Przed przystąpieniem do tego materiału znane powinny być ci pojęcia takie jak plik, folder, katalogPvrHkd3rNplik, folder, katalog lub teczkaPvrHkd3rNteczka. Umiesz je również tworzyć i zapisywać. W ten sposób dbasz o zachowania porządku na dysku komputera. Do porządkowania danych na dysku bardzo ważne są również umiejętności kopiowania, przenoszenia i usuwania plików i folderów, zaś do szybkiego uruchamiania programów - tworzenie do nich skrótów.
R11JzzHm4yucV
Ilustracja przedstawia skaczące ikony plików na tle ceglanego budynku z trzema oknami. Pod ikonkami kryją się psotne ludziki. Ikona e‑mail biegnie po parapecie, archiwum zip wyskakuje przez okno, książki bujają się na ornamencie, a muzyka huśta na linie. Ze środkowego okna wystaje ludzik z niewidoczną ikonką.
Ilustracja przedstawiająca skaczące ikony plików na tle budynku.
Źródło: Ewa Dobrzyńska, licencja: CC BY 3.0.
Wybieranie plików i folderów do operacji
Operacje na plikach i folderach można przeprowadzić na pojedynczych plikach, folderach lub na wybranej ich grupie. Przed wykonaniem operacji na grupie obiektów (plików i folderów) należy je najpierw wskazać (zaznaczyć).
Jeśli chcesz zaznaczyć pojedynczy plik lub folder, kliknij w niego lewym przyciskiem myszy. Zaznaczenie obiektu jest wówczas potwierdzone jego podświetleniem.
RUaEsHWPxSUxq
Zrzut ikon kilku obiektów z zaznaczonymi trzema ostatnimi elementami. Pierwszy plik podpisany jest "burza_z_piorunami.jpg" i przedstawia burzę z piorunami nad wodą. Drugi plik podpisany "droga_mleczna.jpg" przedstawia drogę mleczną. Trzeci plik podpisany "kanada_jezioro.jpg" przedstawia jezioro na tle skalistych gór przy zalesionym brzegu. W tafli wody odbija się krajobraz. Czwarty plik (pierwszy z zaznaczonych elementów) podpisany jest "ocean.jpg" i przedstawia łódkę na oceanie pod nocnym niebem. Piąty plik (drugi z zaznaczonych elementów) podpisany "projekt.jpg" przedstawia abstrakcyjną kolorową formę na jednolitym tle. Szósty element (trzeci z zaznaczonych elementów) podpisany "pustynia_maroko.jpg" przedstawia pustynię ciągnącą się aż po horyzont.
Zrzut ikon kilku obiektów z zaznaczonymi trzema ostatnimi elementami.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Uwaga!
We wszystkich wersjach systemu macOS zamiast klawisza CTRL należy użyć klawisz Command.
RFPwLSzipIO1k
Ilustracja klawisza Command w systemie macOS.
Ilustracja klawisza Command w systemie MacOS.
Źródło: Jarosław Koludo, licencja: CC BY 3.0.
Aby zaznaczyć wybraną grupę obiektów, należy:
nacisnąć i przytrzymać wciśnięty klawisz Ctrl;
klikać lewym przyciskiem myszy w poszczególne pliki i foldery; w ten sposób podświetlone obiekty zostają przygotowane do operacji, np. kopiowania; ponowne kliknięcie myszą w zaznaczony plik anuluje zaznaczenie i obiekt przestaje być podświetlony;
RBfUROmKL7hzz
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany", plik tekstowy .txt o nazwie "Plik tekstowy" oraz prezentacja multimedialna .odp o nazwie "Prezentacja multimedialna". Zaznaczone są trzy pliki niebędące obok siebie: "Folder", "Dokument.docx" oraz "Plik skompresowany.rar".
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
lub
przeciągnąć kursorem, z wciśniętym lewym przyciskiem myszy po obszarze, na którym leżą wybrane obiekty;
zaznaczone zostaną wtedy wszystkie obiekty, które zostały objęte zaznaczeniem;
R1TfJPmIwHtQh
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany", plik tekstowy .txt o nazwie "Plik tekstowy" oraz prezentacja multimedialna .odp o nazwie "Prezentacja multimedialna". Zaznaczone i uchwycone w polu zaznaczenia są cztery pliki znajdujące się obok siebie: "Folder", "Dokument.docx", "Obraz.bmp", "Plik skompresowany.rar".
