Orzeł

Szczegóły:

Tytuł

Orzeł

Data powstania

między 30-1 p.n.e.

Miejsce powstania

Cesarstwo Rzymskie

Gatunek

intaglio (gemma). gliptyka

Technika

rytowanie. szlifowanie

Materiał

karneol

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Udział w wydarzeniach

Bliżej kultury. Cyfryzacja reprezentatywnych kolekcji [] [2016-10-01 - 2019-09-30]

Opis

Orzeł, ukazany frontalnie z głową zwróconą w lewo, stojący na wiązce piorunów z rozpostartymi skrzydłami, w dziobie trzyma wieniec laurowy i gałązkę palmową. Motyw orła zyskuje dużą popularność w gliptyce rzymskiej dopiero w ostatniej tercji I w. p.n.e., co jest związane z działalnością propagandową cesarza Oktawiana Augusta (27 r. p.n.e.–14 r. n.e.). Orzeł był bowiem świętym ptakiem Jowisza (Zeusa), o czym na tym intaglio informuje wiązka piorunów, których bóg używał m.in. w walce z tytanami. Za panowania Augusta orzeł stał się również symbolem cesarskiego autorytetu i władzy, dlatego też często pojawiał się na gemmach propagandowych, takich jak słynna kamea z orłem w wieńcu laurowym przechowywana obecnie w Kunsthistorisches Museum w Wiedniu. Ponadto orzeł stał się w tym okresie najważniejszym znakiem legionowym, albowiem w armii rzymskiej kult Jowisza miał szczególne znaczenie.
Intaglio opisywane tutaj jest przykładem wyrobu gliptyki augustiańskiej, na co wskazuje zarówno forma oszlifowania kamienia, jak i użyta tzw. technika perełkowa, bazująca na wykorzystaniu wierteł o niewielkich kulkowych zakończeniach. Dzięki niej upierzenie przedstawionego ptaka zostało ukazane w sposób bardzo realistyczny. Gemma jest przewiercona, była zatem zamontowana w pierścieniu w taki sposób, aby mogła się obracać.

Paweł Gołyźniak

 

Numer inwentarzowy

MNK IV-Ew-Zł-118

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/546367

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/546367

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie