Najważniejszym elementem zestawu komputerowego jest jednostka centralna. Do jednostki centralnej można podłączyć różne urządzenia zewnętrzne, takie jak monitor, klawiatura i mysz. Każde z tych urządzeń odgrywa bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu całego zestawu. Korzystasz z nich często. Sprawdź, czy już wiesz do czego służą, Wykonaj samodzielnie następujące zadanie.
1
Ćwiczenie 1
RBt0uEGtRPm0d
Interaktywne zadanie z przyporządkowaniem elementów
Interaktywne zadanie z przyporządkowaniem elementów
Źródło: Jarosław Koludo, licencja: CC BY 3.0.
Komputer osobisty to zestaw kilku połączonych ze sobą urządzeń :
Jednostka centralna (jednostka systemowa) – główny element komputera.
Monitor – urządzenie wyjściowe, służące do wyświetlania informacji przekazywanych przez komputer.
Mysz – urządzenie wejścia, dzięki niemu można przesuwać kursor po ekranie.
W przypadku komputera stacjonarnego bardzo łatwo rozróżnić te elementy.
Jednostka centralna (jednostka systemowa) to główna część zestawu komputerowego zawierająca najważniejsze podzespoły komputerowe umieszczone w obudowie. Do jednostki centralnej podłączane są podstawowe urządzenia: monitor i klawiatura. Mysz komputerowa, która jest zwykle podłączana do zestawu, nie jest elementem niezbędnym, lecz znacznie ułatwia pracę użytkownika.
O wewnętrznych częściach składowych jednostki centralnej możesz przeczytać w materiale Elementy zestawu komputerowegoP5WIwavuMElementy zestawu komputerowego szerzej omawiającym to zagadnienie.
W laptopie jednostka centralna, wyświetlacz (monitor), klawiatura oraz wbudowany touchpad (czyt. tacz pad) stanowią integralną całość.
Do komputera (zarówno stacjonarnego jak i przenośnego) mogą być podłączone również inne urządzenia zewnętrzePt0aUZ9yLurządzenia zewnętrze, na przykład drukarka, skaner, mikrofon lub głośniki. Ze względu na bezpieczeństwoPu7vS5F82bezpieczeństwo jednostki centralnej, powinna ona być zasilana poprzez listwę zasilającą, czyli przedłużacz o specjalnej konstrukcji, zawierający wyłącznik oraz zabezpieczenie chroniące podłączone do sieci elektrycznej urządzenia przed szkodliwymi dla nich skokami napięcia (najczęściej krótkotrwałym wzrostem napięcia, który może doprowadzić do uszkodzenia podzespołów).
R79oL3Rx0supi
Fotografia komputera PC w obudowie typu TOWER - stojąca na czterech nóżkach, czarna skrzynka z szybą na bocznej ścianie. W środku widać podświetlany wentylator na tylnej ścianie, podwójny wentylator u góry, rurki od chłodzenia wodnego, kable, oraz kartę graficzną. Na przedniej ścianie w prawym dolnym rogu ma napis AVA.
Fotografia komputera PC w obudowie typu TOWER.
Źródło: TK, Wikipedia, Nikitaram, licencja: CC BY 3.0.
R1ET7xD8K6qF4
Fotografia komputera PC w obudowie typu DEKSTOP - leżąca, płaska czarna skrzynka z kratką wentylacyjną na przedniej ścianie u dołu oraz gniazdami JACK i USB. W prawym górnym rogu znajduje się napęd optyczny CD/DVD.
Fotografia komputera PC w w obudowie typu DEKSTOP.
Źródło: TK, licencja: CC BY 3.0.
RxcYsNj0O8foP
Fotografia płaskiego monitora z czarnym ekranem i czarną ramką na podstawce z opisem "Monitor umożliwia oglądanie wyników wszystkich działań wykonywanych na komputerze". Na jego prawym boku znajdują się przyciski ustawień.
Fotografia płaskiego monitora na podstawce.
Źródło: TK, GroMar, Freepik, licencja: CC BY 3.0.
R1NdjXtYvKCVY
Fotografia klawiatury z około stoma klawiszami z literami alfabetu, cyframi i znakami interpunkcyjnymi w układzie QWERTY i klawiaturą numeryczną. Poniżej znajduje się podpis "Obecnie stosowane klawiatury komputerowe mają około 100 klawiszy. Na uporządkowanych klawiszach zobaczysz litery alfabetu, cyfry, znaki interpunkcyjne, oznaczenia różnych funkcji, które wkrótce poznasz."
