Język wartości – wartościowanie w języku
Zawartość: informacje o wartościowaniu zjawisk; wyjaśnienie, czym jest aksjologia; polecenie znalezienia w słownikach powiedzeń (metafor, frazeologizmów) związanych wyrazami: dom, matka, światło, noc; wyjaśnienie, czy można na podstawie tych kontekstów uzyskać informacje o ocenach, wartościach; polecenie wybrania z dowolnej reklamy kilku słów (lub dłuższych zdań), za pomocą których nadawca chce stworzyć pozytywny obraz oferowanego produktu (lub instytucji handlowej, którą reprezentuje).
Zawartość: informacje o sposobach wyrażania ocen w języku polskim (słowa wartościujące wprost i słowa pośrednio wartościujące / konotacyjnie); wyjaśnienie, czym jest słownictwo emotywno‑oceniające; różnorodność klasyfikacji słów nazywających wartości (wprowadzonych przez m.in. Maxa Schellera czy Romana Ingardena); interaktywna tabela zawierająca próbę klasyfikacji wartości; wyjaśnienie, czym są słowa klucze lub słowa sztandarowe; polecenie wyszukania tekstów prasowych, w których odbijają się dwa przeciwstawne światopoglądy na temat jakiegoś pojęcia lub zjawiska, wynotowanie słów pokazujących, że te dwie wspólnoty odmiennie oceniają dane zjawisko (polecenie zawiera pomocnicze schematy).
Zawartość: Ryszard Tokarski "Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej"(wartościowanie pośrednie i bezpośrednie, formułowanie oceny przez zabieg metaforyzacji); Jadwiga Puzynina "Język wartości; ćwiczenie otwarte polegające na wypisaniu ze słowników języka polskiego oraz ze "Słownika mitów i tradycji kultury" Władysława Kopalińskiego słowa, określenia lub metafory, które kojarzą się z wyrazem szczęście;
refleksja, czy zawsze to pojęcie jest pozytywnie wartościowane.
Zawartość: polecenie wypisanie ze strony internetowej szkoły przykładów słów, które tworzą pozytywne wartościowanie (dołączono szablon); wypisanie z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej słów odnoszących się do świata wartości, polecenie stworzenia własnej mapy pojęć, którym można przypisać wartości; polecenie - wypisanie słów wartościujących z dowolnej reklamy (dołączono szablon - wartości wyrażone wprost, wartości sugerowane); polecenie wybrania z dowolnego przemówienia parlamentarnego lub politycznego słów, które wprowadzają wartościowanie; polecenie - odnalezienie metafor w dowolnych tekstach prasowych i wskazanie wartości konotowanych przez te teksty; polecenie - wybranie z tekstów dotyczących regionu ucznia językowych wykładników wartości (w dołączonym schemacie wskazano obszary); ćwiczenie interaktywne - wskazanie zdań, w których do wartościowania zastosowano wyrazy nacechowane emocjonalnie; ćwiczenie interaktywne - podział gatunków wypowiedzi pod względem stosowanego wartościowania negatywnego i pozytywnego; ćwiczenie interaktywne słowa klucze.
Bibliografia:
- Źródło: Jadwiga Puzynina, Język wartości,, Warszawa 1992, s. 152–168.
- Źródło: Ryszard Tokarski, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013, s. 143–144.