Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R35C9ZS1Mu0tj1
Fotografia barwna przedstawiająca na pierwszym planie w dużym zbliżeniu głowę pasa leżącego w słońcu na krótko przyciętej, zrudziałej trawie. Głowa wypełnia niemal całą wysokość kadru. Z tyłu ponad nią widać tylko fragment obroży i zarys psich pleców, a obok zwisającego długiego ucha fragment łapy. Pies ma gładką brązową sierść w białe łaty, które widać na czole w cieniu pomiędzy uniesionymi brwiami i niżej, na nosie zakończonym czarną, wilgotną skórą wokół nozdrzy. Na prawo zwisa znikająca za prawą krawędzią kadru płaska smycz czworonoga. W tle zielenią się odległe, łagodne pagórki oraz błękitne niebo.
Pies
Źródło: a. nn., domena publiczna.
1

Jednym z głównych bohaterów powieści Marii Krügerj0000008HYB5v22_000tp001Krüger Ucho, dynia, sto dwadzieścia pięć jest piątoklasista warszawskiej szkoły Jacek Kosmala, przywódca Bandy Silniaków. Dzieci w szkole stosują tzw. 'wyzywankę', która polega na wypowiadaniu słów: ucho, dynia i odliczaniu do stu dwudziestu pięciu. Szczególnie lubi ją Jacek Kosmala, stosując ją, aby pognębić swoich kolegów. Chłopiec wykorzystuje również okazje, by pokazać swą przewagę nad słabszymi oraz nad zwierzętami. Często wdaje się w bójki. Pewnego dnia zostaje zamieniony przez tajemniczego mężczyznę w psa. Bycie zwierzęciem okazało się dla niego bardzo trudne. Nabył zupełnie nowego doświadczenia, które zmieniło jego postrzeganie świata. Gdy ten sam mężczyzna zamienił go z powrotem w chłopca, Jacek Kosmala stał się przyjazny i zgodny.

Przeczytaj fragment powieści Marii Krüger, a następnie wykonaj polecenia.

Po prostu hau! hau!
Maria Krüger Po prostu hau! hau!

Jacek Kosmala stał przez chwilę, nie wiedząc, co począć dalej.
To, żeby mógł stać się psem, wydało mu się niemożliwe i zaraz zaczął podejrzewać, że jest to pewnie po prostu taki bardzo śmieszny i dziwaczny sen i że trzeba wreszcie się obudzić. Chciał wobec tego uszczypnąć się w rękę, jako że uważał to za najskuteczniejszy sposób na obudzenie, ale w żaden sposób nie mógł się uszczypać za pomocą swojej krótkiej, krzywej i zaopatrzonej w mocne, czarne pazury przedniej łapy. Rozejrzał się więc nieporadnie wokoło i ze zdumieniem zobaczył tuż przed swoim nosem wysoką, kamienną ścianę. Nie mógł zrozumieć w pierwszej chwili, co to za nieznany mur, aż wreszcie, zadarłszy głowę, zrozumiał, że jest to jeden ze schodków, po którym wchodziło się do szkoły. Podniósł głowę do góry i przekonał się, że wszystko teraz było niezmiernie wysokie w stosunku do jego jamniczego wzrostu. Bardzo go to zdenerwowało i spróbował wobec tego stanąć na tylnych łapach, aby być wyższym. Niestety, jego długie ciało opadało ciągle na cztery krótkie i krzywe łapy.

'Może to jest tylko taki męczący sen i może zaraz się obudzę' – pomyślał.

Naraz poczuł, że jest głodny. Czy może śnić się komuś, że jest głodny? Chyba nie.

'Wszystko jedno. Trzeba iść na obiad' – zdecydował i już nie zastanawiając się dłużej, zaczął szybko biec w stronę domu.

Trudno mu było trafić, gdyż wszystko widziane z dołu, z poziomu psich oczu, wyglądało zupełnie inaczej. Dziwne również było tak przemykać się między nogami przechodniów, którzy wydawali się ogromni, a ich buty zagrażały małemu jamnikowi niczym wielkie czołgi. Umykał więc niezgrabnie, wpadał w kałuże i błąkał się nieporadnie. Było mu zimno w bose, pozbawione obuwia łapy, a w dodatku było mu również zimno w zachlapany błotem brzuszek. W pewnej chwili jakiś but, bardzo brudny i wykrzywiony, wyraźnie skierował się w jego stronę i dotknął jego boku.

'Czyżby ktoś chciał mnie kopnąć? – pomyślał z oburzeniem Kosmala. Podniósł łeb do góry i ze zdumieniem poznał swego kolegę i przyjaciela, Fredka, podporę Bandy Silniaków. Fredek wlókł się pod ścianą, wykrzywiony; z rękami w kieszeni. – No, już ja mu oddam' – obiecywał sobie Kosmala i nawet krzyknął groźnie: – Te! Odwal się!

Ale zamiast zamierzonego okrzyku z długiej, psiej mordki wydobyło się po prostu szczeknięcie, które tak zirytowało Fredka, że zamierzył się powtórnie. Całe szczęście, że tym razem udało się żółtemu jamnikowi jakoś umknąć. […]

Gdyby tak jeszcze dostać coś do jedzenia. Ach, znów do jego mokrego, czarnego nosa doleciał jakiś miły i znajomy zapach. W pierwszej chwili zupełnie nie potrafił zrozumieć, co to za woń, aż wreszcie podskoczył z radości i szczeknął wesoło:

– Hej! przecież to pachnie dom, rodzinny dom!

Przytknąwszy nos do ziemi, biegł teraz szybko. Ulica, zakręt, znajomy trotuar06trotuar. Widział już teraz, że tędy na pewno szedł jego tatko. Poznawał zapach jego obuwia. Śmieszne, że dotychczas nie umiał tego rozpoznawać. Właściwie wszystko wokoło jakoś mocno pachnie i można z łatwością od razu poznać, kto przed chwilą przechodził ulicą.

A oto znajoma, rodzinna sień. I schody! Ojej, jak trudno małemu psu na krótkich łapach gramolić się po schodach! Jamnik Kosmala zadyszał się porządnie i z wywieszonym na wierzch ozorem zatrzymał się pod drzwiami, na których była mosiężna tabliczka. Wspiąwszy się na dwie łapy, przeczytał dla wszelkiej pewności, że mieszkają tam B. i S. Kosmalowie.

Drzwi były zamknięte.

Usiadł na słomiance i zastanawiał się, jak dostać się do środka. Żeby też ktoś się domyślił i otworzył te drzwi. Ale, niestety, nikt nie otwierał. Usiłował podskoczyć do klamki albo do dzwonka, ale nie udawało się, wszystko było tak wysoko umieszczone. 'Nikt nie pomyślał o tym, że pies też czasem może chcieć zadzwonić do mieszkania' – pomyślał z goryczą Kosmala. I tak mu się jakoś smutno zrobiło, że po prostu przysiadł i zawył cicho i żałośnie.

Czekał przez chwilę, nasłuchując. Ale gdzie tam! Radio rozkręcone na cały regulator i naturalnie nikt nie słyszy, że pod drzwiami ktoś... powiedzmy... martwi się. Żeby nie powiedzieć, że wyje.

Wreszcie po chwili oczekiwania, rozżalony, ponowił swoje próby. Tym razem głos jego zabrzmiał przejmująco.

Usłyszał kroki. Ktoś wyszedł do przedpokoju. Kosmala przypadł nosem do drzwi i niuchając mocno, poznał od razu swoim psim węchem, że to ciotka Leokadia. Chciał zawołać, żeby mu szybko otworzyła, ale i tym razem po prostu zawył żałośnie.

Zgrzytnął zamek i ciotka Leokadia uchyliła drzwi.

– A pójdziesz ty precz! – zawołała ze złością, zatrzasnęła mu drzwi przed nosem. Prawda, ciotka Leokadia nie lubiła psów i nawet można powiedzieć, że była dla nich niedobra. W przedpokoju słychać było, jak mówiła z oburzeniem:

– Siedzi to na słomiance i wyje!

Kosmali zrobiło się trochę głupio. Pomyślał, że może należałoby spróbować jakoś ciotce wytłumaczyć, że to nie jest żaden pies, tylko on, Jacek, i że w dodatku jest ogromnie głodny, ale jak to zrobić? Trudno, należy próbować, a nuż się uda. Wobec tego, wspiąwszy się na łapy, krzyknął z całych sił:

– Ciociu! To ja!

