia, odsłuchać muzykę, obejrzeć film. Każdy system operacyjny ma własny zestaw takich programów.