Jak żyć? Filozofia Horacego

Zastanów się, co jest tematem utworu i jaki jest jego nastrój.

Wiersz Do Leukonoe jest utworem filozoficzno‑refleksyjnym, ponieważ ukazuje przemyślenia na temat życia człowieka. Odpowiada na pytanie, jak żyć mądrze i dobrze.

Sentencja to krótkie zdanie o charakterze filozoficznym lub moralnym.

W utworze pojawia się sentencja łap dzień każdy, która wskazuje człowiekowi, aby korzystał z każdego dnia swojego życia.

Zastanów się, czy z perspektywy człowieka żyjącego w starożytnym Rzymie, który wierzył w ingerencję bogów w ludzkie życie, można mieć duży wpływ na swój los.

W utworze przekonanie zostało uzasadnione niepewnością długości życia człowieka. Podmiot liryczny zwraca uwagę na fakt, iż żaden człowiek nie wie, jak długo będzie żył, dlatego zachęca, aby korzystać z każdej chwili swojego życia.  To bogowie decydują o losie człowieka, ale nie można przeniknąć ich zamiarów. W związku z tym, lepiej wcale nie rozmyślać o przyszłości i zaakceptować to, co nas spotka, mimo że nie wiemy, co to będzie.

Zastanów się, co było celem życia według epikurejczyków i hedonistów oraz w jaki sposób odnajdywali szczęście.

Epikureizm i hedonizm łączy poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, co jest celem życia człowieka. Obydwie filozofie skupiają się na przyjemności.
Epikureizm od hedonizmu różni pogląd na szczęście – epikurejczycy odczuwali szczęście poprzez drobne przyjemności, takie jak dysputy czy wspólne biesiadowanie. Hedoniści skupiali się jedynie na poszukiwaniu bezrefleksyjnych rozkoszy.

Przypomnij sobie, co podmiot liryczny mówi o życiu człowieka i zgromadzonych przez niego dobrach materialnych.

Autor wiersza porusza temat przemijania ludzkiego życia. Podmiot liryczny mówi o nieuniknionym końcu życia człowieka, na które ten nie ma żadnego wpływu. Mówi o tym fragment:
'Próżno od krwawych wojen będziem stronić,
Od Adriatyku rozhukanej głębi:
Próżno przed wiatrem będziemy się chronić,
Który jesienią ciała nasze ziębi.'

Podmiot liryczny wspomina również o marności wszelkich dóbr materialnych, które człowiek zdobędzie w czasie swojego życia. Są one bezużyteczne w momencie śmierci – pozostaną tylko przedmiotami, które otrzyma ktoś inny:
„Przywłaszczy sobie piwnic twoich klucze
Godniejszy dziedzic; nie żałując dzbanów,
Posadzki winem cejubijskim spłucze
Lepszym, niż bywa na ucztach kapłanów”.

Przeczytaj ponownie utwór Horacego. Zwróć uwagę na strofy, w których podmiot mówi o życiu człowieka na ziemi, a także na to, co według niego dzieje się z człowiekiem i jego rzeczami po śmierci.

Podmiot liryczny zaleca Postumowi, aby ten żył, pamiętając, że życie każdego człowieka jest warte tyle samo, a rzeczy materialne nie mają znaczenia w obliczu śmierci.

Przekaz to przesłanie dla odbiorcy.

Horacy przekazuje odbiorcom, że śmierć czeka każdego, bez względu na jego pochodzenie czy status materialny.

Przeczytaj ponownie trzecią i piątą strofę. Zwróć uwagę na miejsca, osoby i rzeczy, które wymienia podmiot liryczny.

Człowiek po śmierci wyrusza w podróż – jego „żegluga” dotyczy przemierzania świata pozaziemskiego, w którym znajdują się przygraniczne rzeki (np. Styks). W czasie swojej wyprawy będzie mógł zobaczyć Kokyt, ród Danaid oraz kamień Syzyfa.

Zastanów się, jakie emocje przejawia osoba, która stosuje wykrzyknienia.

Wykrzyknienie Tak, przyjacielu! ma na celu podkreślenie emocji, które odczuwa podmiot liryczny w związku z poruszanym przez niego tematem, czyli koniecznością poddania się śmierci niezależnie od tego jakbyśmy próbowali jej uniknąć.

Przypomnij sobie, jak nazywa się figura retoryczna, polegająca na bezpośrednim zwrocie do adresata. Zastanów się, po co jest ona wprowadzana.

Horacy w pierwszym dwuwersie pieśni Do Postuma zastosował apostrofę. Środek ten został zastosowany, aby wprowadzić postać odbiorcy, do którego adresuje on swój wiersz.

Przeczytaj ponownie utwór. Zastanów się, w co wierzono za czasów Horacego.

Twórca przywołuje tak wiele nazw mitologicznych, ponieważ wierzy, że jest to prawdziwa historia dotycząca świata i człowieka. Poeta utożsamia więc wierzenia z historią, a stosowane przez niego pojęcia i wydarzenia są mu doskonale znane.

Zastanów się, co wpływa na jakość dzieł twórców.

Kunsztowna forma pieśni Do Postuma i Do Leukonoe może dowodzić sprawności warsztatowej twórcy dzieła, wielkości jego talentu oraz dobrego wykształcenia.

Spójrz na możliwe odpowiedzi do zadania 1.1.

Wiersz Do Deliusza można zaliczyć do grupy utworów filozoficzno‑refleksyjnych, ponieważ podmiot liryczny rozważa zagadnienia związane z życiem i śmiercią człowieka.

Zastanów się, co podmiot liryczny mówi o życiu i śmierci człowieka. Zwróć uwagę na rady dotyczące rzeczy materialnych, a także myśli człowieka na temat zbliżającej się śmierci.

Podmiot liryczny radzi Deliuszowi, aby pamiętał o zbliżającej się śmierci i przygotował się na nią. Wskazuje mu, aby pamiętał, że dobra materialne nie mają znaczenia w obliczu końca życia. W wierszu Do Leukonoe podmiot liryczny radzi, aby korzystać z życia, nie dbając o jego kres. W obu utworach pojawia się nawiązanie do epikureizmu oraz stoicyzmu.

Przeczytaj osiem ostatnich wersów utworu. Zwróć uwagę na zastosowanie przez autora liczby mnogiej.

Adresatem pieśni jest każdy odbiorca utworu. Podmiot liryczny zwraca uwagę na fakt, iż każdego czeka śmierć, bez względu na pochodzenie.

Przeczytaj jeszcze raz utwór oraz przypisy do niego.

Podmiot liryczny radzi Deliuszowi, aby rozkazał przynieść wino i kwiaty. Chce, aby adresat wiersza korzystał z życia, póki jeszcze może. Mówi również, że mężczyzna powinien panować nad swoimi emocjami i przyjmować wszystko ze spokojem.

Podmiot liryczny odnosi się do chwiejności decyzji Deliusza i zmieniania zdania w ważnych kwestiach.

Adresatem utworu jest Deliusz oraz każda osoba, która czyta pieśń.

Zwróć uwagę, co podmiot liryczny mówi o rzeczach, które zmarły pozostawi po sobie.

W Do Postuma oraz Do Deliusza podmiot liryczny podkreśla, że wszelkie dobra materialne, które człowiek zebrał za życia, nie mają większego znaczenia po śmierci i zostaną odziedziczone przez kolejne pokolenia.