Ale znów zamiast tego rozległo się smutne, acz donośne:

– Auuuu! hau! hau! Auuuu!

– Znów to psisko wyje – zdenerwowała się za drzwiami ciotka. – Ja go tu zaraz szczotką przegonię!

unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Maria Krüger, Po prostu: hau! hau!, [w:] tejże, Ucho, dynia sto dwadzieścia pięć!, Wrocław 2012, s. 37–42.
Ćwiczenie 1

Określ, z jakiej perspektywy bohater opowiadania Marii Krüger postrzega świat.

RlHTVw8liN2r9
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2

Napisz, co zmieniło się dla Jacka Kosmali po zamianie w psa.

R1Wng0j51jyP6
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 3

Nazwij uczucia, jakich doznaje bohater opowiadania Marii Krüger. Określ, z czego wynikają emocje Jacka Kosmali.

RZfkLmPZIHisx
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 4
Rhy8qZTpxrzKp
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4

Wypisz z tekstu Po prostu hau hau określenia psa, w którego został zamieniony Jacek Kosmala. Powinny one dotyczyć jego wyglądu
i temperamentu.

RDDcIBI7HoU7m
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 5

Z tekstu wynika, że trudno być psem. Przywołaj argumenty potwierdzające to zdanie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 6

Jacek Kosmala został zamieniony w zwierzę m.in. dlatego, że źle traktował psy. Odpowiedz na pytania:

  • Jak Fredek i ciotka Leokadia potraktowali jamnika (Jacka)?

  • Czego może nauczyć Jacka przemiana w psa?

R1Me1oUwQcapT
(Uzupełnij).
1
RRSXbtS4qNZjP
Ćwiczenie 7
Barwna reprodukcja zorientowanego poziomo obrazu olejnego przedstawiającego realistycznie pełnopostaciowy portret kudłatego psa pasterskiego o białej sierści w czarne łaty. Zajmuje on pierwszy plan obrazu, odcinając się swoją sylwetką od widocznego w tle krajobrazu górskiego. Stoi bokiem do widza na wysokim brzegu widocznej na obrazie na lewo od psa rzeki. Jego głowę ukazaną lewym półprofilem i skierowaną ku lewej krawędzi obrazu pokrywa czarna sierść. Jest ona lokowana na uszach i z tyłu, a gładka na czole i nosie, na jego końcu rozbielona, okalając jego czarne chrapy do górnej wargi. Pysk jest uchylony, ukazując zza opadającej z boku dolnej wargi różowe dziąsła, a z przodu wysunięty nieznacznie język. Brązowe oczy spoglądają poza obraz. Poniżej głowy, pośród kudłów białej sierści na szyi, jasnobrązowa skórzana obroża z metalowym kółkiem u dołu. Gęstą, jasną sierść na szczycie pleców i boku urozmaicają dwie niewielkie czarne łaty. Trochę obniżony zad i połowa, zawiniętego białym końcem w górę, puszystego ogona też są czarne. Przednie mocne nogi porastają od tyłu długie włosy. Pies postawił przednią lewą łapę na kamieniu leżącym przed nim, a ciężar ciała podtrzymuje na wyprostowanej prawej nodze. Tylne nogi są trochę ugięte, lewa podana w wykroku ku przodowi, a prawa przysłonięta ogonem wysunięta do tyłu. Padające z lewej strony światło sprawia, że pies rzuca wyraźny cień w głąb obrazu. Z lewej strony u jego dołu niemal czarne słabo oświetlone, dopełniające kompozycję, kamienie, na prawo od nich kępka kwitnących ziół. Powyżej psiego ogona pokryty listowiem krzew, a w oddali góry o łagodnych szczytach ukazane ciepłym świetle. Na lewo od psiej głowy zakole rzeki ginące za drzewami, a powyżej pas rozświetlonego niewysokiego grzbietu pagórka ze snującym się białym dymem z komina chaty na jego szczycie. Dalej błękitniejące wzgórza na horyzoncie. Nad nimi zamglone skośne pasma żółtych chmur na fioletowo-błękitnym niebie. Informacje ukryte pod poszczególnymi numerami: 1. ucho, 2. oczy, 3. policzki, 4. kufa, czyli przednia część czaszki psa, od oczu w stronę nosa, 5. język, inaczej ozór, 6. czoło, 7. nos/trufla, 8. szyja, 9. kłąb, 10. grzbiet, 11. zad, 12. udo, 13. ogon, 14. podudzie, 15. pięta, 16. tylna stopa, 17. śródstopie, 18. staw kolanowy, 19. brzuch, 20. bok, 21. opuszka piątego palca, 22. przednia stopa, 23. pazur, 24. klatka piersiowa, 25. łopatka, 26. łokieć.
Lew: pies nowofundlandzki
Źródło: Wikimedia Commons, Edwin Henry Landseer, domena publiczna.
Ćwiczenie 7

Wypisz nazwy poszczególnych części ciała psa.

RkCfOSBohNTIb
(Uzupełnij).
Ciekawostka

Szata psa, potocznie jest nazywana sierścią. Zwierzę dziedziczy jej rodzaj po rodzicach.

Rodzaje sierści bardzo się zmieniły od czasu udomowienia pierwszych psów przez człowieka. Pierwotnie wszyscy przedstawiciele tego gatunku posiadali owłosienie podobne do wilków. Składało się ono z dwóch warstw: podszerstka i włosów okrywowych, które razem tworzyły solidną ochronę przed wodą i zimnem.

Rodzaje sierści psa:

  1. Sierść psa długa – występuje ona w wielu rodzajach: jedwabista, wełnista, sznurowata, kręcona, falowana. Można ją skracać poprzez strzyżenie, po czym odrasta. By wyglądała właściwie, należy ją pielęgnować. Polega to na regularnym czesaniu i szczotkowaniu, a jeżeli zachodzi taka potrzeba, na strzyżeniu. Podszycie tej sierści jest zazwyczaj grube jak u golden retrievera03golden retrievera 
    i u większości owczarków. Maltańczyki i yorki07yorki mają długie włosy zamiast sierści.

  2. Sierść psa krótka – nie wymaga tylu zabiegów. Duża część psów
    o takiej sierści obficie linieje. Mają ją zarówno duże psy jak: dogi niemieckie, rottweilery02rottweilery, dobermany, boksery czy mniejsze jak jamniki, beagle01beagle 
    i całkiem małe, jak ratlerki. Krótka sierść tych psów może być miękka lub twarda.

  3. Sierść psa szorstkowłosa – głównym zabiegiem pielęgnacyjnym jest jej regularne strzyżenie. Często mają ją psy myśliwskie, takie jak: terriery, jamniki, i sznaucery. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów sierści, bywa ona krótsza, dłuższa, mniej twarda lub bardziej twarda.

  4. Psy nagie – w wyniku mutacji u nielicznej grupy psów zaniknęła okrywa włosowa. W ten sposób powstały trzy rasy psów: nagi pies peruwiański, nagi pies meksykański i chiński grzywacz.

R12q9qXUIA1Ot
Ćwiczenie 8
Owczarek niemiecki mojego dziadka ma 1. długą sierść, 2. psy nagie, 3. chiński grzywacz, 4. krótką sierść, 5. nagi pies peruwiański, 6. nagi pies meksykański, którą często należy mu ją wyczesywać.

Mój pies ma 1. długą sierść, 2. psy nagie, 3. chiński grzywacz, 4. krótką sierść, 5. nagi pies peruwiański, 6. nagi pies meksykański, dlatego łatwo mi dostrzec jego ugryzienia.

sierść psa szorstkowłosa
jamnik szorstkowłosy
terrier
sznaucer
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RvhMjhiEdE7zo
Ćwiczenie 9
Przyporządkuj rasie psa wyrażenie, które go charakteryzuje. chart Możliwe odpowiedzi: 1. stworzony do polowania, 2. ochrona owiec przed drapieżnikami, 3. pełen radości życia, 4. prawdziwy sportowiec, 5. udawał się w pogoń za zwierzyną i napędzał ją w stronę myśliwych owczarek podhalański Możliwe odpowiedzi: 1. stworzony do polowania, 2. ochrona owiec przed drapieżnikami, 3. pełen radości życia, 4. prawdziwy sportowiec, 5. udawał się w pogoń za zwierzyną i napędzał ją w stronę myśliwych doberman Możliwe odpowiedzi: 1. stworzony do polowania, 2. ochrona owiec przed drapieżnikami, 3. pełen radości życia, 4. prawdziwy sportowiec, 5. udawał się w pogoń za zwierzyną i napędzał ją w stronę myśliwych dalmatyńczyk Możliwe odpowiedzi: 1. stworzony do polowania, 2. ochrona owiec przed drapieżnikami, 3. pełen radości życia, 4. prawdziwy sportowiec, 5. udawał się w pogoń za zwierzyną i napędzał ją w stronę myśliwych ogar polski Możliwe odpowiedzi: 1. stworzony do polowania, 2. ochrona owiec przed drapieżnikami, 3. pełen radości życia, 4. prawdziwy sportowiec, 5. udawał się w pogoń za zwierzyną i napędzał ją w stronę myśliwych
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RZpvvldZblFqK
Ćwiczenie 10
Zaznacz synonimy do wyrazu „pies”. Możliwe odpowiedzi: 1. psiak, 2. psiaczek, 3. szczeniak, 4. psina, 5. psisko, 6. kundel, 7. kotek, 8. zwierzę
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1IEvoF2yAtMM
Ćwiczenie 11
Jaki może być pies? Zaznacz poniżej odpowiednie określenia zwierzęcia. Możliwe odpowiedzi: 1. czujny, 2. ciekawy, 3. zaradny, 4. wierny, 5. groźny, 6. łagodny, 7. rasowy, 8. kanapowy, 9. myśliwski, 10. łaciaty, 11. przydrożny, 12. zdziczały, 13. ułożony, 14. podwórkowy, 15. twórczy, 16. bezproblemowy, 17. bezpański, 18. dominujący, 19. uległy, 20. pojętny
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RitftxsHsp5aW
Ćwiczenie 12
Połącz związki wyrazowe z ich objaśnieniami. wierny jak pies Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym wyszczekany Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym czujny jak pies Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym francuski piesek Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym jak zbity pies Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym uczepił się jak rzep psiego ogona Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym jak pies z kotem Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym chodzić za kimś jak pies Możliwe odpowiedzi: 1. żyć w niezgodzie, 2. bardzo oddany, lojalny, 3. gdy ktoś nie ma kłopotu z wypowiadaniem się w każdej sytuacji, 4. gdy ktoś czuje się bardzo źle, 5. bardzo uważny, 6. o kimś nieustannie natrętnym, 7. być komuś wiernym, 8. o kimś przesadnie wybrednym
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RkqFdsuJdymTD
Ćwiczenie 13
W rodzinie mówiono, że dziadek Antoni, pomimo upływu wielu lat, 1. chodzi jak pies za babcią Katarzyną.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Rh40tQFl89YeX
Ćwiczenie 14
Ułóż puzzle. Następnie opisz psa rasy husky. Weź pod uwagę rodzaj jego sierści i jej maść – barwę i dwa elementy układu na ciele.
Pies rasy husky
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Ćwiczenie 14

Napisz, jaki rodzaj sierści i jej umaszczenie ma pies rasy husky.

RD2mwQlyeKsQf
(Uzupełnij).
Polecenie 1

Wybierz rasę psa i go opisz. Pamiętaj, żeby opisać jego budowę ciała, umaszczenie, szatę, głowę, uszy, oczy, kończyny, ogon, rozmiary oraz temperament.

RhdKxzfAWvrGG
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Na podstawie własnych doświadczeń lub obserwacji opisz, jakie cechy powinien mieć właściciel psa, aby odpowiedzialnie się nim zajmować.

RuAbgtIval1RN
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Dopisz dalszy ciąg losów Jacka Kosmali. Wyjaśnij, czy nauczka zmieni coś w jego postępowaniu.

R1GL5FEUqgoaR
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Zredaguj kartkę z pamiętnika, w której podzielisz się swoimi przemyśleniami i obserwacjami na temat domowego zwierzęcia lub takiego, które znasz, np. psa babci i dziadka lub kota, który często bywa na twoim podwórku.

RwL5YyaerENTx
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Wyobraź sobie, że we śnie zamieniono cię w zwierzę. Napisz opowiadanie: 'Jeden dzień z mojego nowego życia'.

R8ChIwCPVsxwA
(Uzupełnij).
j0000008HYB5v22_000tp001
01
02
03
04
05
06
07