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
lub
wskazać myszą pierwszy obiekt z grupy, którą chcesz wybrać, następnie z wciśniętym klawiszem Shift wskazać ostatni obiekt z tej grupy;
wówczas obiekty leżące bezpośrednio koło siebie, pomiędzy pierwszym, a ostatnim wskazaniem, zostaną podświetlone.
Aby zaznaczyć wszystkie pliki lub foldery w bieżącej lokalizacji, należy użyć kombinacji klawiszy Ctrl z równoczesnym naciśnięciem klawisza A. Wszystkie obiekty w bieżącej lokalizacji zostaną podświetlone.
R1vcDKWZauzL9
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany", plik tekstowy .txt o nazwie "Plik tekstowy" oraz prezentacja multimedialna .odp o nazwie "Prezentacja multimedialna". Zaznaczone są wszystkie pliki.
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka
Czy wiesz, że w ten sam sposób możesz zaznaczać również inne obiekty, na przykład fragmenty wykonywanych przez siebie rysunków lub tekstów?
Kopiowanie i przenoszenie plików i folderów
Do najważniejszych operacji wykonywanych na plikach w systemie operacyjnym komputera należą kopiowanie i przenoszenie. Mogą one być wykonywane na pojedynczych plikach lub grupach plików.
1
Ćwiczenie 1
Sprawdź, czym się różnią wymienione operacje kopiowania i przenoszenia. Stosując odpowiednie przyciski, skopiuj i przenieś przedstawiony element znajdujący się w oknie. Zapisz w poniższym dzienniczku, jakie są różnice między jedną operacją, a drugą.
Weźmy przykład gruszki. Gdy gruszkę postanowimy przenieść z miski na stół, miska stanie się pusta. Aby ponownie sięgnąć po gruszkę, będziemy musieli wziąć ją ze stołu. Gdybyśmy mieli możliwość w rzeczywistości skopiować gruszkę, jej perfekcyjną kopię moglibyśmy odnaleźć i w misce i na stole. Znajdź analogię do wymienionych operacji, jednak wykonywanych na komputerze z uwzględnieniem własności plików oraz pamięcią dyskową.
Kopiowanie to proces utworzenia obiektu identycznego z pierwotnym we wszystkich aspektach. Przenoszenie to przemieszczenie zasobu z jednego miejsca pamięci w inne.
Ćwiczenie 1
Połącz definicje z odpowiednimi pojęciami.
R1XW0vFzi2Dl2
Kopiowanie Możliwe odpowiedzi: 1. element 1 prawy, 2. element 2 prawy Wycinanie Możliwe odpowiedzi: 1. element 1 prawy, 2. element 2 prawy
Kopiowanie Możliwe odpowiedzi: 1. element 1 prawy, 2. element 2 prawy Wycinanie Możliwe odpowiedzi: 1. element 1 prawy, 2. element 2 prawy
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Operacje kopiowania i przenoszenia wykonujesz bardzo podobnie w różnych systemach operacyjnych. W wyniku kopiowania w oknie wybranego folderu pojawia się kopia pliku lub folderu, przenoszenie powoduje, że plik lub folder znika ze źródłowego folderu, a pojawia się w folderze docelowym, zaś usuwanie powoduje usunięcie pliku lub folderu.
1
Ćwiczenie 2
Uporządkuj swoje zasoby na dysku komputera w następujący sposób:
Na dysku komputera w miejscu, w którym gromadzone są dokumenty utwórz folder Moje prace, a w nim przygotuj foldery Rysunki, Zdjęcie, Teksty, Filmy, Prezentacje.
Przekopiuj wszystkie pliki zawierające twoje prace do poszczególnych folderów według kategorii prac.
Wykonaj operacje kopiowania i przenoszenia pliku lub folderu w twoim systemie operacyjnym, z wykorzystaniem:
prawego przycisku myszy z jednoczesnym przesuwaniem pliku lub folderu (przeczytaj więcej informacjiiIVxwfAS9u_d629e160przeczytaj więcej informacji),
RFGyKfOakuQQm
Zrzut z systemu Windows z otwartymi dwoma folderami "Dokumenty" oraz "Nowy" znajdującymi się na Pulpicie użytkownika "mroz3". Na zrzucie dokonywana jest operacja przenoszenia czterech zaznaczonych plików z folderu "Dokumenty" do "Nowy". W folderze "Dokumenty" znajduje się 6 elementów - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany", plik tekstowy .txt o nazwie "Plik tekstowy" oraz prezentacja multimedialna .odp o nazwie "Prezentacja multimedialna". Folder "Nowy" jest pusty. Zaznaczone i przenoszone są: "Folder", "Dokumenty", "Plik skompresowany" oraz "Plik tekstowy".
Zrzut z systemu Windows z otwartymi dwoma folderami "Dokumenty" i "Nowy" oraz przenoszeniem plików.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
menu kontekstowego wywołanego prawym przyciskiem myszy (przeczytaj więcej informacjiiIVxwfAS9u_d629e170przeczytaj więcej informacji).
RfpNfd4FqF4Gc
Zrzut z systemu Windows z otwartymi dwoma folderami "Dokumenty" oraz "Nowy" znajdującymi się na Pulpicie użytkownika "mroz3". Na zrzucie dokonywana jest operacja kopiowania dwóch zaznaczonych plików z folderu "Dokumenty" do "Nowy". W folderze "Dokumenty" znajduje się 6 elementów, w tym cztery widoczne - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany" oraz plik tekstowy .txt o nazwie "Plik tekstowy". Folder "Nowy" posiada dwa niewidoczne pliki .docx oraz .txt z datą modyfikacji 20.10.2022 o godzinie 22:57 oraz 22:55. Zaznaczone i kopiowane są pliki "Dokumenty" oraz "Plik tekstowy". W rozwiniętym menu kontekstowym w folderze "Dokumenty" dostępne są opcje "Otwórz", "NapiProjekt: Dodaj Napisy", "Drukuj", "Edytuj", "Udostępnij przez Skype'a", "Edit with CLion", "Edit with IntellJ IDEA", "Edit with PyCharm", "Edit with WebStorm", "Przenieś do usługi OneDrive", "Edit with Notepad++", "Skanuj przy użyciu programu Microsoft Defender", "Udostępnij", "Otwórz za pomocą", "PDF Suite 2021", "Udziel dostępu do", "Dodaj do archiwum", "Dodaj do "Dane.rar", "Skompresuj i wyślij e‑mailem..", "Skompresuj do "Dane.rar" i wyślij e‑mailem", "Przywróć poprzednie wersje", "Wyślij do...", "Wytnij", "Kopiuj", "Utwórz skrót", "Usuń", "Zmień nazwę", "Właściwości". Zaznaczona jest opcja "Kopiuj". W rozwiniętym menu kontekstowym w folderze "Nowy" dostępne są opcje "Widok", "Sortuj według", "Grupuj według", "Odśwież", "Dostosuj ten folder", "Wklej", "Wklej skrót", "Cofnij Usuń", "Udziel dostępu do", "Nowy", "Właściwości". Wybrana jest opcja "Wklej".
Zrzut z systemu Windows z otwartymi dwoma folderami "Dokumenty" oraz "Nowy" i kopiowaniem plików.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Domyślnie folder Dokumenty znajduje się na dysku C, w folderze Użytkownicy, w którym znajduje się folder oznaczony twoją nazwą użytkownika.
Poniższy zrzut ekranu z systemu Windows przedstawia lokalizację folderu Dokumenty oraz utworzone w nim kolejne foldery.
R1ufXBYtteVb7
Zrzut ekranu Eksploratora plików z otwartym folderem "Moje prace" znajdującym się w "Dokumentach" w "Ten Komputer". W prawym górnym rogu znajduje się nazwa bieżącego otwartego folderu "Moje prace", poniżej znajdują się zakładki "Pliki", "Narzędzia główne", "Udostępnianie", "Widok". W zakładce "Narzędzia główne" eksploratora plików znajdują się narzędzia: w sekcji "Schowek" - "Przypnij do paska; Szybki dostęp", "Kopiuj", "Wklej", "Wytnij", "Kopiuj ścieżkę", "Wklej skrót". W sekcji "Organizowanie" - "Przenieś do", "Kopiuj do" "Usuń", "Zmień nazwę". W sekcji "Nowy" - "Nowy folder", "Nowy element", "Łatwy dostęp". W sekcji "Otwieranie" - "Właściwości", "Otwórz", "Edytuj", "Historia". W sekcji "Zaznaczanie" - "Zaznacz wszystko", "Nie zaznaczaj nic", "Odwróć zaznaczenie". W drzewie folderów po lewej stronie znajdują się "Szybki dostęp" - "Pulpit", "Pobrane", "Dokumenty", "Obrazy", "OneDrive" oraz "Ten komputer" - "Dokumenty", "Muzyka", "Obiekty 3D", "Obrazy", "Pulpit", "Wideo", "Dysk lokalny (C:)". W folderze "Moje prace" znajduje się folder "Filmy", "Prezentacje", "Rysunki", "Teksty", "Zdjęcia".
Zrzut ekranu Eksploratora plików z otwartym folderem "Moje prace" znajdującym się w "Dokumentach" w "Ten Komputer".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Uwaga!
W systemie operacyjnym macOS X lub nowszym funkcje prawego przycisku myszy uzyskasz poprzez naciśnięcie klawisza CMD i przycisku myszy.
Do kopiowania i przenoszenia plików i folderów możesz wykorzystać również schowek. Schowek, to miejsce w pamięci komputera, gdzie kopiowany element jest przechowywany podczas operacji kopiowania lub wycinania. Ćwiczenia z wykorzystaniem schowka można znaleźć w materiale Modyfikacja cyfrowych obrazówP17BkHjdDModyfikacja cyfrowych obrazów.
iIVxwfAS9u_d629e160
Aby wykorzystać prawy przycisk myszy do kopiowania lub przenoszenia plików lub folderów:
wskaż wybrany plik lub folder;
trzymając naciśnięty prawy przycisk myszy, przesuń obiekt do docelowego folderu;
zwolnij prawy przycisk myszy i wybierz z wyświetlonego menu kontekstowego rodzaj operacji: Kopiuj tutaj lub Przenieś tutaj.
iIVxwfAS9u_d629e170
Aby wykorzystać menu kontekstowe do kopiowania i przenoszenia plików i folderów:
wskaż wybrany plik lub folder;
naciśnij prawy przycisk myszy;
wybierz odpowiednie polecenie z menu kontekstowego: kopiuj lub wytnij (wskazany obiekt zostanie skopiowany do schowka);
wskaż myszą miejsce docelowe kopiowanego lub przenoszonego pliku lub folderu;
naciśnij prawy przycisk myszy;
wybierz z menu kontekstowego polecenie Wklej.
Usuwanie plików i folderów. Funkcje i obsługa kosza
W systemie operacyjnym możesz również kasować (usuwać) obiekty lub grupy obiektów. Kasowane obiekty nie są od razu fizycznie usuwane z zasobów komputera, a jedynie przenoszone są do kosza. Kosz jest specjalnym folderem, do którego wrzuca się niepotrzebne obiekty (pliki lub foldery) Windows, Ubuntu, macOS.
R1QL5ZLK6tsFR
Ikona kosza w systemie Windows 10. Kosz jest przeźroczysty, wypełniony papierami, posiada znaczek segregacji.
Ikona kosza w systemie Windows 10.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
R7vTOYG0gYp99
Ikona kosza z jednej wersji systemów Linux. Kosz utrzymany jest w odcieniach szarości z kolorowym logo segregacji na przodzie.
Ikona kosza z jednej wersji systemów Linux.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
RpDQ9qiGxd1W0
Ikona kosza w systemie macOS. Walcowaty kosz wypełniony kolorowymi papierami.
Ikona kosza w systemie macOS.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Aby usunąć plik lub folder:
w znany sposób zaznacz obiekty do usunięcia;
wywołaj prawym przyciskiem myszy menu kontekstowe i wybierz z niego polecenie Usuń lub Przenieś do kosza w zależności od systemu operacyjnego;
RS9nk1exFMEie
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów z czterema widocznymi - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", oraz plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany". Zaznaczony jest plik skompresowany, a na nim otwarte menu kontekstowe zawierające takie opcje jak: "Otwórz", "Udostępnij przez Skype'a", "Edit with CLion", "Edit with IntellJ IDEA", "Edit with PyCharm", "Edit with WebStorm", "Otwórz przy pomocy WinRARa", "Wypakuj pliki...", "Wypakuj tutaj", "Wypakuj do Plik skompresowany\", "Przenieś do usługi OneDrive", "Edit with Notepad++", "Skanuj przy użyciu programu Microsoft Defender", "Udostępnij", "Otwórz za pomocą", "PDF Suite 2021", "Udziel dostępu do", "Wyślij do...", "Wytnij", "Kopiuj", "Utwórz skrót", "Usuń", "Zmień nazwę", "Właściwości". Wybrana jest opcja "Usuń".
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
lub
naciśnij na klawiaturze klawisz Delete lub Command i Delete;
lub
przeciągnij zaznaczone obiekty do Kosza.
Rh0eZKgtACBHX
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3" oraz widoczną ikonką kosza w lewym górnym rogu. W folderze znajduje się 6 elementów - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany", plik tekstowy .txt o nazwie "Plik tekstowy" oraz prezentacja multimedialna .odp o nazwie "Prezentacja multimedialna". Zaznaczone są trzy pliki "Dokument", "Obraz", "Plik skompresowany". Zaznaczone pliki przenoszone są do ikonki pełnego kosza.
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" oraz widoczną ikonką kosza.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Uwaga!
Niektóre systemy wymagają potwierdzenia wykonania polecenia kasowania pliku.
W przypadku pochopnego usunięcia jakichś plików lub folderów możesz w każdej chwili przejrzeć zawartość kosza, podobnie jak każdego folderu i zdecydować, które obiekty w nim zawarte chcesz odzyskać, a więc przywrócić.
Po przejrzeniu zawartości kosza możesz zdecydować, które obiekty usunąć całkowicie z pamięci komputera (klikając Usuń na obiekcie znajdującym się w koszu). Jeżeli chcesz usunąć wszystkie elementy znajdujące się w koszu, naciśnij Opróżnij kosz.
Istnieje możliwość usunięcia pliku lub folderu (w dowolnej lokalizacji) z pominięciem kosza. Użyj kombinacji Shift + Delete, a zaznaczony obiekt zostanie trwale skasowany.
1
Ćwiczenie 3
Przywróć wybrane pliki z kosza twojego komputera. Pozostałe elementy z kosza trwale usuń.
Aby przywrócić usunięty do kosza plik:
w koszu wybierz obiekt lub grupę obiektów;
wywołaj menu kontekstowe, a z niego polecenie Przywróć. W efekcie przywrócone obiekty wracają na miejsca, z których wcześniej zostały usunięte.
Poniższe zrzuty ekranu przedstawiają jak przywrócić element oraz jak opróżnić kosz na przykładzie systemu Windows.
ReuzTkWhxMoJ3
Zrzut ekranu Eksploratora plików z otwartym folderem koszem. W prawym górnym rogu znajduje się nazwa bieżącego otwartego folderu "Moje prace", poniżej znajdują się zakładki "Pliki", "Narzędzia główne", "Udostępnianie", "Widok" oraz dwie zakładki zarządzania "Narzędzia Kosza", "Narzędzia obrazów". W drzewie folderów po lewej stronie znajdują się "Szybki dostęp", "OneDrive - Personal", "OneDrive - Uniwersytet Jagielloński" oraz "Ten komputer" - "Dokumenty", "Muzyka", "Obiekty 3D", "Obrazy", "Pulpit", "Wideo", "Dysk lokalny (C:)", "Disk 1 (D:), "Disk 2 (E:)", "Sieć". W koszu znajdują się pliki "Losowe Przedmioty.txt", "Śmieci.txt" oraz zaznaczone zdjęcie z aktywnym menu kontekstowym. W menu kontekstowym dostępne są opcje "Przywróć" (podświetlony), "Wytnij", "Usuń", "Właściwości".
Zrzut ekranu Eksploratora plików z otwartym folderem koszem.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
R1Ma0rNu34QbW
Zrzut ekranu z ikonką kosza i otwartym na nim menu kontekstowym. W menu kontekstowym dostępne są opcje: "Otwórz", "Opróżnij Kosz", "Open CCleaner", "Run CCleaner", "Odepnij od ekranu startowego", "Utwórz skrót", "Zmień nazwę", "Właściwości".
Zrzut ekranu z ikonką kosza i otwartym na nim menu kontekstowym.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4
Przywróć obiekty i opróżnij kosz w systemie, na którym pracujesz. W tym celu wykonaj kolejno punkty ćwiczenia:
Utwórz i usuń folder o nazwie Test.
Przywróć z Kosza do poprzedniej lokalizacji folder o nazwie Test.
Zaznacz wybrane pliki w Koszu i przywróć je do poprzedniej lokalizacji.
Otwórz folder Kosz i usuń znajdujące się w nim obiekty, stosując różne metody: pojedyncze pliki, grupy plików, wszystkie pliki.
Usuń całą zawartość kosza.
Aby skopiować elementy możesz wykorzystaj skrót klawiszowy CTRL + C. Następnie aby wkleić elementy w wybrane miejsce wykorzystaj kolejny skrót klawiszowy CTRL + V.
Poniższy zrzut ekranu przedstawia inny sposób opróżniania kosza na przykładzie systemu Windows.
RdwO7Wph4VVYA
Zrzut ekranu Eksploratora plików z otwartym folderem koszem. W prawym górnym rogu znajduje się nazwa bieżącego otwartego folderu "Moje prace", poniżej znajdują się zakładki "Pliki", "Narzędzia główne", "Udostępnianie", "Widok" oraz dwie zakładki zarządzania "Narzędzia Kosza", "Narzędzia obrazów". W drzewie folderów po lewej stronie znajdują się "Szybki dostęp", "OneDrive - Personal", "OneDrive - Uniwersytet Jagielloński" oraz "Ten komputer" - "Dokumenty", "Muzyka", "Obiekty 3D", "Obrazy", "Pulpit", "Wideo", "Dysk lokalny (C:)", "Disk 1 (D:), "Disk 2 (E:)", "Sieć". W koszu znajdują się pliki "Losowe Przedmioty.txt", "Śmieci.txt" oraz "Stare Zdjęcie.jpg". W wyświetlonym menu kontekstowym dostępne są opcje "Widok", "Sortuj według", "Grupuj według", "Odśwież", "Wklej", "Wklej skrót", "Cofnij Usuń", "Opróżnij Kosz" (podświetlony), "Open CCleaner", "Run CCleaner", "Właściowści".
Zrzut ekranu Eksploratora plików z otwartym folderem koszem.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Tworzenie skrótów do programów i folderów
Na pewno w twojej okolicy są duże ogrodzone, obiekty, takie jak np.: szkoła, zoo, park rozrywki, i żeby do nich wejść przez główne wejście, trzeba pokonać spory odcinek drogi wzdłuż ogrodzenia. Dużym ułatwieniem byłoby stworzenie dodatkowego wejścia z drugiej strony obiektu.
W komputerze znajduje się wiele programów folderów i plików. Znalezienie konkretnego może zająć sporo czasu. Aby ułatwić i przyśpieszyć dostęp do programu, pliku lub folderu, możesz utworzyć w dogodnej dla siebie lokalizacji np. na pulpicie, tzw. Skrót do programu (pliku lub folderu, katalogu lub teczki). Jest on prezentowany za pomocą ikony prowadzącej do programu, pliku, folderu, lub nawet dysku. Możesz go utworzyć w wybranym, łatwo dostępnym miejscu w komputerze. W komputerze łatwo rozpoznasz skróty, ponieważ ich ikony mają, w dolnym lewym rogu, charakterystyczny symbol strzałki.
RMpazYg1qTeXh
Symbol skrótu, zakręcona pod kątem strzałka wskazująca prawy górny róg.
Symbol skrótu, zakręcona pod kątem strzałka wskazująca prawy górny róg.
Źródło: Jarosław Koludo, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5
Utwórz skróty do najczęściej odwiedzanych przez ciebie folderów, np. do folderu Obrazy. Jeśli masz problemy z rozwiązaniem tego zadania przeczytaj podpowiedź, jak to możesz wykonać.
Domyślnie folder Obrazy znajduje się na dysku C, w folderze Użytkownicy, w którym znajduje się folder oznaczony twoją nazwą użytkownika. Tworzenie skrótów znajdziesz w menu kontekstowym.
Aby utworzyć skrót do wybranego folderu (lub innego obiektu: pliku, programu lub dysku):
wyszukaj folder lub inny obiekt, do którego tworzysz skrót,
kliknij na nim prawym przyciskiem myszy i wybierz polecenie Utwórz skrót lub Utwórz dowiązanie w zależności od systemu operacyjnego; (ikona skrótu powstanie w tej samej lokalizacji, co wybrany obiekt),
przenieś skrót do wybranego miejsca za pomocą poznanych wcześniej metod dotyczących przenoszenia plików i folderów.
R1aerUFhvn3MD
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów z czterema widocznymi - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", oraz plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany". Zaznaczony jest plik skompresowany, a na nim otwarte menu kontekstowe zawierające takie opcje jak: "Otwórz", "Udostępnij przez Skype'a", "Edit with CLion", "Edit with IntellJ IDEA", "Edit with PyCharm", "Edit with WebStorm", "Otwórz przy pomocy WinRARa", "Wypakuj pliki...", "Wypakuj tutaj", "Wypakuj do Plik skompresowany\", "Przenieś do usługi OneDrive", "Edit with Notepad++", "Skanuj przy użyciu programu Microsoft Defender", "Udostępnij", "Otwórz za pomocą", "PDF Suite 2021", "Udziel dostępu do", "Wyślij do...", "Wytnij", "Kopiuj", "Utwórz skrót", "Usuń", "Zmień nazwę", "Właściwości". Wybrana jest opcja "Utwórz skrót".
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" i tworzeniem skrótu.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Opisany sposób nie jest jedynym. Inną metodą jest skopiowanie folderu, do którego chcemy utworzyć skrót, a następnie użycie polecenia Wklej skrót w wybranej przez nas lokalizacji.
R1YvDh2YiNmDs
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów z czterema widocznymi - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", oraz plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany". Po prawej stronie dostępne jest menu kontekstowe z opcjami "Widok", "Sortuj Według", "Grupuj według", "Odśwież", "Dostosuj ten folder", "Wklej", "Wklej skrót", "Cofnij usuń", "Udziel dostępu do", "Nowy", "Właściwości". Wybrana jest opcja "Wklej skrót".
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Własności plików i folderów. Szczególne znaczenie rozszerzenia plików
Każdy przedmiot posiada swoje charakterystyczne cechy, takie jak na przykład wielkość lub waga. Podobnie, swoje cechy mają programy, pliki i foldery.
2
Ćwiczenie 6
RGeCgsqjXbw5F
Zdecyduj, które z wymienionych cech charakteryzują pliki. Usuń niepotrzebne cechy przesuwając do kosza. Cechy plików Możliwe odpowiedzi: 1. waga, 2. typ, 3. kolor, 4. wysokość, 5. data utworzenia, 6. nazwa, 7. lokalizacja, 8. data modyfikacji, 9. rozmiar Kosz Możliwe odpowiedzi: 1. waga, 2. typ, 3. kolor, 4. wysokość, 5. data utworzenia, 6. nazwa, 7. lokalizacja, 8. data modyfikacji, 9. rozmiar
Zdecyduj, które z wymienionych cech charakteryzują pliki. Usuń niepotrzebne cechy przesuwając do kosza. Cechy plików Możliwe odpowiedzi: 1. waga, 2. typ, 3. kolor, 4. wysokość, 5. data utworzenia, 6. nazwa, 7. lokalizacja, 8. data modyfikacji, 9. rozmiar Kosz Możliwe odpowiedzi: 1. waga, 2. typ, 3. kolor, 4. wysokość, 5. data utworzenia, 6. nazwa, 7. lokalizacja, 8. data modyfikacji, 9. rozmiar
Źródło: Jarosław Koludo, licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka
Cechy pliku możesz sprawdzić w oknie Właściwości pliku, wywołując je z menu kontekstowego.
Podstawowe informacje wyświetlane w oknie właściwości pliku to jego nazwa i typ. Typ pliku określany jest za pomocą jego rozszerzenia. W oknie właściwości możesz również zmienić domyślną aplikację, za pomocą której plik jest otwierany. Kończąc pracę nad opracowaniem dokumentu, zapisujesz go w pamięci zewnętrznej komputera, podając jego nazwę. Aplikacja, w której pracujesz automatycznie dodaje domyślne rozszerzenie. Możesz również samodzielnie dokonać wyboru rozszerzenia, w zależności od twoich potrzeb i możliwości aplikacji. Wybór rozszerzenia pliku następuje w momencie jego zapisywania, po użyciu funkcji Zapisz jako. Niektóre programy proponują ci eksport dokumentu do odpowiedniego formatu zapisu pliku.
Przeglądając zasoby komputera, zwykle nie widzimy, jakie rozszerzenia posiadają pliki. Spowodowane jest to określonymi ustawieniami w systemie. Brak widocznego rozszerzenia chroni użytkownika przed przypadkowym usunięciem nazwy formatu, co mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której komputer nie rozpozna, za pomocą jakiego programu powinien uruchomić dany plik. Tak więc, rozszerzenie w nazwie plików, pomimo że jest często niewidoczne, pełni bardzo istotną funkcję. Plik z określonym rozszerzeniem otwierany jest za pomocą programu, w którym został stworzony.
3
Ćwiczenie 7
Przydziel rozszerzenia do odpowiednich typów plików. Pamiętaj, że rozszerzenia plików są związane z konkretnymi programami, które umożliwiają ich edycję.
R5JDlFjJbOmEN2
Interaktywne zadanie z przyporządkowaniem elementów do odpowiedniej grupy
Interaktywne zadanie z przyporządkowaniem elementów do odpowiedniej grupy
Źródło: Jarosław Koludo, GroMar, licencja: CC BY 3.0.
RQ7gOhzgCNrjO
Interaktywne zadanie z przyporządkowaniem elementów do odpowiedniej grupy
Interaktywne zadanie z przyporządkowaniem elementów do odpowiedniej grupy
Źródło: Jarosław Koludo, GroMar, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 8
Otwórz edytor graficzny i wykonaj w nim dowolny rysunek. Zapisz następnie ten rysunek trzykrotnie na Pulpicie z rozszerzeniem bmp, png, i jpg. Porównaj wielkości tych trzech plików i wyciągnij wnioski.
ResFvn0tVxFaB
Wersja alternatywna: (Uzupełnij).
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Aby sprawdzić wielkość pliku, wywołaj menu kontekstowe, następnie wejdź w Właściwości.
R180WqVZqAxIO
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty" znajdującym się na Pulpicie użytkownika "mroz3". W folderze znajduje się 6 elementów z pięcioma widocznymi - folder podpisany "Folder", dokument .docx podpisany "Dokument", obraz .bmp podpisany "Obraz", plik skompresowany .rar podpisany "Plik skompresowany" oraz plik tekstowy .txt podpisany "Plik tekstowy". Po prawej stronie dostępne jest menu kontekstowe z opcjami "Widok", "Sortuj Według", "Grupuj według", "Odśwież", "Dostosuj ten folder", "Wklej", "Wklej skrót", "Cofnij usuń", "Udziel dostępu do", "Nowy", "Właściwości". Wybrana jest opcja "Wklej skrót".
Zrzut okna Eksploratora plików z otwartym folderem "Dokumenty".
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Główną zaletą rozszerzenia jpg jest to, że zajmuje mało miejsca. W większości przypadków obraz zapisany w takim formacie będzie miał najmniejszy rozmiar. W specyficznych przypadkach, takich jak np. logo czy zrzut ekranu, zapisanie pliku w formacie png będzie jednak wydajniejsze. Format pliku bmp będzie zajmował zdecydowanie najwięcej miejsca.
1
Ćwiczenie 9
Otwórz edytor tekstowy Notatnik i napisz w nim dzisiejszą datę. Efekt pracy zapisz jako plik o nazwie dane. Następnie otwórz plik innym edytorem tekstu.
Aby otworzyć plik innym programem, kliknij prawym przyciskiem myszy na plik i w oknie kontekstowym wybierz opcję Otwórz za pomocą. Z listy wybierz jeden z dostępnych edytorów tekstowych.
Poniższy zrzut ekranu przedstawia umiejscowienie zakładki Otwórz za pomocą.
R1WBhVe5NN5ZM
Zrzut okna menu kontekstowego w systemie Windows. Menu kontekstowe jest otwarte dla pliku "Dane.txt". Dostępne opcje to "Otwórz", "NapiProjekt: Dodaj Napisy", "Drukuj", "Edytuj", "Udostępnij przez Skype'a", "Skanuj przy użyciu programu Microsoft Defender", "Udostępnij", "Otwórz za pomocą", "Udziel dostępu do", "Dodaj do archiwum", "Dodaj do "Dane.rar", "Skompresuj i wyślij e‑mailem..", "Skompresuj do "Dane.rar" i wyślij e‑mailem", "Przywróć poprzednie wersje", "Wyślij do...", "Wytnij", "Kopiuj", "Utwórz skrót", "Usuń", "Zmień nazwę", "Właściwości". Wybrana jest opcja "Otwórz za pomocą" w której w dodatkowym menu pojawiają się możliwości "Notatnik", "WordPad", "Word", "Wyszukaj w sklepie Microsoft Store", "Wybierz inną aplikację".
Zrzut okna menu kontekstowego w systemie Windows.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!
System operacyjny umożliwia ci wykonywanie operacji na plikach i folderach. Możesz je kopiować, przenosić lub usuwać. Aby szybko uruchomić program lub otworzyć wybrany folder możesz skorzystać ze skrótów do wybranego programu, pliku, folderu lub dysku. Każdy plik i folder ma swoje właściwości. Możesz je odczytać, korzystając z menu kontekstowego danego obiektu.
Zrzut z systemu Windows z otwartymi dwoma folderami "Dokumenty" i "Nowy" oraz przenoszeniem plików.Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