Fotografia klawiatury.
Źródło: TK, licencja: CC BY 3.0.
RT1ePXj26knXn
Fotografia przedstawiająca bezprzewodową mysz komputerową z kółkiem do przewijania ekranu i dodatkowym przyciskiem na środku. Pod spodem znajduje się tekst "Mysz służy do obsługi graficznego interfejsu systemu operacyjnego. Coraz częściej stosowane są myszy bezprzewodowe. Używa się ich zarówno do pracy z komputerami stacjonarnymi, jak i laptopami."
Fotografia przedstawiająca laptop, czyli komputer przenośny łączący wszystkie elementy zestawu komputerowego w jednej obudowie. Ekran znajduje się na składanej pionowej części, klawiatura leży poziomo zaraz pod ekranem, pod klawiaturą znajduje się panel dotykowy tzn. "touchpad" z dwoma przyciskami. W prawym rogu znajduje się czytnik linii papilarnych. Obok fotografii laptopa znajduje się tekst "Laptop jest komputerem przenośnym, w którym wszystkie elementy zestawu komputerowego połączone zostały w jednej obudowie".
Fotografia przedstawiająca laptop.
Źródło: TK, licencja: CC BY 3.0.
RSWSRqjKjxaAh
Fotografia panelu dotykowego zwanego również touchpadem pełniący funkcję myszy w laptopach. Biały mały panel w czarnej obwódce znajduje się pod klawiaturą, W prawym górnym rogu świeci się wskaźnik włączenia panelu. Przy jego prawej krawędzi znajduje się symbol pasku przewijania, u dołu dostępne są dwa klawisze. Obok fotografii znajduje się tekst "Funkcję myszy w laptopie spełnia panel dotykowy nazywany również gładzikiem lub touchpadem. Bardzo często użytkownicy laptopów podłączają do nich mysz".
Fotografia panelu dotykowego zwanego również touchpadem.
Źródło: TK, licencja: CC BY 3.0.
R17iG3V1Ya5Z3
Fotografia przedstawiająca tablet i smartfon z ekranem dotykowym i wyświetloną na nim klawiaturę. Obraz na telefonie wyświetla się w pionie, włączona jest przeglądarka z adresem www.ore.edu.pl i polem wyszukiwania pod ilustracją tablicy. Dolną połowę ekranu zajmuje klawiatura ekranowa o układzie QWERTY oraz podpowiedzi słów. Obraz na tablecie wyświetlony jest poziomo, połowę ekranu zajmuje klawiatura ekranowa. W drugiej połowie widać skrzynkę pocztową z wprowadzaną wiadomością e‑mail "Cześć, pozdrawiam z Łodzi!", "Wysłane z tabletu". Pod spodem fotografii znajduje się tekst "W tabletach i smartfonach rolę myszy lub gładzika przejmuje ekran dotykowy, na którym bezpośrednio korzystamy z funkcji systemu operacyjnego, uruchamiamy programy i z nich korzystamy. W urządzeniach tych tekst wprowadzić można za pośrednictwem klawiatury, na ekranie tych urządzeniach".
Fotografia przedstawiająca tablet i smartfon z ekranem dotykowym.
Źródło: TK, licencja: CC BY 3.0.
Funkcje klawiatury
Za pomocą klawiatury podłączonej do komputera możesz:
wprowadzać informacje do komputera
sterować komputerem
Wprowadzanie informacji do komputera za pomocą klawiatury
Chcąc poćwiczyć posługiwanie się klawiaturą można skorzystać z wielu darmowych stron internetowych. Przykładowo: https://klawiatur.pl
Polecenie 1
Wejdź na stronę: https://klawiatur.pl/gry
R1fenjNJAiTJv
Ilustracja przedstawia stronę klawiatur.pl w zakładce Gry. U góry dostępne są zakładki "Układ palców", "Trening", "Własny tekst", "Gry", "Logowanie". Poniżej znajduje się opis "Gry - Standardowy trening nie wystarcza? W tym dziale znajdziesz gry do nauki pisania bezwzrokowego. Oprócz umiejętności pisania bezwzrokowego przyda się jeszcze refleks i spostrzegawczość. Pierwsza gra jest szczególnie polecana początkującym, gdyż uczy nie tylko znajdowania pojedynczych znaków na klawiaturze, ale także rytmicznego sposobu pisania." Dostępne gry to: "Skucha - Naciskaj podane znaki w wyznaczonym czasie. Możesz się pomylić 4 razy. Po każdej próbie czas na naciśniecie się skraca." , "Ukryte słowa - Znajdź i wypisz jak najwięcej słów, które zostały ukryte w podanych wierszach. Pamiętaj o upływającym czasie.", "Kosmiczne słowa - Celem gry jest wpisywanie, jak największej ilości słów. Każde słowo jest warte tyle punktów, ile zawiera znaków.", "Motorówka - Steruj motorówką za pomocą podanych klawiszy. Możesz przyśpieszyć, zwalniać oraz przemieszczać się na boki, aby omijać przeszkody".
Ilustracja przedstawia stronę klawiatur.pl w zakładce Gry.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Zagraj w grę Skucha. Sprawdź, jak radzisz sobie ze znajdowaniem odpowiednich znaków na klawiaturze.
Zapewne umiesz już wpisywać tekst za pomocą klawiaturyPH7FKRZ5wwpisywać tekst za pomocą klawiatury. Może jeszcze nie robisz tego tak biegle i czasami masz problem ze znalezieniem odpowiedniego klawisza, jednak nie zniechęcaj się! Pamiętaj, że trening czyni mistrza. Spróbuj swoich sił na różnych poziomach trudności. Powodzenia!
Jeśli chcesz nauczyć się szybko i poprawnie pisać na klawiaturze możesz skorzystać z wielu specjalnych programów do nauki pisania na klawiaturze. Takie aplikacje znajdziesz w wyszukiwarce internetowej. Do najpopularniejszych należą: Mistrz klawiatury 2 (PL), Typing Master (ENG) czy Rapid Typing Tutor (ENG). Podczas ćwiczeń staraj się pisać wszystkimi palcami i zwracaj uwagę na odpowiedni układ rąk na klawiaturze.
RHD7xoUwjJuo3
Ilustracja przedstawia przykładowy układ rąk na klawiaturze. Przed klawiaturą znajdują się dwie ręce z kolorami na każdym palcu odpowiadającymi kolorami klawiszy na klawiaturze. Klawisze Esc, F1, F2, F3, F4, F5, F6, F7, F8, F9, F10, F11, F12, PrtSrc SysRq, Scroll Lock, Pause Break, Backspace, lewy ukośnik, Insert, Home, PgUp, Delete, End, PgDn, strzałki oraz klawiatura numeryczna nie są przypisane. Mały palec u lewej ręki jest przypisany do klawiszy lewy Ctrl, Win, lewy Shift, Z, CapsLock, A, Tab, Q, tylda, 1, 2. Palec serdeczny u lewej ręki przypisany jest do klawiszy X, S, W, 3. Palec środkowy przypisany jest do klawiszy C, D, E, 4. Palec wskazujący przypisany jest do klawiszy V, F, R, 5, B, G, T 6. Kciuk lewej i prawej ręki przypisany jest do lewego i prawego klawisza Alt oraz spacji. Palec wskazujący prawej ręki przypisany jest do klawiszy N, H, Y, 7, M, J, U, 8. Palec środkowy prawej ręki przypisany jest do przecinka, K, I, 9. Palec serdeczny przypisany jest do klawiszy kropka, L, O, 0. Mały palec przypisany jest do klawiszy menu, prawy ukośnik, średnik, P, dywiz, prawy Ctrl, prawy Shift, Enter, apostrof, lewy i prawy kwadratowy nawias, plus.
Ilustracja przedstawia przykładowy układ rąk na klawiaturze.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka
Pewnie zastanawiasz się do czego służą wypustki na klawiszach F oraz J. Są one ułatwieniem dla użytkowników komputera (w tym osób niewidomych) w tak zwanym pisaniu bezwzrokowym - jak nazwa wskazuje jest to pisanie bez patrzenia na klawiaturę. Wypustki pomagają zorientować się w położeniu na klawiaturze. Pisząc w taki sposób, należy używać wszystkich palców. Pozycją wyjściową jest ułożenie palców w taki sposób, że palce wskazujące znajdują się na klawiszach F i J.
Swoje umiejętności możesz przetestować w poniższym dzienniczku.
R17jtzjWolfnB
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2
RPPIuR50Z1gvo
Możliwe odpowiedzi: 1. Backspace, 2. spacja, 3. Ctrl
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3
RGKaKp7PLCQLP
Możliwe odpowiedzi: 1. Alt, 2. Caps Lock, 3. Ctrl
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4
RRs1ZyKBFpQl9
Możliwe odpowiedzi: 1. Alt i Shift, 2. Prawy Alt i L, 3. Shift i L
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 5
RDRMBuljBzoRW
Możliwe odpowiedzi: 1. Alt i T, 2. Shift i T, 3. Ctrl i T
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 6
R1d4MbnNUniGm
Możliwe odpowiedzi: 1. Ctrl i następnie kolejne litery DOM, 2. Caps Lock i następnie kolejne litery DOM, 3. Alt i następnie kolejne litery DOM
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 7
R19Ng4LI96r76
Możliwe odpowiedzi: 1. Shift i X, 2. prawy Alt i X, 3. Ctrl i X
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 8
R1N7tEnSf9ZLb
Możliwe odpowiedzi: 1. kasowania znaku z lewej strony kursora, 2. przesunięcia kursora na początek wiersza, 3. kasowania znaku z prawej strony kursora
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
Wskazówka
Aby wpisać wielkie polskie litery, użyj dodatkowo klawisza Shift. Na przykład, aby napisać wielką literę Ć, naciśnij równocześnie następujące klawisze – prawy Alt + Shift + C.
Gdy zechcesz wpisać wielką literę Ź naciśnij prawy Alt + Shift + X.
Zwróć uwagę, że w niektórych klawiaturach prawy klawisz Alt oznaczony jest Alt gr.
Klawisz Shift pozwala również na wprowadzanie znaków widocznych w górnej części niektórych klawiszy, np.:
:
?
„
&
@
*
Jeśli naciśniesz klawisz Shift i równocześnie przytrzymasz klawisz 4 wprowadzisz znak $. Gdy zechcesz wprowadzić popularny znak @ (widoczny w każdym adresie mailowym), naciśnij Shift + 2.
Ciekawostka
Wszystkie litery, cyfry i symbole możemy wpisać również za pomocą kodu ASCII. Jest to szczególnie przydatne w przypadku symboli które nie występują na standardowych klawiaturach. Przykład: symbol § (paragraf) otrzymamy przytrzymując lewy Alt + na klawiaturze numerycznej wpiszemy 0167.
Możesz spróbować wpisać swoje imię używając tylko kodu ASCII (należy sprawdzić tabelę znaków kodu ASCII - w tym celu użyj wyszukiwarkiDwl1kvyglwyszukiwarki).
Sterowanie komputerem
Przy użyciu klawiatury możesz wykonać o wiele więcej czynności niż tylko wpisywanie tekstu. Przyjrzyj się klawiaturze podłączonej do twojego komputera. Oprócz liter i cyfr posiada ona wiele dodatkowych klawiszy, które zorganizowane są w tzw. bloki (grupy) i pełnią szczególne funkcje.
R14AVwKhkcjRi
Rozmieszczenie klawiszy na typowej klawiaturze QWERTY. Klawisz ESC, PrintScrn SysRq, Scroll Lock, Pause Break oraz Lewy i Prawy CTRL, ALT i klawisze między nimi w najniższym rzędzie (poza spacją) zostały zaznaczone jako klawisze sterujące. Klawisze F1 do F12 są klawiszami funkcyjnymi. Klawisze Insert, Home, Page Up, Page Down, Delete, End oraz strzałki pod nimi są klawiszami nawigacyjnymi. Klawisze klawiatury numerycznej znajdują się po prawej stronie. Reszta klawiszy zaznaczona jest jako klawisze alfanumeryczne.
Rozmieszczenie klawiszy na typowej klawiaturze QWERTY.
Źródło: GroMar, Mysid, Wikipedia, licencja: CC BY 3.0.
Podczas pracy przy komputerze będziesz poznawać kolejne funkcje poszczególnych bloków oraz wiele przydatnych skrótów klawiaturowych, których zastosowanie znacznie przyśpieszy korzystanie z komputera.
2
Ćwiczenie 9
R189Nbl5ukGdF
Interaktywna krzyżówka
Interaktywna krzyżówka
Źródło: Lidia Aparta, licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!
W skład standardowego zestawu komputerowego wchodzą: jednostka centralna, monitor, klawiatura i mysz.