Spodek z widokiem manufaktury w Korcu

Szczegóły:

Tytuł

Spodek z widokiem manufaktury w Korcu

Autor

Korzec manufaktura

Data powstania

około 1793

Miejsce powstania

Polska

Gatunek

rzemiosło artystyczne i kultura materialna

Technika

złocenie. zdobienie ceramiki malowaniem naszkliwnym

Materiał

porcelana

Ikonografia

25I43 factory in landscape

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Udział w wydarzeniach

Cyfrowe Dziedzictwo Kulturowe [] [2011-04-01 - 2014-03-31]

Opis

Położony na Wołyniu niewielki Korzec na zawsze zapisał się w historii naszej ceramiki jako pierwsza polska manufaktura porcelany. W 1783 roku książę Józef Klemens Czartoryski (1740–1810), polityk i dyplomata, właściciel tutejszych dóbr, założył „fabrykę farfurową”. Jej dyrektorem został przybyły z Warszawy Franciszek Mezer. Produkcję rozpoczęto od wyrobu fajansów, a w 1790 roku udało się otrzymać porcelanę. Pierwsze przykłady polskiej porcelany zostały wysłane królowi, który docenił znaczenie wynalazku, a wysiłki Mezera uhonorował przesłaniem mu listu z osobistym podziękowaniem. Wkrótce sejm przyznał ceramikowi polski indygenat.

Do najwcześniejszych wyrobów porcelanowych zaliczany jest spodek z malowanym widokiem koreckiej manufaktury, przechowywany w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Na datowanym na około 1793 rok naczynku – w nieco schematyczny, choć nie pozbawiony wdzięku sposób – przedstawiony został budynek manufaktury wraz z rozległym otoczeniem. Szczegóły planu podpisano kolejnymi literami alfabetu, zaś w górnej części spodka złotą farbką napisana została legenda w języku francuskim, objaśniająca poszczególne elementy planu. Warto dodać, że w skład fabrycznego kompleksu wchodziła także pasieka – jako jedyna podpisana po polsku.

Produkowane w pierwszym okresie istnienia wytwórni naczynia i serwisy często dekorowano bukietami kwiatów, wśród których centralne miejsce zajmowała róża, a niekiedy tulipan. Spotykane są także przedstawienia ptaków, fantastyczne pejzaże oraz monogramy. Ten najwcześniejszy okres istnienia wytwórni zakończył pożar, który wybuchł w 1796 roku i strawił zarówno samą fabrykę, jak i magazyny z gotowymi wyrobami i modelami. Nieco wcześniej Franciszek Mezer opuścił Korzec; do połowy 1804 roku dyrektorem był jego brat, Michał. Kolejny okres w istnieniu wytwórni zapoczątkowało objęcie kierownictwa przez Francuza Mérauda (do 1807 roku). Manufaktura została zmodernizowana, porcelana charakteryzowała się wysoką jakością, naczynia miały dobre kształty, a dekoracje o nasyconych barwach były pewnie malowane przez koreckich dekoratorów. Chętnie, lecz z umiarem stosowano złocenia, dzięki czemu porcelana z Korca oceniana jest jako wyjątkowo elegancka. Ten styl kontynuował i rozwijał następca Mérauda – Petion, kolejny Francuz na stanowisku dyrektora, związany z wytwórnią do około 1828 roku. Pod koniec lat 20. XIX wieku jakość produkowanej porcelany uległa jednak wyraźnemu pogorszeniu, ostatecznie wytwórnia została zlikwidowana w 1832 roku.

Bożena Kostuch

Bożena Kostuch

Dodatkowy opis

Legenda opisująca szczegóły planu w języku francuskim.

Sygnatura obiektu

ryty napis: Korzec

Numer inwentarzowy

MNK IV-C-5041

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/82113

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/82113

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie