Popiersie Mecenasa

Szczegóły:

Tytuł

Popiersie Mecenasa

Autor

Berini, Antonio autor

Data powstania

około 1839

Miejsce powstania

Mediolan

Gatunek

gliptyka

Technika

szlifowanie. rytowanie. intaglio (technika rzeźbiarska)

Materiał

kwarc

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Udział w wydarzeniach

Cyfrowe Dziedzictwo Kulturowe [] [None - None]

Opis

Gaius Cilnius Maecenas (ok. 70 p.n.e. – 8 p.n.e.) był rzymskim politykiem, doradcą i przyjacielem Oktawiana Augusta, opiekunem poetów, między innymi Wergiliusza, Horacego i Propercjusza. Jego nazwisko stało się synonimem protektora artystów, pisarzy i uczonych.

Wizerunek przedstawia starszego mężczyznę ukazanego w popiersiu na wprost, z głową w lewym profilu. Twarz odznacza się wyrazistymi rysami: wysokie łysiejące czoło, wydatny „rzymski” nos, wystający podbródek i wyraźnie zaznaczona żuchwa; włosy skręcone w loczki na skroniach i karku. Przedstawiony został w antykizującej, udrapowanej szacie, spiętej fibulą na lewym ramieniu.

Intaglio z podobizną Mecenasa należy do klasycznej galerii portretów Sławnych Postaci (temat często podejmowany przez gemmogliptyków z przełomu XVIII i XIX wieku), do których zaliczano Petrarkę, Dantego, Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Szekspira i Rafaela. Odlewy gipsowe oryginalnych gemm z tej serii, rytowanych przez Antonia Beriniego, znajdują się w Medagliere delle Civiche Raccolte Numismatiche w Mediolanie. Wszystkie posiadają na rewersach napisy określające poszczególne postacie. Na odlewie z portretem Mecenasa widnieje ponadto informacja „per commissione” („na zlecenie”). Obiekt wszedł do literatury naukowej dzięki pracy Gabrielli Tassinari, badaczki spuścizny po artyście. Autorce jednak nie udało się zidentyfikować zleceniodawcy gemmy.

Jak wynika z odręcznej notatki Konstantego Schmidta-Ciążyńskiego, przechowywanej w archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie, kolekcjoner kupował gemmy w Petersburgu w latach 1839–1851 zarówno od antykwariuszy, złotników i jubilerów, jak i od osób z najwyższych sfer towarzyskich: „[…] u księcia Urusowa nabyłem kamień duży na topazie roboty Beriniego robiony dla hrabiego Tatiszczewa w r. 1839 za umówioną cenę 4.5000 franków z Berinim”. Opis niewątpliwie dotyczy omawianej gemmy – jedynej rytowanej na topazie, sygnowanej przez Beriniego, w kolekcji Schmidta-Ciążyńskiego.

Intaglio z wizerunkiem Mecenasa zamówił bezpośrednio u artysty hrabia Pawłowicz Tatiszczew (1767–1845), rosyjski dyplomata, od roku 1826–1841 ambasador w Wiedniu, znany kolekcjoner dzieł sztuki. Gemma trafiła do zbiorów księcia Aleksandra Michajłowicza Urusowa (1766–1853) zapewne drogą koligacji rodzinnych, dzięki małżeństwu księcia z Katariną Pawłowną Tatiszczewą, siostrą Dymitra.

Krakowska gemma należy do najcenniejszych w kolekcji Muzeum. Wyróżnia się godną uwagi wielkością i znakomitym modelunkiem o głębokim reliefie.

Intaglio jest sygnowane na prawym ramieniu drukowanymi literami łacińskimi: „BERINI”.

Katarzyna Kopera-Banasik

 

Katarzyna Kopera-Banasik

Numer inwentarzowy

MNK IV-Ew-Zł-1023

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/32056

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/32056

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie