Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RJ72CNNAFEnsx1

Czy to jeszcze baśń?

Grafika przedstawia skały, z których płynie woda. Ze skały po prawej stronie wyrasta kwiat. Na środku grafiki znajduje się planeta otoczona pierścieniem.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Życie jest samo największą baśnią.

Hans Christian Andersen

Ćwiczenie 1
R1DpTxmR334cM1
Zadanie interaktywne. Należy dopasować cytat pochodzący z baśni do odpowiedniego tytułu.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1Jt5Wiuk8wxp1
Zadanie interaktywne. Należy dopasować podane wyrazy do odpowiednich miejsc w tekście.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka

Najstarszy (pochodzący z IX–X wieku) znany zbiór około 300 baśni to Księga tysiąca i jednej nocy. Są to historie opowiedziane przez Szeherezadę, żonę okrutnego króla Szachrijara. Po nocy poślubnej pozbawiał on życia każdą ze swoich poprzednich żon. Szeherezada, aby uniknąć śmierci, przez 1001 nocy opowiadała mu wymyślone przez siebie baśnie. Przerywała je w najciekawszym momencie tuż nad ranem. Szachrijar, chcąc poznać zakończenie opowieści, co dzień odkładał wykonanie wyroku. W końcu zrezygnował z okrutnego zamiaru.

Do najbardziej znanych baśni pochodzących z Księgi tysiąca i jednej nocy należą: Ali Baba i czterdziestu rozbójników, Przygody Sindbada Żeglarza, Cudowna lampa Aladyna.

RxAaIXgqYdxZm
Ciesząc się kawą. Scena z Baśni z tysiąca i jednej nocy
Źródło: a. nn., olej na płótnie, domena publiczna.
Ćwiczenie 3

Wysłuchaj opowieści pt. Księżniczka i smok Beaty Krupskiej lub przeczytaj ją uważnie. Zwróć uwagę na czas i miejsce wydarzeń.

R1YjVlllCyB53
recytacja - nagranie audio
Księżniczka i smokBeata Krupska
Beata Krupska Księżniczka i smok

Z pewnością nikt wam nigdy nie mówił, że na świecie żyje jeszcze jeden smok. Jest bardzo stary i znudzony życiem, cierpi na reumatyzm i od dawna już nie porywa żadnych księżniczek. Nie porywa ich dlatego, że po pierwsze: bardzo trudno dziś o księżniczki, a po drugie: uważa, że smoki w jego wieku nie powinny zajmować się podobnymi szaleństwami.
Ale pewnego dnia, gdy siedział w swoim zamku, popijając kakao i grzejąc łapy przy kominku, naszły go wspomnienia młodości i zapragnął raz jeszcze, po raz ostatni, porwać jakąś księżniczkę. Nałożył kalosze i nauszniki i poszedł przed siebie, a szedł tak długo, aż spotkał księżniczkę. Obejrzał ją krytycznie i zapytał:
– Księżniczka?
– Pewnie.
Była bardzo ładna, ponieważ księżniczki mają obowiązek być ładne, a ta była szczególnie obowiązkowa.
– To ja cię porwę – zadecydował smok.
– Dobrze – zgodziła się księżniczka i oczy jej rozbłysły. – To będzie zupełnie jak w bajce! A nie zapomniałeś jeszcze, jak to się robi?
– Wielka mi sztuka porwać księżniczkę! Bierze się ją pod pachę i niesie – burknął smok. Następnie wziął księżniczkę pod pachę i zaniósł do swojego zamku.
– Gdzie chcesz być zamknięta, w lochu czy w klatce w sali rycerskiej? – zapytał, stawiając ją na posadzce.
– Wolę w sali rycerskiej. W lochu ciemno, nic nie widać i pełno myszy. A ja myszy jakoś nigdy nie mogłam polubić, choć parę razy już próbowałam – powiedziała księżniczka.
– Ja też myszy nie lubię – skrzywił się smok. – To takie bezcelowe stworzenie. Nie wiadomo, czemu ma służyć. Nawet mój kot ich nie lubi i dusi każdą, która mu się nawinie między łapy.
Zamknął księżniczkę w klatce, a potem zjadł zupę ogórkową na obiad. Księżniczka zjadła naleśniki z serem, uważając, że zupa ogórkowa jest zbyt pospolitym jedzeniem dla księżniczki. Potem grali w karty. Księżniczka ciągle wygrywała, więc smok się obraził, zamknął ją znowu w klatce i poszedł spać. Chrapał bardzo głośno, więc księżniczka nie zmrużyła oka przez całą noc i rano miała bardzo zły humor.
– Czemu jesteś taka zła? – zapytał smok, który wyspał się znakomicie i był przyjaźnie usposobiony do całego świata.
– Jak mogę być w dobrym humorze, kiedy zostałam porwana przez smoka i nie wiem, co ze mną będzie! – krzyknęła księżniczka.
– E tam, nie przesadzaj. Wiesz, co z tobą będzie. Uratuje cię jakiś dzielny rycerz, wyjdziesz za niego za mąż i urodzisz dużo dziwnych dzieci.
– Dlaczego dziwnych? – zainteresowała się księżniczka.
– No bo jak dzieci rycerza mogą nie być dziwne? Będą nosiły zbroje, strusie kity na hełmach i będą napadały na Bogu ducha winne smoki.
– Masz rację – zgodziła się księżniczka. – Jestem bardzo ładna, więc z pewnością ktoś mnie uratuje. A potem będę gotowała obiady rycerzowi i dziwnym dzieciom, będę gotowała, gotowała, aż się zestarzeję i zbrzydnę. Ale wtedy właściwie uroda nie będzie mi potrzebna, bo będę już miała męża.
– Trochę urody zawsze się przyda – sprzeciwił się smok. – Spójrz na mnie. Jestem stary, ale ciągle dość przystojny. Dbam o siebie, dobrze się odżywiam, dużo śpię i na noc zawsze smaruję pysk kremem poziomkowym. No i jestem kawalerem. To najlepiej robi na urodę.

R1LapzYVqWu9s1
Księżniczka, rycerz, smok
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, zpe.pl, licencja: CC BY 3.0.

Następnego dnia do zamku przyjechał rycerz.
– Hej, księżniczko! – zawołał.
– Co ty tu robisz? – zawołała księżniczka. – To jest prywatny zamek i nie wolno tu wchodzić obcym.
– Ja nie jestem obcy. Jestem dzielnym, szlachetnym rycerzem, który przybył, aby ciebie uratować – zaprotestował rycerz.
– Nie mam teraz czasu. Muszę ugotować zupę ogórkową dla smoka. Poszedł do pracy, a że dziś akurat miał w planie straszenie okolicznej ludności, więc z pewnością wróci głodny i zmęczony. Nie jest już przecież taki młody – wytłumaczyła księżniczka.
– To ja poczekam – powiedział rycerz. – Ja też bardzo lubię zupę ogórkową.
Smok wrócił z pracy i zdenerwował się bardzo, zobaczywszy rycerza.
– Mam nadzieję, że nie przyszło ci do głowy ze mną walczyć. Jestem taki zmęczony, że z pewnością bez żadnego wysiłku rozprułbyś mi brzuch swoją kopiątqShvxCrHV_000tp001kopią – zaburczał.
– Ależ skąd! – zaprzeczył rycerz. – Jeśli dasz mi trochę zupy i księżniczkę, to zaraz sobie pójdę.
– Proszę bardzo – odparł smok – ale muszę ci powiedzieć, że ci dzisiejsi rycerze są zupełnie pozbawieni romantyzmu. Ale cóż, jak być romantycznym, kiedy nad głową latają samoloty, rakiety i dzikie kaczki, a okoliczna ludność bardziej się boi podatków niż smoka.
Księżniczka jednak odmawiała uznania intencji rycerza za szlachetne, waląc chochlą w stół i krzycząc, że nie będzie całe życie gotować i hodować chmary dzieci ze strusimi kitami na hełmach.

R1UnM15wXHMku1
Dziecko‑rycerz
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, zpe.pl, licencja: CC BY 3.0.

Dopiero, gdy rycerz obiecał jadać obiady w restauracji przynajmniej dwa razy w tygodniu, kiedy powiedział, że dzieci wcale nie muszą chodzić w hełmach, może tylko w niedzielę, i kiedy przyrzekł kupić księżniczce psa, kota, dwie gąsienice i rudą kurę znoszącą złote jajka, zgodziła się zostać jego żoną.
Odjechali wraz z rycerzem na jego koniu, który również miał hełm ze strusią kitą, a smok machał chusteczką i wołał, żeby koniecznie przyjechali do niego w niedzielę na zupę ogórkową.
Gdy został sam, zrobił sobie kakao, a potem usiadł przed kominkiem, grzejąc łapy i rozmyślając. Potem stwierdził, że porywanie księżniczek znakomicie wpływa na apetyt, zjadł więc dwa rogale, drożdżówkę i cztery śliwki i poszedł spać. Nad zamkiem rozległo się głośne chrapanie.

tqShvxCrHV_00000_BIB_001 Źródło: Księżniczka i smok, [w:] Beata Krupska, Bajki, Warszawa 2015.
Ćwiczenie 4

Zastanów się i powiedz, czy coś cię w tej opowieści zdziwiło? Co to było?

Rwf8VeyIK9e96
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 5
R1SHvnE0nNxgP1
Zadanie interaktywne. Należy ułożyć w kolejności chronologicznej wydarzenia, które wystąpiły w baśni "Księżniczka i smok".
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Które punkty planu opowiadania Księżniczka i smok nie pasują do świata baśni? Wyjaśnij, dlaczego tak myślisz.

R17ZiXgz3wLCK
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 7

Wybierz z tekstu opowieści Księżniczka i smok jeden fragment, który według ciebie najbardziej nie pasuje do świata baśni. Uzasadnij swoje zdanie.

RoOotWsmnKQ4j
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 8

Odpowiedz, czy twoim zdaniem autorka opowieści Księżniczka i smok...

  • nie lubi baśni?

  • kpi z nich?

  • bawi się nimi?

RYUBq5OQ3IOik
Miejsce na notatkę
antybaśń
Definicja: antybaśń

- to utwór, którego treść odwołuje się do znanych baśni np. uwięziona w wieży księżniczka, której strzeże smok. W antybaśni występują fantastycznie postacie, wydarzenia i przedmioty, są one jednak przedstawione w nietypowy, często humorystyczny sposób np. z misją uwolnienia księżniczki wyrusza Shrek - ogr, samotnik, którego wszyscy się boją. Zakończenie antybaśni często bywa zaskakujące np. okazuje się, że uratowana księżniczka jest ogrzycą, a smoczyca zakochuje się w ośle;

- nazwa 'antybaśń' powstała z połączenia cząstki anty-, która tworzy określenia będące przeciwieństwem czegoś.

Ćwiczenie 9

Uzasadnij, że Księżniczka i smok to przykład antybaśni.

RhEZhQeiKtfu5
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 10

Podaj tytuły innych antybaśni, także filmowych.

RbKrg98CdziJV
Miejsce na notatkę
Ćwiczenie 11

Zilustruj dowolną techniką swoją ulubioną antybaśń.

R15YVSHStL1w2
Miejsce na szkic
Polecenie 1

Opowiedz swoją ulubioną baśń.

Rl2rFhMyaJ5dM
Miejsce na notatki ucznia
tqShvxCrHV_000tp001