Łyżka

Szczegóły:

Tytuł

Łyżka

Data powstania

między 1559-1585

Miejsce powstania

Kraków. Polska

Technika

złocenie. cyzelowanie. rytowanie. lutowanie. odlewanie

Materiał

srebro

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Opis

Trzy łyżki należały przypuszczalnie do większego kompletu, którego właścicielem był Andrzej Karwicki, opat wąchocki. Wskazują na to wybijane i rytowane na narcie: herb Łabędź rodziny Karwickich i litery A-K / A-V [Andreas Karwicki / Abbas Vonchoviensis]. Na wielobocznych trzonach umieszczono łacińskie sentencje: NON.TE.EFFUNDAS.SUPER.OMNEM [Nie rzucaj się na całe jadło]; IENIMO.RUPERATUR.LUXURIA. [Postem zwycięża się żądzę]; ESSIS NIMIA.LIBIDO.ERESCIT. [Zbyt obfite jedzenie, żądza wzrasta]. Nawołują one do umiarkowania i jednocześnie napominają potencjalnych konsumentów, stanowią swoisty zestaw rad dotyczący prawidłowego i zdrowego odżywiania. Zwyczaj „opisywania” łyżek był popularny w Europie Środkowej: poza Polską w Niemczech i na Węgrzech. Nie bez znaczenia była też specjalna, wieloboczna forma trzonka stwarzająca możliwości umieszczania rytowanych lub wybijanych sentencji.

Andrzej Karwicki, jeden z siedmiu synów Jakuba Karwickiego herbu Łabędź. Był dworzaninem króla Zygmunta Augusta (1520-1572), od którego otrzymał opactwo wąchockie. Opactwo pod jego rządami było jednym z najbogatszych opactw Cysterskich na terenie Polski. Andrzej Karwicki był dobrym gospodarzem, uporządkował i egzekwował opłaty dzierżawne pomnażając majątek klasztoru.

Numer inwentarzowy

MNK IV-Z-2490

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/522507

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/522507

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie