Etapy życia człowieka
Trudno uwierzyć, że pierwotnie każdy z nas był tylko jedną komórką powstałą z dwóch komórek rozrodczych – komórki jajowej matki i plemnika ojca. W wyniku ich połączenia rozwinął się zarodek. Od tego momentu rozpoczęła się nasza wielka przygoda – życie.
rolę męskiego i żeńskiego układu rozrodczego,
na czym polega proces zapłodnienia,
miejsce, gdzie rozwija się nowy organizm.
Podasz nazwy etapów życia człowieka.
Uporządkujesz okresy rozwojowe człowieka.
Scharakteryzujesz zmiany zachodzące w kolejnych etapach rozwoju człowieka.
1. Poczęcie
Średnio co 4 tygodnie, podczas jajeczkowania zwanego inaczej owulacjąowulacją, z jednego z jajników kobiety uwalniana jest komórka jajowa. Gdy komórka jajowa połączy się z plemnikiem (zwykle w wyniku aktu płciowego), rozpoczyna się nowe życie. Zapłodnienie i zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja w macicy określa się jako poczęcie.
Z zapłodnionej komórki jajowej może urodzić się więcej niż jedno dziecko. Mówimy wtedy o ciąży mnogiej. W jej wyniku mogą przyjść na świat bliźnięta, trojaczki, czworaczki. Znane są także dwa przypadki, gdy na świat przyszły zdrowe ośmioraczki. Bliźnięta mogą również urodzić się w wyniku zapłodnienia dwóch komórek jajowych, które jednocześnie wydostały się z jajników. Bliźnięta jednojajowe są bardzo podobne do siebie i tej samej płci, a dwujajowe mogą być różniej płci i różnić się znacząco od siebie.
2. Od poczęcia do narodzin
Od momentu zapłodnienia komórki jajowej rozpoczyna się ciążaciąża trwająca 9 miesięcy. W tym czasie z zapłodnionej komórki jajowej rozwija się dziecko. Ciąża kończy się jego narodzinami.
Komórka jajowa bardzo szybko się dzieli, tworząc zarodekzarodek. Po upływie tygodnia, w wyniku ciągle trwających podziałów, zarodek liczy już około 100 komórek. W tym czasie zagnieżdża się w ścianie macicy. Od tego momentu zaczyna być odżywiany substancjami dostarczanymi przez organizm matki za pośrednictwem łożyskałożyska, z którym połączony jest pępowinąpępowiną. Po około 8. tygodniu ciąży kończy się okres zarodkowyokres zarodkowy i rozpoczyna okres płodowyokres płodowy. Rozwijający się w ciele matki młody organizm nazywamy od tej pory płodempłodem. Przypomina on już wówczas miniaturowego człowieka. Rośnie intensywnie, a jego narządy rozwijają się aż do końca ciąży. Po 9 miesiącach płód jest gotowy do przyjścia na świat, czyli narodzin. W trakcie poroduporodu dziecko opuszcza macicę i przez pochwę wydostaje się na zewnątrz. Od tego momentu oddycha już samodzielnie i przyjmuje pokarm w postaci mleka, produkowany przez organizm matki.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1JdKbMCc81vB
Animacja przedstawia rozwój człowieka od zapłodnienia do narodzin (bez porodu).
Film dostępny pod adresem /preview/resource/REBnBIdoTeWvQ
Film animowany przedstawia zmiany zachodzące podczas ciąży w organizmie kobiety oraz przybliża budowę macicy oraz łożyska podczas okresu ciąży.
Rozwijające się w macicy matki dziecko można obserwować w badaniu USG przeprowadzanym za pomocą urządzenia zwanego ultrasonografem. Można wówczas zobaczyć, jak dziecko wygląda w poszczególnych dniach swojego rozwoju w ciele matki, a także określić jego płeć, przyjrzeć się ruchom, które wykonuje, np. ssaniu palca, oraz usłyszeć, jak bije jego serce.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RlN7YOPnHAFCS
Film przedstawia ujęcia z USG 3D. Obrazuje zachowanie siedmo-, ośmiomiesięcznego płodu w łonie matki, widoczne są jego ruchy.
3. Życie człowieka po narodzinach
Wyjaśnij, dlaczego przebieg ludzkiego życia często porównuje się do pór roku. Dlaczego na przykład młodość przyrównuje się do wiosny?
W Polsce i wielu innych krajach wiek człowieka mierzy się od narodzin. W tradycji wielu krajów azjatyckich, np. w Indiach i Chinach, ludzie liczyli swój wiek od poczęcia. Według tej zasady w momencie narodzin mieli już 9 miesięcy.
Podsumowanie
Z zapłodnionej komórki jajowej w macicy kobiety rozwija się poczęte dziecko. Okres od zapłodnienia do porodu nazywany jest ciążą.
Życie młodego organizmu podczas ciąży dzieli się na okres zarodkowy i płodowy, kończący się porodem.
Po narodzinach życie człowieka dzieli się na okresy: noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, dojrzewania, dorosłości i starości.
Praca domowa
Wytłumacz, w jaki sposób odżywia się dziecko rozwijające się w macicy matki.
Wymień chronologicznie okresy, jakie wyróżnia się w życiu dziecka zaczynając od najwcześniejszego.
Podaj nazwę okresu rozwojowego, w jakim obecnie jesteś ty, a w jakim są członkowie twojej rodziny.
Słownik
pierwszy etap rozwoju zarodkowego polegający na mitotycznych podziałach zygoty, prowadzący do powstania blastuli
trwający 9 miesięcy (od zapłodnienia do porodu) okres zmian w organizmie kobiety spowodowany rozwojem dziecka
narząd łączący zarodek ze ścianą macicy matki za pomocą pępowiny; dostarcza płodowi substancje odżywcze i tlen oraz usuwa z krwi płodu szkodliwe substancje (dwutlenek węgla, mocznik); wytwarza hormony wpływające na prawidłowy przebieg i utrzymanie ciąży
etap rozwoju człowieka rozpoczynający się od około 9. tygodnia i trwający aż do porodu; czas intensywnego wzrostu i rozwoju płodu
wczesny okres rozwoju człowieka rozpoczynający się od zapłodnienia i trwający do końca 8. tygodnia ciąży; podczas tego okresu powstają tkanki i narządy nowego organizmu
inaczej jajeczkowanie; proces uwolnienia komórki jajowej z jajnika do jajowodu, mający miejsce średnio co 28 dni (4 tygodnie)
organ łączący płód z łożyskiem, w którym biegną naczynia krwionośne zespalające jego krążenie z krążeniem matki; pośredniczy pomiędzy płodem a matką w procesach pobierania pokarmu, oddychania i wydalania
zarodek ssaka znajdujący się na takim etapie rozwoju, kiedy można już w jego budowie wyróżnić cechy charakterystyczne dla danego gatunku
fizjologiczny akt urodzenia dziecka i tkanek popłodu, stanowiący naturalne zakończenie ciąży i rozpoczęcie połogu
organizm we wczesnym stadium rozwoju, powstały w wyniku podziałów zygoty; etap ten obejmuje okres od momentu zapłodnienia do 8. tygodnia życia nowego organizmu
komórka powstająca po zapłodnieniu, czyli połączeniu gamety żeńskiej i męskiej
Zadania
Zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Zapłodniona komórka jajowa wędruje z jajowodu do macicy. | □ | □ |
| Gdy zarodek ma już praktycznie wykształcone wszystkie podstawowe narządy, zaczyna być nazywany płodem. | □ | □ |
| Okres zarodkowy trwa do połowy ciąży. | □ | □ |
| Substancje odżywcze są dostarczane płodowi przez organizm matki za pośrednictwem łożyska. | □ | □ |
| W łożysku krew matki miesza się z krwią dziecka. | □ | □ |
| Dzieciństwo jest najdłużej trwającym okresem życia człowieka. | □ | □ |
Rozwiąż krzyżówkę.
- Nazywamy tak dziecko, które nie skończyło miesiąca życia.
- Łączy matkę z płodem.
- Rozwija się z zapłodnionej komórki jajowej.
- Dziecko, które zaczyna siadać, mówić i raczkować.
- Dochodzi w nim do zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik.
- Okres przejściowy między dzieciństwem i dorosłością to okres ...
| 1 | ||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||
| 5 | ||||||||||||||
| 6 |
Przyporządkuj poniższe opisy rozwoju człowieka do odpowiedniego etapu życia.
ogromna ruchliwość, zakładanie rodziny, pierwsze samodzielne chodzenie, zaczyna się słyszeć, chodzenie do szkoły, raczkowanie, wypowiadanie pierwszych słów, pierwszy okres życia poza organizmem matki, wyrzynanie się pierwszych zębów mlecznych, zaczyna bić serce, rozpoczęcie pracy zarobkowej, dojrzewanie, zaprzestanie pracy zawodowej, zadawanie ogromnej liczby pytań, opiekowanie się wnukami
| okres zarodkowy | |
|---|---|
| okres płodowy | |
| okres noworodkowy | |
| okres niemowlęcy | |
| okres poniemowlęcy | |
| okres przedszkolny | |
| okres szkolny | |
| okres dorosłości | |
| okres starości |