Pas perski jedwabny lity

Szczegóły:

Tytuł

Pas perski jedwabny lity

Autor

nieznany autor

Data powstania

między 1670-1700

Miejsce powstania

Persja

Technika

technika tzw. śródziemnomorska

Materiał

nić metalowa. jedwab. złoto

Właściciel obiektu

Muzeum Narodowe w Krakowie

Udział w wydarzeniach

Cyfrowe Dziedzictwo Kulturowe [] [2011-04-01 - 2014-03-31]

Opis

Pas jedwabny jako ozdoba wschodniego ubioru męskiego był oznaką statusu społecznego noszącego go mężczyzny. W Persji początkowo używano miękkich pasów jedwabnych, we wzór poprzecznych pasków, których końce wsuwano za pas. Z czasem, pod wpływem mody panującej w Indiach, Persowie zaczęli tkać pasy o końcach zdobionych wyjątkowo bogatym ornamentem, z dodatkiem nici metalowych i doprowadzili tę sztukę do perfekcji. Najważniejszym ośrodkiem wyrobu pasów na terenie Persji był Kaszan.

Pasy perskie zaczęto sprowadzać do Polski w 2. połowie XVII w. Kupcy ormiańscy, którzy w tym czasie niemal zmonopolizowali handel ze Wschodem, zaopatrywali się w nie na bazarach Stambułu. O pasach perskich wspomina ks. Jędrzej Kitowicz w swoim Opisie obyczajów w czasach panowania Augusta III: „Taki pas był długi łokci 9, szeroki łokci 3, gruby jak sukno francuskie, tęgi jak pergamin; przeto też takich pasów nie używano do stroju, ale raczej trzymano dla zaszczytu garderoby pańskiej i na podarunki.”. Charakterystyczne przetarcia na zabytkach zachowanych w zbiorach MNK wskazują jednak, że naprawdę zakładano je do polskiego ubioru kontuszowego.

Pasy perskie są bardzo dużych rozmiarów - mają około 4-5 m długości i 60cm szerokości. Na ich końcach wyodrębnione są pola w kształcie leżących prostokątów, zwane głowami, które wypełniają motywy wzorowane na najpopularniejszych kwiatach perskich ogrodów: krzaczki goździka, róży, tulipana, irysa i malwy. Od końca XVII wieku motywom roślinnym towarzyszyły ptaki i zwierzęta. Odmianą dekoracji były owalne medaliony wypełnione gałązkami kwiatowymi. Pomiędzy polami zakończeń całą długość pasa wypełniają poprzeczne paski z ornamentem kwiatowym lub geometrycznym, zaś brzegi pasa obiega szlaczek wiciowej bordiury. Pasy były wykonywane skomplikowanym splotem, tworzonym przez dwie osnowy i wiele wątków tak jedwabnych, jak i metalowych. Lewa strona monochromatyczna. Technika ta w polskiej literaturze jest określana mianem śródziemnomorskiej.

Ewa Marcinkowska

 

Numer inwentarzowy

MNK XIX-2514

Prawa autorskie

Domena publiczna

Link do skanu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/96107

Link do obiektu

https://zbiory.mnk.pl/pl/katalog/96107

Instytucja

Muzeum Narodowe w Krakowie