Scratch jest przykładem wizualnego języka programowaniaWizualny język programowaniawizualnego języka programowania. Programy w tym języku (nazywane skryptami) zapisujemy za pomocą bloków graficznych odpowiadających za polecenia tego języka. W środowisku Scratch możesz pracować bezpośrednio w przeglądarce internetowej lub zainstalować je na swoim komputerze. Niezależnie od tego, czy korzystasz ze środowiska zainstalowanego lokalnie, czy przez stronę WWW, wygląd ekranu praktycznie nie będzie się różnił. Kiedy pracujesz bezpośrednio w przeglądarce, po uruchomieniu strony Scratcha (https://scratch.mit.edu), wystarczy kliknąć Stwórz lub Rozpocznij tworzenie.
RQlLVPyJJ42Np
Widok strony głównej aplikacji internetowej Scratch. Na górnym pasku znajdują się zakładki: "Stwórz", "Przeglądaj", "Pomysły", "Info", "Szukaj", "Dołącz do Scratch", "Zaloguj się". Poniżej znajduje się baner "Twórz historyjki, gry i animacje. Dziel się z ludźmi na całym świecie.", obok jest przycisk "Obejrzyj film", powyżej którego znajduje się ekran, wokół którego są bloki graficzne oraz instrumenty muzyczne. Obok banera możemy znaleźć przyciski "Rozpocznij tworzenie" oraz "Dołącz". Na samym dole znajdują się przyciski: "O Scratchu", "Dla Rodziców", "Dla nauczycieli".
Zrzut okna (zapis obrazu wyświetlanego na ekranie, np. do pliku graficznego) strony głównej aplikacji internetowej Scratch.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Zapoznaj się z elementami widocznymi na ekranie środowiska Scratch 3.
R1cr8lqHtdsEV
Ilustracja interaktywna 1. Scena Na scenie możesz umieszczać duszki - bohaterów twojego scenariusza. Domyślnie na scenie znajduje się duszek w postaci kota., 2. Kategorie W trybie skryptów w tym miejscu możemy wybrać kategorię bloków, które będą widoczne po prawej stronie. Dostępne są Ruch, Wygląd, Dźwięk, Zdarzenia, Kontrola, Czujniki, Wyrażenia, Zmienne oraz Moje bloki (są to samodzielnie utworzone bloki)., 3. Lista bloków Lista bloków dostępna w wybranej kategorii., 4. Obszar budowania skryptów Tutaj przeciągamy bloki, z których budujemy skrypty dla wybranego duszka lub sceny., 5. Obszar wyboru duszków Kliknięcie duszka powoduje, że możemy tworzyć dla niego skrypty lub zmieniać mu kostiumy. Domyślnie znajduje się tu tylko jeden duszek - kotek., 6. Obszar zarządzania sceną Kliknięcie na scenie w tym miejscu powoduje, że możemy tworzyć dla niej skrypty lub zmieniać jej tło., 7. Symbol zielonej flagi uruchamia program., 8. Symbol czerwonego znaku stop zatrzymuje uruchomiony program.
Ilustracja interaktywna 1. Scena Na scenie możesz umieszczać duszki - bohaterów twojego scenariusza. Domyślnie na scenie znajduje się duszek w postaci kota., 2. Kategorie W trybie skryptów w tym miejscu możemy wybrać kategorię bloków, które będą widoczne po prawej stronie. Dostępne są Ruch, Wygląd, Dźwięk, Zdarzenia, Kontrola, Czujniki, Wyrażenia, Zmienne oraz Moje bloki (są to samodzielnie utworzone bloki)., 3. Lista bloków Lista bloków dostępna w wybranej kategorii., 4. Obszar budowania skryptów Tutaj przeciągamy bloki, z których budujemy skrypty dla wybranego duszka lub sceny., 5. Obszar wyboru duszków Kliknięcie duszka powoduje, że możemy tworzyć dla niego skrypty lub zmieniać mu kostiumy. Domyślnie znajduje się tu tylko jeden duszek - kotek., 6. Obszar zarządzania sceną Kliknięcie na scenie w tym miejscu powoduje, że możemy tworzyć dla niej skrypty lub zmieniać jej tło., 7. Symbol zielonej flagi uruchamia program., 8. Symbol czerwonego znaku stop zatrzymuje uruchomiony program.
Ilustracja przedstawia ekran aplikacji Scratch w wersji 3.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
R2ECkh8ZAthLf
Zrzut ekranu przedstawia okno programu Scratch. Na górze znajduje się pasek narzędzi wraz z zakładkami: globus, plik, edycja, samouczki. W prawym rogu paska znajdują się przyciski: dołącz do Scratch oraz zaloguj się. W prawym górnym rogu, pod cyfrą jeden, znajduje się scena, gdzie domyślnie jest jeden duszek - kot. Po lewej stronie, pod cyfrą dwa, znajduje się pasek z zakładkami umożliwiającymi filtrowanie bloków. Kategorie dzielą się na: Ruch, Wygląd, Dźwięk, Zdarzenia, Kontrola, Czujniki, Wyrażenia, Zmienne oraz Moje bloki. Na prawo od zakładki z kategoriami, pod liczbą trzy, znajduje się miejsce z wszystkimi blokami, które podlegają wybranej kategorii. Na środku, pod liczbą cztery, znajduje się obszar budowania skryptów, tam przesuwamy bloki i tworzymy skrypty. Po prawej stronie na dole, tuż pod sceną, pod liczbą pięć, znajduje się obszar wyboru duszków i zarządzania nimi. Kliknięcie duszka uaktywnia go, co powoduje, że możemy tworzyć dla niego skrypty lub zmieniać mu kostiumy. Po prawej stronie od obszaru wyboru duszków, pod numerem sześć, znajduje się obszar zarządzania sceną. Możemy tam zmienić nazwę duszka, jego domyślne położenie, pokazać lub ukryć na scenie, zmienić jego rozmiar i zwrot.
Ilustracja przedstawia ekran aplikacji Scratch w wersji 3.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Wizualny język programowania1
Wizualny język programowania
Język programowania, w którym programy zapisywane są za pomocą elementów graficznych, np. bloków.
Jeśli napisy u Ciebie na ekranie w środowisku Scratch nie są w języku polskim, kliknij w globus w lewym górnym rogu ekranu i wybierz z rozwijalnej listy dostępnych języków opcję Polski.
RKoyL6eIyPOm8
Zrzut okna środowiska Scratch z rozwiniętą listą dostępnych języków. Na górnym pasku w lewym górnym roku znajduje się logo Scratcha, obok jest globus, pod którym jest rozwinięta lista języków do wyboru, z zaznaczonym językiem polskim. Obok znaku globusa znajdują się etykiety: "Plik", "Edycja", "Samouczki". W prawym górnym rogu znajdują się etykiety: "Dołącz do Scratcha", "Zaloguj się".
Zrzut okna środowiska Scratch z rozwiniętą listą dostępnych języków.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
W prawej górnej części ekranu znajduje się scena, na której możesz umieszczać duszki – bohaterów Twojego scenariusza. Domyślnie na scenie znajduje się duszek w postaci kotka. Każdy z duszków może wykonywać polecenia, które układasz w postaci zrozumiałych dla komputera skryptów. Skrypty stworzone dla wszystkich duszków (a także sceny) składają się na Twój program.
RC7TUEbqohOm2
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczoną sceną, na której można umieszczać duszki.
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczoną sceną, na której można umieszczać duszki.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
W lewej części ekranu do dyspozycji są bloki, z których możesz budować skrypty i sterować duszkiem. Tuż przy lewej krawędzi ekranu możesz przełączać się między różnymi rodzajami (kategoriami) bloków: Ruch, Wygląd, Dźwięk, Zdarzenia, Kontrola, Czujniki, Wyrażenia, Zmienne, Moje bloki. Nie ze wszystkich będziesz od razu korzystać. Klikając na nazwy kategorii, możesz sprawdzić, jakie bloki się w nich znajdują. Bloki przypominają nieco puzzle – to znaczy, że nie wszystkie możesz ze sobą połączyć. Zauważ, że bloki należące do danej kategorii są w takim kolorze, jak nazwa kategorii. W lewym dolnym rogu znajdziesz rozszerzenia, dzięki którym możesz dodać nowe kategorie bloków. Znajdziesz tam inne bloki, jak np. Muzyka, Pióro, Czujniki wideo.
RBMFMIwzfNbsT
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczonymi po lewej stronie blokami oraz kategoriami. Dzięki zakładkom - kategoriom można szybko filtrować typy bloków, jakich aktualnie potrzebujemy do stworzenia skryptu.
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczonymi blokami oraz kategoriami.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Na środku znajduje się miejsce, w którym zapisuje się skrypty. Nazywamy je obszarem skryptów. To tutaj za pomocą bloków buduje się skrypty dla duszków i dla sceny. Każdy duszek i scena mają swój własny obszar skryptów.
Rt9GSWPyykCRD
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczonym obszarem skryptów. Jest to obszar, w którym budujesz swoje skrypty, łącząc ze sobą bloki.
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczonym obszarem skryptów.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Poniżej znajduje się pole tekstowe przeznaczone do zapisywania notatek. Możesz w nim zapisać wszystkie informacje, które uważasz za potrzebne.
R1ApQlvJ2uzko
Wersja alternatywna: (Uzupełnij).
Pole tekstowe do zapisywania odpowiedzi i notatek.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Skrypt możesz uruchomić na wiele sposobów. Jednym z nich jest naciśnięcie zielonej flagi, która znajduje się nad sceną. Dozwolone jest również naciśnięcie wybranego skryptu. Można uruchomić skrypt, klikając w duszka, albo za pomocą uprzednio wybranych klawiszy. Wszystkie odpowiednie bloki znajdziesz w kategorii Zdarzenia. Jeżeli chcesz zatrzymać program, możesz użyć znajdującego się obok zielonej flagi czerwonego symbolu Stop.
Rp3yO0vkmmRws
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczonymi po prawej stronie na górze, tuż ponad sceną przyciskami odpowiedzialnymi za rozpoczynanie i przerywanie skryptów. Dzięki nim możesz rozpoczynać i przerywać skrypty.
Zrzut okna środowiska Scratch z zaznaczonymi przyciskami odpowiedzialnymi za rozpoczynanie i przerywanie skryptów.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
R1Wf0QQoqn9Q7
Film przedstawia tworzenie skryptów dla dwóch duszków.
Film przedstawia tworzenie skryptów dla dwóch duszków.
Film przedstawia tworzenie skryptów dla dwóch duszków.
Film przedstawia tworzenie skryptów dla dwóch duszków.
Źródło: GroMar, licencja: CC BY 3.0.
Film przedstawia tworzenie skryptów dla dwóch duszków.
W poniższych materiałach zdobędziesz wiedzę o nowych elementach w środowisku Scratch. Opanujesz dodawanie nowych duszków, modyfikowanie ich wyglądu, wybieranie dźwięków, edytowanie tła sceny oraz tworzenie własnych animacji, symulacji, a nawet gier. Poniżej znajdziesz linki do materiałów, które pomogą Ci w zgłębieniu tych tematów:
