Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Czy wiesz, że większość wypadków, jakim ulegają ludzie, zdarza się w domu? Nic dziwnego – we własnym mieszkaniu przestajemy być ostrożni. Nie zauważamy nieszczelnej kuchenki gazowej, zniszczonej izolacji kabla czy mokrej podłogi, na której można się pośliznąć. Podczas tej lekcji dowiemy się, jak zapobiegać wypadkom w domu.

R15UubBBVG8c5
Jeśli nie zachowamy podstawowej ostrożności, nawet nasze mieszkanie może być pełne niebezpieczeństw
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
  • numery telefonów alarmowych,

  • zasady korzystania ze środków czystości,

  • znaki i symbole informujące o niebezpieczeństwach.

Twoje cele
  • Wymienisz zagrożenia wynikające z niewłaściwego korzystania z domowych urządzeń gazowych, elektrycznych i instalacji wodno‑kanalizacyjnych.

  • Wyjaśnisz, dlaczego po dotknięciu rośliny doniczkowej należy umyć ręce.

m268aa253d55c3ceb_d5e189

1. Jak obchodzić się z urządzeniami elektrycznymi?

Polecenie 1

Wyobraź sobie, że w wyniku awarii twój dom przez miesiąc jest pozbawiony prądu. Jak zmieniłoby się życie twoje i twojej rodziny?

W domu jest wiele urządzeń zasilanych prądem elektrycznym. Latarka, pilot do telewizora czy budzik jako źródło prądu wykorzystują baterie. Prąd z baterii jest na tyle niewielki, że nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia i życia. Większe urządzenia, np. kuchenka elektryczna, lodówka, telewizor, działają, gdy podłączy się je do gniazdka elektrycznego – tam płynie silniejszy prąd. Kontakt z nim prowadzi do poparzeń i utraty przytomności, zaburzeń oddechu, a nawet zatrzymania pracy serca. Dlatego używając urządzeń elektrycznych, pamiętaj o kilku ważnych zasadach.

  • Chcąc wyciągnąć wtyczkę z gniazdka, nie ciągnij za kabel – możesz uszkodzić izolację i odsłonić przewody elektryczne.

  • Nie dotykaj mokrymi rękami pracujących urządzeń elektrycznych i nie wyciągaj nimi wtyczek z kontaktu – woda przewodzi prąd.

  • Podczas wymiany żarówek należy się upewnić, że światło jest wyłączone.

  • Z suszarki i innych urządzeń elektrycznych korzystaj z dala od wody.

  • Osoby porażonej prądem nie wolno dotykać, zanim nie odłączy się źródła zasilania.

  • W urządzeniach elektrycznych, jak kuchenki, tostery, żelazka, przepływ prądu powoduje ich rozgrzanie. Obchodź się więc z nimi ostrożnie i chwytaj je wyłącznie za specjalne uchwyty. Kiedy pracują, nie wkładaj do nich żadnych metalowych przedmiotów, np. noża.

  • Pamiętaj, że z działającym urządzeniem trzeba obchodzić się ostrożnie. Noże lub łopatki robota kuchennego szybko się obracają. Dotknięcie ich w tym momencie grozi uszkodzeniem palców.

  • Jeśli masz długie włosy, koniecznie zwiąż je przed rozpoczęciem pracy w kuchni.

Rzjx0QQ0bXE381
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
m268aa253d55c3ceb_d5e266

2. Ostrożnie z gazem

Do domowych urządzeń gazowych należą kuchenki, piece i kominki. Dzięki nim możemy gotować posiłki, podgrzewać wodę i ogrzewać mieszkania. Zasilane są albo z sieci gazowej, albo z butli. Gaz ziemnygaz ziemnyGaz ziemny, który zasila te urządzenia, to substancja łatwopalna. Urządzenia zasilane gazem są bezpieczne pod warunkiem, że są sprawne, szczelne i używane zgodnie z przeznaczeniem. Odkręcając kurek kuchenki gazowej, należy natychmiast zapalić gaz, a potem – w trakcie gotowania – sprawdzać, czy płomień nie zgasł.

Ulatniający się gaz ziemny może doprowadzić do zatrucia, a także wybuchnąć. Aby móc wykryć jego obecność w powietrzu, dodawana jest do niego substancja zapachowa. Jeśli poczujesz, że w pomieszczeniu ulatnia się gaz, nie zapalaj zapałki i nie używaj urządzeń elektrycznych, by nie doszło do eksplozji. Jak najszybciej otwórz okna i opuść pomieszczenie. Skutecznym sposobem na wykrycie ulatniającego się gazu jest zamontowanie w mieszkaniu czujnika gazu.

R3U5EaVCyEhuC
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany. "Zawsze sprawdzaj, czy kurek gazowy jest wyłączony, a w trakcie gotowania, czy płomień się utrzymuje".

Aby gaz się palił, potrzebuje tlenu. Wówczas powstaje dużo ciepła oraz nieszkodliwy dla nas dwutlenek węgla. Gdy tlenu jest za mało, gaz nie spala się całkowicie i powstaje tlenek węgla – czadczadczad. Jest to substancja bezbarwna i bezzapachowa, a więc nie można jej ani zobaczyć, ani wyczuć. Czad jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia i życia człowieka – zatrucie się nim powoduje zawroty głowy, osłabienie, nudności, a w końcu utratę przytomności. Żeby zapobiec powstawaniu czadu, trzeba przynajmniej raz w roku sprawdzać stan urządzeń zasilanych gazem. Nie zaszkodzi również częste wietrzenie mieszkania. Kratki wentylacyjne w kuchni zawsze powinny być otwarte i niczym niezasłonięte. Skutecznym sposobem na uniknięcie zatrucia się czadem jest zamontowanie czujników – urządzeń wykrywających tę substancję.

R1Ls88wNzneOE
Czad jest bardzo niebezpieczną substancją, dlatego warto zadbać o dobry stan urządzeń w domu oraz założyć wykrywacze czadu. W razie zagrożenia uruchamiają one ostrzegawczy sygnał dźwiękowy i świetlny
Źródło: Dariusz Adryan, Marcin Sadomski, Aleksandra Ryczkowska, licencja: CC BY 3.0.
bg‑azure
Ciekawostka

Palący się gaz był dawniej wykorzystywany w lampach do oświetlania ulic. Światło powstawało dzięki żarzeniu się materiału umieszczonego w płomieniu gazu. Obecnie oświetlenie zasilane gazem można zobaczyć w niektórych dużych miastach, np. w pobliżu katedry na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu.

m268aa253d55c3ceb_d5e315

3. Bezpieczna woda

W łazience łatwo można pośliznąć się na mokrej podłodze. Dlatego wychodząc z tego pomieszczenia, pilnujmy, by kurki były zakręcone i by nie dopuścić do zalania podłogi. Nie wolno wyrzucać do muszli klozetowej materiałów lub substancji, które uniemożliwią odpływ wody i spowodują zalanie. W wypadku, gdy na podłogę rozleje nam się woda, należy ją wytrzeć. W wilgotnym i źle wentylowanym mieszkaniu mogą się rozwijać szkodliwe dla nas pleśnie.

Groźne jest także poparzenie gorącą wodą. Trzeba ostrożnie wlewać wrzątek do kubka, gdy przygotowuje się herbatę. Kubka z gorącą herbatą nie należy stawiać na brzegu stołu, aby przypadkiem go nie strącić i się nie poparzyć. Uważać też trzeba na gorące naczynia i wydobywającą się w czasie gotowania parę.

R1c3ah5xxjGvv
Na zalanej ścianie rozwija się pleśń. Jest to grzyb, którego fragmenty unoszą się w powietrzu i mogą stać się źródłem chorób
Źródło: PhotoDu.de, Flickr, licencja: CC BY 2.0.
Co jest śliskie?
Doświadczenie 1

Sprawdzenie, jakie materiały zapobiegają poślizgowi.

Co będzie potrzebne
  • miska,

  • woda,

  • torebka foliowa,

  • gumka do wycierania,

  • bawełniana szmatka.

Instrukcja
  1. Wlej do miski wodę.

  2. Na dno miski wkładaj po kolei przedmioty wykonane z różnych materiałów.

  3. Naciskaj na przedmioty dłonią i oceń, czy są śliskie.

R1LJISBkBJJBR
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podsumowanie

Przedmioty wykonane z gumy nie są śliskie i dobrze przywierają do mokrej powierzchni. Dlatego maty wkładane do brodzika oraz dywaniki łazienkowe są od spodu pokryte gumą.

m268aa253d55c3ceb_d5e400

4. Niebezpieczne rośliny doniczkowe

Niektóre rośliny doniczkowe zawierają silnie trujące substancje, które mogą powodować podrażnienie oczu czy skóry. Mogą też osadzać się na niej i przedostać się do naszego ciała, kiedy na przykład spożyjemy posiłek po dotknięciu takiej rośliny. Dlatego ważne jest używanie gumowych rękawiczek podczas pielęgnacji roślin i mycie rąk przed posiłkiem.

bg‑gray2
Ciekawostka

Kilkadziesiąt lat temu sadzono w Polsce barszcz Sosnowskiego. Miał on służyć do produkcji pokarmu dla zwierząt gospodarskich. Okazało się jednak, że jest to roślina trująca dla ludzi – nawet dotknięcie liścia powoduje silne oparzenia. Należy zdecydowanie unikać kontaktu z tą rośliną.

R5tUafH0S0LDx
Barszcz Sosnowskiego to jedna z najbardziej niebezpiecznych roślin rosnących w Polsce
Źródło: Popadius, edycja: Aleksandra Ryczkowska, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.
m268aa253d55c3ceb_d5e442

Podsumowanie

  • Domowe urządzenia gazowe i elektryczne są bezpieczne, jeśli są sprawne i używa się ich zgodnie z przeznaczeniem oraz z dala od wody.

  • Włączonej kuchenki gazowej, pracujących urządzeń elektrycznych i zapalonych świec nie należy zostawiać bez dozoru.

  • Należy ostrożnie postępować z gorącą wodą, rozgrzanymi urządzeniami i naczyniami oraz wydobywającą się w czasie gotowania parą, żeby się nie poparzyć.

bg‑azure

Praca domowa

11
Ćwiczenie 1

Przypomnij sobie, czy zdarzyła ci się w domu sytuacja związana z nieodpowiednim użytkowaniem urządzeń domowych? Czy można było tej sytuacji zapobiec? Jeśli tak, to w jaki sposób?

RcHhniVw8Bj8O
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
m268aa253d55c3ceb_d5e494

Słownik

czad
czad

bezbarwny i bezzapachowy gaz, inaczej: tlenek węgla; powstaje, gdy w czasie spalania się na przykład węgla czy gazu ziemnego jest za mało tlenu; ma silne własności toksyczne

gaz ziemny
gaz ziemny

złożona substancja, łatwopalna w obecności tlenu; wydobywany z podziemnych złóż

m268aa253d55c3ceb_d5e627

Zadania

1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
R1LaHywJDemmp1
Przed poślizgnięciem się i upadkiem nie chroni Możliwe odpowiedzi: 1. gumowa mata w brodziku., 2. folia na podłodze., 3. chodnik na schodach., 4. dywanik w łazience.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2
RvkicbJmSZx2Y1
Zaznacz czynność, której nie należy wykonać, gdy w mieszkaniu wyczuwalny jest zapach gazu. Możliwe odpowiedzi: 1. Otwierać okien., 2. Pozostawać w pomieszczeniu., 3. Wychodzić z mieszkania., 4. Informować o tym osoby dorosłej.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1M1kolfOC0lX1
Ćwiczenie 3
Oceń, które z opisanych czynności świadczą o bezpiecznym użytkowaniu urządzeń elektrycznych. Bezpieczne zachowania Możliwe odpowiedzi: 1. Antek zawsze wyłącza zbędne urządzenia elektryczne., 2. Gdy w tosterze zaklinuje się tost, Michał wyciąga go za pomocą noża., 3. Jurek zawsze wyjmuje wtyczkę z gniazdka suchą ręką., 4. Pani Basia często przed wyjściem do pracy włącza pralkę. Niebezpieczne zachowania Możliwe odpowiedzi: 1. Antek zawsze wyłącza zbędne urządzenia elektryczne., 2. Gdy w tosterze zaklinuje się tost, Michał wyciąga go za pomocą noża., 3. Jurek zawsze wyjmuje wtyczkę z gniazdka suchą ręką., 4. Pani Basia często przed wyjściem do pracy włącza pralkę.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑azure

Notatnik

R1I71wAYpLexR
Miejsce na Twoje notatki. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.