Legendarne początki Polski

Czym jest legenda?

Nasi przodkowie nie posiadali dokładnej wiedzy o początkach swojego państwa. Tworzyli więc na ten temat historie zwane legendamilegendalegendami. Nie znamy
ich autorów, nie wiemy też, kiedy powstały. Początkowo były przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie. Zostały spisane dopiero w czasach, kiedy na nasze tereny przybyli ludzie posługujący się pismem. Prowadzili kronikikronikakroniki, w których upamiętniali legendy o pradziejach państwa polskiego i jego władcach. Kronikarze często ubarwiali te opowieści – w ten sposób powstawały różne wersje tych samych historii. Wiemy,
że większość wydarzeń i postaci w nich opisanych nie jest prawdziwa, jednak w każdej z legend można odnaleźć ziarno prawdy. Stały się one nieodłączną częścią naszej kultury i tradycji.

Legenda o Lechu, Czechu i Rusie

RQeCAHssiHdGe

Komiks - Legenda o Lechu, Czechu i Rusie

RE2lJE7sFBES2

Komiks - Legenda o Lechu, Czechu i Rusie

Działo się to wszystko dawno temu, przed wieloma wiekami. Polska wyglądała wtedy inaczej niż dzisiaj. Nie było autostrad, linii kolejowych, mostów ani betonowych osiedli. Ziemię porastały nieprzebyte puszcze i lasy zamieszkałe przez dzikie zwierzęta.

Trzej bracia – Lech, Czech i Rus – ruszyli w drogę na czele swoich plemion,
w poszukiwaniu nowego miejsca na siedziby. Wiele dni szli, przedzierając się przez gęstwinę i przeprawiając w bród przez napotkane rzeki. Pewnego dnia spomiędzy drzew wyłoniła się przed nimi przepiękna, zalana słońcem dolina, ozdobiona niewysokimi pagórkami i malowniczymi jeziorami. Zachwyceni bracia zatrzymali się, żeby nacieszyć się tym widokiem. Kiedy tak stali zapatrzeni, usłyszeli
nad głowami szum skrzydeł i ujrzeli orła majestatycznie krążącego w górze na tle zachodzącego słońca. Po chwili ptak wylądował w gnieździe na pobliskim dębie. Lech uznał, że pojawienie się orła, najszlachetniejszego z ptaków, to dobra wróżba. Zapragnął zatrzymać się w tej dolinie na zawsze.

Wkrótce poszły w ruch topory i inne narzędzia. Zaczęto wycinać drzewa, z których budowano domy i przygotowywać pola pod uprawę. W pobliżu drzewa, na którym mieszkał orzeł, Lech założył swoją siedzibę - nazwaną na pamiątkę orlego gniazda – Gniazdem albo Gniezdnem, a w późniejszych czasach Gnieznem. Gniezno zostało pierwszą stolicą Polski – państwa założonego przez potomków Lecha, zwanych Lechitami. Orzeł stał się znakiem rozpoznawczym jego i jego ludu.

Jednak dolina, choć rozległa, nie mogła pomieścić wszystkich plemion. Dlatego Czech i Rus pożegnali się z bratem i powędrowali ze swoimi ludźmi w dalszą drogę. Pierwszy dotarł na południe, gdzie założył państwo Czechy. Drugi ruszył na wschód, gdzie powstała Ruś.

Legenda o Piaście i złym księciu Popielu

RMx7rMu6IJdpb

Komiks - Legenda o Piaście i Popielu.

RANnmRFddpu5c

Komiks - Legenda o Piaście i Popielu.

R1ZfAHjSgd681

Komiks - Legenda o Piaście i Popielu.

R1NhfTvEdIMhx

Komiks - Legenda o Piaście i Popielu.

Ta historia wydarzyła się wiele lat po tym, jak Lech założył swoją siedzibę.

W Gnieźnie rządził wtedy młody, skąpy i okrutny książę Popiel. Zgodnie z tradycją przygotował wystawną ucztę z okazji postrzyżyn swoich synów. Była to w tych czasach bardzo ważna uroczystość. Podczas której 7‑letni chłopiec, przechodził spod opieki matki pod opiekę ojca. Ojciec obcinał chłopcu włosy, nadawał imię i prosił bogów opiekę nad dzieckiem. W trakcie uczty na dworze Popiela pojawili się dwaj zdrożeni przybysze. Chociaż zabawa trwała w najlepsze, a jedzenia ani picia nie brakowało, nie zostali wpuszczeni do środka. Książę kazał ich wypędzić za bramy grodu.

W tym samym czasie nieopodal grodu w chacie Piasta, również szykowano się do postrzyżyn. Piast był skromnym, ale bardzo szanowanym gospodarzem. Oboje z żoną Rzepichą byli lubiani przez wszystkich sąsiadów za dobre rady i pomoc, którymi chętnie służyli innym. Byli też znani z gościnności. Chociaż byli biedni na ucztę z okazji uroczystości przygotowali zapasy jedzenia i picia.

Kiedy goście zasiedli już do stołu, w drzwiach domu pojawili się dwaj nieznajomi wypędzeni przez Popiela. Szukali schronienia. Piast serdecznie zaprosił ich do siebie. Aby w szczególny sposób uhonorować przybyszów, poprosił ich o obcięcie włosów synowi. Zrobili to, zgodnie z obyczajem, nadając dziecku również imię - Siemowit. Pobłogosławili chłopca i dom. Zapewnili, że ich przybycie i gościnność, z jaką się spotkali, zapewnią całej rodzinie dostatek, a wszystkim dzieciom zaszczyt i sławę.
Już tego samego dnia obietnica zaczęła się spełniać, bo w czasie uczty – mimo wielu głodnych gości – ze stołu nie ubywało jedzenia.

Siemowit wyrósł na mądrego i szlachetnego młodzieńca, a gdy dorósł, został wybrany księciem.
W ten sposób wypełniła się przepowiednia nieznajomych. Od Piasta wziął początek ród Piastów. Władcy z tego rodu, zwanaego dynastią piastowską, przez wiele stuleci rządzili Polską.

ROD7iXTmvQPE9

Zdjęcie przedstawia wysoką ceglaną wieżę stojącą na tle błękitnego nieba. Wejście umieszczono kilka metrów nad ziemią. Do wejścia można się dostać dzięki współcześnie zbudowanym krętym schodom. Przy schodach stoi kasa.

Legenda o Kraku i smoku wawelskim

R124HNY2cl8V6

Komiks - Legenda o Kraku i smoku wawelskim.

RI35XhrDtPan1

Komiks - Legenda o Kraku i smoku wawelskim.

RrFOc45pLe61V

Komiks - Legenda o Kraku i smoku wawelskim.

RPdoxZadIHSar

Komiks - Legenda o Kraku i smoku wawelskim.

Dawno, dawno temu Polaków nazywano Lechitami, a kraj, w którym żyli, Lechią. Lechici byli narodem niezwykle walecznym i skorym do rozwiązywania konfliktów z sąsiadami za pomocą oręża. Ich życie wypełniały zatem zacięte wojny, prowadzone na lądzie i na morzu. Podbili wiele nowych ziem; brali bogate łupy i nakładali daniny na podporządkowane sobie ludy. Co jednak zaskakujące, nie mieli króla i nie znali żadnego prawa, które obowiązywałoby wszystkich obywateli ich państwa. Prowadziło to do licznych sporów i kłótni, z których zwycięsko wychodził po prostu ten, kto był najsilniejszy i… najbogatszy.

Pewnego dnia z dalekiego kraju przybył pewien mąż, któremu było na imię Krak. Zwołał Lechitów na wiec i przemówił do nich w te słowa:
– Państwo bez króla jest jak człowiek bez głowy, lampa bez światła, albo świat bez słońca. Wybierzcie mnie na króla, a obiecuję, że tego nie pożałujecie!
Krak był mądrym człowiekiem i potrafił przemawiać. Prędko przekonał Lechitów
do swojej propozycji. Wojowie unieśli w górę broń i gromko pozdrowili go jako swojego króla.

Krak bez zwłoki zabrał się do pracy – ogłosił liczne ustawy i ustanowił prawa. Dzięki temu w kraju Lechitów wreszcie zapanowała sprawiedliwość. Wszystko się zmieniło. Ten, który dotąd mógł najmniej, zaczął cieszyć się opieką królewskiego prawa i silniejsi nie mogli go już bezkarnie dręczyć.

Krak panował przez wiele lat. Dzięki niemu kraj po prostu rozkwitł w dobrobycie i prawości obyczajów.

Gdy król był już stary i sędziwy, na królestwo Lechitów spadło wielkie nieszczęście. Niedaleko siedziby Kraka, u podnóża samotnej skały zwanej Wawelem, w grocie, zagnieździł się srogi i straszliwy potwór. Nazywano go całożercą albo smokiem. Żądał regularnych danin z bydła, które ze smakiem zjadał. Groził mieszkańcom grodu Kraka przerażającą obietnicą: jeśli przestaną dostarczać mu wymagany podatek, będzie bezlitośnie pożerał ludzi. Krak wezwał swoich dwóch synów i rzekł:
– Dłużej już tego znosić nie mogę. Obowiązkiem króla jest troszczyć się o kraj i lud. Stary jestem, niedługo umrę. Nie mam już tyle siły, co dawniej. Wy będziecie panować po mnie – ale wpierw musicie udowodnić, żeście tego warci. Idźcie i zabijcie potwora. Uważajcie na siebie!
– Ty rozkazujesz, a my słuchamy, ojcze! – odparli synowie i ruszyli ku Wawelowi.

Bracia wypowiedzieli potworowi wojnę i wielokrotnie stawili mu czoła w otwartej walce. Na nic jednak zdały się miecze i włócznie. Musieli odstąpić…
– Nie damy rady – rzekł jeden z braci – skóra tego przeklętego gada jest zbyt gruba i za twarda. Nie przebijemy jej naszą bronią!
– Słusznie prawisz – odparł drugi – musimy uciec się do podstępu.

Wzięli zatem skóry bydlęce i wypełnili je tlącą się siarką. Następnie podłożyli
je w miejscu, gdzie składano całożercy ofiary. Z ukrycia obserwowali, jak potwór wyłazi ze swojego gniazda i łapczywie pożera 'posiłek'. Nagle z jego gardła buchnęły żywe płomienie: smok zaczął dusić się oparami siarki, aż wreszcie rozpękł się na cztery strony świata.
– Zwycięstwo! – krzyknęli uradowani bracia. Nagle jeden pomyślał:
– Ojciec niedługo umrze, a nas jest przecież dwóch. Królem może być tylko jeden, czyli ja! Dlaczego miałbym dzielić się władzą, sławą i zaszczytami? Ja bardziej
na to zasługuję!

I stało się tak, że jeden z braci zamordował drugiego.

Zbrodniarz powrócił do ojca i udawał, że szczerze roni łzy nad ciałem brata. Ścisnęło się z żalu serce starego króla, ale wypełniła je też radość. Kraj był wreszcie wolny
od bestii i miał godnego następcę tronu.

Wkrótce Krak umarł, a jego syn został nowym królem. Niedługo jednak cieszył się władzą. Wkrótce jego straszliwa zbrodnia wyszła na jaw. Jako bratobójcę i kłamcę wypędzono go precz z królestwa, aby na pustkowiu wśród dzikich zwierząt dumał
nad zmiennym losem...

Na skale Wawel wzniesiono wspaniałe miasto. Na cześć starego króla nazwano je Krakowem, aby pamięć o dobrym i sprawiedliwym władcy żyła wiecznie. Na tronie Lechitów zasiadła piękna Wanda – córka Kraka, ostatnia z jego rodu. O jej tragicznych losach opowiada wszakże inna legenda...

Podsumowanie

Polecenia

1. Przypomnij, w jaki sposób według legendy powstało Gniezno, pierwsza stolica Polski.

2. Wymień kraje, które założyli Lech, Czech i Rus.

3. Opisz, jak obchodzono uroczystość postrzyżyn.

4. Wyjaśnij, dlaczego władcy Polski nazywani byli Piastami.