Jowisz tronujący

Szczegóły:

Tytuł

Jowisz tronujący

Data powstania

II wiek

Miejsce powstania

Cesarstwo Rzymskie

Gatunek

intaglio (gemma). gliptyka

Technika

rytowanie. szlifowanie

Materiał

chalcedon

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Udział w wydarzeniach

Bliżej kultury. Cyfryzacja reprezentatywnych kolekcji [] [2016-10-01 - 2019-09-30]

Opis

Jowisz zasiadający na krześle („diphros”), ze skrzyżowanymi nogami, został ukazany w ujęciu trzy czwarte z głową zwróconą w prawo. Jest nagi, jedynie biodra i nogi okrywa mu szata przewieszona przez prawe ramię. W wyciągniętej lewej ręce trzyma paterę, którą czyni libację, natomiast prawa spoczywa na berle. Pod stopami znajduje się jego święty ptak – orzeł. Motyw przedstawiony na gemmie został zapożyczony do gliptyki z rzeźby. W kręgu kultury greckiej prototypem był chryzelefantynowy posąg Zeusa w Olimpii, dzieło Fidiasza, zaś w kulturze rzymskiej – posąg Jowisza Kapitolińskiego. Motyw Jowisza zasiadającego na tronie jest popularny nie tylko w rzymskiej gliptyce, ale i w mennictwie. Najbliższe opisywanej gemmie wydają się przedstawienia umieszczane na denarach bitych za panowania cesarza Kommodusa (180–192 r. n.e.). Legendy na monetach sugerują przypisanie Jowiszowi z paterą tytułu Custos (obrońca) lub Conservator. Przydomek Custos dobrze wkomponowuje się w podstawową funkcję intaglio – pieczętowania, czyli obrony zawartości dokumentu lub listu przed nieodpowiednimi osobami. Wizerunek tronującego Jowisza najczęściej pojawia się na gemmach wykonanych z mlecznożółtego chalcedonu, tak jak opisywane intaglio. Obiekt najprawdopodobniej został zakupiony przez Konstantego Schmidta-Ciążyńskiego w 1869 roku w Paryżu na aukcji dzieł sztuki pochodzących z kolekcji barona Alberta de Hirscha („Catalogue des objets d'art et de curiosité, camées & intailles, composant la collection de M. le Bon Albert de Hirsch”, poz. 175–177, s. 8?).

Paweł Gołyźniak

 

Numer inwentarzowy

MNK IV-Ew-Zł-502

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/969

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/969

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie